Omo lia Vika tua Pande ku Vuila Yehova Liova?

1-2. Kuliya na Visamo 25:14, vika via tondeka mangana tu likuate vusamba vua kama na Yehova?

MU KU mona cenu, vifua vika via tondeka mu ku likuata vusamba? Halumo mu hasa ku kumbulula nguenu, cilemo na ku likuasa umo na mukuavo. Vunoni citava liova ka mu litumbula ha mukana uaco. Vutuhu ngoco, ngue mu ua muesa mukanda ua mutue, vaze va tonda ku likuata vusamba vua kama na Yehova, va pande ku mu “zuzukila” ni ku mu vuila vuoma.—Tandenu Visamo 25:14.

² Ambe nga laza tua sua ku pangela Yehova, tu vose tua pande ku tualelelaho ku mu vuila liova. Vuno ku vuila Njambi liova ca lomboloka vika? Vati tu hasa ku lilongesa ku vuila Yehova liova? Kaha vika tu hasa ku lilongesa ku tuala ha ku vuila Njambi liova kuli ngamba Ovandiya, Sasendote ua Kama Yehoyanda na Muangana Yoase?

KU VUILA NJAMBI LIOVA CA LOMBOLOKA VIKA?

3. Vika vie ku koka liova? Vati liova li hasa ku tu niunga?

³ Muntu ue ku ivua liova, nga a nongonona ngecize kuli vimo viuma via ku vihia vi tonda ku mu solokela. Liova lia cifua eci lia cili, muomu li hasa ku tu kuasa ku linga vihangula via mana. Ca ku muenako, liova lia kuua, lie ku tu lingisa linga kati tuendele ku mungenia-ngenia. Liova lia ku vulumuka, li hasa ku tu lingisa ku tina ku vusonde. Liova lia ku vihisa vusamba na muntu, lie ku tu lingisa mangana kati tu linge ni tu handeke viuma vi mu luvalesa.

4. Satana ua tonda tu vuile Yehova liova lia cifua cika?

⁴ Satana ua tonda tu vuile Yehova mundzundzu ni nguetu liova lia ku hianesamo. Ngeci ue ku sambeya visinganieka ngue via Elifaze, uze ua handekele ngueni Njambi ua pua mukua ku lingula, mukua vutenu, kaha ka citava ku muya ku mutima. (Yombi 4:18, 19) Vutumbe vua Satana ku tu lingisa tu hianesemo ku vuila Yehova liova mu cifua ca ku linga tu likela honi na ku mu pangela. Linga kati tu uile mu ngandzo yaco, tua pande ku vuila Njambi liova lia cili.

5. Ku vuila Njambi liova ca lomboloka vika?

⁵ Ku vuila Njambi liova lia cili, ca lomboloka ku mu lema na ku mu singimika mu cifua ca ku linga, ka tu tondo ku linga na vimo viahi vi hasa ku vihisa vusamba vuetu Neni. Yesu ua kele na ‘liova’ liaco. (VaHe. 5:7) Ka mu vuilile liova lia ku hianesamo. (Isaya 11:2, 3) Vunoni ua mu lemene cikuma Yehova kaha ua tondele ku mu ononoka. (Yoa. 14:21, 31) Ngeci mua Yesu, netu tue ku vuila Yehova liova lia cili, muomu ikeye cilemo, mukua mana, mukua vuoloke na ngolo. Tu tantekeya naua ngecize Yehova ua tu lema mua kama, ngeci vilinga vietu vie ku mu kuata. Nga tu mu ononoka ue ku ivua ndzolela vunoni nga tu muesa lisino ue ku ivua vusiua.—Visa. 78:41; Visi. 27:11.

LILONGESENU KU VUILA NJAMBI LIOVA

6. Tumbulenu imo njila i tu hasa ku lilongeselamo ku vuila Njambi liova. (Visamo 34:11)

⁶ Ku vuila Yehova liova ka tue ku semuka naco, vunoni tua tondeka ku lilongesaco. (Tandenu Visamo 34:11.) Imo ya vinjila vi tu hasa ku lilongeselamo liova liaco, ya pua ku hilula ha viuma via ku tanga. Mu tue ku mona mana a Njambi, ngolo yeni, na cilemo ceni kuli yetu ku hitila mu “viuma via ku tanga,” cilemo na kasingimiko ketu kuli ikeye vie ku livuezelela. (Loma 1:20) Umo ndumbuetu Adrienne, ua handekele ngueni: “Ku mona mana a Yehova mu viuma via ku tanga, ce ku nji komouesa na ku nji kuasa ku nongonona ngecize a tantekeya mpundu vika via cili kuli yange.” Eci ku hilula ca mu kuasele ku singanieka ngueni: “Vuno kuli vusunga vua pande ku nji lingisa nji tete vusamba vuange na Yehova, uze ua nji hana muono ni? Na vumo vuahi.” Nenu tondenu imo ntsimbu mu simano ino, ya ku singanieka ha cimo cuma ca ku tanga. Ku lingamo, ci ka vueza ku kasingimiko na cilemo ci mue ku vuila Yehova.—Visa. 111:2, 3.

7. Vati ku vundila ci hasa ku tu kuasa ku vuila Yehova liova lia cili?

⁷ Njila ikuavo i tu hasa ku vuilamo Njambi liova lia cili, ya pua mu ku vundila ntsimbu yose. Ku vundila ntsimbu yose, ce ku tu lingisa tu kale na vusunga ngecize Njambi kua kala. Ca ku muenako, nkala ntsimbu i tue ku mu vundila ngolo ya ku kolesa, tue ku vuluka ngecize ua pua Mukua Ngolo Yose. Mu tue ku mu santsela omo lia ku tuma Muaneni, tue ku vuluka ngecize ua tu lema. Kaha mu tue ku mu lambelela vukuasi vueni nga tuli na cimo cisoti, tue ku vuluka ngecize ua pua mukua mana ose. Ku vundila mu cifua eci, ce ku vueza ku kasingimiko ketu kuli ikeye. Kaha ce ku kaniamesa kapandi ketu ka ku liniunga ku viuma vi hasa ku vihisa vusamba vuetu neni.

8. Vati tu hasa ku tualelelaho ku vuila Njambi liova?

⁸ Tu hasa ku tualelelaho ku vuila Njambi liova, mu ku tanda Mbimbiliya na vutumbe vua ku lilongesa vimo ku malungano a cili na a ku vihia a kalamo. Tu simutuilenu via vangamba vavali va Yehova, Ovandiya uze ua puile ngamba ku nganda ya Muangana Ahave na Sasendote ua kama Yehoyanda. Kaha tu mona naua vi tu hasa ku lilongesa kuli Yoase Muangana ua Yunda, uze ua putukile vuino vunoni ua sile Yehova mu nima ya ntsimbu.

PUENU VA KU SIMPA, NGECI MUA OVANDIYA UZE UA VUILILE NJAMBI LIOVA

9. Vati ku vuila Yehova liova ca kuasele Ovandiya? (1 Vamiangana 18:3, 12)

⁹ Mbimbiliya ya putuka muzimbu ua Ovandiyab nguayo: “Ovandiya ua zuzukilile Yehova cikuma.” (Tandenu 1 Vamiangana 18:3, 12.) Vati eli liova lia cili lia kuasele Ovandiya? Ca ku livanga, ca mu kuasele ku pua mukua vusunga, ngeci muangana ua mu kulahelele na ku mu hangula ku pua ntuamena ua vangamba vose ku nganda. (Setekesenu na Nehemiya 7:2.) Ca mu civali, ku vuila Yehova liova ca mu kuasele ku kala na ku simpa ca ku komouesa. Kaha cifua caco eci, ca tondekele mua kama mu muono ueni. Muomu ua yoyelele ku ntsimbu ya ku sika ca Muangana ua vukenia Ahave, uze “ua lingile vize via vipi ku meso a Yehova mu ku hiana vose va kele ku lutue lueni.” (1 Vam. 16:30) Cikuavo naua, Yezevele mpuevo ya ahave ua puile mukua ku lemesa Mbale, kaha ua zindile mua kama Yehova mu cifua ca ku linga, ua tondele ku nongesa ku lemesa ca vusunga mu Isaleli. Ua tsihile na vapolofeto va Njambi vavengi. (1 Vam. 18:4) Mua vusunga, Ovandiya ua lemesele Yehova mu ntsimbu ya ikalu cikuma.

10. Vati Ovandiya ua muesele ku simpa ca ku komouesa?

¹⁰ Vati Ovandiya ua muesele ku simpa ca ku komouesa? Omo Yezevele ua putukile ku tonda na ku tsiha vapolofeto va Yehova, Ovandiya ua vandesele cihita ca vapolofeto “makumi atanu, makumi atanu mu cina, na ku va lisa na mbolo na mema.” (1 Vam. 18:13, 14) Mua vusunga, Ovandiya nga va mu nongonuene nga va mu tsihile. Ovandiya neni ua puile muntu, kaha ka tondele ku-tsa. Vunoni, ua lemene mua kama Yehova na vangamba veni ku hiana muono ueni iveye.

11. Mu cifua cika vangamba va Yehova lelo lino va pua ngue Ovandiya? (Talenu naua cikupulo.)

¹¹ Cingi ca vangamba va Yehova va kala mu vifuti mu va vindika vipanga vietu. Vutuhu ve ku ononoka vakua ku suana, vunoni ngeci mua Ovandiya ava vamuanetu na vandumbuetu ve ku lemesa lika Yehova. (Mat. 22:21) Ve ku muesa ngecize ve ku vuila liova kuli Njambi, mu ku livanga ku ononoka ikeye ku hiana vantu. (Vili. 5:29) Ve ku lingamo naua mu ku tualelelaho ku ambulula na ku likungulula mu vusueke. (Mat. 10:16, 28) Muomu ka ve ku tonda linga vamuanetu na vandumbuetu va kale ca ku hona via-ku-lia via mu lutsilielo. Halakanenu muzimbu ua Henri, ua kala mu cimo cifuti ca mu Afrika ci va vindikile vipanga vietu. Mu ntsimbu yaco, muanetu Henri ua lihanene mu ku tuala-tuala via-ku-lia via mu lutsilielo muaya vamuanetu. Kaha ua sonekele ngueni: “Ange nja pua nji muekulu. Ngeci nji li na vusunga ngecize ku vuila Yehova liova, cikeco ca nji hele ndzili ya ku puisamo cipanga caco.” Vuno nenu mu hasa ku simpa ngeci mua muanetu Henri ni? Eyo, ca kama lika nga mu lihakela kapandi ka ku vuila mpundu Njambi liova.

PUENU VAKUA LUKAKATELA NGECI MUA SASENDOTE UA KAMA YEHOYANDA

12. Vati Yehoyanda na mpueyeni va muesele lukakatela lua kama kuli Yehova?

¹² Sasendote ua kama Yehoyanda ua puile mukua ku vuila Yehova liova, kaha liova liaco lia mu lingisile ku kakatela kuli Yehova na ku sambeya ku lemesa ca vusunga. Evi via lisoluele ha toma omo Ataliya, muana Yezevele ua tondele ku livialeka ivene ha vuangana vua Yunda. Vantu va kele na vusunga vua ku vuila Ataliya liova. Muomu ua puile cikenia kaha ua kele na cipululu mu cifua ci ku linga, ua tondele ku nongesa vakua cikota ca vuangana vose, vutuhu va puile vatekulu veni! (2 Miz. 22:10, 11) Umo ua vanike vaco, Yoase, uovokele muomu va mu suekele kuli Yehosaveate, mpuevo ya Yehoyanda. Neni na yalieni va suekele Yoase na ku mu lela. Mu ku lingamo, Yehoyanda na mpueyeni va niungile cikota ca vamiangana va ku vusoko vua Ndaviti. Yehoyanda ua muesele lukakatela kuli Yehova kaha ka vuililile Ataliya liova.—Visi. 29:25.

13. Omo Yoase ua puisile miaka 7, vati Yehoyanda ua muesele naua lukakatela?

¹³ Omo Yoase ua puisile miaka 7, Yehoyanda ua muesele naua lukakatela kuli Yehova. Ua lingile vumo vutumbe. Kaha nga vutumbe vuaco vuendele vuino, Yoase, uze ua puile ua ku cikota ca Ndaviti, nga ua puile muangana. Vunoni nga vutumbe vuaco ka vua lipuisilemo, Yehoyanda nga va mu tsihile. Vutuhu ngoco na vukuasi vua Yehova, vutumbe vueni vua lipuisilemo. Yehoyanda ua kuasele vamiata na vaLevi, ku puisa Yoase muangana na ku tsiha Ataliya. (2 Miz. 23:1-5, 11, 12, 15; 24:1) Kaha “Yehoyanda ua va tavesele litavasiano ha kati ka Yehova na muangana na vantu, ngecize va ka pue vantu va Yehova; ha kati ka muangana naua na vantu.” (2 Vam. 11:17) Kaha “ua tumbikile vakua ku niunga mapito ku zimbelo zia ndzivo ya Yehova, linga na umo uahi ua kala na cizila nkala a kovelemo.”—2 Miz. 23:19.

14. Mu vinjila vika Yehoyanda va mu singimikile omo lia ku singimika Yehova?

¹⁴ Imo ntsimbu ku nima, Yehova ua handekele ngueni: “Vaze va nji singimika ange nji ka va singimika.” Mua vusunga, ua lunguisile Yehoyanda. (1 Sam. 2:30) Ca ku muenako, va tavesele muzimbu uou sasendote ua kama va u soneke mu Mbimbiliya, linga tu lilongeseleho vimo. (Loma 15:4) Kaha mua tsile, va mu muesele kasingimiko ka kama mu ku mu tsinda, “muimbo lia Ndaviti ha kati ka vamiangana, muomu ua lingile via ku viuka mu Isaleli, na kuli Njambi na ndzivo yeni.”—2 Miz. 24:15, 16.

15. Vika tu lilongesa ku muzimbu ua Yehoyanda? (Talenu naua cikupulo.)

¹⁵ Muzimbu ua Yehoyanda u hasa ku tu kuasa ku vuila Njambi liova. Vakuluntu va hasa ku tambuluisa lungano lua Yehoyanda mu ku vingila na ku niunga vutanga vua Njambi. (Vili. 20:28) Vakuluntu, va hasa ku lilongesaho ngecize nga va vuila Yehova liova na ku pua vakua lukakatela, Yehova a hasa ku va pangesa mu ku puisamo vutumbe vueni. Ke ku va hakela ku mukulo. Enu vakuendze na vahumbe, puenu na ku temunuina lungano lua Yehova ku tuala ha cifua ca niungililemo Yehoyanda, mu ku muesa kavumbi na kasingimiko ku vakulupe, cikuma-kuma vaze va laza mu vusunga. (Visi. 16:31) Mu ku mu manusula, tu vose tu hasa ku lilongesa via vimo ku vamiata na vaLevi va kuasele Yehoyanda. Tu vose tu puenu na ku kuasa ‘vakua ku tu tuamenena’ mu ku vononoka.—VaHe. 13:17.

KATI MU PUE NGECI MUA YOASE

16. Vika via muesa ngecize Yoase ua puile Muangana ua ku zeya?

¹⁶ Muangana Yoase ua lilongesele via vingi ku lungano lua cili lua Yehoyanda. (2 Vam. 12:2) Ngeci ku vukuendze ua kele na kuya Yehova ku mutima. Vunoni mu nima ya ku-tsa ca Yehoyanda, Yoase ua putukile ku halakana ku vamiata vakua ku alulukila Njambi. Vika viezilemo? Neni na vantu veni va putukile “ku pangela vaAsela na tumponia.” (2 Miz. 24:4, 17, 18) Vutuhu Yehova ua vuile vusiua, vunoni “ua va tumisile vapolofeto, mu ku va hiluisa naua . . . , vunoni ka va tavele ku halakana.” Ka va halakanene cipue vene kuli Zakaliya muana Yehoyanda, uze ua puile kati lika kapolofeto na sasendote, vunoni ua puile naua mpanji ya Yoase. Kaha vutuhu, vusoko vua Yehoyanda vua mu lingilile via vingi, vunoni Muangana Yoase ka singaniekele luvali, ua kuatele Zakaliya na ku mu tsiha.—2 Miz. 22:11; 24:19-22.

17. Vika via solokelele Yoase?

¹⁷ Yoase ua likelele ku vuila Yehova liova, ngeci viuma ka via muendelele vuino. Yehova ua handekele ngueni: “Vaze va nji yengula va ka sahuka.” (1 Sam. 2:30) Cimo civunga ca cindende ca ku Silia ca vulile “civunga ca kama-kama” ca Yoase, kaha va mu vulumuine cikuma-kuma. Kaha mu va tundileko vakua Silia, Yoase va mu tsihile ku vangamba veni omo lia ku tsiha Zakaliya. Yoase ua puile muangana ua ku vihia mu cifua ca ku linga, ka va mu tsindile mu “zimbumbo zia vamiangana.”—2 Miz. 24:23-25; talenu ha “muana Mbalakiya” ha nota de estudo ya ku Mateo 23:35.

18. Kuliya na Yelemiya 17:7, 8, omo lia vika ka tua pandele ku pua ngeci mua Yoase?

¹⁸ Vika tu hasa ku lilongesa ku lungano lua Yoase? Ua puile ngue muti ua hitukilile ha citi cikuavo omo lia ku hona mizi ya ku lova. Citi caco ca puile Yehoyanda. Ngeci mukemuo mua tsile, Yoase ua andumukile vuasi na vilongesa via vakua ku alulukila vusunga. Eci ci tu longesa ngecize liova lietu kuli Njambi, ka lia pandele ku hitukila ha vakuetu Vakua Kilistu ni vavusoko. Linga tu tualeleho ku kaniama mu lutsilielo, tua pande ku kaniamesa cilemo cetu kuli Njambi na liova li tue ku mu vuila mu ku lilongesa Mbimbiliya, ku hilula kaha na ku vundila ku-sua kumo.—Tandenu Yelemiya 17:7, 8; Kolo. 2:6, 7.

19. Vika Yehova ua tonda kuli yetu?

¹⁹ Yehova ke ku tonda via vingi kuli yetu. Via tonda va vi lombolola muvatu ku Ekelesiaste 12:13, nguayo: “Vuila Njambi vuoma, na ku niunga masiko eni; muomu eci cikeco kapandi kose ka muntu.” Nga tu vuila Njambi liova, tu ka hasa ku kolesa mu vieseko via ku lutue ngeci mua Ovandiya na Yehoyanda. Na vimo viahi vi ka hasa ku vihisa vusamba vuetu na Yehova.