¿Tlake techpaleuis kema mochiuas nopa ueyi tlaijiyouilistli?

1. ¿Kenke tlauel ipati timokualchijchiuasej kema ayamo techtlasojsoljuilia se tlamantli?

KATLI mokualchijchiuaj, momanauiaj. Kema maseualmej kintlasojsoljuilia se tlenijki, katli mokualchijchijtokej uelis momanauisej uan nojkia uelis kinpaleuisej sekinok. Se keskij maseualmej katli tlapaleuiaj ipan Europa, kiijtojkej: “Tlauel techpaleuia kema kuali timokualchijchiuaj”.

2. ¿Kenke moneki timokualchijchiuasej kema ayamo pejtos nopa ueyi tlaijiyouilistli? (Mateo 24:44).

² Nopa “ueyi tlaijiyouilistli” peuas kema amo aka kichia (Mat. 24:21). Ni amo elis sanse kej kema se tlenijki tetlasojsoljuilia pampa tojuantij kena timokualchijchijtosej. Kipia se 2,000 xiuitl, Jesús kiniljuik itokilijkauaj monekiyaya mokualchijchijtosej (xijpoua Mateo 24:44). Tlaj tijchiuaj tlen Jesús kiijtok, uelis timomanauisej uan tikinpaleuisej sekinok ma momanauikaj (Luc. 21:36).

3. ¿Kenke moneki nama tijnextisej tikijiyouiaj tlen techpano, titetlasojtlaj uan titeikneliaj?

³ Nechka peuas nopa ueyi tlaijiyouilistli, yeka tlaj tijnekij timokualchijchiuasej moneki tijnextisej eyi kuajkuali tlamantli ipan tonemilis. ¿Tlake tijchiuasej tlaj maseualmej techkualankaitasej pampa tikiniljuisej nechka kintsontlamiltisej? (Apoc. 16:21). Ipan nopa tonali monekis tikijiyouisej tlen techpanos, tijneltokasej Jehová uan timotemachisej ya techmanauis. ¿Tlake tijchiuasej tlaj toikniuaj kipolosej se keski tlamantli o kitlamipolosej tlen kipiaj? (Hab. 3:17, 18). Monekis tikintlasojtlasej uan kiampa uelis tikinpaleuisej uan tikinmakasej tlen kinpoloua. ¿Uan tlake tijchiuasej kema miakej altepemej techteuisej uan monekis tiitstosej ininuaya toikniuaj kampa amo tlauexka se keski tonali? (Ezeq. 38:10-12). Monekis tijnextisej tlauel tikinikneliaj.

4. ¿Tlake kinextia nojua moneki tijchijtosej kampeka tikijiyouisej tlen techpano, titetlasojtlasej uan titeiknelisej?

⁴ Biblia techiljuia ma tikijiyouikaj tlen techpano, ma titetlasojtlakaj uan ma titeiknelikaj. Lucas 21:19 kiijtoua: “Intla inkipiasej inmoyolo uan inkiijiyouisej, inmomakixtisej”. Colosenses 3:12 kiijtoua: “Moneki xikintlasojtlakaj [...] sekinok”. Uan 1 Tesalonicenses 4:9, 10 kiijtoua: “Toteko ya inmechmachtijtok kejatsa moneki inmoiknelisej se ika seyok. Uan nelia inkinikneliaj nochi inmoikniuaj [...]. Pero toikniuaj, tiinmechtlajtlaniaj para achi más xikiniknelikaj”. Ni tlajtoli kiniljuijkej katli ya kinextiyayaj ni eyi kuajkuali tlamantli. Pero nojua monekiyaya kiampa kichijtosej. Uan tojuantij nojkia kiampa kinamiki tijchiuasej. ¿Tlake techpaleuis? Ipan ni tlamachtili tikitasej tlake kinpaleuik nopa achtoui Cristo itokilijkauaj ma kinextikaj ni tlamantli; uan kenijkatsa uelis tijchiuasej kej inijuantij uan kiampa uelis tikijiyouisej nopa ueyi tlaijiyouilistli.

XIMOKUALCHIJCHIUA, KIAMPA TIKIJIYOUIS TLEN PANOS

5. ¿Tlake kichijkej Cristo itokilijkauaj tlen uejkajkia uan kiampa kiijiyouijkej tlen kinpanok?

⁵ Nopa achtoui Cristo itokilijkauaj monekiyaya kiijiyouisej tlen kinpanoyaya (Heb. 10:36). Inijuantij amo san kinpanoyaya kuesoli kej sekinok, nojkia kiixnamikiyayaj kuesoli pampa tlaneltokayayaj ipan toTeotsij. Tlayakananij tlen religión judía, tekichiuanij tlen Roma uan ininchampoyouaj katli amo kitekipanouayayaj Jehová, kintlatsakuiltiyayaj (Mat. 10:21). Nojkia, monekiyaya amo kineltokasej tlamachtili tlen kimoyauayayaj apóstatas, katli kinekiyayaj kixelosej tlanechikoli (Hech. 20:29, 30). Maske kiampa kinpanok, inijuantij kiijiyouijkej (Apoc. 2:3). ¿Tlake kinpaleuik? Moyoliljuijkej ipan toTeotsij itekipanojkauaj katli kiijiyouijkej tlen kinpanok, kej Job (Sant. 5:10, 11). Kitlajtlanijkej Jehová ma kinpaleui (Hech. 4:29-31). Uan motemachiyayaj Jehová kinteochiuaskia (Hech. 5:41).

6. ¿Kenijkatsa uelis tijchiuasej kej Merita uan kiampa tikijiyouisej kema techtlatsakuiltiaj?

⁶ Tojuantij nojkia uelis tikijiyouisej tlen techpano tlaj timoyoliljuisej ipan tlen kinpanok toTeotsij itekipanojkauaj katli uejkajkia itstoyaj uan katli nesij ipan amatlajkuiloli. Ya nopa kipaleuik tosiuaikni Merita, katli eua Albania, kema tlauel kitlatsakuiltiyayaj ichampoyouaj. Ya kiijtoua: “Tlauel nechpaleuik kema nimomachtik tlen kipanok Job. Ni tlakatl tlauel tlaijiyouik..., uan amo kimatiyaya ajkia kitlaijiyouiltiyaya. Maske kiampa kipanok, kej kiijtoua Job 27:5, TNM, ya kiijtok: ‘¡Tlaj ayamo nimiktos amo nijkauas nijtekipanos [toTeotsij] ika nochi noyolo!’”.

7. Maske uelis ipan ni tonali amo tijpia uejueyi kuesoli, ¿tlake moneki tijchiuas?

⁷ Tlaj nochipa tijpouiliaj Jehová tlen tijyolmatij, nojkia techpaleuis ma tikijiyouikaj tlen techpano (Filip. 4:6; 1 Tes. 5:17). Maske uelis ipan ni tonali amo tikixnamiki se ueyi tlaouijkayotl, ¿tlake tijchiua kema timotekipachoua, kema amo mitspaktia se tlamantli uan amo tijmati tlake tijchiuas? ¿Tijkaua Jehová ma mitsyakana? Tlaj timomajtok kiampa tijchiua kema tikixnamiki se kuesoli, nojkia kiampa tijchiuas teipa, kema tlauel ouij elis. Tikitas Jehová kimati kema uan kenijkatsa mitspaleuis (Sal. 27:1, 3).

8. ¿Kenijkatsa tlen kichijki Mira kinextia tlaj tikijiyouiaj tlen techpano ipan ni tonali nojkia tikijiyouisej teipa? (Santiago 1:2-4; nojkia xikita tlaixkopinkayotl).

⁸ Tlaj ipan ni tonali tikijiyouiaj tlen techpano, uelis tikixnamikisej nopa ueyi tlaijiyouilistli (Rom. 5:3). ¿Kenke kiampa tikijtouaj? Miakej toikniuaj katli kinpanotok se tlaouijkayotl, kiijtouaj kimatij nojkia uelis kiijiyouisej sekinok kuesoli. Kema kiijiyouiaj se kuesoli ika Jehová itlapaleuil, kichiua ma motemachikaj ya kineki kinpaleuis uan kiampa kiijiyouiaj sekinok tlamantli (xijpoua Santiago 1:2-4). Kiampa moiljuia tosiuaikni Mira, katli eua Albania uan eli precursora. Ni tosiuaikni kemantika moiljuia san ya kipia miak kuesoli. Kema kiampa kiyolmati, kiilnamiki kenijkatsa Jehová kipaleuijtok ipan 20 xiuitl uan moyoliljuia: “Amo xijtlauelkaua Jehová. Xikilnamiki ya mitspaleuijtok, yeka tikijiyouijtok nochi tlen mitspanotok”. Ta nojkia uelis timoyoliljuis kenijkatsa Jehová mitspaleuijtok xikijiyoui tlaouijkayotl. Ximotemachi Jehová kiita kema kiampa mitspano uan temachtli mitsteochiuas (Mat. 5:10-12). Kiampa kema peuas nopa ueyi tlaijiyouilistli, uelis tikijiyouis.

XIJNEXTI TITETLASOJTLA

9. ¿Kenijkatsa toikniuaj tlen Antioquía de Siria kinextijkej tetlasojtlayayaj?

⁹ Ma timoiljuikaj tlen panok kema Cristo itokilijkauaj tlen Judea kiixnamijkej se ueyi mayantli. Kema toikniuaj tlen Antioquía de Siria kimatkej nopa, kintlasojtlakej uan kinextijkej ika tlen kichijkej, yeka “moiljuijkej kuali kisentilisej tomij keja imiaka sejse kipixtoyaj para temakas. Uan kititlankej para kinpaleuisej tlaneltokanij tlen teikneltsitsij ipan estado Judea” (Hech. 11:27-30). Maske Judea uejka mokauayaya, toikniuaj tlen Antioquía mosentlalijtoyaj kinpaleuisej (1 Juan 3:17, 18).

10. ¿Kenijkatsa uelis tijnextisej tikintlasojtlaj toikniuaj kema kinpano tlen amo kuali? (Nojkia xikita tlaixkopinkayotl).

¹⁰ Tojuantij nojkia uelis tijnextisej tikintlasojtlaj toikniuaj kema kinpano se tlamantli tlen amo kuali. Uelis tijchiuasej ni tlamantli: tikiniljuisej ueuejtlakamej tijnekij titlapaleuisej, titemakasej totomij uan tikiljuisej Jehová ma kinpaleui (Prov. 17:17).b Ipan xiuitl 2020, mochijki kipano 950 pamitl toikniuaj Katli kiitaj kema se tlenijki tetlasojsoljuilia uan kiampa kinpaleuijkej toikniuaj pampa momoyajtoya COVID-19. Tlauel tikintlaskamatiliaj katli tlapaleuiaj nopaya. Inijuantij kintlasojtlaj toikniuaj yeka kinekij kinuikilisej tlen kitekiuisej, kinyolchikauasej ika Biblia uan kemantika kikualchijchiuasej ininchaj o kampa mosentiliaj (nojkia xikita 2 Corintios 8:1-4).

11. ¿Kenijkatsa tijueyichiuaj Jehová kema titetlasojtlaj?

¹¹ Maseualmej kiitaj kema tijchiuaj kampeka tikinpaleuisej toikniuaj kema kintlasojsoljuilia se tlenijki. Ma timoiljuikaj tlen panok ipan 2019, kema huracán Dorian tlasosolok ipan las Bahamas uan kinempolok se kali kampa mosentiliyayaj toikniuaj. Kema toikniuaj kikualchijchiuayayaj nopa kali, amo kimatiyayaj keski tomij kitekiuiskiaj ipan se keski tekitl tlen kichiuaskiaj, yeka kitlasintokijkej se tlakatl katli kalchiua. Ya kiniljuik: “Nojkia nijneki niinmechpaleuis. Niinmechmakas tlen inkitekiuisej uan nikintemos katli tekitisej. Nechpaktia nikitas kenijkatsa inkinpaleuiaj inmouampoyouaj”. Miakej maseualmej amo kiixmatij Jehová, pero kiitaj tlen tijchiuaj. Tlauel tiyolpakij kema tijmatij ika tlen tijchiuaj sekinok nojkia kinekij kiixmatisej “Toteko tlen tlauel miak tetlasojtla” (Efes. 2:4).

12. ¿Kenke tlaj nama tikintlasojtlaj toikniuaj techpaleuis ipan ueyi tlaijiyouilistli? (Apocalipsis 13:16, 17).

¹² ¿Kenke monekis titetlasojtlasej kema mochijtos nopa ueyi tlaijiyouilistli? Pampa Biblia kiijtoua katli amo kinpaleuisej tekichiuanij, kipiasej kuesoli nama uan ipan ueyi tlaijiyouilistli (xijpoua Apocalipsis 13:16, 17). Uelis monekis tikinmakasej toikniuaj tlen ika mopanoltisej. Nochi techpaktiskia Jesús ma kiita tikintlasojtlaj sekinok kema ualas kintlajtolsenkauaki maseualmej uan ma techiljui: “Xikalakikaj kampa tlanauatia noTata” (Mat. 25:34-40).

MÁS XIKINIKNELI TOIKNIUAJ

13. ¿Tlake kinpaleuik Cristo itokilijkauaj más ma moiknelikaj? (Romanos 15:7).

¹³ Ipan achtoui siglo nochi kimatiyayaj Cristo itokilijkauaj moikneliyayaj. Pero kemantika uelis ouij kimatkej kinextisej. Ma timoiljuikaj ipan tlanechikoli tlen Roma, nopaya mosentiliyayaj miakej toikniuaj katli amo sanse eliyayaj. Sekij eliyayaj judíos, uan kema kiniskaltijkej kinmachtijkej monekiyaya kineltokasej nopa Tlanauatili tlen kimakatoyaj Moisés. Pero nojkia itstoyaj toikniuaj katli euayayaj ipan sekinok altepemej uan momajtoyaj kichiuaj sekinok tlamantli. Uelis sekij eliyayaj tlatekipanouanij, sekij amo uan sekij kinpixtoyaj inintlatekipanojkauaj. ¿Tlake kinpaleuiskia amo ma moxelokaj uan más ma moiknelikaj? Apóstol Pablo kiniljuik: “Ximoselikaj [...] ika yejyektsi” (xijpoua Romanos 15:7). ¿Tlake kinejki kiijtos? Nopa tlajtoli kiijtosneki kuali tijselis se akajya o tijmakas tlen tijpia, kej kema tijselia mochaj o timouampojchiua iuaya. Se neskayotl, Pablo kiiljuik Filemón kuali ma kiseli Onésimo, se itlatekipanojka katli mochololtijtoya (Filem. 17). Priscila uan Áquila kuali kimatiyayaj kenijkatsa kinamikiyaya tlaueyichiuasej Cristo itokilijkauaj uan Apolos amo, yeka kuali kiselijkej uan kipaleuijkej (Hech. 18:26). Maske Cristo itokilijkauaj amo eliyayaj sanse, amo kikajkej nopa ma kinxelo uan nojua kuali moselijkej.

14. ¿Kenijkatsa Anna uan iueue kinextijkej teikneliaj?

¹⁴ Nojkia tijnextiaj tikinikneliaj toikniuaj kema kuali tikinseliaj uan timouampojchiuaj ininuaya. Tlaj kiampa tijchiuasej inijuantij nojkia kinextisej techikneliaj (2 Cor. 6:11-13). Ma tikitakaj tlen kichijkej Anna uan iueue katli eliyayaj misioneros ipan África Occidental. Teipa kema kintitlankej ipan seyok altepetl, pejki momoyaua COVID-19 uan yeka ayokmo uelkej mosentiliaj ininuaya toikniuaj. ¿Tlake kichijkej ni toikniuaj para kinextisej teikneliaj? Pejkej kinnojnotsaj toikniuaj ika videollamada uan kiniljuijkej kinekiyayaj nojua kuali kinixmatisej. Toikniuaj tlen nopa tlanechikoli tlauel kinyolchikajki tlen kichijkej, yeka nojkia pejkej kinnojnotsaj uan kintlajkuiljuiliaj. ¿Kenke kiampa kichijkej ni misioneros? Anna kiijtoua: “Nochipa nikilnamiki kenijkatsa toikniuaj kinextijkej techikneliaj kema kuali tiitstoyaj uan kema tikixnamikiyayaj tlaouijkayotl. Nopa kichiua nojkia ma nijnexti niteiknelia”.

15. ¿Tlake techmachtia tlen kipanok Vanessa? (Nojkia xikita tlaixkopinkayotl).

¹⁵ Ipan tlanechikoli itstokej toikniuaj katli amo sanse elij uan amo sanse tlamantli momajtokej kichiuaj. ¿Tlake techpaleuis más tikiniknelisej nochi toikniuaj? Tlaj timosentlaliaj ipan nopa kuajkuali tlamantli tlen kinextiaj. Tosiuaikni Vanessa katli itstok Nueva Zelanda, ouij kimatiyaya kuali mouikas ininuaya se keskij toikniuaj pampa kikualankamakayaya kej eliyayaj. Maske kiampa kimatiyaya, amo kinejki mouejkatlalis uan kichijki kampeka itstos ininuaya. Nopa kipaleuik kinitas kej Jehová kinita. Ya kiijtoua: “Noueue pejki tepaxaloua chijchikuasej metstli, yeka pejki tikinixmatij miakej toikniuaj katli amo elij sanse. Nama ayokmo ouij nijmati kuali nimouikas ininuaya. Tlauel nechpaktia pampa itstokej miakej toikniuaj katli amo elij sanse uan Jehová nojkia kipaktia, yeka kinyoltilana”. Uajka, ¿kenijkatsa uelis tijnextisej tikinikneliaj toikniuaj? Ma tijchiuakaj kampeka tikinitasej kej Jehová kinita (2 Cor. 8:24).

16. ¿Kenke tlauel monekis tijnextisej tikinikneliaj toikniuaj ipan ueyi tlaijiyouilistli? (Nojkia xikita tlaixkopinkayotl).

¹⁶ Ipan ueyi tlaijiyouilistli monekis tijnextisej tikinikneliaj toikniuaj. ¿Kenijkatsa techmokuitlauis Jehová kema peuas nopa ueyi tlaijiyouilistli? Ma timoiljuikaj tlen Jehová kiniljuik itokilijkauaj kema kitsontlamiltiskiaj Babilonia: “Innotlakauaj, xiakaj inmochaj uan xijtsakuakaj inmopuertas kampa initstosej temachtli. Ximotlatikaj se tlalochtli hasta kema ya panotos ikualankayo TOTEKO uan ya kintsontlamiltijtos nochi ikualankaitakauaj” (Is. 26:20). Uelis tojuantij nojkia monekis kiampa tijchiuasej kema mochijtos ueyi tlaijiyouilistli. Nopa tlajtoli “inmochaj” uelis kiijtosneki tlanechikoli. Tlaj ipan nopa tonali tiitstosej sansejko ininuaya toikniuaj, Jehová techmokuitlauis kej kiijtojtok. Yeka amo san moneki tikijtosej tikinikneliaj toikniuaj, moneki nelnelia tikiniknelisej. Tlaj amo kiampa tijchiuaj, uelis amo timomanauisej.

NAMA XIMOKUALCHIJCHIUA

17. ¿Tlake uelis tijchiuasej ipan ueyi tlaijiyouilistli tlaj nama timokualchijchiuaj?

¹⁷ Nopa tonali kema Jehová tetlajtolsenkauas kichiuas maseualmej tlauel ma tlaijiyouikaj (Sof. 1:14, 15). Uan tojuantij nojkia titlaijiyouisej. Yeka, tlaj nama timokualchijchiuasej, amo timajmauisej uan tikinpaleuisej sekinok. Tlaj tikijiyouiaj tlen techpano, uelis tikixnamikisej tlen ueli tlaouijkayotl. Tlaj tikintlasojtlasej toikniuaj, tijnekisej tikinpaleuisej uan tikinmakasej tlen kinpoloua. Uan tlaj tikinikneliaj, amo kema tikintlauelkauasej. Jehová kichiuas nochipa ma tiitstokaj kampa ayokmo tleno techtlasojsoljuilis yon titlaijiyouisej (Is. 65:17).