ISIFUNDO 21
INGOMA 21 Qhubekani Lifuna Kuqala UMbuso
Lindela Idolobho Elingasoze Litshabalale
“Silindele ngabomvu [idolobho] elizayo.”—HEB. 13:14.
ESIZAKUFUNDA
Sizabona ukuthi okukhulunywa kumaHebheru isahluko 13 kusinceda njani lamuhla lokuthi kuzasinceda njani ngesikhathi esizayo.
1. UJesu wathi kuyini okwakuzakwenzakala eJerusalema?
KWATHI sekusele amalanga amalutshwana ukuthi uJesu Khristu abulawe, watshela abalandeli bakhe esinye isiphrofetho. Ukugcwaliseka kokuqala kwesiphrofetho lesi kwenzakala lapho iJerusalema kanye lethempeli kubhujiswa. UJesu wayebatshele ukuthi ngelinye ilanga idolobho leJerusalema ‘lalizagonjolozelwa ngamabutho.’ (Luk. 21:20) UJesu watshela abalandeli bakhe ukuthi bangabona iJerusalema isigonjolozelwe ngamabutho kwakumele bahle baphume. Lakanye lokho kwenzakala, iJerusalema yagonjolozelwa ngamabutho eRoma.—Luk. 21:21, 22.
2. Umphostoli uPhawuli wawatshelani amaKhristu angamaHebheru ayehlala eJerusalema laseJudiya?
2 Kusasele iminyaka emilutshwana nje ukuthi amabutho eRoma agombolozele idolobho leJerusalema, umphostoli uPhawuli wabhalela amaKhristu angamaHebheru incwadi. Encwadini le watshela amaKhristu ayehlala eJerusalema laseJudiya amacebo ayezawanceda nxa esekhangelane lobunzima. Kanti yibuphi ubunzima uPhawuli ayekhuluma ngabo? Idolobho leJerusalema lalizatshabalaliswa. Nxa amaKhristu la ayesakufuna ukuphila, kwakumele azimisele ukutshiya imizi yawo kanye lamabhizinesi awo. Lokho yikho okwenza umphostoli uPhawuli wabhala ngeJerusalema wathi: “Phela lapha asilalo idolobho elihlala kokuphela.” Waseqhubeka wathi: “Kodwa silindele ngabomvu idolobho elizayo.”—Heb. 13:14.
3. Yiliphi “idolobho elilezisekelo eziqinileyo” futhi kungani sililindele?
3 Kungenzeka ukuthi abantu bawahleka futhi bawachothoza amaKhristu ngesikhathi esuka eJerusalema laseJudiya. Kodwa iqiniso elikhona yikuthi ayekhethe kuhle futhi lokho kwawavikela. Lalamuhla abantu bangasihleka kumbe basichothoze ngenxa yokuthi asigijimisi inotho futhi asithembanga abantu balumhlaba ukuthi balungise inhlupho ezikhona. Kanti vele kuyini okwenza singathatheki ngezinto zomhlaba lo? Sikwazi kuhle ukuthi umhlaba lo ususiya komlindi uyacina. Thina silindele “idolobho elilezisekelo eziqinileyo,” idolobho “elizayo,” okutsho wona kanye uMbuso kaNkulunkulu.a (Heb. 11:10; Mat. 6:33) Esihlokweni lesi sizaxoxa ngokuthi iseluleko sikamphostoli uPhawuli: (1) sawanceda njani amaKhristu akuqala ukuthi aqhubeke elindele idolobho ‘elizayo,’ (2) sawanceda njani ukuthi alungiselele ukutshabalaliswa kweJerusalema lokuthi (3) sisinceda njani lamuhla.
THEMBA LOWO ONGASOZE AKULAHLISE
4. Kungani amaKhristu ayeliqakathekisa idolobho leJerusalema?
4 AmaKhristu ayeliqakathekisa kakhulu idolobho leJerusalema. Phela ngomnyaka ka-33 C.E., ibandla lamaKhristu lasungulwa edolobheni lelo futhi amalunga equla elikhokhelayo ayehlala lapho. AmaKhristu amanengi ayelezindlu lezinto ezinengi eJerusalema. Lanxa kunjalo uJesu wayetshele abalandeli bakhe ukuthi kwakuzamele baphume eJerusalema laseJudiya.—Mat. 24:16.
5. UPhawuli wawancedisa njani amaKhristu ukuthi alungiselele ukutshabalaliswa kweJerusalema?
5 Umphostoli uPhawuli wancedisa amaKhristu ukuthi alungiselele ukutshabalaliswa kweJerusalema. Wawanceda abona idolobho lelo ngendlela uJehova ayelibona ngayo. Phela ithempeli, imihlatshelo kanye lemisebenzi eyayisenziwa ngabaphristi kwasekuphelelwe yisikhathi. (Heb. 8:13) Abanengi ababehlala edolobheni lelo babengafuni lakuzwa ngoMesiya. Njengoba kwakungasadingeki ukuthi abantu baye eJerusalema besiyakhonza, ithempeli lahle laphelelwa ngumsebenzi futhi lalizatshabalaliswa njengoba nje uJesu wayekhulumile.—Luk. 13:34, 35.
6. Amazwi kamphostoli uPhawuli atholakala kuHebheru 13:5, 6 awanceda njani amaKhristu?
6 Ngesikhathi uPhawuli ebhalela amaHebheru incwadi le, abantu ababehlala eJerusalema babekhomba ngophakathi. Omunye umlobi ongumRoma wathi ekhuluma ngeJerusalema wathi: “Phakathi kwawo wonke amadolobho ayeseMpumalanga, iJerusalema yayidume kakhulu.” AmaJuda ayehlala ezindaweni ezitshiyeneyo ayesiya eJerusalema minyaka yonke elanda imikhosi etshiyeneyo futhi lokho kwenza ukuthi idolobho lelo lime kuhle kwezomnotho. Akuthandabuzwa ukuthi lamanye amaKhristu ayethola imali enengi ngalesosikhathi. Mhlawumbe lokhu yikho okwenza umphostoli uPhawuli wawaxwayisa esithi: “Ekuphileni kwenu lingabi ngabantu abathanda imali kodwa suthisekani ngalokho elilakho.” Wathi eqeda lapho waqinisekisa amaKhristu ngamazwi akhulunywa nguJehova ngokwakhe athi: “Angisoze ngikutshiye loba sekutheni, angisoze ngikulahle loba sekutheni.” (Bala uHebheru 13:5, 6; Dute. 31:6; Hubo. 118:6) Kumele ukuthi amazwi la awaqinisa kakhulu amaKhristu ayehlala eJerusalema laseJudiya. Ngenxa yani? Ngoba ngemva nje kokwamukela incwadi le, kwakuzamele atshiye imizi yawo, amabhizinesi kanye lempahla yawo esiyaqala impilo endaweni angayaziyo.
7. Kungani kumele simthembe khathesi uJehova?
7 Sifundani?: Kuyini osekuseduze ukuthi kwenzakale? Sekuseduze ukuthi ‘ukuhlupheka okukhulu’ kuqalise, umhlaba kaSathane ubusutshabalaliswa. (Mat. 24:21) Kumele sihlale siphapheme futhi sizilungiselele njengalokho okwenziwa ngamaKhristu akuqala. (Luk. 21:34-36) Ngesikhathi sokuhlupheka okukhulu, kungadingeka ukuthi sitshiye ezinye kumbe zonke izinto esilazo sithemba ukuthi uJehova kasoze abalahle abantu bakhe. Kodwa kumele sitshengise khathesi ukuthi siyamthemba uJehova, ukuhlupheka okukhulu kungakaqalisi. Nanku umbuzo okumele uzibuze wona, ‘Engikwenzayo lengihlele ukukwenza kuyatshengisa ukuthi ngiyamthemba yini uJehova kumbe ngithembe inotho?’ (1 Thim. 6:17) Kunengi sibili esingakufunda kulokho okwenzakala ngesikhathi samaKhristu akuqala. Kodwa into okungamelanga siyikhohlwe yikuthi “ukuhlupheka okukhulu” okuzayo kuzabe kuyisikhathi esingathambanga. Manje sizakwazi njani okumele sikwenze nxa ukuhlupheka okukhulu sekuqalisile?
LALELA ABAKHOKHELAYO
8. UJesu wabatshelani abafundi bakhe?
8 Kwathi sekudlule iminyaka ethile amaKhristu angamaHebheru ethole incwadi evela kuPhawuli, amabutho eRoma atheleka engadlanga nkotshana, afika agombolozela idolobho leJerusalema. Idolobho leJerusalema laselizulelwa ngamanqe, kwasekumele zibotshwe. (Mat. 24:3; Luk. 21:20, 24) Pho amaKhristu ayezabaleka eqonda ngaphi? UJesu wayethe: “AbaseJudiya kabaqalise ukubalekela ezintabeni.” (Luk. 21:21) Manje babezabalekela kuziphi izintaba njengoba zazizinengi kangaka?
9. Kuyini okwakungenza amaKhristu azibuze ukuthi abalekele kuziphi izintaba? (Khangela imephu.)
9 Yiziphi izintaba amaKhristu ayengabalekela kuzo? Phela kwakulezintaba zeSamariya, izintaba zeGalile, izintaba zeLebhanoni, intaba iHemoni, besekusithi ngaphetsheya kukaJodani lakho kulezinye izintaba (Khangela imephu.) Amanye amadolobho ayesezindaweni lezi ayekhanya evikelekile sibili. Ngokwesibonelo, idolobho leGamla lalisentabeni ende futhi kwakunzima ukufika kulo. Amanye amaJuda ayecabanga ukuthi angayacatsha kulo. Kodwa kwaba lempi phakathi kwamaRoma lamaJuda edolobheni lelo futhi abantu abanengi ababehlala lapho babulawa.b
Kwakulentaba ezinengi amaKhristu ayengabalekela kuzo kodwa ayisizo zonke ezazivikelekile (Khangela indima 9)
10-11. (a) UJehova wawakhokhela njani amaKhristu? (Heb. 13:7, 17) (b) Ukulalela abakhokhelayo kwawanceda njani amaKhristu? (Khangela lomfanekiso.)
10 Kukhanya uJehova wasebenzisa amadoda ayekhokhela ukuze aqondise amaKhristu. Omunye umlobi wezembali okuthiwa ngu-Eusebius wabhala wathi: “UNkulunkulu wembulela amadoda ayekhokhela ebandleni leJerusalema ukuthi atshele abantu ukuthi basuke edolobheni lelo, baye kwelinye lamadolobho asePhereya okuthiwa yiPhela impi ingakaqalisi.” Kukhanya kwakulula ukuthi amaKhristu asuke eJerusalema aye ePhela ngoba kwakuseduze. Edolobheni leli kwakugcwele abantu bezinye izizwe yikho babengazingeni ezamaJuda lamaRoma.—Khangela imephu.
11 AmaKhristu ‘alalela abakhokhelayo’ abalekela ezintabeni zasePhela. (Bala uHebheru 13:7, 17.) Lokhu yikho okwenza asinda. AmaKhristu la aqhubeka elindele uMbuso kaNkulunkulu, “idolobho elilezisekelo eziqinileyo” futhi uJehova kazange awalahlise.—Heb. 11:10.
AmaKhristu abalekela edolobheni lePhela (Khangela indima 10-11)
12-13. UJehova ubebakhokhela njani abantu bakhe ngezikhathi ezinzima?
12 Sifundani?: UJehova uqondisa abantu bakhe esebenzisa abakhokhelayo emabandleni. EBhayibhilini kulamavesi amanengi asitshela ukuthi uJehova wayesebenzisa amadoda athembekileyo ukuze akhokhele abantu bakhe ngezikhathi ezinzima. (Dute. 31:23; Hubo. 77:20) Lathi namuhla siyazibonela ukuthi uJehova uqhubeka esiqondisa esebenzisa amadoda akhokhelayo emabandleni.
13 Ngokwesibonelo, kwathi sekulomkhuhlane weCOVID “abakhokhelayo” basitshela lokho okwasekumele sikwenze. Abazalwane abakhokhelayo batshela abadala ukuthi bancedise abanye emabandleni ukuze bangene imihlangano yebandla. Ngesikhathi umkhuhlane lo usidla ubhedu, saba lomhlangano owenziwa ngendimi ezedlula 500. Abanye babewubukela ku-inthanethi, abanye emisakazweni yama-TV emazweni abo, abanye bewulalela kumarediyo. UJehova waqhubeka ebafundisa abantu bakhe ukuze bahlale belokholo oluqinileyo futhi lokho yikho okwenza baqhubeka bemanyene. Yikho asithandabuzi ukuthi kungaze kubuye buphi ubunzima, uJehova uzaqhubeka esebenzisa abakhokhelayo ukuthi basiqondise. Kuyini okunye okuzasinceda ukuthi silungiselele ukuhlupheka okukhulu njalo sihlale siphapheme singenzi loba yini engasithela emanyaleni ngesikhathi leso esinzima?
WOBA LOTHANDO LOBUZALWANE NJALO WAMUKELE ABANYE
14. AmaKhristu kwasekumele enzeni njengoba iJerusalema yayisizatshabalaliswa? (UHebheru 13:1-3)
14 Ngesikhathi sokuhlupheka okukhulu kuzamele sitshengise ukuthi sibathanda kakhulu abafowethu labodadewethu. Singenza njalo siyabe sisenza khona kanye okwenziwa ngamaKhristu ayehlala eJerusalema laseJudiya. Ayevele ebathanda sibili abafowabo labodadewabo. (Heb. 10:32-34) Kodwa ngeminyaka iJerusalema isizatshabalaliswa, amaKhristu la kwasekumele angezelele indlela ayebathanda ngayo abazalwane.c (Bala uHebheru 13:1-3.) Yikho kanye lathi okumele sikwenze njengoba ukuphela komhlaba lo omubi kusondela.
15. Kuyini okwakumele kwenziwe ngamaKhristu angamaHebheru esesukile eJerusalema?
15 Amasotsha angamaRoma afika agombolozela iJerusalema kodwa kungakayingaphi asuka ahamba. Lokhu kwanika amaKhristu ithuba lokuthi aqoqe okuzimpahla okulutshwana abesebaleka. (Mat. 24:17, 18) Kwakuzamele aqhubeke encedisana phakathi kohambo lalapho esefikile ePhela. Kungenzakala ukuthi kwakulezinto ezitshiyeneyo amaKhristu la ‘ayezifuna masinyane’ futhi lokho kwakunika amanye amaKhristu ithuba lokutshengisa ukuthi babathanda ngenhliziyo yonke abanye njalo bazimisele ukwabelana labo lokho abalakho.—Tit. 3:14.
16. Singatshengisa njani ukuthi siyabathanda abafowethu labodadewethu? (Khangela lomfanekiso.)
16 Sifundani?: Ukuthanda abafowethu labodadewethu yikho okwenza sibancede ngezikhathi bedinga usizo. Abantu bakaJehova bahlala besukumela phezulu ukuze bancede abafowabo labodadewabo ukuze baqhubeke belokholo oluqinileyo. Bayabancedisa ngalokho abakudingayo ngesikhathi kube lomonakalo wemvelo kumbe izimpi. Udadewethu owasuka e-Ukraine ebalekela impi wathi: “Sizibonele ngawethu uJehova esincedisa esebenzisa abafowethu labodadewethu. Basamukela ngazo zombili futhi basincedisa ngesikhathi sise-Ukraine, laseHungary lakhathesi sesilapha eGermany.” Nxa sincedisa abafowethu labodadewethu futhi sibamukela emakhaya ethu siyabe sivuma ukusetshenziswa nguJehova.—Zaga. 19:17; 2 Khor. 1:3, 4.
Kumele sincedise abafowethu labodadewethu abayiziphepheli (Khangela indima 16)
17. Kungani kuqakathekile ukuthi sitshengise khathesi ukuthi siyabathanda abafowethu labodadewethu?
17 Sikwazi mhlophe ukuthi kuzamele sibancedise kakhulu abafowethu labodadewethu ngesikhathi sokuhlupheka okukhulu. (Hab. 3:16-18) UJehova usifundisa khathesi ukuthi sibathande kakhulu futhi sibamukele emizini yethu ngoba uyakwazi ukuthi lokhu kuzasinceda kusasa.
OKUMELE SIKWENZE
18. Singawalingisela njani amaKhristu abalekela ezintabeni?
18 AmaKhristu abalekela ezintabeni awazange abulawe ngesikhathi iJerusalema itshabalaliswa. Lanxa ayetshiye yonke into edolobheni, uJehova kazange awatshiye. Thina sifundani endabeni le? Ayisikho konke esikwaziyo ngokuzakwenzakala ngesikhathi esizayo. Kodwa sihlala sikhumbula ukuthi uJesu wathi sihlale silungiselele. (Luk. 12:40) Okunye okungasinceda yikucabangisisa ngeseluleko uPhawuli asitshela amaKhristu angamaHebheru. Kanti njalo uJehova usithembise ukuthi kasoze asitshiye loba sekutheni. (Heb. 13:5, 6) Ngakho asiqhubekeni silindele idolobho elingasoze litshabalaliswe, okutsho uMbuso kaNkulunkulu ozaletha izibusiso ezizahlala kuze kube nini lanini.—Mat. 25:34.
INGOMA 157 Ukuthula!
a Ngezikhathi zakudala amanye amadolobho ayebuswa ngamakhosi futhi amadolobho anjalo ayebizwa ngokuthi yimibuso.—Gen. 14:2.
b Lokhu kwenzakala ngo-67 C.E., amaKhristu esanda kubaleka eJerusalema laseJudiya.
c Ibala elihunyutshwe ngokuthi “uthando lobuzalwane” lijayele ukusetshenziswa nxa kukhulunywa ngokuthanda izihlobo, kodwa lapha uPhawuli walisebenzisa echasisa indlela amaKhristu okumele athandane ngayo.