Febrero

¿Toni kijtosnekik tajkuilol tein axkan timomachtiaj? Ke kemej tokniuan semi motasojtaj hasta motemakaj mikiskej para kipaleuiskej se tokniuj. ITajtol Dios techmachtia ke semi moneki maj se tetasojta. Miakej kijtouaj ke semi kiuelitaj textos kemej nejin: “Dios yejua tetasojtalis” (1 Juan 4:8), “Xiktasojta moknitsin kemej tejua timotasojta” (Mat. 22:39), “Akin tetasojta nochipa tetapojpoluia” (1 Ped. 4:8), uan “Tetasojtalis amo keman tapoloua” (1 Cor. 13:8). Nejin uan okseki textos kinextiaj ke semi moneki maj se tetasojta. Jehová kintiochiua uan akin kinmaka ichikaualis ueli yekmelauj motasojtaj (1 Juan 4:7). Yejua ika Jesús kijtoj ke akin yekmelauj motasojtaskiaj, yejuan akin yeskiaj yekmelauj itatojtokakauan. Ijkon kemej Jesús kijtojka, miakej kimatij akonimej yekmelauj itatojtokakauan Jesús porin motasojtaj. w23.03 27, 28 § 5-8

¿Moneki okachi titetapojpoluiskej? Semi techpaleuis komo timomachtiaj uan itech titanemiliaj tein kichiujkej sekin akin ininka tajtoua Biblia, akin yekmelauj tetapojpoluijkej uan sekin akin amo kichiujkej. Maj itech titanemilikan Jesús, yejua tetapojpoluij (Luc. 7:47). Yejua amo kiitaya tein amo kiyekchiuayaj, ta kiitaya tein uelia kichiuayaj. Sayoj ke, fariseos “kinemiliayaj ke oksekin amo teyi chiuanimej katkaj” (Luc. 18:​9, TNM). Satepan ke itech titanemiliskej nejin neskayomej, maj timotajtanikan: “¿Keniuj nikinita oksekin? ¿Toni kualneskayomej nikita ke kipiaj?”. Komo ouij techkisa tiktapojpoluiskej aksa maj tikitakan toni kualneskayomej kipia uan maj timotajtanikan: “¿Keniuj kiita Jesús? ¿Kitapojpoluiskia?”. Komo tikchiuaj nejin uelis techpaleuis maj tikpatakan kemej titanemiliaj. Yekinika xa ouij techkisas tiktapojpoluiskej aksa akin techchiuilij tein amo kuali. Sayoj ke komo timochikauaj, okachi kuali tiknextiskej nejin kualneskayot. w22.04 23 § 6

Itech amatajkuilol Apocalipsis, akin kiixnamikij Dios moixnextiaj kemej koujtajtapialmej oso ‘okuilimej’. Kemej neskayot, ika motajtoua “se koujtajtapial tein kisaya den ueyiat” uan “kipiaya majtakti ikuaomiyouan uan chikome itsontekonuan” (Apoc. 13:​1, TNM). Satepan moijtoua ke “ual ajkopankisak den tal ne ika ome okuilin. Uan [...] tajtojtinemia pitsotik keme ne ueyi tekuani ten kiliaj dragón”. Uan kichiuaya “ma ual panuetsi tit desde ne eluiyaktsinko” (Apoc. 13:​11-13). Ompa, ika motajtoua “se chichiltik okuilin” uan ipanko tokotsyetiuj se siuaauilnenkej. Nejin eyi koujtajtapialmej kinixnextiaj akin kiixnamikinij Jiova uan iTekiuajyo miak xiujmej. Yejua ika moneki maj tikmatikan akonimej (Apoc. 17:​1, 3). Tejuan moneki tikajsikamatiskej toni kiixnextiaj koujtajtapialmej uan siuaauilnenkej. Uan Biblia techmelauilia nejon. Miak taman tein moijtoua itech amatajkuilol Apocalipsis no ika motajtoua itech okseki amatajkuilolmej. w22.05 8, 9 § 3, 4

Seki tokniuan motayokoltiaj porin kemej xiuejkejya oso mokokouaj, amo ueli semi kichiuajok miak taman itech itekiyo Jiova kemej kinekiskiaj. Komo kemansa timotayokoltiaj porin amo ueli tikchiuaj nochi tein tiknekiskiaj, maj timotajtanikan: “¿Toni kineki Jiova maj nikchiua?”. Yejuatsin kineki maj tikmakakan tein okachi kuali, tein kijtosneki ke maj tiktekitilikan nochi tein tiueliskej. Itech xiontanemili nejin. Se tokniuj siuat akin kipia 80 xiujmej motayokoltia porin amo semi ueli tanojnotsaok kemej ijkuak kipiaya 40 xiujmej. Kinemilia ke Jiova amo yolpaki maski yejua kichiujtok nochi tein ueli. Sayoj ke, ¿melauj nejon? Maj tikitakan. Komo nejin tokniuj kichiuak nochi tein uelik keman kipiaya 40 xiujmej uan kisentoka ijkon kichiua axkan ke kipia 80 xiujmej, nejin kijtosneki ke nochipa kimakani Jiova tein okachi kuali. Komo timochikauaj tikchiuaskej nochi tein tiuelij, yejuatsin techiluis: “Kuali tein tikchiuak” (no xikonita Mateo 25:​20-23, TNM). Uelis tiyolpakiskej komo itech titanemiliaj tein ueli tikchiuaj, uan amo tein amo ueli tikchiuaj. w22.04 10 § 2; 11 § 4-6

Itech Apocalipsis capítulo 21, moijtoua ke 144,000 taixpejpenalmej kemej yeskia se kualtsin xolal tein motokaytia “yankuik [...] Jerusalén”. Nejin xolal kipia kemej tatsineualoni “majtaktiomome tataman teme”, uan ompa ijkuiliujtok “sejse tokayme den nojon majtaktiomome itanojnotskauan de [...] ichkatsin” (Apoc. 21:​10-14; Efes. 2:20). Nejin xolal amo kemej okseki xolalmej. Ueyi ojti tein kipia, chijchiujtok ika senkis oro, 12 puertas tein kipia 12 perlas, tepamit tein kiyoualoua uan tatsineualonimej kipiaj kualtsitsin temej, uan nochi kipia sayoj se tamachiuj (Apoc. 21:​15-21). Sayoj ke Juan kiita ke poliui teisa. ¿Toni poliui? Yejua kijtoua: “Amo nikitak nion se templo itech ueyi xolal, porin Jiova Dios, akin kipia nochi chikaualis uan Ichkatsin yejuan templo. Amo moneki maj tonaltsin uan metsti kitauilikan ueyi xolal, porin ikualtsinyo Dios kitauilia uan itauil yejua Ichkatsin” (Apoc. 21:​22, 23, TNM). Akin pouij itech Yankuik Jerusalén senkis yetoskej iuan Jiova (Heb. 7:27; Apoc. 22:​3, 4). w22.05 17, 18 § 14, 15

Jiova toTachijchiujkauj, toTamelaujkauj uan akin techmaka tanauatilmej, sayoj ke no toPopaj akin semi techtasojta (Sal. 100:3; Is. 33:22). Yejua ika, komo titajtakolchiuaj uan timoyolnonotsaj ueli techtapojpoluia uan kineki kichiuas (Sal. 86:5). Itechkopa tanauatijkej Isaías, Jiova techyolseuia ika nejin tein motenkauak: “Maski namotajtakoluan yeskij chichiltikej, mochiuaskej istakej kemej sekti” (Is. 1:18). Kemej titajtakouanij, nochin tikijtouaj oso tikchiuaj teisa tein uelis kinyolxokolis oksekin (Sant. 3:2). Sayoj ke uelis timouikaskej iniuan oksekin komo titetapojpoluiaj (Prov. 17:9; 19:11; Mat. 18:​21, 22). Jiova kineki maj titetapojpoluikan keman aksa kijtoua oso kichiua teisa tein techyolxokolia. Uan moneki maj ijkon tikchiuakan porin yejuatsin miakpa techtapojpoluiani (Is. 55:7). w22.06 8 § 1, 2

Maski amo kuali yetok maj tikitakan tein tejuan ueli tikchiuaj ika tein oksekin kichiuaj, semi techpaleuis komo tikitaj tein kichiujkej seki itekitikauan Jiova. Maj itech titanemilikan Jesús, akin techkauilij okachi kuali neskayot. Maski tejuan titajtakolejkej, uelis tiknextiskej kualneskayomej tein yejua kinextij uan tikchiuaskej kemej yejua (1 Ped. 2:21). Komo timochikauaj tikchiuaskej kemej Jesús, okachi kuali tiktekitiliskej. Itech Biblia ininka tajtoua miakej takamej uan siuamej, uan tein kichiujkej uelis techpaleuis maski tajtakolejkej. Semej katka tekiuaj David. Keman Jiova ika tajtoj, kijtoj nejin: “Nijin tagat David, […] nechyolpaktia” (Hech. 13:22). Sayoj ke David semi tajtakoj. Maski ijkon, tein kichiuak uelis techpaleuis. ¿Keyej? Porin amo kitemoj motenpaleuis, ta kikakik tein kiyolmajxitijkej uan yekmelauj moyolnonotsak. Uan yejua ika Jiova kitapojpoluij (Sal. 51:​3, 4, 10-12). w22.04 13 § 11, 12

Biblia kijtoua ke mikilis kemej yeskia aksa akin techixnamiki (1 Cor. 15:​25, 26). Itech titanemiliskej mikilis uelis kichiuas maj semi timotekipachokan, okachiok komo tejuan oso semej tochankauan mokokoua. ¿Keyej tikmouiliaj timomikiliskej? Porin Jiova kichiuak maj tiknejnekikan tinemiskej nochipaya (Ecl. 3:11). Sayoj ke keman tikmouiliaj timomikiliskej no uelis techpaleuis, porin kichiuas maj tiknekikan tikuaskej tein tepaleuia, maj tikchiuakan ejercicio, maj amo tikchiuakan seki taman tein ika ueliskia timomikiliskej uan maj timopajtikan keman monekis. Satanás kimati ke tikpatiuitaj tonemilis uan amo tiknekij timomikiliskej. Yejua ika kijtoua ke tikauaskej tein yeski para amo timomikiliskej, hasta tikauaskej Jiova (Job 2:5). ¡Sayoj ke nejon amo melauj! Yejua ueli kichiua maj timomikilikan uan kemej tikmouiliaj timomikiliskej ika kitemoua maj tikauakan Jiova (Heb. 2:​14, 15). w22.06 18 § 15, 16

Keman techtajyouiltiskej, xa amo mimiakej timosentiliskej. Yejua ika, okachi moneki maj kuali timouikakan iniuan oksekin. Maj tikixnamikikan Satanás, amo tokniuan. Maj tikintapojpoluikan tokniuan keman mopolouaj uan maj niman tikyektalikan tein yeski kuejmol tein tikpiaskej iniuan (Prov. 19:11). Maj tiktemokan timopaleuiskej se iuan okse (Tito 3:14). Semi kinpaleuij nochin keman Andréi uan okseki tokniuan kipaleuijkej nejon tokniuj siuat. Peuak okachi kuali mouikaj kemej yeskia kalyetouanij (Sal. 133:1). Tel miakej tokniuan kitekitiliaj Jehová maski tekiuanij kinixnamikij. Seki tokniuan tsaktokej porin kiueyichiuaj Jehová. Maj ininka timotataujtikan yejuan uan ininchankauan. Maj no ininka timotataujtikan tokniuan akin kinpaleuiaj maj kuali mouikakan iuan Jehová, maj kipiakan nochi tein kinpoloua uan kintajtouiaj ininixpan tekiuanij, maski keman kichiuaj nejin no uelis kintsakuaskej (Col. 4:​3, 18). Maj amo keman tikelkauakan ke tonetataujtiluan uelis semi kinpaleuis nejin tokniuan (2 Tes. 3:​1, 2; 1 Tim. 2:​1, 2). w22.12 26, 27 § 15, 16

Konemej kichiuaj kemej inintatuan. Sayoj ke tetatmej no mopolouaj (Rom. 3:23). Tetatmej akin tamatinij mochikauaj kinmakaskej se kuali neskayot ininkoneuan. Se tepopaj kijtoj: “Keman amo tikchiuaj tein tikijtouaj, techiluiskej”. Yejua ika, komo tiknekij maj tokoneuan kitasojtakan Jiova, tejuan moneki tiknextiskej ke semi tiktasojtaj. Tetatmej uelis kichiuaskej miak taman para kinpaleuiskej ininkoneuan maj kitasojtakan Jiova. Andrew, se tokniuj akin kipia 17 xiujmej kijtoua: “Notatuan nochipa nechmachtianij ke semi moneki maj se kichiua netataujtil. Mojmostaj youak, nopopaj nouan motataujtiaya maski ipa nikchiujkaya. [...] Axkan nikuelitaya niktataujtis Jiova uan nikita kemej nopopaj akin nechtasojta”. Tetatmej, xikelnamikikan ke namokoneuan semi kinpaleuis komo kiitaj ke nankitasojtaj Jiova. w22.05 28 § 7, 8

¿Toni moneki tikchiuaskej para uelis timoauiskej? Yekinika taman tein moneki tikchiuaskej yejua timoyolpataskej (Hech. 2:​37, 38). Keman ijkon tikchiuaj, tikpataj tein achto tikchiuayaj. ¿Tikonkauakya seki taman tein Jehová amo kiuelita, kemej auilnemilis, tachichinalis uan tajtolmej tein pitsotikej? (1 Cor. 6:​9, 10; 2 Cor. 7:1; Efes. 4:29). Xikonsentoka xionmochikaua tikonkauas. Komo tikonneki maj mitsonpaleuikan uan maj mitsonyolmajxitikan, xiontajto iuan akin mitsonmachtia Biblia oso iniuan tayekananij. Komo titelpochok uan tinemiok iniuan motatuan, uelis tikiniluis maj mitspaleuikan xikaua tein mitstsakuilia ximoaui. No moneki nochipa xikonchiua tein mitsonpaleuis kuali xionmouika iuan Dios, kemej tionyas nechikolmej uan tiontanankilis (Heb. 10:​24, 25). Uan keman uelisya tiontanojnotsas iniuan tokniuan, nochipa xiontanojnotsa. w23.03 10, 11 § 14-16

Itech Génesis 3:​14, 15 ika motajtoua se “kouat” uan ‘ikoneuan’. Nejin amo yekmelauj se kouat porin amo kiajsikamatiskia tein Jiova kijtoj ke kipanoskia. Monekiskia yeski aksa akin kemaj kiajsikamatiskia uan Biblia techiluia akoni. Apocalipsis 12:9 itech Traducción del Nuevo Mundo kijtoua ke “yekinika kouat” yejua Amokuali Satanás. Keman itech Biblia mokui tajtol “ikoneuan”, kemansa kinixnextia akin tanemiliaj uan kichiuaj kemej aksa akin kemej yeskia ininpopaj. Yejua ika, iuan ikoneuan kouat pouij seki ángeles uan taltikpakneminij akin kiixnamikij Jiova uan itekitikauan, ijkon kemej kichiua Satanás. Sekin yejuan ángeles akin itech itonaluan Noé kikaujkej iluikak uan ualajkej nikan taltikpak. Uan no, taltikpakneminij akin amo yolkualmej akin kichiuaj kemej ininpopaj, Satanás (Gén. 6:​1, 2; Juan 8:44; 1 Juan 5:19; Jud. 6). w22.07 14, 15 § 4, 5

Tatitanil Pablo semi kintasojtaya tokniuan. Uan kemej yejua kipanoka uejueyi ouijkayomej, uelia kinajsikamatia uan kinikneliaya akin no ijkon kipanouayaj. Se tonal, Pablo amo kipiaya tomin yejua ika monekik tekitis uan ijkon ueliskia kipiaskej tein ika moixpanoltiskej yejua uan akin iuan yetoyaj (Hech. 20:34). Pablo kinchijchiuaya takenkalmej uan keman ajsik Corinto tekitik iuan Áquila uan Priscila, akin no ika tekitiaj. Sayoj ke nochi sábados kinnojnotsaya ika iTajtol Dios judíos uan griegos. Uan keman Silas uan Timoteo ajsikej ompa, “Pablo senkis motemakak kiteixmatiltis itajtol Dios” (Hech. 18:​2-5, TNM). Pablo kuali kimatia ke monekia kitayekanaltis kitekitilis Jiova. Kemej kitayekanaltiaya tanojnotsas uan no tekitia para moixpanoltis, uelik kinyolmajxitij tokniuan. Kinelnamiktij ke amo monekia semi kintekipachos ouijkayomej oso keniuj kinixpanoltiskej ininchankauan, porin nejon ueliskia kichiuas maj kielkauakan ke okachi monekia kiueyichiuaskej Jiova. w22.08 20 § 3

Jiova kineki maj itech nochi taltikpak moteixmatilti tein kuali tein kichiuas iTekiuajyo (1 Tim. 2:​3, 4). Nejin tekit iaxka Jiova uan kemej kiita ke semi moneki kiixtalij iKonetsin maj kiixyekana. Uan kemej Jesús kuali taixyekana tikyekmatij ke Jiova semi yolpakis ika nochi tein mochiuas hasta keman tamis nochi tein amo kuali (Mat. 24:14). Tikmatij nejin porin tepitsin achto ke yaskia iluikak mosentilij iniuan seki imomachtijkauan itech se tepet ompa Galilea, uan kiniluij: “Notajtsin Dios nechmaktilij ya nochi in tanauatil tech in eluiyaktsinko uan nikan taltikpak”. Uan satepan no kiniluij: “Xiyakan nochi tech in senmanauak uan xikinnextilikan nochi in taltikpakuani ma yejuan no ma mochiuakan nomomachtijkauan” (Mat. 28:​18, 19). Nejin kinextia ke Jesús no kimakakej tanauatil para kiixyekanas tanojnotsalis. Uan kinextia ke Jesús kiixyekanaskia tanojnotsalis hasta axkan. w22.07 8 § 1, 3; 9 § 4

Keman oksepa nemiskej akin yolmelaujkej oso akin kichiujkej tein kuali, “nemiskej nochipaya” porin inintokay ijkuiliujtokya itech amatajkuilol kampa ixnesij akin nemiskej. Nejin kijtosneki ke keman itech Juan 5:29 ininka tajtoua “akin kichiujkej tein kuali” no yejuan “akin yolmelaujkej” akin ininka motajtoua itech Hechos 24:15. Uan nejin mouika ika tein kijtoua Romanos 6:7: “Akin momikilia kitapojpoluiliaj itajtakol”. Tein kijtosneki ke keman akin yolmelaujkej momikiliaj, Jehová kintapojpoluia inintajtakoluan, sayoj ke kielnamiki nochi tein kuali tein kichiujkej (Heb. 6:10). Sayoj ke keman oksepa nemiskej akin yolmelaujkej, moneki kisentokaskej kitekitiliskej Jehová para maj inintokay kisentoka ijkuiliujto itech amatajkuilol kampa ixnesij akin nemiskej. w22.09 18 § 13, 15

Tein kichiuak tanauatijkej Daniel uelis techpaleuis. Keman kiuikakej Babilonia, niman kinextij ke katka takuaujtamach. Uan nejin okachiok kinextij keman kimatiltij tekiuaj Nabucodonosor toni kijtosnekia tein kikochitaka porin Jehová kipaleuij (Dan. 2:12; 4:​20-22, 25). Miak xiujmej satepan, Daniel oksepa kinextij ke katka takuaujtamach porin kuali kitematiltij tein kijtosnekia tein ijkuiliujtoya itech tepamit ompa Babilonia (Dan. 5:​5, 25-29). Satepan, Darío akin katka kayot Media uan akin iuan tekitiaj no kiitakej ke Daniel “semi tamatkej katka”, ke “katka takuaujtamach uan nochi kuali kichiuaya uan amo takajkayauaya ika tomin” (Dan. 6:​3, 4). Yejua ika semi kuali maj timotajtanikan: “¿Kiitaj ke nitakuaujtamach uan ke nikchiua tein nikijtoua?”. Tikueyitaliaj Jehová keman titakuaujtamachmej. w22.09 8, 9 § 2-4

Jiova kiixtalijya tein kuali uan tein amo kuali, keman tiktakamatij nejon semi techpaleuia. Maj tikitakan keyej. Xikonnemili toni panoskia komo itech se tapajtiloyan sejse tapajtijkej kiixtaliskia keniuj tapajtis uan amo kichiuaskia tein ixyetokya. Xa sekin momikiliskiaj. Nejin kinextia ke keman tiktakamatij tanauatilmej tein ixyetokejya, techpaleuia. No ijkon, keman tiktakamatij itanauatiluan Dios, semi techpaleuia. Jiova kintatiochiuia akin mochikauaj kitakamatiskej itanauatiluan. Yejuatsin motenkaua: “Akin yolmelaujkej ininaxkatis taltikpak uan ompa nemiskej nochipaya” (Sal. 37:29). Semi kualtsin tinemiskej keman nochin kitakamatiskej itanauatiluan Jiova. Tiyolpakiskej, tiyolseujtoskej uan nochin kuali timouikaskej. Jiova kineki ijkon xionnemi. Nochi nejin kichiua maj tiknekikan tikchiuaskej tein yejuatsin kijtoua ke kuali yetok. w22.08 27, 28 § 6-8

Keman tikpanouaj teisa tein ouij, xa monekis tiknextiskej ox yekmelauj tiktasojtaj Jehová uan amo tikauaskej inechikol. ¿Toni uelis techpaleuis? Komo tiyektalnamikij, tiijsatokej uan semi titakuaujtamatij. ¿Toni kijtosneki se yektalnamikis? Kijtosneki amo se yolijsiuis, se yektanemilis uan se mochikauas se kiitas teisa kemej Jehová kiita. Komo ijkon tikchiuaj, uelis tiyektanemiliskej maski amo kuali timomachiliskej. Keman tiknemiliaj ke se tokniuj techchiuilij tein amo kuali, xa se tokniuj akin kipia uejueyi tekimej itech nechikol. Nejon tokniuj xa amo kinekia mitsonyolkokos (Rom. 3:23; Sant. 3:2). Maski ijkon, semi mitsonyolkokoj uan hasta amo uelia tionkochia porin semi itech tiontanemilijtoya uan xa hasta tionmotajtanij: “Komo se tokniuj kichiua nejin, ¿yekmelauj nietok itech inechikol Dios?”. Satanás kineki ijkon xikonnemili (2 Cor. 2:11). Komo ijkon titanemiliaj uelis kichiuas maj tikauakan Jehová uan inechikol. Yejua ika maj amo tiksentokakan timoyolkokokan. w22.11 20 § 1, 3; 21 § 4

Jehová techiluia ke uelis tinemiskej nochipaya. Seki itekitikauan kichiaj nemiskej iluikak uan amo keman momikiliskejok (1 Cor. 15:​50, 53). Uan oksekin kichiaj nemiskej nochipaya nikan taltikpak kampa yolpakiskej uan amo kokolispeuaskejok (Apoc. 21:​3, 4). Tinochin tikpatiuitaj tein tikchiaj tikseliskej, xa ne iluikak oso nikan taltikpak. Uan tikmatij ke mochiuas porin Jehová techiluia (Rom. 15:13). Tikmatij tein motenkaua uan ke nochipa kichiua tein kijtoua (Núm. 23:19). Titakuaujtamatij ke Jehová kineki uan ueli kichiua nochi tein motenkaua. ToTajtsin Jehová techtasojta uan kineki maj iuan titakuaujtamatikan. Komo senkis titakuaujtamatij itech tein Jehová kijtoua ke kichiuas, tikxikoskej ouijkayomej uan tiyeskij tiyolchikaujkej uan tiyolpakiskej. w22.10 24 § 1-3

Kemej amo tatakamatiaj, Isaías kijtoj ke Jehová kikauaskia maj kinpano tein tel amo kuali (Is. 30:​5, 17; Jer. 25:​8-11). Uan yejua nejon tein panok porin babilonios kinuikakej. Sayoj ke seki judíos kemaj tatakamatiaj, uan Isaías kiniluij ke Jehová kinkauaskia maj mokepanij Jerusalén (Is. 30:​18, 19). Uan nejon mochiuak, porin satepan Jehová kinkixtij de Babilonia, sayoj ke amo niman kichiuak. Keman moijtoua “Jehová kiita kemanian moneki namechpaleuis” kiteajsikamatiltiaya ke Jehová amo niman kinmakixtiskia nejon judíos akin amo kikauayaj, ta monekia panos se tiempo. Uan panok 70 xiujmej hasta keman yejuatsin kikauak maj seki judíos mokepanij Jerusalén (Is. 10:21; Jer. 29:10). Keman judíos yetoyaj Babilonia chokayaj porin semi motayokoltiayaj, sayoj ke keman mokepkej Jerusalén chokayaj porin semi yolpakiaj. w22.11 9 § 4

Axkan, itech miak altepemej tein kipanouaj tokniuan, tamati kemej tein kipanokej tatitanilmej itech yekinika siglo keman kinixnamikkej porin kiteixmatiltiayaj Jesús. Miakpa, tamelauanij judíos “kinnauatijkej maj amo tajtokanok itokaykopa Jesús” (Hech. 4:​18-20; 5:​27, 28, 40). Sayoj ke yejuan kimatiaj ke aksa akin kipiaya okachi tanauatil kinnauatijka maj tanojnotsakan uan maj senkis kiteixmatiltikan Cristo (Hech. 10:42). Yejua ika, Pedro uan Juan kijtojkej tein kinemiliayaj nochin tatitanilmej. Kiniluijkej nejon tamelauanij ke amo kintakamatiskiaj yejuan, ta Dios uan ke kisentokaskiaj kiteixmatiltiskiaj Cristo (Hech. 5:29). Satepan ke kinmagakej, “kiskej ininixpan Uejueyi Tamelauanij uan yolpaktiayaj porin Dios kinkaujka maj tajyouikan porin ika tajtouayaj itokay Jesús”. Satepan, yejuan kisentokakej tanojnotskej (Hech. 5:​41, 42). w22.10 12, 13 § 2-4

Keman peua timomachtiaj, peua tikixmatij sayoj seki taman tein Biblia tamachtia, keman Pablo kintajkuilouilij tokniuan hebreos, kijtoj ke nejon yejua ‘tein yekinika timomachtijkej itech itajtol Dios’. Yejua amo kijtosnekik ke tein “yekinika timomachtijkej” amo semi moneki, ta kijtoj ke katka kemej leche tein ika moskaltia se konetsin (Heb. 5:12; 6:1). Sayoj ke Pablo no kinyolchikauak nejon tokniuan maj kitemouanij kiajsikamatiskej okseki tamachtilismej tein ouijkej tein kipia iTajtol Dios. ¿Tejuatsin no tikonnejneki tikonajsikamatis nejon tamachtilismej? ¿Tikonneki tionmochikauas tionmomachtis de Jehová uan tein kiixtalijtok kichiuas? Sekin semi kinouijmaka momachtiskej. ¿Uan tejuatsin? ¿Mitsonnextilijkej kaltamachtiloyan keniuj tiontaixtajtoltis uan tionmomachtis? ¿Tikonuelitaya oso tikonitak ke semi ouij tionmomachtis? Komo ijkon, amo sayoj tejuatsin ijkon mitsonpanok. Sayoj ke Jehová uelis mitsonpaleuis, yejuatsin amo tajtakolej uan okachi kuali tamachtia. w23.03 9, 10 § 8-10

Keman tikixtajtoltiskej Biblia, maj amo timoueyimatikan nion maj tikitakan toni tein amo kuali kichiuaj oksekin. Sayoj ijkon uelis titeikneliskej uan titetasojtaskej kemej Biblia tamachtia. Moitas ox tikaujtokej maj Biblia techpaleui maj timopatakan komo kuali timouikaj iniuan oksekin. Kemej fariseos amo kikaujkej maj iTajtol Dios kipatani kemej tanemiliayaj, kijtouayaj maj kintatsakuiltikan akin amo teyi kichiujtoyaj (Mat. 12:7). Yejua ika, maj kuali tiknemilikan keniuj tikinitaj uan keniuj timouikaj iniuan oksekin. Maj tiknemilikan, ¿nochipa ika titajtouaj tein kuali tein kichiuaj oksekin, oso sayoj tikitaj ininnepololuan? ¿Niman tikintapojpoluiaj akin techchiuiliaj tein amo kuali oso tikinijijtouaj uan tikelnamiktokej tein techchiuilijkej? Tein titanankiliskej kinextis ox tikaujtokej maj Biblia techpaleui maj tikpatakan tein tiknemiliaj, tein tikmachiliaj uan tein tikchiuaj (1 Tim. 4:​12, 15; Heb. 4:12). w23.02 12 § 13, 14

Maj itech titanemilikan José akin kayot Arimatea, se takat akin judíos kipoujkaitayaj uan pouia iniuan uejueyi tamelauanij. Yejua amo katka yolchikauak keman Jesús tanojnotstinemia. Juan kijtoua ke katka se imomachtijkauj Jesús, “sayoj ke amo akin kiluiaya porin kinmouiliaya judíos” (Juan 19:38). Maski kiuelkakia tein Jesús tamachtiaya ika itaixyekanalis Dios, amo kijtouaya ke takuaujtamatia iuan toTekotsin. Xa mouia maj judíos amo kipoujkaitanijok. Maski ijkon, Biblia kijtoua ke satepan ke Jesús momikilij, José “moyolchikauak, kiitato Pilato uan kitajtanij maj kikaua maj kitokati Jesús” (Mar. 15:​42, 43). Axkan nochin kimatiajya ke José takuaujtamatia iuan Jesús. Ijkon kemej José akin kayot Arimatea, ¿mitsontekipachoua tein kijtoskej oksekin? w23.01 30 § 13, 14

Siuat akin tekiuajtia Saba, kimatik keniuj israelitas yolseujkanemiaj uan kipiayaj nochi tein monekia keman Salomón taixyekantoya. Yejua monekik yas hasta Jerusalén maski semi uejka katka para kiitas nochi tein kitapouijkaj (1 Rey. 10:1). Satepan ke kiitak keniuj taixyekanaya Salomón, kiluij tajtolmej tein achto tikijtojkej. Tein Salomón kichiuak keman taixyekanak, kinextia tein Jehová kichiuas keman iKonetsin taixyekanas nikan taltikpak. Jesús okachi kuali taixyekanas ke Salomón. Yejua katka tajtakolej, uan kichiuak miak taman tein amo kuali tein satepan kintajyouiltij itekitikauan Dios. Sayoj ke Jesús amo tajtakolej uan amo keman mopoloua (Luc. 1:32; Heb. 4:​14, 15). Jesús kinextiani ke amo keman tajtakolchiuas nion kichiuas teisa tein kintajyouiltis akin kinixyekanas. Semi kuali maj yejua techixyekana. w22.12 11 § 9, 10

¿Uan komo kampa tinemij peua se ueyi kokolis tein temaua? ¿Toni moneki tikchiuaskej? Moneki tikintakamatiskej tekiuanij keman technauatiskej maj timomapajpakakan, maj amo timosentilikan iniuan oksekin, maj tikuikan cubreboca uan maj timokauakan tokalijtik komo timokokouaj. Komo tikchiuaj nejin, tiknextiaj ke tikpatiuitaj tonemilis tein Jehová techmakani. Keman mochiua se ijsiujkayot, xa tikinkakiliaj totasojikniuan, akin tikinixmatij oso itech noticias, seki taman tein amo melauak. Maj amo tikneltokakan nochi tein techiluiaj, ta okachi kuali maj tikakikan tein kitematiltiaj tekiuanij uan tapajtianij, yejuan kimatij tein yekmelauj panotok (Prov. 14:15). No moneki tikchiuaskej tein technauatiskej tokniuan Oloch Taojtokaltianij uan sucursales keman kiixtaliskej keniuj timonechikoskej uan titanojnotsaskej, porin yejuan nochipa kitemouaj kimatiskej tein yekmelauj panotok keman kiixtaliaj teisa. Keman titatakamatij, timoyekpiaj tejuan uan oksekin uan xa kichiuas maj okachi kuali ininka tajtokan itaixpantijkauan Jehová (1 Ped. 2:12). w23.02 23 § 11, 12

Keman israelitas ajsikej itech tal tein Dios motenkaujka kinmakas, seseko mokaltalitoj. Yejua ika akin nemiaj itech se xolal ueliskia niman kinelkauaskej akin nemiaj itech okse xolal. Sayoj ke Jehová kichiuak maj miakpa mosentilianij para kikakiskej iTajtol uan maj momachtianij (Deut. 31:​10-12; Neh. 8:​2, 8, 18). Xikonnemili keniuj momachiliaya se israelita keman ajsia Jerusalén, uan xa moitaya iniuan millones israelitas akin ualeuayaj okseki xolalmej para kiueyichiuaskej Jehová. Ijkon Jehová kinpaleuij maj amo xexeliujtonij. Satepan, itech yekinika siglo tokniuan katkaj takamej uan siuamej akin tajtouayaj tataman tajtolmej, sekin tominpiayaj uan oksekin amo, maski ijkon, kisentekitiliayaj Jehová. Uan akin peuayaj momachtiayaj uelia kiajsikamatiaj iTajtol Dios porin okseki tokniuan kinmelauiliayaj uan porin monechikouayaj (Hech. 2:42; 8:​30, 31). w23.02 3 § 7

Jehová motenkaua ke akin kitakamatij ‘nemiskej nochipaya’ (Rom. 6:23). Keman itech titanemiliaj nejin tein semi kualtsin, okachi tiktasojtaj Jehová. Maj tiknemilikan nejin: kemej toTajtsin semi techtasojta, techmaka nejin kualtsin netetayokolil porin kineki maj nochipa kuali iuan timouikakan. Tein Jehová motenkaua techpaleuia maj tikxikokan ouijkayomej. Uan hasta komo akin techixnamikij kinekij techmiktiskej, tiksentokaskej tiktekitiliskej Jehová. ¿Keyej? Se taman yejua porin komo timomikiliaj uan amo tikauaj Jehová, yejuatsin kichiuas maj oksepa tinemikan uan uelis tinemiskej nochipaya (Juan 5:​28, 29; 1 Cor. 15:​55-58; Heb. 2:15). Tikmatij ke Jehová uelis kichiuas maj tinemikan nochipaya porin yejuatsin kichiua maj tiyoltokan uan nemi nochipaya (Sal. 36:9). Biblia kinextiaj ke Jehová nochipa nemini uan nochipa nemis (Sal. 90:2; 102:​12, 24, 27). w22.12 2 § 1-3

Tiitekitikauan Jehová, tikmatij ke tikpanoskej ouijkayomej. Porin Biblia kijtoua: “Moneki tikijyouiskej miak taman achto ke tikalakiskej itech iTaixyekanalis Dios” (Hech. 14:22). Uan no tikmatij ke seki ouijkayomej tein tikpanouaj amo tikpiaskejok hasta keman tinemiskej itech yankuik taltikpak, kampa “amo akin momikilisok, nion tayokoyas nion chokas nion tajyouis” (Apoc. 21:4). Jehová amo techajchiuilia ouijkayomej tein tikpanouaj, sayoj ke kemaj techpaleuia maj titaxikokan. Maj tikitakan tein tatitanil Pablo kinijkuilouilij tokniuan akin nemiaj Roma. Satepan ke ika tajtoj ouijkayomej tein kipanotoyaj tokniuan uan no yejua, kinijkuilouilij: “Porin techpaleuia akin techtasojta, titatankej itech nochi nejin” (Rom. 8:​36, 37). Nejin kijtosneki ke Jehová uelis techpaleuis maj kuali techyoui maski titajyouijtoskej. w23.01 14 § 1, 2