လက်ရှိတန်းတူညီမျှမှုမရှိခြင်းကပ်ဆိုး
“လူတိုင်း တန်းတူဖန်ဆင်းခံရသည်၊ သူတို့၏ဖန်ဆင်းရှင်က သူတို့ကို လွှဲပြောင်း၍မရသော အခွင့်အရေးများပေးအပ်ထားပြီး၊ ယင်းတို့တွင် အသက်၊ လွတ်လပ်မှုနှင့် ပျော်ရွှင်မှုကိုရှာခြင်းပါဝင်သည်ဟူသော အလိုအလျောက်သိသာထင်ရှားသည့် ဤအမှန်တရားကို ကျွန်ုပ်တို့ခံယူထားကြသည်။”—၁၇၇၆ ခုနှစ်တွင် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၌ လက်ခံကျင့်သုံးခဲ့သော လွတ်လပ်ရေးကြေညာစာတမ်း။
“လူသားအားလုံး မွေးရာပါလွတ်လပ်ခွင့်နှင့်တန်းတူအခွင့်အရေးရှိကြသည်။”—၁၇၈၉ ခုနှစ်တွင် ပြင်သစ်နိုင်ငံ၏အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာအစည်းအဝေး၌ လက်ခံကျင့်သုံးခဲ့သော လူ့အခွင့်အရေးနှင့် နိုင်ငံသားအခွင့်အရေးကြေညာစာတမ်း။
“လူသားအားလုံးသည် မွေးရာပါလွတ်လပ်ခွင့်ရှိကြပြီး ဂုဏ်သိက္ခာနှင့်အခွင့်အရေး တန်းတူညီတူရှိကြသည်။”—၁၉၄၈ ခုနှစ်တွင် ယူအဲန်အထွေထွေညီလာခံမှ ခံယူကျင့်သုံးသော အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာလူ့အခွင့်အရေး ကြေညာစာတမ်း။
ဧကန်အမှန်ပင်။ တန်းတူညီမျှမှုကို လူသားတို့လိုလားကြခြင်းသည် ကမ္ဘာချီဖြစ်သည်။ သို့သော် ဝမ်းနည်းစရာမှာ လူသားအပေါင်းသည် တန်းတူညီမျှဖြစ်ရမည်ဟူသော အယူအဆကို မကြာခဏထုတ်ဖော်ပြောဆိုကြရခြင်းကိုယ်နှိုက်က ယခုထက်တိုင် တန်းတူညီမျှမှုမရှိသေးကြောင်း ထင်ရှားသည်။
ယခု ၂၀ ရာစုအဆုံးပိုင်းတွင် အခြေအနေပို၍ကောင်းလာပြီဟု အမှန်တကယ် စောဒကတက်နိုင်မည်လော။ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုနှင့် ပြင်သစ်နိုင်ငံသားအားလုံး၊ သို့မဟုတ် ယူအဲန်အဖွဲ့ဝင် ၁၈၅ နိုင်ငံမှ အဘယ်နိုင်ငံသားမဆိုသည် မွေးရာပါဖြစ်သည်ဟု ယူမှတ်ကြသည့် တန်းတူညီမျှအခွင့်အရေးများကို အမှန်ခံစားကြရပါသလော။
လူတိုင်းတန်းတူညီမျှဖြစ်ကြောင်း “အလိုအလျောက်သိသာထင်ရှား” မည်ဖြစ်သော်လည်း အားလုံးအတွက် “အသက်၊ လွတ်လပ်မှုနှင့် ပျော်ရွှင်မှုကိုရှာခြင်း” အခွင့်အရေးများသည် တန်းတူညီမျှဖြစ်ရန် လိုပါသေးသည်။ ဥပမာ၊ အာဖရိကမှကလေးတစ်ဦးသည် ဆရာဝန်တစ်ဦး၏စောင့်ရှောက်မှုကို အခြားသူ ၂,၅၆၉ ဦးနှင့်အတူဝေမျှခံစားရပြီး ဥရောပမှကလေးတစ်ဦးမှာမူ ၂၈၉ ဦးနှင့်သာ ဝေမျှခံစားရခြင်းက အသက်ရှင်ရန်အခွင့်အရေး တန်းတူညီမျှရှိသည်ဟု ဆိုနိုင်ပါမည်လော။ အိန္ဒိယမှ ယောက်ျားကလေးသုံးပုံတစ်ပုံနှင့် မိန်းကလေးသုံးပုံနှစ်ပုံတို့သည် စာမတတ်သူများအဖြစ်ကြီးပြင်းလာကြရကာ ဂျပန်၊ ဂျာမနီနှင့် ဂရိတ်ဗြိတိန်စသည့်နေရာများရှိ ကလေးအားလုံးနီးပါးမူ ပညာသင်ကြားခွင့်ရခြင်းက လွတ်လပ်မှုနှင့် ပျော်ရွှင်မှုကိုရှာယူရန် တန်းတူအခွင့်အရေးလော။
တစ်ဦးလျှင် ဝင်ငွေဒေါ်လာ ၁,၃၈၀ ရှိသည့် အမေရိကအလယ်ပိုင်းနိုင်ငံများမှသူတို့သည် တစ်ဦးလျှင်ဝင်ငွေဒေါ်လာ ၂၄,၉၉၀ ရှိသည့် ပြင်သစ်နိုင်ငံမှသူတို့ကဲ့သို့ ဘဝတွင် “ဂုဏ်သိက္ခာနှင့်အခွင့်အရေး” တန်းတူခံစားရသလော။ ပျမ်းမျှသက်တမ်း ၅၆ နှစ်ရှိ မွေးခါစအာဖရိကန်မိန်းကလေးသည် ပျမ်းမျှသက်တမ်း ၇၉ နှစ်ရှိ မြောက်အမေရိကမိန်းကလေးနှင့်နှိုင်းယှဉ်လျှင် အဘယ်တန်းတူညီမျှမှုရှိသနည်း။
တန်းတူညီမျှမှုမဖြစ်ခြင်းမှာ အသွင်အမျိုးမျိုးရှိပြီး အားလုံး မနှစ်သက်စရာဖြစ်သည်။ လူနေမှုအဆင့်အတန်း၊ ကျန်းမာရေးနှင့် ပညာရေးအတွက် အခွင့်အရေးများ တန်းတူညီမျှမရှိခြင်းတို့မှာ အချို့မျှသာဖြစ်သည်။ တစ်ခါတစ်ရံ နိုင်ငံရေး၊ လူမျိုးရေး သို့မဟုတ် ဘာသာရေးကွဲပြားမှုတို့ကြောင့် လူတို့တွင် ဂုဏ်သိက္ခာနှင့် လွတ်လပ်မှုမရှိဘဲဖြစ်ရလေသည်။ တန်းတူညီမျှမှုအကြောင်း ပြောဆိုကြသည့်ကြားမှ တန်းတူညီမျှမှုမရှိသည့်ကမ္ဘာတွင် ကျွန်ုပ်တို့အသက်ရှင်နေကြရသည်။ “ပျံ့နှံ့သော၊ သို့မဟုတ် ကြီးမားသောအခက်အခဲ” ဟုအနက်ဖွင့်ဆိုထားသည့် ကပ်ဆိုးတစ်ခုကဲ့သို့ တန်းတူညီမျှမှုမရှိခြင်းသည် လူ့အဖွဲ့အစည်းအလွှာအသီးသီးကို သိမ်းကျုံးတိုက်ခိုက်လျက်ရှိသည်။ ယင်းကြောင့်ဖြစ်ပေါ်လာသော ဆင်းရဲခြင်း၊ ဖျားနာခြင်း၊ အသိဉာဏ်မဲ့ခြင်း၊ အလုပ်လက်မဲ့ဖြစ်ခြင်းနှင့် ခွဲခြားဆက်ဆံခြင်းစသည်တို့က အကြီးအကျယ်စိတ်ထိခိုက်နစ်နာစေသည်။
“လူတိုင်းတန်းတူဖန်ဆင်းခံရသည်။” အားရစရာပါတကား! သို့သော် ဖြစ်ရပ်မှန်က ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်နေခြင်းသည် ဝမ်းနည်းစရာပင်!
[Picture Credit Line on page 3]
UN PHOTO 152113/SHELLEY ROTNER