အခန်း ၃

သမ္မာကျမ်းစာ၏မိတ်ဆွေတု

ဤအခန်းတွင် ခရစ်ယာန်မဟုတ်သောနိုင်ငံများမှ လူများစွာက သမ္မာကျမ်းစာကို ဘုရားသခင့်နှုတ်မြွက်စကားတော်အဖြစ် အဘယ်ကြောင့်လက်မခံရသည့် အဓိကအကြောင်းကို ဆွေးနွေးတင်ပြထားသည်။ သမိုင်းကြောင်းအရ ခရစ်ယာန်ဘောင်သည် သမ္မာကျမ်းစာကို ယုံကြည်ကြောင်း၊ ယင်းကို ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်သူဖြစ်ကြောင်း ကြွေးကြော်လာခဲ့သည်။ သို့သော် ခရစ်ယာန်ဘောင်၏ ဘာသာရေးအဖွဲ့အစည်းများသည် ခရူးဆိတ်စစ်ပွဲများနှင့် အလယ်ခေတ် သိမ်းရုံးသတ်ဖြတ်မှုများမှသည် ကျွန်ုပ်တို့ခေတ် မီးလောင်တိုက်သွင်းခြင်းအထိ သမိုင်းတွင် ကြောက်မက်ဖွယ်အကောင်းဆုံးအမှုအချို့တွင် ပါဝင်ပတ်သက်ခဲ့ကြသည်။ ခရစ်ယာန်ဘောင်၏ အပြုအမူသည် သမ္မာကျမ်းစာကို ငြင်းပယ်ရန် ခိုင်လုံသောအကြောင်းဖြစ်သလော။ အမှန်ဆိုရလျှင် ခရစ်ယာန်ဘောင်သည် သမ္မာကျမ်းစာ၏မိတ်ဆွေတုဖြစ်ကြောင်း ထင်ရှားပြခဲ့ပြီ။ အမှန်မှာ စီ.အီး. စတုတ္ထရာစုတွင် ခရစ်ယာန်ဘောင်ပေါ်ထွန်းသောအခါ၌ သမ္မာကျမ်းစာ၏ ရှင်သန်ရေးတိုက်ပွဲသည် ပြီးဆုံးခြင်းမရှိသေးချေ။

၁၊ ၂။ (နိဒါန်းအပါအဝင်။) (က) လူအများက သမ္မာကျမ်းစာကို ဘုရားသခင့်နှုတ်မြွက်စကားတော်အဖြစ် အဘယ်ကြောင့် လက်မခံကြသနည်း။ (ခ) ပထမနှင့် ဒုတိယရာစုနှစ်များအတွင်း အဘယ်မွန်မြတ်သည့်လုပ်ဆောင်ချက် ဖြစ်မြောက်ခဲ့သနည်း၊ သို့သော် အဘယ်အန္တရာယ်ရှိသည့်ဖြစ်ပေါ်တိုးတက်မှု စတင်နေခဲ့သနည်း။

ပထမရာစုနှစ် အကုန်ပိုင်းတွင် ကျမ်းစာစောင်အားလုံးကို ရေးသားပြီးစီးခဲ့သည်။ ထိုအချိန်မှစ၍ ခရစ်ယာန်တို့သည် လုံးချင်းကျမ်းစာကို ကူးယူ ဖြန့်ဝေရေးတွင် ရှေ့တန်းမှပါဝင်ခဲ့ကြသည်။ တစ်ချိန်တည်းမှာပင် သူတို့သည် ကျမ်းစာကို ထိုအချိန်က အများသုံးဘာသာစကားများသို့ ဘာသာပြန်ဆိုရေးတွင် အလုပ်များနေခဲ့ကြသည်။ သို့သော် ခရစ်ယာန်အသင်းတော်က ဤချီးမွမ်းဖွယ်ကောင်းသောအလုပ်၌ အလုပ်များနေစဉ် တစ်ဖက်တွင် ကျမ်းစာတည်တံ့ရေးကို အကြီးအကျယ်အန္တရာယ်ပေးမည့်အရာတစ်ခု စတင်ပုံပေါ်လာသည်။

^၂ ဤဖြစ်ပေါ်တိုးတက်မှုအကြောင်းကို ကျမ်းစာကိုယ်နှိုက် တင်ကူးဟောထားသည်။ ဂျုံမျိုးကောင်းမျိုးသန့်ကို မိမိလယ်တွင်ကြဲသည့် လူတစ်ဦး၏ပုံဥပမာအကြောင်း တစ်ခါက ယေရှု မိန့်ကြားခဲ့သည်။ “လူတို့သည် အိပ်ပျော်သောအခါ” ရန်သူသည်လာ၍ တောပင်ဖြစ်မည့်မျိုးစေ့များကို ကြဲသွားသည်။ မျိုးစေ့နှစ်မျိုးစလုံး အပင်ပေါက်လာကာ တောပင်သည် ဂျုံပင်ကို အတန်ကြာကြာဖုံးလွှမ်းသွားသည်။ ဤပုံဥပမာအားဖြင့် ယေရှုက မိမိလုပ်ဆောင်မှု၏အသီးသည် ခရစ်ယာန်စစ်များဖြစ်မည်၊ သို့သော် မိမိသေဆုံးပြီးနောက် ခရစ်ယာန်တုများသည် အသင်းတော်တွင်းသို့ စိမ့်ဝင်လာမည်ဖြစ်ကြောင်း ပြသတော်မူခဲ့သည်။ တဖြည်းဖြည်းနှင့် အစစ်နှင့်အတုကို ခွဲခြားသိမြင်ရန် ခက်ခဲလာမည်ဖြစ်သည်။—မဿဲ ၁၃:၂၄-၃၀၊ ၃၆-၄၃။

၃။ တမန်တော်ပေတရု၏အဆိုအရ တောမျိုးစေ့နှင့်တူသော “ခရစ်ယာန်များ” ကြောင့် သမ္မာကျမ်းစာအပေါ်ယုံကြည်မှု မည်သို့ဖြစ်သွားမည်နည်း။

^၃ တမန်တော်ပေတရုက တောပင်နှင့်တူသည့် ဤ “ခရစ်ယာန်များ” ကြောင့် ခရစ်ယာန်ဘာသာတရားနှင့် ကျမ်းစာတို့အပေါ် လူတို့၏ရှုမြင်ပုံမည်သို့ဖြစ်သွားမည်ကို မကွယ်မထောင့်သတိပေးခဲ့သည်။ သူဤသို့ သတိပေးခဲ့သည်– “ဖျက်ဆီးတတ်သော . . . [“ဂိုဏ်းခွဲ၊” သမ] များကိုပရိယာယ်အားဖြင့်သွင်း၍၊ မိမိတို့ကိုဝယ်တော်မူသောအရှင်ကို ငြင်းပယ်လျက်၊ မိမိတို့အပေါ်သို့ လျင်စွာသောဖျက်ဆီးခြင်းကိုရောက်စေသော မိစ္ဆာဆရာတို့သည် သင်တို့တွင်ရှိကြလိမ့်မည်။ သူတို့ညစ်ညူးသောအကျင့်ဓလေ့တို့ကို အများသောသူတို့သည် လိုက်သောအားဖြင့် သမ္မာတရားလမ်းအသရေသည် ပျက်စီးလိမ့်မည်။”—၂ ပေတရု ၂:၁၊ ၂။

၄။ ယေရှုနှင့် ပေတရုတို့၏ပရောဖက်ပြုချက်များသည် ပထမရာစုအတွင်း၌ပင် မည်သို့ပြည့်စုံခဲ့သနည်း။

^၄ ပထမရာစုနှစ်အတွင်း၌ပင် ယေရှုနှင့်ပေတရုတို့၏ပရောဖက်ပြုချက်များ ပြည့်စုံလာသည်။ အကြံကြီးသူများသည် ခရစ်ယာန်အသင်းတော်တွင်းသို့ စိမ့်ဝင်လာကာ စိတ်ဝမ်းကွဲစေသည့်မျိုးစေ့ကို ကြဲခဲ့ကြသည်။ (၂ တိမောသေ ၂:၁၆-၁၈; ၂ ပေတရု ၂:၂၁၊ ၂၂; ၃ ယောဟန် ၉၊ ၁၀) နောက်ရာစုနှစ်နှစ်ခုအတွင်း ကျမ်းစာအမှန်တရား၏ ဖြူစင်သန့်ရှင်းမှုသည် ဂရိအတွေးအခေါ်ကြောင့် ညစ်နွမ်းခဲ့ရပြီး လူအများကလည်း အယူမှားများကို ကျမ်းစာအမှန်တရားအဖြစ် မှားယွင်းစွာလက်ခံလာကြလေသည်။

၅။ စတုတ္ထရာစုအစောပိုင်းတွင် အဘယ်မူဝါဒရေးရာပြောင်းလဲမှုကို ကွန်စတင်တိုင်းဖွင့်လှစ်ခဲ့သနည်း။

^၅ စတုတ္ထရာစုတွင် ရောမဧကရာဇ် ကွန်စတင်တိုင်းသည် “ခရစ်ယာန်ဘာသာ” ကို ရောမအင်ပါယာ၏ နိုင်ငံတော်ဘာသာအဖြစ်ခံယူလိုက်သည်။ သို့သော် သူသိထားသည့် “ခရစ်ယာန်ဘာသာ” မှာ ယေရှုဟောကြားခဲ့သည့် ဘာသာတရားနှင့် အကြီးအကျယ်ကွာခြားနေသည်။ ယခုတွင် ယေရှုတင်ကူးမိန့်တော်မူခဲ့သကဲ့သို့ “တောပင်များ” သည် ရှင်သန်ဖွံ့ဖြိုးနေပေပြီ။ မည်သို့ပင်ဆိုစေ ထိုကာလတစ်လျှောက်လုံးအတွင်း စစ်မှန်သောခရစ်ယာန်ဘာသာကို ကိုယ်စားပြုသူအချို့၊ ကျမ်းစာကို ဘုရားသခင်၏မှုတ်သွင်းခံနှုတ်မြွက်စကားတော်အဖြစ်ခံယူကာ ကြိုးပမ်းလိုက်လျှောက်သူအချို့ ရှိခဲ့သည်ဟု တပ်အပ်ပြောနိုင်ပါသည်။—မဿဲ ၂၈:၁၉၊ ၂၀။

ကျမ်းစာဘာသာပြန်ဆိုမှု ဆန့်ကျင်ကန့်ကွက်ခံရ

၆။ မည်သည့်အချိန်တွင် ခရစ်ယာန်ဘောင်အသွင် စတင်ပုံပေါ်လာပြီး ခရစ်ယာန်ဘောင်၏ဘာသာတရားတွင် သမ္မာကျမ်းစာဆိုင်ရာခရစ်ယာန်ဘာသာတရားနှင့်ခြားနားသည့် နည်းတစ်နည်းကားအဘယ်နည်း။

^၆ ကွန်စတင်တိုင်း ခေတ်တွင် ယနေ့ကျွန်ုပ်တို့သိထားသည့် ခရစ်ယာန်ဘောင်သည် စတင်၍ပုံပေါ်လာသည်။ ထိုအချိန်မှစ၍ အမြစ်တွယ်လာသည့် ခရစ်ယာန်ဘာသာ၏ ယိုယွင်းသောပုံစံသည် ဘာသာရေးအဖွဲ့အစည်းတစ်ခုမျှသာ မဟုတ်တော့ချေ။ နိုင်ငံတော်၏အစိတ်အပိုင်းတစ်ရပ်ဖြစ်လာသည့်အလျောက် ယင်း၏ခေါင်းဆောင်များသည် နိုင်ငံရေးတွင် အရေးပါသည့်အခန်းကဏ္ဍများ၌ ပါဝင်လာကြသည်။ နောက်ဆုံးတွင် အယူဖောက်ပြန်သော ချာ့ချ်သည် ကျမ်းစာပါခရစ်ယာန်ဘာသာတရားကို လုံးဝဆန့်ကျင်သည့်အနေဖြင့် မိမိ၏နိုင်ငံရေးအာဏာကိုအသုံးပြုကာ ကျမ်းစာကို အန္တရာယ်ပြုသည့် နောက်ခြိမ်းခြောက်မှုတစ်ခုကို ပေါ်ပေါက်စေခဲ့သည်။ မည်သို့အားဖြင့်နည်း။

၇၊ ၈။ ပုပ်ရဟန်းမင်းသည် သမ္မာကျမ်းစာဘာသာပြန်ခြင်းကို ဆန့်ကျင်ကြောင်း မည်သည့်အချိန်တွင် ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခဲ့သနည်း၊ အဘယ်ကြောင့် ဤသို့ပြုသနည်း။

^၇ လက်တင်ဘာသာစကားသည် နေ့စဉ်သုံးဘာသာစကား မဟုတ်တော့သည့်အခါ ကျမ်းစာဘာသာပြန်ကျမ်းသစ်များ လိုအပ်လာလေသည်။ သို့သော် ကက်သလစ်ချာ့ချ်အနေဖြင့် ဘာသာပြန်ဆိုခြင်းကို မထောက်ခံပေ။ နောက်ပိုင်းတွင် ဘိုဟီမီးယားဘုရင်ဖြစ်လာသည့် ဗရာတစ်စလော့စ်သည် ၁၀၇၉ ခုနှစ်၌ သတ္တမမြောက် ပုပ်ရဟန်းမင်း ဂရေဂရီထံမှ ကျမ်းစာကို သူ့လက်အောက်ခံနိုင်ငံသားတို့၏ဘာသာစကားသို့ ပြန်ဆိုရန် ခွင့်ပြုချက်တောင်းခဲ့သည်။ ပုပ်ရဟန်းမင်းက ငြင်းပယ်လိုက်သည်။ သူဤသို့ဆိုခဲ့သည်– “သမ္မာကျမ်းစာကို အချို့နေရာဒေသများတွင် လျှို့ဝှက်ထားသင့်သည်ဟု တန်ခိုးအလုံးစုံနှင့်ပြည့်စုံသောဘုရားသခင် အလိုရှိတော်မူသည်မှာ အကြောင်းမဲ့မဟုတ်ပါ၊ အကယ်၍ ကျမ်းစာကို လူအားလုံးရှင်းလင်းနားလည်ကြမည်ဆိုလျှင် တန်ဖိုးသိပ်မထားတော့ဘဲ မလေးမစားပင်လုပ်လာနိုင်သည်; သို့မဟုတ် ပညာသာမန်အဆင့်ရှိသူများက အမှားမှားအယွင်းယွင်း နားလည်သွားနိုင်ရာ လမ်းမှားရောက်သွားနိုင်သည်ဆိုသည့်အချက်တို့ကို အကြိမ်ကြိမ်အသေအချာစဉ်းစားကြည့်သူများ ရှင်းရှင်းလင်းလင်းသိနိုင်ပေသည်။”^၁

^၈ ပုပ်ရဟန်းမင်းသည် ကျမ်းစာကို လက်ရှိအသုံးမပြုတော့သော လက်တင်ဘာသာစကားဖြင့်ပင် ဆက်၍ထားလိုသည်။ ယင်းတွင်ပါရှိသည့်အကြောင်းအရာများကို အများသုံးဘာသာစကားများသို့ ဘာသာမပြန်စေဘဲ “လျှို့ဝှက်” ထားရန်ဖြစ်သည်။a ကျမ်းစာကို လူအားလုံးဖတ်ရှုနိုင်စေရန်အလို့ငှာ ပဉ္စမရာစုတွင် ရေးသားထုတ်လုပ်ခဲ့သည့် ဂျရုမ်း၏ လက်တင် ဗားလ်ဂိတ် ကျမ်းမှာ ယခုတော့ သိုဝှက်သိမ်းထားရာ ဖြစ်သွားလေသည်။

၉၊ ၁၀။ (က) သမ္မာကျမ်းစာဘာသာပြန်ဆိုခြင်းကို ရိုမင်ကက်သလစ်တို့၏ ဆန့်ကျင်ကန့်ကွက်မှုသည် မည်သို့ဖြစ်ပေါ်လာသနည်း။ (ခ) သမ္မာကျမ်းစာကိုဆန့်ကျင်သည့် ချာ့ချ်၏ရည်ရွယ်ချက်ကား အဘယ်နည်း။

^၉ အလယ်ခေတ်သို့ ရောက်လာသည်နှင့်အမျှ တိုင်းရင်းဘာသာပြန်ကျမ်းများကို ဆန့်ကျင်သည့် ချာ့ချ်၏ရပ်တည်မှုသည် သာ၍ခက်ထန်လာလေသည်။ ၁၁၉၉ ခုနှစ်တွင် ပုပ်ရဟန်းမင်း တတိယမြောက် အင်နိုးစင့်သည် ဂျာမနီနိုင်ငံ မက်စ်မြို့ရှိ ဂိုဏ်းချုပ်ထံသို့ ပြင်းထန်သည့်စာတစ်စောင် ရေးသားပေးပို့လိုက်ရာ ဂိုဏ်းချုပ်ဘုန်းတော်ကြီးသည် တွေ့သမျှ ဂျာမန်ဘာသာပြန်ကျမ်းအားလုံးကို မီးရှို့ပစ်ခဲ့သည်။^၃ ၁၂၂၉ ခုနှစ်တွင် ပြင်သစ်နိုင်ငံ တူးလတ်ဇ်မြို့ သာသနာ့အစည်းအဝေးက “လူဝတ်ကြောင်များ” သည် အများသုံးဘာသာစကားဖြင့်ရေးသားထားသော မည်သည့်ကျမ်းစာကိုမျှ လက်ဝယ်ပိုင်ဆိုင်ခွင့် မရှိရဟု အမိန့်ဒီဂရီထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။^၄ ၁၂၃၃ ခုနှစ် စပိန်နိုင်ငံ တာရာဂိုနာမြို့တွင် ကျင်းပသည့် ဒေသန္တရ သာသနာ့အစည်းအဝေးတွင် “ဓမ္မဟောင်းကျမ်း သို့မဟုတ် ဓမ္မသစ်ကျမ်း” မှန်သမျှကို မီးရှို့ပစ်ရန် လာရောက်အပ်နှံရမည်ဟု အမိန့်ထုတ်ခဲ့သည်။^၅ ၁၄၀၇ ခုနှစ်တွင် အင်္ဂလန်နိုင်ငံ အောက်စ်ဖို့ဒ်မြို့တွင် ဂိုဏ်းချုပ်ဘုန်းတော်ကြီး သောမတ်စ် အရမ်ဒဲလ် ဆင့်ခေါ်ကျင်းပသည့် သာသနာ့အစည်းအဝေးက ကျမ်းစာကို အင်္ဂလိပ်ဘာသာသို့ဖြစ်စေ၊ အခြားခေတ်သုံးဘာသာစကား တစ်မျိုးမျိုးသို့ဖြစ်စေ ဘာသာပြန်ခြင်းကို တားမြစ်ခဲ့သည်။^၆ ၁၄၃၁ ခုနှစ်တွင် အင်္ဂလန်နိုင်ငံ၌ပင် ဝဲလ်ဇ်မြို့မှ ဘုန်းတော်ကြီး စတက်ဖို့က ကျမ်းစာကို အင်္ဂလိပ်ဘာသာသို့ပြန်ဆိုခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ ထိုသို့သောဘာသာပြန်ကျမ်းများကို လက်ဝယ်ပိုင်ဆိုင်ထားရှိခြင်းကိုလည်းကောင်း တားမြစ်ခဲ့သည်။^၇

^၁၀ အဆိုပါ ဘာသာရေးအာဏာပိုင်များသည် ကျမ်းစာကို ဖျက်ဆီးပစ်ရန် ကြိုးစားနေခြင်းမဟုတ်ပေ။ ယင်းကို ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းဖြစ်သွားစေပြီး လူနည်းစုသာဖတ်နိုင်သည့် ဘာသာစကားတစ်မျိုးဖြင့် ထိန်းသိမ်းထားရန် ကြိုးစားနေခြင်းဖြစ်သည်။ ဤနည်းဖြင့် သူတို့အခေါ် အယူမှားများ အမှန်အားဖြင့် သူတို့၏အခွင့်အာဏာ စိန်ခေါ်ချက်များကို ဟန့်တားနိုင်မည်ဟု မျှော်လင့်ကြသည်။ သူတို့သာ အောင်မြင်ခဲ့လျှင် ကျမ်းစာသည် အသိပညာဆည်းပူးလေ့လာစရာ ရှားပါးပစ္စည်းတစ်ခုမျှသာဖြစ်သွားနိုင်ပြီး သာမန်ပြည်သူများ၏ဘဝအပေါ် ဩဇာမဆိုစလောက်သာရှိမည် သို့မဟုတ် အလျှင်းရှိမည်မဟုတ်ပေ။

ကျမ်းစာကို ကာကွယ်သူများ

၁၁။ စပိန်ဘာသာစကားဖြင့်သမ္မာကျမ်းစာများကို စပိန်နိုင်ငံသို့ ဂျူလီယန် ဟာနန်ဒက်ဇ်သည် သွင်းယူသောအခါ ဘာဖြစ်ပျက်ခဲ့သနည်း။

^၁၁ သို့သော် ဝမ်းသာစရာမှာ ရိုးဖြောင့်သူများစွာသည် အဆိုပါအမိန့်များကို မလိုက်နာခဲ့ကြပါ။ သို့သော် ဤသို့ငြင်းဆန်ခြင်းသည် အန္တရာယ်ရှိသည်။ ကျမ်းစာတစ်အုပ်ကို လက်ဝယ်ပိုင်ဆိုင်သည့် “ပြစ်မှု” အတွက် အကြီးအကျယ်ဝေဒနာခံရသူများရှိခဲ့သည်။ နမူနာအနေနှင့် ဂျူလီယန် အာနန်ဒက်ဇ်အမည်ရှိ စပိန်နိုင်ငံသားတစ်ဦး၏အဖြစ်ကို သုံးသပ်ကြည့်ပါ။ ဖောက်ခ်စ်၏ ခရစ်ယာန်အာဇာနည်သမိုင်း စာအုပ်အရ ဂျူလီယန် (ဝါ ဂျူလီယာနို) သည် “ကျမ်းစာအုပ်အများအပြားကို ရိုင်းဝိုင်အရက်ကဲ့သို့ ထုပ်ပိုးကာ စည်များထဲတွင် သိုဝှက်ပြီး ဂျာမနီနိုင်ငံမှ မိမိနိုင်ငံသို့ သွင်းယူခဲ့သည်။” သူသည် သစ္စာအဖောက်ခံရပြီး ရိုမင်ကက်သလစ်ဘာသာရေးခုံရုံး၏ ဖမ်းဆီးခြင်းကို ခံခဲ့ရသည်။ ကျမ်းစာကို လက်ခံရရှိသူများသည် “အားလုံးသိမ်းရုံး၍ ညှဉ်းဆဲနှိပ်စက်ခံရကာ သူတို့ထဲမှအများစုသည် အပြစ်ဒဏ်အမျိုးမျိုးကျခံခဲ့ရသည်။ ဂျူလီယာနိုသည် မီးရှို့သတ်ခံခဲ့ရပြီး အယောက်နှစ်ဆယ်မှာ တံစို့ထိုးကာ မီးကင်ခံရကြသည်၊ အများအပြားမှာ ထောင်ဒဏ်တစ်သက်တစ်ကျွန်းကျခံရသည်၊ အချို့သူများမှာ လူထုရှေ့တွင် ကျာပွတ်နှင့်အရိုက်ခံရကြပြီး အများအပြားသည် အလုပ်ကြမ်းဖြင့် သင်္ဘောများပေါ်သို့ အပို့ခံရကြသည်။”^၈

၁၂။ အလယ်ခေတ် ဘာသာရေးအာဏာပိုင်များသည် သမ္မာကျမ်းစာဆိုင်ရာ ခရစ်ယာန်ဘာသာကို ကိုယ်စားမပြုကြောင်း မည်သို့သိရသနည်း။

^၁၂ ကြောက်မက်ဖွယ်ကောင်းလောက်အောင် အာဏာအလွဲသုံးစားပြုခြင်းပင်တည်း! ဤဘာသာရေးအာဏာပိုင်များသည် မည်သည့်နည်းဖြင့်မျှ ကျမ်းစာဆိုင်ရာ ခရစ်ယာန်ဘာသာ၏ကိုယ်စားလှယ်များ မဟုတ်သည်မှာ ရှင်းနေပါသည်! ကျမ်းစာကိုယ်နှိုက်က သူတို့သည် မည်သူ၏လူဖြစ်ကြောင်း ဤသို့ဖွင့်ပြခဲ့သည်– “ထိုသို့သောလက္ခဏာအားဖြင့် ဘုရားသခင်၏သားတို့နှင့် [စာတန်]၏သားတို့သည် ထင်ရှားကြ၏။ ဖြောင့်မတ်ခြင်းတရားကိုမကျင့်သောသူ၊ မိမိညီအစ်ကိုကိုမချစ်သောသူမည်သည်ကား၊ ဘုရားသခင်နှင့်မဆိုင်။ သင်တို့သည် ရှေ့ဦးစွာကပင်ကြားရသောတရားစကားဟူမူကား၊ [စာတန်]နှင့်ဆိုင်၍ မိမိညီကိုသတ်သော ကာဣနကဲ့သို့မဟုတ်၊ ငါတို့သည် အချင်းချင်းချစ်ရမည်ဟုလာသတည်း။”—၁ ယောဟန် ၃:၁၀-၁၂။

၁၃၊ ၁၄။ (က) အလယ်ခေတ်အတွင်း သမ္မာကျမ်းစာနှင့်ပတ်သက်သည့် အဘယ်မှတ်သားဖွယ်အဖြစ်မှန်က ယင်းသည် ဘုရားသခင့်ထံမှဖြစ်ကြောင်းပြသနည်း။ (ခ) ဥရောပတွင် သမ္မာကျမ်းစာနှင့်ပတ်သက်၍ အခြေအနေမည်သို့ပြောင်းခဲ့သနည်း။

^၁၃ သို့သော် အမျိုးသားအမျိုးသမီးများစွာတို့သည် ကျမ်းစာတစ်အုပ်ကို ပိုင်ဆိုင်ရုံမျှဖြင့် ဤကဲ့သို့သော ဆိုးရွားသည့်ပြုမူဆက်ဆံမှုအမျိုးမျိုးကိုခံရန် စွန့်စားဖို့အသင့်ရှိကြသည်မှာ မှတ်သားလောက်ပေသည်! ဤကဲ့သို့သောနမူနာများသည် ကျွန်ုပ်တို့အချိန်ထိတိုင် အဆပေါင်းများစွာတိုးပွားခဲ့ပြီ။ လူတစ်ဦးစီပေါ်တွင် ကျမ်းစာစေ့ဆော်ပေးသည့် နက်ရှိုင်းသောဆည်းကပ်မှု၊ ကြိတ်မှိတ်ခံလိုစိတ်၊ ညှဉ်းဆဲသူများကို တန်ပြန်တိုက်ခိုက်ခြင်းမပြုဘဲ အသေဆိုးနှင့်သေခြင်းကို မညည်းမညူခံလိုစိတ်တို့ကား ကျမ်းစာသည် ဘုရားသခင်၏နှုတ်မြွက်စကားတော် ဖြစ်ကြောင်း ခိုင်လုံသည့်သာဓကတစ်ခုဖြစ်သည်။—၁ ပေတရု ၂:၂၁။

^၁၄ နောက်ဆုံးတွင် ၁၆ ရာစု၌ ရိုမင်ကက်သလစ်တန်ခိုးအာဏာကို ပရိုတက်စတင့်တို့ တော်လှန်ပုန်ကန်မှုဖြစ်ပြီးနောက် ရိုမင်ကက်သလစ်ချာ့ချ်ကိုယ်နှိုက်ပင် မလွှဲမရှောင်သာဘဲ ဥရောပရှိ နေ့စဉ်သုံးဘာသာစကားများဖြင့် ကျမ်းစာများကို ဘာသာပြန်ထုတ်လုပ်ခဲ့ရသည်။ သို့ဖြစ်သည့်တိုင် ကျမ်းစာသည် ကက်သလစ်အယူဝါဒထက် ပရိုတက်စတင့်အယူဝါဒနှင့် ပို၍ဆက်စပ်မှုရှိခဲ့သည်။ ရိုမင်ကက်သလစ်ဘုန်းတော်ကြီး အက်ဒဝပ် ဂျေ. စီယူဘားက ဤအတိုင်းရေးသားခဲ့သည်– “ပရိုတက်စတင့်ပြုပြင်ရေး၏သာ၍ဆိုးရွားသော အကျိုးဆက်တစ်ခုမှာ ကက်သလစ်ယုံကြည်သူများကြားတွင် ကျမ်းစာကို လျစ်လျူရှုကြခြင်းဖြစ်ကြောင်း ရိုးသားစွာဝန်ခံရမည်ဖြစ်သည်။ ကက်သလစ်တို့သည် ကျမ်းစာကို မည်သည့်အခါမျှမေ့လျော့ခြင်းမရှိကြသော်လည်း အများစုသည် ကျမ်းစာအကြောင်းကို တစ်လုံးတစ်ပါဒမျှမသိပါ။”^၉

အဆင့်မြင့်ဝေဖန်ရေး

၁၅၊ ၁၆။ သမ္မာကျမ်းစာကို ဆန့်ကျင်မှုနှင့်ပတ်သက်လာလျှင် ပရိုတက်စတင့်အယူဝါဒသည်လည်း အဘယ်ကြောင့် အပြစ်မကင်းသနည်း။

^၁၅ သို့သော် ကျမ်းစာကို ဆန့်ကျင်ခြင်းနှင့်ပတ်သက်လျှင် ပရိုတက်စတင့်ချာ့ချ်များသည်လည်း အပြစ်မကင်းပါ။ နှစ်များကုန်လွန်လာသည်နှင့်အမျှ အချို့သော ပရိုတက်စတင့်ကျမ်းဂန်ပညာရှင်များသည် ကျမ်းစာကို တိုက်စစ်နောက်တစ်ခု ဆင်ခဲ့သည်– ပညာပိုင်းဆိုင်ရာတိုက်ခိုက်မှုဖြစ်သည်။ ၁၈ ရာစုနှင့် ၁၉ ရာစုအတွင်း သူတို့သည် အဆင့်မြင့်ဝေဖန်ရေးဟုလူသိများသည့် ကျမ်းစာလေ့လာရေးနည်းစနစ်တစ်မျိုးကို ဖြစ်ထွန်းတိုးတက်စေခဲ့သည်။ အဆင့်မြင့်ဝေဖန်ရေးသမားများက ကျမ်းစာ၏အပိုင်းအများစုကို ဒဏ္ဍာရီပုံပြင်များဖြင့် ပေါင်းစပ်ဖွဲ့စည်းထားသည်ဟု သွန်သင်သည်။ ယေရှုသည် တစ်ခါမျှ မရှိခဲ့ဟူ၍ပင် အချို့က ဆိုကြသည်။ ဤပရိုတက်စတင့် ကျမ်းဂန်ပညာရှင်များသည် ကျမ်းစာကို ဘုရားသခင်၏နှုတ်မြွက်စကားတော်ဟု သတ်မှတ်မည့်အစား လူ့နှုတ်ထွက်ဖြစ်သည်၊ အလွန်ရှုပ်ထွေးသောစကားများသာဖြစ်သည်ဟု ဆိုကြသည်။

^၁၆ ဤအယူအဆများအနက်မှ သာ၍အစွန်းရောက်သောအယူအဆများကို ယုံကြည်ကြခြင်းမရှိတော့သော်လည်း အဆင့်မြင့်ဝေဖန်ရေးကိုမူ ဓမ္မပညာသင်ကျောင်းများတွင် ပို့ချနေဆဲဖြစ်သည်၊ ပရိုတက်စတင့်ဓမ္မဆရာများ ကျမ်းစာ၏ အစိတ်အပိုင်းအတော်များများကို လူသိရှင်ကြားငြင်းပယ်သည်ကို သိရသည်မှာ အဆန်းမဟုတ်ပေ။ သို့နှင့် အင်္ဂလီကန်ဓမ္မဆရာတစ်ဦးက ကျမ်းစာတွင်ပါသော အကြောင်းအရာအတော်များများသည် “အမှားများသာဖြစ်သည်။ သမိုင်းအချို့သည် မှားနေပါသည်။ အသေးစိတ်အချက်အလက်အချို့မှာ သိသိသာသာ ဗလုံးဗထွေးဖြစ်နေသည်” ဟုပြောခဲ့ကြောင်း ဩစတြေးလျသတင်းစာတစ်စောင်က ကိုးကားဖော်ပြခဲ့သည်။ ဤအတွေးအခေါ်သည် အဆင့်မြင့်ဝေဖန်ရေး၏ အသီးအပွင့်ဖြစ်ပေသည်။

‘အသရေပျက်ရ’

၁၇၊ ၁၈။ ခရစ်ယာန်ဘောင်၏အပြုအမူသည် သမ္မာကျမ်းစာကို မည်သို့အသရေပျက်စရာဖြစ်စေခဲ့သနည်း။

^၁၇ သို့ရာတွင် ကျမ်းစာကို ဘုရားသခင့်နှုတ်မြွက်စကားတော်အဖြစ် လူများလက်ခံရန်ဟန့်တားသည့် အကြီးမားဆုံးအတားအဆီးမှာ ခရစ်ယာန်ဘောင်၏ အပြုအမူဖြစ်ကောင်းဖြစ်မည်။ ခရစ်ယာန်ဘောင်က ကျမ်းစာအတိုင်းလိုက်သည်ဟု ဆိုသည်။ သို့သော် ၎င်း၏အပြုအမူက ကျမ်းစာကိုသော်လည်းကောင်း၊ ခရစ်ယာန်ဟူသော အမည်နာမကိုသော်လည်းကောင်း အသရေပျက်စေခဲ့ပြီ။ တမန်တော်ပေတရုတင်ကူးပြောခဲ့သကဲ့သို့ အမှန်တရား၏လမ်းသည် ‘အသရေပျက်’ ခဲ့လေသည်။—၂ ပေတရု ၂:၂။

^၁၈ ဥပမာ၊ ချာ့ချ်က ကျမ်းစာဘာသာပြန်ခြင်းကို ပိတ်ပင်တားမြစ်နေစဉ် ပုပ်ရဟန်းမင်းသည် အရှေ့အလယ်ပိုင်းတွင် မွတ်စလင်ဘာသာဝင်များကို စစ်ရေးအရ အကြီးအကျယ်ထိုးစစ်ဆင်ရန် ကမကထပြုဆောင်ရွက်လျက်နေသည်။ ယင်းတို့ကို “သန့်ရှင်းသော” ခရူးဆိတ်စစ်ပွဲများဟုခေါ်တွင်သော်လည်း သန့်ရှင်းမှုလုံးဝမရှိပါ။ “ပြည်သူ့ခရူးဆိတ်” ဟုခေါ်တွင်သည့် ပွဲဦးထွက်ဖြစ်ရပ်က နောက်လာမည့်နိမိတ်လက္ခဏာကိုဖော်ပြသည်။ အထိန်းအကွပ်မဲ့သော စစ်တပ်တစ်တပ်သည် ဥရောပမှမထွက်ခွာမီ တရားဟောဆရာများ၏ သွေးထိုးမှုကြောင့် ဂျာမနီရှိ ဂျူးများကို ဦးစွာတိုက်ခိုက်ပြီးလျှင် တစ်မြို့ပြီးတစ်မြို့သတ်သွားသည်။ အဘယ်ကြောင့်နည်း။ သမိုင်းပညာရှင် ဟန်းစ် အယ်ဘာဟတ် မေယာက ဤသို့ဆိုသည်– “ဂျူးလူမျိုးသည် ခရစ်တော်၏ရန်သူများဖြစ်သောကြောင့် အပြစ်ဒဏ်ခံထိုက်သည်ဟူသော အကြောင်းပြချက်မှာ တပ်မက်မှုတည်းဟူသော တကယ့်စိတ်ရင်းအမှန်ကို ဖုံးကွယ်ရန်အားထုတ်သည့်အခြေမခိုင်သော ဆင်ခြေတစ်ခုမျှသာဖြစ်သည်။”^၁၀

၁၉-၂၁။ အနှစ်သုံးဆယ်စစ်အပြင် ဥရောပသာသနာပြုများ၏ကြိုးပမ်းမှုနှင့် ကိုလိုနီနယ်ချဲ့မှုတို့သည် သမ္မာကျမ်းစာအသရေပျက်စရာ မည်သို့ဖြစ်စေခဲ့ရသနည်း။

^၁၉ ၁၆ ရာစု ပရိုတက်စတင့်ပုန်ကန်မှုသည် ဥရောပနိုင်ငံအများတွင် ရိုမင်ကက်သလစ်ဝါဒကို အင်အားယုတ်လျော့စေခဲ့သည်။ ရလဒ်တစ်ခုမှာ အနှစ်သုံးဆယ်စစ်ပွဲ (၁၆၁၈-၄၈) ဖြစ်ပွားခဲ့သည်၊ တစ်ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာကမ္ဘာ့သမိုင်းစာအုပ်အရ ယင်းစစ်ပွဲသည် “ဥရောပသမိုင်းတွင် ကြောက်စရာအကောင်းဆုံး စစ်ပွဲတစ်ပွဲဖြစ်သည်။” စစ်ဖြစ်ရသည့် အရင်းခံအကြောင်းတရားကားအဘယ်နည်း။ “ကက်သလစ်များက ပရိုတက်စတင့်များကိုမုန်းတီးခြင်း၊ ပရိုတက်စတင့်များက ကက်သလစ်များကို မုန်းတီးခြင်းဖြစ်သည်။”^၁၁

^၂၀ ထိုအချိန်တွင် ခရစ်ယာန်ဘောင်သည် ဥရောပအပြင်ဘက်အထိ စတင်နယ်ချဲ့ခဲ့ရာ ကမ္ဘာ့အခြားဒေသများသို့ “ခရစ်ယာန်” ယဉ်ကျေးမှုကို သယ်ဆောင်သွားကြသည်။ ဤစစ်ရေးဖြင့်နယ်ပယ်ချဲ့ထွင်ခြင်း၏ ထင်ရှားသောလက္ခဏာမှာ ကြမ်းကြုတ်မှုနှင့် တပ်မက်လုံးကြီးမှုဖြစ်သည်။ အမေရိကတိုက်တွင် စပိန်အောင်နိုင်သူများသည် အမေရိကန်တိုင်းရင်းယဉ်ကျေးမှုကို တစ်မုဟုတ်ချင်းဖျက်ဆီးပစ်လိုက်ကြသည်။ သမိုင်းစာအုပ်တစ်အုပ်က ဤသို့မှတ်သားထားသည်– “ယေဘုယျအားဖြင့် စပိန်အုပ်ချုပ်သူများသည် ဥရောပယဉ်ကျေးမှုကို အစမပျိုးပေးဘဲ တိုင်းရင်းသားတို့၏ယဉ်ကျေးမှုကို ဖျက်ဆီးပစ်ခဲ့ကြသည်။ ရွှေကိုအငမ်းမရလိုချင်စိတ်သည် ကမ္ဘာသစ်သို့ ထိုသူတို့ကို ဆွဲဆောင်ခဲ့သည့် အဓိကအကြောင်းရင်းဖြစ်သည်။”^၁၂

^၂၁ ပရိုတက်စတင့် သာသနာပြုများသည်လည်း ဥရောပမှနေ၍ အခြားတိုက်ကြီးများသို့ ခရီးဆန့်ခဲ့ကြသည်။ သူတို့လုပ်ဆောင်မှု၏ရလဒ်တစ်ခုမှာ ကိုလိုနီနယ်ချဲ့မှုကို အားပေးကူညီခြင်းဖြစ်သည်။ ပရိုတက်စတင့်သာသနာပြုလုပ်ငန်း၏ အားထုတ်မှုနှင့်ပတ်သက်၍ အများ၏အမြင်ကားဤသို့ဖြစ်သည်– “ကိစ္စရပ်အတော်များများတွင် သာသနာပြုလုပ်ငန်းကို အကြောင်းပြချက်အဖြစ်နှင့် လူတို့အပေါ်သြဇာလွှမ်းရေးအတွက် အသုံးချခဲ့သည်။ သာသနာပြုခြင်း၊ စက်မှုနည်းပညာနှင့် နယ်ချဲ့ဝါဒအချင်းချင်း အပြန်အလှန်ဆက်နွှယ်မှုကို အများသိဖြစ်သည်။”^၁၃

၂၂။ ၂၀ ရာစုအတွင်း ခရစ်ယာန်ဘောင်သည် ခရစ်ယာန်ဘာသာတရား၏အသရေပျက်အောင် မည်သို့ပြုခဲ့ကြသနည်း။

^၂၂ ခရစ်ယာန်ဘောင်၏ ဘာသာတရားများနှင့် နိုင်ငံတော်တို့၏ ရင်းနှီးသည့်ဆက်ဆံရေးသည် ကျွန်ုပ်တို့အချိန်အထိ တည်ရှိလာသည်။ နောက်ဆုံးဖြစ်ပွားသော ကမ္ဘာစစ်ကြီးနှစ်ခုသည် အဓိကအားဖြင့် “ခရစ်ယာန်” နိုင်ငံများအချင်းချင်း တိုက်ခိုက်ခဲ့ကြသည်။ နှစ်ဖက်စလုံးမှ ဓမ္မဆရာများက မိမိတို့ဘက်မှလူငယ်များအား အများအားဖြင့်ဘာသာတူသည့် ရန်သူများကို တိုက်ခိုက်သတ်ဖြတ်ရန် အားပေးခဲ့ကြသည်။ ချာ့ချ်များသာ ကမ္ဘာ့ငြိမ်းချမ်းရေး လိုလားသည်ရှိသော် စာအုပ်တွင် မှတ်သားထားသကဲ့သို့ “ယနေ့ စစ်စနစ်ကြီးထွားလာပြီး ခရစ်ယာန်ဘာသာတရားကို ဆည်းကပ်ကိုးကွယ်သည့် နိုင်ငံများတွင် အကြီးကျယ်ဆုံးအပျက်အစီးကို ဖြစ်စေခဲ့သည့်အတွက် [ချာ့ချ်များ] ဂုဏ်ယူစရာမဟုတ်ပေ။”^၁၄

ဘုရားသခင့်နှုတ်မြွက်စကားတော် တည်တံ့

၂၃။ ခရစ်ယာန်ဘောင်၏သမိုင်းက သမ္မာကျမ်းစာသည် ဘုရားသခင့်နှုတ်မြွက်စကားတော်ဖြစ်ကြောင်း မည်သို့ပြသနည်း။

^၂၃ ခရစ်ယာန်ဘောင်၏ ရှည်လျား၍ဝမ်းနည်းဖွယ်ကောင်းသော ဤသမိုင်းကြောင်းကို ပြန်ပြောပြရသည်မှာ အချက်နှစ်ချက်ကို ပေါ်လွင်စေလို၍ဖြစ်သည်။ ပထမတစ်ချက်မှာ အဆိုပါဖြစ်ရပ်များသည် ကျမ်းစာပရောဖက်ပြုချက်၏ ပြည့်စုံချက်တစ်ခုဖြစ်သည်။ ခရစ်ယာန်ဟုအခေါ်ခံသူများစွာသည် ကျမ်းစာနှင့် ခရစ်ယာန်ဘာသာ၏အသရေကို ရှုတ်ချမည်ဖြစ်ကြောင်း တင်ကူးဟောထားရာ ဟောသည့်အတိုင်းဖြစ်ပျက်လာခြင်းက ကျမ်းစာမှန်ကန်ကြောင်း သက်သေထင်ရှားစေသည်။ မည်သို့ပင်ဆိုစေ ခရစ်ယာန်ဘောင်၏အပြုအမူသည် သမ္မာကျမ်းစာကို အခြေခံထားသည့် ခရစ်ယာန်ဘာသာကို ကိုယ်စားမပြုဟူသည့်အချက်ကို ကျွန်ုပ်တို့ မျက်ခြည်မပြတ်သင့်ပေ။

၂၄။ အဘယ်အရာက စစ်မှန်သောခရစ်ယာန်များကို ခွဲခြားဖော်ပြကာ ခရစ်ယာန်ဘောင်ကို ခရစ်ယာန်မဆန်သူအဖြစ် ရှင်းလင်းစွာ ရှုတ်ချသနည်း။

^၂၄ စစ်မှန်သောခရစ်ယာန်များအား သိမြင်နိုင်သည့်နည်းကို ယေရှုကိုယ်တော်တိုင် ဤသို့ရှင်းပြခဲ့သည်– “သင်တို့သည် အချင်းချင်းချစ်ကြလျှင်၊ လူအပေါင်းတို့သည် ထိုမေတ္တာကိုထောက်၍ သင်တို့သည် ငါ၏တပည့်ဖြစ်သည်ကို သိရကြလိမ့်မည်ဟုမိန့်တော်မူ၏။” (ယောဟန် ၁၃:၃၅) ထို့အပြင် ယေရှုက ဤသို့မိန့်တော်မူသည်– “အကျွန်ုပ်သည် ဤလောကနှင့်မဆက်ဆံသကဲ့သို့ ဤသူတို့သည် မဆက်ဆံကြပါ။” (ယောဟန် ၁၇:၁၆) ဤနှစ်ခုစလုံးတွင် ခရစ်ယာန်ဘောင်သည် သမ္မာကျမ်းစာပါခရစ်ယာန်ဘာသာကို ကိုယ်စားမပြုကြောင်း မိမိဘာသာထင်ရှားစေသည်။ သမ္မာကျမ်းစာ၏မိတ်ဆွေပါဟုဆိုသော်လည်း မိတ်ဆွေတုသာဖြစ်ခဲ့သည်။

၂၅။ သမ္မာကျမ်းစာသည် ကျွန်ုပ်တို့အချိန်အထိ ယင်း၏ဒုက္ခအဝဝကို အဘယ်ကြောင့် ဖြတ်သန်းကျော်လွှားနိုင်ခဲ့သနည်း။

^၂၅ ဒုတိယအချက်မှာ ခရစ်ယာန်ဘောင်တစ်ရပ်လုံးအနေနှင့် သမ္မာကျမ်းစာ၏ကောင်းကျိုးကို ဤမျှဖျက်လိုဖျက်ဆီးပြုခဲ့သည်ကိုထောက်လျှင် သမ္မာကျမ်းစာ ယနေ့အထိ တည်တံ့ခဲ့ပြီး လူများစွာ၏အသက်တာပေါ် ဩဇာကောင်းလွှမ်းမိုးလျက်ရှိနေခြင်းမှာ အမှန်ပင် အံ့ချီးလောက်ပေသည်။ သမ္မာကျမ်းစာသည် ဘာသာပြန်ခြင်းတွင် အကြီးအကျယ် အတိုက်အခံပြုခံရခြင်း၊ ခေတ်သစ်ကျမ်းဂန်ပညာရှင်များ၏ တစ်ဟုန်ထိုးတိုက်ခိုက်ခြင်းနှင့် မိတ်ဆွေတုဖြစ်သော ခရစ်ယာန်ဘောင်၏ ခရစ်ယာန်မဆန်သော အပြုအမူတို့တို ကြံ့ကြံ့ခံကျော်လွှားနိုင်ခဲ့သည်။ အဘယ်ကြောင့်နည်း။ သမ္မာကျမ်းစာသည် အခြားစာပေလက်ရာများနှင့်မတူသောကြောင့်တည်း။ ကျမ်းစာသည် ပျောက်ပျက်မသွားနိုင်ပေ။ ယင်းသည် ဘုရားသခင့်နှုတ်မြွက်စကားတော်ဖြစ်ရာ သမ္မာကျမ်းစာကိုယ်နှိုက်က ဤသို့ဆိုသည်– “မြက်ပင်သည် ညှိုးနွမ်းသွေ့ခြောက်တတ်၏။ အပွင့်လည်းကြွေတတ်၏။ ထာဝရဘုရား၏နှုတ်[မြွက်]တရားမူကား၊ ကာလအစဉ်အမြဲတည်၏။”—ဟေရှာယ ၄၀:၈။

[အောက်ခြေမှတ်ချက်]

[စာမျက်နှာ ၃၄ ပါ အကျဉ်းဖော်ပြချက်]

ပင်မပရိုတက်စတင့်ချာ့ချ်များသည် သမ္မာကျမ်းစာကို ပညာပိုင်းဆိုင်ရာအကြီးအကျယ်တိုက်ခိုက်မှုတွင် ပါဝင်ခဲ့ကြသည်

[စာမျက်နှာ ၂၆ ပါ ရုပ်ပုံ]

ကွန်စတင်တိုင်းက သူခေတ်ရှိ “ခရစ်ယာန်ဘာသာတရား” ကို တရားဝင်အသိအမှတ်ပြုလိုက်သည့်အချိန်တွင် ခရစ်ယာန်ဘောင်၏သမိုင်း အမှန်တကယ်အစပျိုးခဲ့သည်

[စာမျက်နှာ ၂၉ ပါ ရုပ်ပုံ]

သမ္မာကျမ်းစာကို လူတို့၏နေ့စဉ်သုံးဘာသာစကားသို့ ပြန်ဆိုခြင်းကို တားမြစ်ရန် ကက်သလစ်ချာ့ချ် ကြိုးပမ်းမှုတွင် ပုပ်ရဟန်းမင်းများဖြစ်ကြသည့် သတ္တမမြောက် ဂရေဂရီနှင့် တတိယမြောက် အင်နိုးစင့်တို့သည် ထင်ရှားကြသည်

[စာမျက်နှာ ၃၃ ပါ ရုပ်ပုံ]

ခရစ်ယာန်ဘောင်၏ ထိတ်လန့်ဖွယ်ရာအပြုအမူကြောင့် များစွာသောလူတို့က သမ္မာကျမ်းစာသည် အမှန်ပင် ဘုရားသခင့်နှုတ်မြွက်စကားတော် ဟုတ်ပါလေစဟု သံသယဝင်စေခဲ့သည်

[စာမျက်နှာ ပါ ၃၅ ရုပ်ပုံ]

ပထမကမ္ဘာစစ်အတွင်း ဤရုရှားစစ်သားများသည် “ခရစ်ယာန်” ချင်းတို့ကို သတ်ဖြတ်ဖို့မထွက်ခွာမီ ဘာသာရေးသူတော်စင်ပုံများကို ဦးချခဲ့ကြသည်