Mayo

Jefté kimatia ke monekia maj Dios kipaleui maj kinmakixti israelitas. Yejua ika motenkauak iuan ke komo kipaleuiaya maj kintani akin kintauelitayaj israelitas, kimaktiliskia kemej se “nemaktil tachichinol” akin yekinika kisaskia kinamikiti keman yejua mokepaskia (Juec. 11:30, 31). Jefté amo kijtosnekik ke kimiktiskia akin yekinika kisaskia kinamikiti, porin kimatia ke Jiova tel amo kiuelita maj kinmiktikan taltikpakneminij uan maj kimaktilikan kemej netetayokolilmej (Deut. 18:9, 10). Itech inintonaluan israelitas, se nemaktil tachichinol katka se netetayokolil tein kitelpiaya ipatiuj tein aksa kimakaya Jiova. Yejua ika, Jefté kijtosnekia ke kimaktiliskia Jiova se taltikpaknenkej maj kitekitili itech tabernáculo nochi inemilis. Jiova kikakik tein Jefté motenkauak uan kipaleuij maj tatani (Juec. 11:32). Akin yekinika kinamikito Jefté katka iichpoch akin kiteltasojtaya, akin ipa setsin katka. ¿Kichiuaskia tein motenkaujka iuan Jiova? w16.04 1:11-13

Keman timomachtijkej amatajkuilol “Xiksentokakan itech inetasojtalis Dios” itech Nemachtil ika Biblia itech Nechikol, ¿toni tikmachiliayaj keman ika titajtouayaj ikualneskayouan Dios uan tikakiaj keniuj tokniuan kitasojtaj? Tein melauj, nejon kichiuaya maj okachi tiktasojtakan Jiova. Uan no, itech nechikolmej okachi tikixmatij tein tamachtia Biblia keman kuali tikakij tanojnotsmej tein motemakaj, ixneskayomej uan tajkuilolmej tein tikixtajtoltiaj. Nechikolmej techpaleuiaj maj tikitakan keniuj uelis tikchiuaskej tein timomachtiaj itech Biblia (1 Tes. 4:9, 10). Kemej neskayot, xa itech se nechikol tikitakej se tamachtilis itech amaix Tanejmachtijkej tein techyolchikauak maj okachi tiktekitilikan Jiova, maj okachi kuali tikchiuakan tonetataujtiluan oso maj tiktapojpoluikan se tokniuj. Uan itech nechikol tein tikpiaj itajkotian semana timomachtiaj keniuj titanojnotsaskej uan tikinmachtiskej oksekin tein yekmelauj tamachtia Biblia (Mat. 28:19, 20). w16.04 3:4, 5

Biblia ika tajtoua seki kuejmolmej tein kipiakej seki taltikpakneminij iniuan oksekin. ¿Kemansa tiontanemiliani itech nejon kuejmolmej? Itech yekinika capítulos itech amatajkuilol Génesis ika tajtoua seki. Kemej neskayot, Caín kimiktij iikniuj, Abel (Gén. 4:3-8). Lamec kimiktij se telpoch akin kiteuijka (Gén. 4:23). Akin kiyekpiayaj itapialuan Abrahán motajtolteuijkej iniuan akin kiyekpiayaj itapialuan Lot (Gén. 13:5-7). Agar momachilij okachi ueyichiujkej ke Sara, uan Sara kualanik iuan Abrahán (Gén. 16:3-6). Ismael kintauelitak nochin, uan nochin kitauelitakej (Gén. 16:12). ¿Keyej Biblia ika tajtoua nejin kuejmolmej? Porin techpaleuia maj tikitakan keyej moneki kuali tiyetoskej iniuan oksekin uan keniuj tikchiuaskej. Tejuan no titajtakouanij uan uelis tikpiaskej seki kuejmolmej kemej nejon. Keman techpanos nejon, maj tiktojtokakan kuali neskayomej tein moajsij itech Biblia uan maj amo tikchiuakan kemej akin amo kuali kichiujkej. w16.05 1:1, 2

¿Keniuj tanojnotskej Jesús uan imomachtijkauan? Yayaj noyampa kampa moajsiaj taltikpakneminij. Kemej neskayot, tanojnotsayaj itech ojmej uan tanamakaloyamej. Uan no yayaj kajkalpan (Mat. 10:11; Luc. 8:1; Hech. 5:42; 20:20). Keman tanojnotsayaj kajkalpan, tapaleuij maj kinnojnotsanij tataman taltikpakneminij. Axkan, sayoj itaixpantijkauan Jiova kiteixmatiltiaj ke Jesús peuak taixyekana kemej Tekiuaj itech xiuit 1914. Yejuan kiitaj ke okachi moneki tanojnotsaskej, ijkon kemej tanauatij Jesús. Se amatajkuilol tein ika tajtoua taneltokalismej kijtoj ke itaixpantijkauan Jiova amo kielkauaj ke tekit tein okachi tayekantok yejua kiteixmatiltiskej ke amo uejkaua ixpoliuis tein amo kuali uan keniuj uelis se momakixtis. Tiitaixpantijkauan Jiova tiksentokaj tikteixmatiltiaj nejin uan tikchiuaj ijkon kemej Jesús uan imomachtijkauan kichiujkej. w16.05 2:10, 12

Keman tikixpejpenaj tein kiyolpaktia Jiova, okachi kuali timouikaj iuan, uan yejuatsin techtatiochiuia (Sant. 4:8). Uan nejin kichiua maj okachi mochikaua totakuaujtamatilis. Yejua ika maj titanemilikan itech tein techmachtia Biblia uan ijkon uelis tikajsikamatiskej keniuj tanemilia Jiova. Melauak ke nochipa onkas miak taman tein techpaleuis maj okachi tikixmatikan (Job 26:14). Sayoj ke komo axkan timochikauaj okachi kuali tikixmatiskej, tikpiaskej tamatilis uan uelis kuali titaixpejpenaskej (Prov. 2:1-5). Taltikpakneminij nochipa kipataj tein kinemiliaj uan tein kiixtaliaj, sayoj ke Jiova amo keman mopata. Se takat akin kijkuiloj Biblia kijtoj ke tein Jiova kiixejekoua uan “tanemililmej tein kipia itech iyolo” uejkauaj nochipa (Sal. 33:11). Kemej tikitaj, keman tikmatij titanemiliskej kemej Jiova tanemilia uan tikchiuaj tein kiyolpaktia, okachi kuali titaixpejpenaj. w16.05 3:17

Kemej titakuaujtamatij ke Jiova ueli kiita ininyolo taltikpakneminij uan kinpaleuia maj pouikan itech inechikol akin kinixpejpena, amo tiknemiliaj ke tokniuan uan akin tikinnojnotsaj amo keman mopataskej (Juan 6:44). Komo titakuaujtamatij ke Jiova yejua Sokikonchiujkej akin techpaleuia, okachi kuali tikinitaskej tokniuan itech nechikol (Is. 64:8). Tikinitaskej kemej yeskia sokit tein Jiova kitekitiltijtokok. Yejuatsin kiita ininyolo uan kimati ke amo nochipa yeskij tajtakouanij. Uan no, kimati toni uelis kichiuaskej satepan (Sal. 130:3). ¿Keniuj uelis tikchiuaskej kemej Jiova? Komo tikinitaj tokniuan ika se kuali tanemilil. Hasta uelis titekitiskej iuan Dios uan tikinpaleuiskej tokniuan maj kisentokakan mopatakan (1 Tes. 5:14, 15). Tayekananij itech nechikol yejuan akin yekinika moneki kichiuaskej nejin (Efes. 4:8, 11-13). w16.06 1:4-6

Keman tikteixmatiltiaj iTekiuajyo Dios, moneki tiknextiskej yolyemanilis uan kualneskayomej tein kipia itakilo espíritu (Gál. 5:22, 23). Komo tiknextiaj ikualneskayouan Cristo itech tanojnotsalis, taltikpakneminij okachi kinekiskej techkakiskej, uan xa mopatas kemej techitaj. Maj tikitakan se neskayot. Ompa Australia, ome itaixpantijkauan Jiova kinojnotskej se siuat. Sayoj ke yejua tel kualanik uan kiniluij miak taman tein amo kuali. Maski ijkon, tokniuan kikakkej ika poujkaitalis. Satepan, siuat kinemilij maj amo ijkon kichiuani uan kijkuiloj se amat tein kititanik sucursal kampa tajtania maj kitapojpoluikan. Yejua kijtoj: “Niknextij ke amo nitamatia porin niyetoya ininixpan ome taltikpakneminij akin kiteixmatiltijtoyaj iTajtol Dios uan nikinchiuilij tein amo kuali”. Nejin techmachtia ke motelneki tiyeskij tikualtakamej keman titanojnotsaj. Kemej tikitaj, tekit tein tikchiuaj kinpaleuia oksekin, sayoj ke no techpaleuia tejuan, porin ueli tiknextiaj okachi kualneskayomej. w16.06 2:12, 13

Tinochin tiyolij titajtakouanij (Rom. 5:12). Yejua ika, xa se tokniuj itech nechikol kichiuas oso kijtos teisa tein techyolxokolis. ¿Toni tikchiuaskej? ¿Tiksentokaskej tiktasojtaskej Jiova? ¿Tikauaskej Jiova uan ixolal? Maj itech titanemilikan Elí. Yejua katka tayekankatiopixkat itech xolal Israel, uan kinpiaya ome ikoneuan akin amo kitakamatiaj itanauatiluan Jiova. Biblia kijtoua ke ikoneuan Elí amo yolkualmej katkaj uan amo kipoujkaitayaj Jiova (1 Sam. 2:12). Elí kimatia ke ikoneuan kichiujtoyaj miak taman tein tel amo kuali. Sayoj ke amo kinmelauak kemej monekia. Satepan, Jiova kitatsakuiltij Elí uan ikoneuan. Uan no, amo kikauak maj satepan nion se ichankauj mochiuani tayekankatiopixkat (1 Sam. 3:10-14). Maj tiknemilikan ke tinemij itech itonaluan Elí uan tikitaj ke kikaujtok maj ikoneuan kichiuakan miak taman tein tel amo kuali. ¿Toni tikchiuaskiaj? ¿Amo titakuaujtamatiskiajok iuan Jiova uan senkis tikauaskiaj? w16.06 4:5, 6

¿Keyej uelis tikyekmatiskej ke Jiova ijkon kichiuas? Itech Mateo 6:32 Jesús kijtoj: “Namejuan nankipiaj se Namoueyitajtsin ten yetika ne eluiyaktsinko uan yejuatsin nochi kimatok ya ten namejuan [namechpoloua]” (tejuan tiktalilijkej cursivas). Jiova kimati toni techpoloua achto ke tejuan tikmatiskej (Filip. 4:19). Kimati toni tilmaj uan takual techpolos satepan. Uan kimati ke tochankauan moneki kipiaskej kani nemiskej. Yejuatsin kiitas maj tikpiakan tein yekmelauj techpoloua. Titakuaujtamatij ke komo tikchiuaj tein techtajtania uan tiktayekanaltiaj iTekiuajyo, yejuatsin techmakas tein techpoloua uan okachiok. No titakuaujtamatij ke kuali timouikaskej iuan Jiova yejua tein yekmelauj kichiuas maj tiyolpakikan. Nejin techpaleuia maj tiyolpakikan komo tikpiaj tein timotaliliskej uan tein tikuaskej (1 Tim. 6:6-8). w16.07 1:17, 18

Ika inemilis Jesús tein kitemakak, ueli timotokiaj iuan Dios. ¿Keniuj mouika nejin ika iueyi teiknelilis Dios? Pablo kimelauak keman kiniluij tokniuan taixpejpenalmej: “Totajtsin Dios techpouas ke tiyolchipauke [...], kuak titakuautamatij iuan Cristo Jesús. Uan ijkon tikpixtinemij ne yolseuilis iuan Dios [...]. Uan ika por Cristo, Yejuatsin Dios techseliltij ya iteiknelilistsin ten axkan tikpixtinemij” (Rom. 5:1, 2). Se tel ueyi tatiochiualis maj ueli kuali timouikakan iuan Jiova. Tanauatijkej Daniel kijkuiloj ke itech itamian tonalmej taixpejpenalmej kinualkuiskiaj “miakej itech melaujkayot” (Dan. 12:3). Yejuan kinmatiltiaj tel miakej akin pouij iniuan ‘okseki ichkamej’ tein kuali tein kichiuas iTekiuajyo Dios uan kinmachtiaj itanauatiluan Jiova (Juan 10:16). Ijkon kinpaleuiaj nejin taltikpakneminij maj Dios kinita ke melaujkej. Nejin sayoj ueli mochiua porin Jiova kinextia iueyi teiknelilis (Rom. 3:23, 24). w16.07 3:10, 11

Kemej amo ixyetok maj ángeles monamiktikan, konemej akin kinpiakej iniuan siuamej katkaj tel uejueyin uan tateuianij, akin moixmatiaj kemej nefilim. Itech nejon tonalmej, “taltikpakneminij kitelchiuayaj tein amo kuali” (Gén. 6:1-5). Jiova kinixpoloj akin amo yolkualmej ika se tetsaujkakiouit. Achto, Noé “tanojnotstinemia ika ten melauak tajtoltsin” (2 Ped. 2:5). Sayoj ke taltikpakneminij amo kikakkej porin okachi kitayekanaltiayaj okseki taman, kemej monamiktiskej. Jesús kijtoj ke totonaluan yeskiaj kemej itonaluan Noé (Mat. 24:37-39). Axkan, tikinmatiltijtokej taltikpakneminij ke Jiova kiixpoloti tein amo kuali uan toni tatiochiualismej kiualkuis iTekiuajyo Dios. Sayoj ke miakej amo techkakij. ¿Toni techmachtia tein panok itech Tetsaujkakiouit? Ke okseki taman kemej se monamiktis oso se kinpias konemej moneki maj amo techelkaualtikan ke itonal Jiova amo uejkaua ejkos. w16.08 1:8, 9

Timoajsij itech tonalmej tein tel ouijkej (2 Tim. 3:1-5). Yejua ika moneki kuali timouikaskej iuan Jiova porin nejon techmatampauia. Itech tajkuilol tein axkan tikitaj, Pablo amo kijtosnekik ke tokniuj akin kipia inamik moneki kisenkauas inamik. Sayoj ke kemej tinemij itech itamian tonalmej, okachi moneki kitayekanaltis kitekitilis Jiova (Mat. 6:33). Axkan, miakej namikuanij mokakauaj. ¿Toni uelis kinpaleuis namikuanij maj nochipa yolpakikan? Komo amo kikauaj Jiova uan ixolal, komo kitakamatij tein Biblia tayolmajxitia uan kikauaj maj kinyekana iyektikatsin espíritu Dios. Ijkon kinextiskej ke kipoujkaitaj “ten Dios kinsentilij namikuani ya” (Mar. 10:9). w16.08 2:17, 18

Motelneki maj se kinmachti okachi tokniuan maj kichiuakan tein kinpaleuis maj mochiuakan tayekananij. Pablo kiluij Timoteo: “Notanextililis xikui uan xikinmachti ne taneltokani ten tikitas ke melau kinekij motekitiltiske para Cristo. Uan yejuan nojonkes no ma kinextilijtinemikan oksekin” (2 Tim. 2:1, 2). Keman moajsia iuan Pablo, Timoteo kimatik miak taman, kemej keniuj okachi kuali tanojnotsaskia uan keniuj kinpaleuiskia oksekin itech nechikol (2 Tim. 3:10-12). Pablo kitelpaleuij Timoteo porin kinekia maj kuali tamachti (Hech. 16:1-5). ¿Keniuj tayekananij uelis kichiuaskej kemej Pablo? Keman kinyoleuaskej seki tapaleuianij maj iniuan kinyolchikauatij tokniuan, keman kiitaskej ke uelis. Ijkon, tapaleuianij kimatiskej keniuj kinmachtiskej oksekin uan keniuj amo yolijsiuiskej uan tetasojtaskej. No kiitaskej ke moneki kitajtaniskej Jiova maj kinpaleui maj kuali kinyekpiakan itekitikauan. w16.08 4:16, 17

Kemansa, Biblia kijtoua ke se taltikpaknenkej kikaua maj temokan imauan. Nejin kijtosneki ke yolkuetaujtok, mosenkauakya oso ke amo kichiaok kiselis tein kuali (2 Crón. 15:7; Heb. 12:12). Tetayokoltij tikijtoskej ke kemej nikan taltikpak Satanás taixyekantok, tikpanouaj miak netekipacholis. Nejon uelis kichiuas maj tiyolkuetauikan, kemej tiyeskiaj se carro tein motokak itech sokit uan amo ueli moolinia (Prov. 12:25). ¿Toni uelis kichiuas maj timotekipachokan? Xa titayokoxtokej porin momikilij se tochankauj oso se totasojikniuj. Xa timotelkokouaj oso sekin techtajyouiltiaj. Oso xa kemej tel amo ajsi tomin, ouij techkisa tikinixpanoltiskej tochankauan. Satepan, nejon uelis kichiuas maj amo tikpiakanok chikaualis uan maj amo tiyolpakikanok. Sayoj ke iTajtol Dios techyekmatiltia ke Jiova kineki techpaleuis (Is. 41:10, 13). w16.09 1:2, 4

Seki tokniuan kitemouaj moijkuaniliskej amo kuali tanemililmej. Oksekin mochikauaj maj okachi kinyolpakti tanojnotsaskej, uan oksekin moneki taxikoskej porin mokokouaj oso momachiliaj ininselti. Uan no, sekin kinouijmaka kitapojpoluiskej akin kinyolxokolij. Maski miak xiujmejya tiktekitilijtokej Jiova oso amo, tinochin moneki timochikauaskej timoijkuaniliskej seki taman tein kichiua maj techouijmaka tiktekitiliskej Dios. Maj tikelnamikikan ke yejuatsin kintatiochiuia akin amo kikauaj. Komo timochikaujtokej timoijkuaniliskej amo kuali tanemililmej, maj tiktajtanikan Jiova maj techmaka iyektikatsin espíritu. Netataujtil uan yektikatsin espíritu uelis techmakaskej chikaualis tein techpaleuis maj tikchiuakan tein kuali. Ijkon tikseliskej itatiochiualis Dios. Maj senkis tikixtalikan timonejnemiltiskej ijkon kemej titajtanij itech tonetataujtiluan. Maj timochikauakan tikixtajtoltiskej Biblia mojmostaj uan maj tikixtalikan timomachtiskej Biblia toselti uan titaueyichiuaskej kemej kalyetouanij (Sal. 119:32). w16.09 2:10, 11

Aksa uelis techiluis: “Nejua nikneltoka ke nemilis iselti peuak porin tamatinij kijtouaj ke nejon melauak. ¿Keniuj ueli tikneltoka ke Dios nemi, ta amo akin kiitani?”. Miakej ijkon tanemiliaj. Melauak ke nion semej tikitanij Dios nion ijkuak kichijchiua teisa (Juan 1:18). Sayoj ke akin kineltokaj ke nemilis iselti peuak no kineltokaj se taman tein amo kiitanij. Nion se tamatkej nion okse taltikpaknenkej kiitani maj se taman tein yoltok mopata itech okse taman. Kemej neskayot, amo akin kiitani maj se kouat mopata uan maj mokepa se león (Job 38:1, 4). Tinochin moneki tikitaskej tein yekmelauj panoua, ika nejmachkayot itech titanemiliskej uan tikixejekoskej ox yekmelauj ijkon. Miakej kiitanij nochi tein onkak uan kiajsikamatinij ke Dios yekmelauj nemi. Kemej kijtoua Biblia, senkis kiitanij ke Dios kichijchiuak nochi nejon uan ke kipia miak chikaualis uan miak kualneskayomej (Rom. 1:20). w16.09 4:4

Jiova kinyekpiaya ika netasojtalis akin nemiaj Israel uan amo katkaj israelitas. Kemej neskayot, kinkauaya maj kiololouanij tatet tetalpan tein kikaujtiyayaj akin kitekiaj tatok (Lev. 19:9, 10). Amo sayoj kinnauatij israelitas maj kinpoujkaitanij akin uejka kayomej, ta kinekia maj kielnamikinij keniuj momachilia aksa akin okseko kayot (Éx. 23:9). Hasta achto ke israelitas mochiuaskiaj takeualmej ompa Egipto, egipcios kinixtopeuayaj porin amo katkaj kemej yejuan (Gén. 43:32; 46:34; Éx. 1:11-14). Yejua ika Jiova kinekia maj kielnamikinij nejon uan maj yeskiaj kualtakamej iniuan akin uejka kayomej uan nemiaj iniuan (Lev. 19:33, 34). Yejua ika, keman ualaskej akin uejka kayomej itech tonechikol, moneki tikelnamikiskej ke Jiova kisentoka ininka motekipachoua (Deut. 10:17-19; Mal. 3:5, 6). Moneki titanemiliskej itech ouijkayomej tein xa kipanouaj. Kemej neskayot, xa amo kiajsikamatij totajtol uan xa sekin kinchiuiliaj teisa tein amo kuali. Komo titanemiliaj itech nochi nejin, techolinis maj timochikauakan tikinpaleuiskej uan maj tikualtakamej iniuan (1 Ped. 3:8). w16.10 1:3-5

Santiago kijtoj: “¿Kenin tiuelis xinechnextilis ke tikpia moyolijtik ne ueyi takuautamatilis iuan Cristo, komo amo teyi tikchiutinemi ten kuali? [...] Pero nejua kuali nimitsnextilis notakuautamatilis ika por in kuali chiualis ten nikchiutinemi” (Sant. 2:18). Yejua kimelauak ke komo tiknekij tikpiaskej takuaujtamatilis, amo sayoj moneki tikneltokaskej ke nemi Dios. Amokuali ejekamej kineltokaj ke nemi, sayoj ke amo iuan takuaujtamatij, ta senkis kiixnamikij (Sant. 2:19, 20). Keman ika tajtoj Abrahán, Santiago kijkuiloj: “Totajtsin Dios kipouak yolchipauak Abraham, ne touejkautat uan amo kitajtakolkuiltij ok porin, yejua kitemaktij hasta ka mikilis ne nikonetsin Isaac. Uan [...] namejuan nankitstokke ke ne itakuautamatilis Abraham monextijtinemik ika ne tatakamatilis ten kichiuak. Pues no ijkon ne itakuautamatilis Abraham momajxitij ika ne kuali tatakamatilis ten yejua kichiuako” (Sant. 2:21-23). Satepan, Santiago kiyeknextij ke takuaujtamatilis sayoj nenkaj komo amo se kinextia ika tein se kichiua. Uan no kijtoj tein moajsi itech tajkuilol tein axkan tikitaj. w16.10 4:8

Tamatinij kiitanij miak taman keman momachtiaj keniuj chijchiujtok taltikpak uan nochi tein onkak. Nejin tapaleuia maj okachi kuali tinemikan. Sayoj ke yejuan amo ueli kinankiliaj miak netajtanilmej tein motelnekij. Kemej neskayot, amo ueli senkis kijtouaj keniuj peuak nochi tein onkak nion keyej onkak nemilis sayoj itech taltikpak. Uan tel miakej amo ueli kimelauaj keyej amo akin kineki momikilis. ¿Keyej amo ueli kinankiliaj nejin netajtanilmej? Se taman, porin miakej tamatinij uan okseki taltikpakneminij kijtouaj ke Dios amo nemi uan tamachtiaj ke nemilis iselti peuak. Sayoj ke Dios kemaj techmaka tanankililmej itech iTajtol, Biblia. Jiova kiixtalij nochi tanauatilmej tein kiixyekana tein onkak, uan nejin tanauatilmej amo mopataj. Electricistas, plomeros, ingenieros, pilotos uan tapajtianij moneki kitojtokaskej nejin tanauatilmej keman kichiuaj inintekiuj. w16.11 2:4, 5

Onkak miak taman tein moneki tiktasojkamatiliskej Jiova. Yekinika, techmakak nemilis. Ojpatika, techmakatok Biblia. Kemej tokniuan akin nemiaj Tesalónica, tejuan no tikpatiuitaj nejin netetayokolil porin yejua “Tajtoltsin de Dios” (1 Tes. 2:13). Expatika, techmachtiani itech Biblia keniuj uelis timochiuaskej tiitasojikniuan (Sant. 4:8). Uan naujpatika, techkaua maj tipouikan itech inechikol. Timomachiliaj kemej akin kijkuiloj Salmo 136, akin kijtoj: “Xiktasojkamatilikan Jiova, porin yejuatsin yolkuali; inetasojtalis tein amo tekaua uejkaua nochipaya” (Sal. 136:1). Itech nejin capítulo miakpa moijtoua tajtolmej “inetasojtalis tein amo tekaua uejkaua nochipaya”. Komo amo tikauaj Jiova uan tiktakamatij tanauatilmej tein techmaka itech inechikol, tikpiaskej nochipaya inetasojtalis tein amo tekaua. w16.11 3:18, 19

Nejin tajkuilol miakpa ixnesi itech amatajkuilol ¿Toni yekmelauj tamachtia Biblia? Keman timomachtiaj capítulos 3, 5 uan 6 iniuan tokoneuan uan iniuan okseki taltikpakneminij, xa tikixtajtoltiaj Romanos 5:12. Ika tikinpaleuiaj maj kiajsikamatikan keyej taltikpak amo se xochital, keyej moneki se taxtauil uan keyej timomikiliaj. Sayoj ke nejin tajkuilol no uelis techpaleuis tinochin maj okachi tikpatiuitakan tokuali uikalis iuan Jiova, maj okachi tiknekikan tiktakamatiskej uan tiksentokaskej tikchixtoskej nochi tein yejuatsin motenkaua techmakas. Tinochin titajtakouanij uan mojmostaj timopolouaj. Jiova kimati nejon, sayoj ke techiknelia uan kineki techtapojpoluis (Sal. 103:13, 14). Jesús techmachtij ke moneki tiktajtaniskej Dios maj techtapojpolui (Luc. 11:2-4). Komo Jiova techtapojpoluijya tein achto tikchiujkej, moneki amo tiksentokaskej itech titanemilijtoskej. w16.12 1:1-3

Tokniuan akin nemiaj Roma monekia kiitaskej toni okachi kitayekanaltiayaj. ¿Kitayekanaltiayaj “nintalnamikilis de tajtakol”? Tejuan no moneki tikitaskej toni okachi tiktayekanaltiaj. Maj timotajtanikan: “¿Toni okachi nikuelita ika nitajtos? ¿Toni okachi nikuelita nikchiuas?”. Sekin kiitaj ke nochipa itech tanemilijtokej kiyekoskej tataman vino, kiyektaliskej ininchan, kikouaskej tilmaj, kitekitiltiskej inintomin itech tanamakalis oso kiixejekoskej kani paxalotiuij. Amo kijtosneki ke amo kuali yetok maj se kichiua nejin. Uelis yeski seki taman tein ipa se kichiua. Kemej neskayot, Jesús kichiuak maj at mokepani vino itech se nenamiktilis, uan Pablo kiyolmajxitij Timoteo maj tayi “tsiktsin vino” (1 Tim. 5:23; Juan 2:3-11). Sayoj ke yejuan amo okachi itech tanemilijtoyaj vino. ¿Uan tejuan? ¿Toni tikitaj ke okachi tayekantok? w16.12 2:5, 10, 11

Nejin netenkaualis techpaleuia maj titakuaujtamatikan itech tein Jesús kijtoj itech Mateo 6:33. Tatitanil Pedro kitajtanij Jesús: “Tejuan tikauke ya nochi ten tikpiayaj uan timitstoktiliaj [...]. ¿Uan toni tejuan tikseliske?” (Mat. 19:27). Jesús amo kimelauak Pedro porin kitajtanij nejon, ta kiniluij imomachtijkauan ke Jiova kintatiochiuiskia porin motemakayaj kikauaskej seki taman. Tatitanilmej uan okseki tokniuan tekiuajtiskej iuan Jesús ompa iluikak. Sayoj ke Jesús kijtoj ke axkan no onkaskiaj tatiochiualismej: “Se tagat taneltokke komo yejua nechyoltasojtas uan kinkautiyas ya ninchan, uan ikniuan taka, uan ikniuan siuame, uan itajtsin uan inantsin, uan nisiuau, uan nipiluan uan nitaluan ten niaxka [...], yejuan nojonkes kiseliske se makuilpoalpa tatiochiualisme, uan no kiseliske in yek nemilis ten amo keman tamis” (Mat. 19:29). Tinochin tikajsij itech nechikolmej akin kemej yeskiaj totatuan, tomomauan, tokoneuan uan tokniuan takamej uan siuamej. Nejin tatiochiualismej okachi kipiaj ipatiuj ke tein yeski taman tein tikauaskej porin tiktayekanaltiaj iTekiuajyo Dios. w16.12 4:4, 5

Jiova motenkaua kichiuas miak taman tein tel kualtsin. Kemej neskayot, motenkaua ke kiueyitalis itokay uan kichiuas maj itanejnekilis mochiua ompa iluikak uan nikan taltikpak (Mat. 6:9, 10). Yejua nejin tein okachi moneki tein tikchiaj maj mochiua. Jiova no motenkaua ke techmakas nemilis nochipaya, yeski ompa iluikak oso nikan taltikpak (Juan 10:16; 2 Ped. 3:13). Uan no, tiitekitikauan Dios tikchiaj tikitaskej keniuj yejuatsin kisentokas techyekanas uan techpaleuis itech nejin itamian tonalmej. Akin tikpiaj takuaujtamatilis senkis tikneltokaj ke mochiuas nochi tein Jiova motenkaua. Sayoj ke no, axkan miakej taltikpakneminij kichiaj uan kinekij kipiaskej seki taman, sayoj ke amo senkis kimatij ox se tonal kipiaskej. Kemej neskayot, aksa uelis kitelnekis kitanis tomin itech auil. Sayoj ke amo senkis kimati ox kitanis. w16.10 3:1, 2

Jiova kichiuak maj ueli tikchiuakan seki taman, uan uelis tikuiskej kemej yejuatsin kineki (Rom. 12:4-8). Jiova kichia maj tikueyitalikan uan maj tikinpaleuikan oksekin ika tein ueli tikchiuaj. Tein tikchiuaj itech itekiyo Jiova uelis mopatas. Maj itech titanemilikan Jesús. Yekinika sayoj nemia iuan iTajtsin (Prov. 8:22). Satepan kipaleuij maj kinchijchiua ángeles, nochi tein onkak uan taltikpakneminij (Col. 1:16). Ompa, Jiova kiualtitanik nikan taltikpak. Nikan monekik yolis kemej se konetsin uan moskaltis hasta mochiuas se takat (Filip. 2:7). Satepan ke momikilij, mokepak iluikak uan itech xiuit 1914 mochiuak Tekiuaj itech iTekiuajyo Dios (Heb. 2:9). Uan satepan ke taixyekanas kemej Tekiuaj mil xiujmej, kimaktilis Tekiuajyot iTajtsin. Ijkuak, yejuatsin “tayekantinemis ipan nochi ten ongak” (1 Cor. 15:28). w17.01 3:11, 12

Se siuat akin monekia kiixpejpenas se taman, kiluij se itasojikniuj: “Amo xikchiua maj nitanemili, sayoj xinechilui toni nikchiuas. Okachi amo ouij”. Nejin siuat amo kinekia kikuis se kualtsin netetayokolil tein Dios techmakatok: se iselti se taixpejpenas. ¿Uan tejuan? ¿Tikuelitaj toselti titaixpejpenaskej, oso tiknekij maj oksekin toka taixpejpenakan? ¿Tikpatiuitaj maj toselti tiuelikan titaixpejpenakan? Taltikpakneminij tataman kemej kiitaj maj toselti tiuelikan titaixpejpenakan. Sekin kijtouaj ke nejon amo ueli tikchiuaj porin Dios kiixtalijya tein tikchiuaskej. Oksekin kijtouaj ke ueli yekmelauj toselti titaixpejpenaj komo ueli tikchiuaj nochi tein tiknekij. Sayoj ke Biblia tamachtia ke Jiova techchijchiuak kemej uelis toselti titaixpejpenaskej ika tamatilis. w17.01 2:1, 2

David ueliskia kinemilis ke Salomón ayamo uelia kiixyekanaya se ueyi tekit kemej kichijchiuas se kali kampa kiueyichiuaskej Dios. Yejua kinekia maj templo tel kualtsin mokauani, sayoj ke Salomón semi telpochok katka uan ayamo kimatia keniuj kichiuas teisa. Maski ijkon, David kimatia ke Jiova kipaleuiskia Salomón maj kichiuani nejin tekit. Yejua ika kichiuak nochi tein uelik tein ika kipaleuij. No ijkon, tokniuan takamej akin xiuejkejya moneki amo yolkuetauiskej keman moneki kikauaskej maj tokniuan takamej akin ayamo xiuejkej kichiuakan seki tekit tein yejuan kichiuaj. Tinochin tikmatij ke tein axkan okachi moneki yejua tikchiuaskej tekit tein Jiova techmakani. Yejua ika yolpakij keman kiitaj ke tokniuan akin ayamo xiuejkej akin kinmachtijkej ueli kichiuaj okachi tekimej. w17.01 5:8, 9

Kemej tekiuaj itech iTekiuajyo Dios, Jesús kiixpolos Satanás uan nochi kuejmolmej tein kichiuani. Jesús kinpaleuij imomachtijkauan maj kiajsikamatinij ke iTekiuajyo Dios motelneki. Niman keman moauij, noyampa peuak kiteixmatiltia kuali tanauatilmej ika iTekiuajyo Dios (Luc. 4:43, TNM). Uan no, kiniluij ke monekia kiteixmatiltiskej “nonouiyampa de nochi senmanauak” (Hech. 1:6-8). Axkan, tanojnotsalis kichiua maj taltikpakneminij uelikan kimatikan keniuj kinpaleuia inemilis Jesús tein kitemakak uan maj ueli kinixyekana iTekiuajyo Dios. Tejuan tiknextiaj ke senkis tikpaleuiaj Tekiuajyot keman tikinpaleuiaj taixpejpenalmej maj kiteixmatiltikan kuali tanauatilmej itech nochi taltikpak (Mat. 24:14; 25:40). w17.02 2:7, 8

Maski oloch taojtokaltianij kipiayaj ueyi tanauatil itech nechikol, kiajsikamatiaj ke ininTaixyekankauj katka Jesucristo. Tatitanil Pablo kijtoj ke Cristo yejua taixyekankej itech nechikol (Efes. 4:15). Uan no, Dios kinekik maj tokniuan kintokaytianij kemej itatojtokakauan Cristo, uan amo ika itokay semej tatitanilmej (Hech. 11:26). Pablo kimatia ke monekia kiseliskej tein tamachtiayaj tatitanilmej uan okseki tayekananij itech nechikol, porin yejuan kikixtiayaj inintamachtilis itech iTajtol Dios. Maski ijkon, kijtoj: “Nikneki xikajsikamatikan nijin tanojnotsalis ke [...] Cristo Yejuatsin kinyekantinemi itaneltokakauan [takamej]”. Itech nejin tajtolmej no mopouayaj sejsemej akin pouiaj iniuan oloch taojtokaltianij. Uan no kijtoj: “Totajtsin Dios, Yejuatsin kiyekantinemi Cristo” (1 Cor. 11:2, 3). Moyekajsikamatia ke Jiova kiixtalijka iKonetsin, Jesucristo, maj taixyekana itech nechikolmej. w17.02 4:7

Tikinpoujkaitaskej oksekin techpaleuia maj amo sayoj totech titanemilikan uan maj tiksentokakan tiknextikan yolyemanilis komo oksekin techteltakachiuaj. No techmatampauia, porin techpaleuia maj amo tikauakan Jiova komo aksa akin tikpoujkaitaj kichiua teisa tein amo tikchiayaj. No techpaleuia maj amo tixexeliujtokan itech inechikol Jiova, kampa amo keman kiteltakachiuaj nion akin, yeski itaixpantijkauj Jiova oso amo. Okachi techpaleuia porin tikyolpaktiaj Dios uan tiknextiaj ke tiktakamatij yejuatsin uan ke amo tikauaj. Ijkon, Jiova uelis kinankilis Satanás, akin kijtoj ke nochin kikauaskiaj Dios (Prov. 27:11). Tel miakej amo kimatij keniuj kinpoujkaitaskej oksekin kemej moneki. Uelis tiktasojkamatiskej maj Jiova techmachtiani maj tikinpoujkaitakan oksekin kemej yejuatsin kineki. w17.03 1:13, 20, 21

Jehosafat kitojtokak ineskayo ipopaj, Asá, uan kinyolchikauak akin nemiaj Judá maj kisentokanij kiueyichiuanij Jiova. Kintitanik seki takamej itech xolalmej tein pouiaj itech tekiuajyot Judá maj tamachtitij ika “amatajkuilol tein kipiaya iTanauatil Jiova” (2 Crón. 17:7-10). No yajki itech xolalmej tein pouiaj itech tekiuajyot Israel, hasta tepemej tein pouiaj Efraín, kinpaleuito taltikpakneminij maj oksepa kiueyichiuanij Jiova (2 Crón. 19:4). Itech nejin tonalmej, Jiova kineki maj nochin kiixmatikan, uan tejuan uelis tikinpaleuiskej. Maj timotajtanikan: “¿Nimochikaua nitanojnotsas sejse metsti? ¿Nikuelitaskia nikmachtis aksa uan nikpaleuis maj no kitekitili Jiova? ¿Niktataujtia Jiova maj nechpaleui maj nikajsi aksa akin uelis nikmachtis?”. Komo timochikauaj, Jiova uelis techpaleuis maj tikpeualtikan se nemachtil ika Biblia. ¿Tikmachtiskiaj aksa maski monekis yeski keman timoseuiskiaj? Maj tikelnamikikan ke Jehosafat kitemoj kinpaleuis taltikpakneminij maj oksepa kitekitilikan Jiova. Tejuan no uelis tiktemoskej tikinpaleuiskej tokniuan akin amo monechikouajok nion tanojnotsajok. w17.03 3:10, 11