1925​​—⁠Zana ro Makore Akadarika

ZVAVAIEMERA AZVITO KUITIKA

Vajiji vo Bhaibheri vakawanda vaiemera kuti nyika yaizova paradhiso muna 1925. Ngenyi? Hama Alberto Schroeder, vakazoshanda inga umwe wo Dare Rinotungamirira vakatsanangura kuti: “Zvairangarirwa kuti vateveri va Kristu vo kuzojwa vainga vasara, vaizoenda kudenga kuti vaite divi ro Umambo uye kuti vandhu vakagondeka vokare, vakadai inga ndi Abhrahama, Dhavhidhi uye no vamweni vaizomuswa kuti vave vandhu vakavanga kuti vatore hurumende yo nyika kuti ive divi ro Umambo wa Mwari.” Ngo kudaro, izvi pozvakatama kuitika hama no hanzvaji jimweni jakawajiwa mwoyo.—Zvi. 13:12.

Pasinenyi no kuwajiwa mwoyo kovaiita, vajiji vo Bhaibheri vakawanda vakaenderera mberi vakabatikana pa basa ro kuparijira uye vakaengejera kuziva basa ravo ro kuva Zvapupu zva Jehovha. Ngatimbowona kuti vakashandisisa kudini radhiyo kuti vaparijire vandhu vakawanda.

ZVAPUPU ZVA JEHOVHA ZVAKAVAKA MISORA JIMWENI JO RADHIYO

Mu gore ra 1924, vandhu vakawanda vakayaeya masoko akanaka vesishandisa radhiyo mu missora yo WBBR. Ngo kudaro, mu gore ra 1925 vajiji vo Bhaibheri vakazovakazve misora mukuru ino simba wo radhiyo phedo no Chikago. Kuti vandhu vayaeye masoko akanaka, vaidikana kubata misora mupsa waizwi SOKO. “Enjinyero umweni wo radhiyo unozwi Ralph Leffler wakashandawo pa basa iri ro kuvaka misora, unorangarira kuti “pa usiku umweni keitondhora, SOKO rakazika mativi ese.” Inga muezaniso, mbhuri imweni inogara ndhambho kunodarika 5.000 kilometro ku Araska, vakabata misora uwu vakazwa zvakawanda. Pasure po kuzwa, mbhuri iyi yakanyorera vaishanda ku misoreyo tsamba vesitenda ngo kupuwa urongwa wo kunamata unovangisa.

Mungwaji wo kutanga wa Dezembro wa 1925 wakatsanangura kuti: “Vandhu vakawanda vakakwanisa kuzwa urongwa uwu, ngokuti misora yakona yainga ino simba maningi yo ku Estadhu Unidho yainga no mawatsi 5.000. Kuashirwa ko misora uwu kainga kakanaka, vandhu vaikona kuzwa vo kumavhazuva no kumavirira o Estadhu Unidhu, Cubha uye no divi ro kucambhembhe ko Alaska. Vakawanda vainga vasati vambozwa cokwadi, vakadakara maningi kuzwa misora uwu.”

Panguva imweyo, vajiji vo Bhaibheri vainga vesiyejawo kuengejera kushandiswa ko radhiyo pa kuparijira masoko akanaka ku Khanadhaa. Muna 1924 radhiyo yo misora yo ku CHUC yakavakwa mu Saskatoon, Saskatchewan. Yainga imwe yo misora yo kutanga yo radhiyo yo ceci yoku khanadha. Muna 1925 vaidikana kupsaka ndau imweni yakakura kuitira misora. Asi Sociedade Torre de Vigia yakatora misora uye vakacinja masitudhiyo avo kuuendesa ku Regent Building, kunyumba yo mutambo yokare yoku Saskatoon yavainga vakatenga no kuinasirisa kuti vanasirise cinangwa ici.

Ngo ndava yo radhiyo iji, vandhu vakawanda vaigara kundau ino vandhu vashoma ku Saskatchewan vakazwa masoko akanaka pakutanga. Inga muezaniso, mu thaundi rimweni, kainga no mwanakaji unozwi Graham vakanyora tsamba esikumbira mabhuku anotsanangura Bhaibheri pasure po kuyaeya misora. Hama George Naish vakarangarira kuti: “Kudainjira kavo kuti ngatijije! Ingati kainga kesikura uye zvakajeka kuti takavatumira zvese zvaibatanijwa pa Zvijijo zvo Bhaibheri.” Panguva doko yakazotevera mwanakaji uwu wakatanga kuparijira masoko oUmambo mbhera ndhambo.

KUNASA KUJEKESWA KO KUTENDA KEDU

Mungwaji wo kutanga wa Março wo 1925, wainga no shwiro inokosha yaiti: “Kubarwa ko jinja ipsa.” Ngenyi cijijo ici caikosha maningi? Ngo kuzohamba ko nguva, vajiji vo Bhaibheri vakazoziva kuti Sathana uno sangano rake rinobatanija zvo mujimu yakashata isingawoneki iri kudenga, masangano o maceci, ozvokutengeserana uye zvomatongerwe o nyika ari pasi pano. Ngo kudaro, vesishandisa cijijo ici, “Muranda wakagondeka no wakangwara” Vakabesa hama no hanzvaji kuti vazwisise kuti vashandiri va Jehovha vo pasi pano uye no vokudenga vakabatana, ivona vakaparajana maningi no nyika ya Sathana uye vanoshanda pamwepo kuti vatsigire Jehovha, varwisane na Sathana na vaya vanomutevera. (Mateu 24:45) Kunja ka izvi, muranda uwu wakatsanangura kuti Umambo wa Mwari wakatanga kutonga mugore ra 1914, ngo ndava yo ‘hondo yakaitika kudenga’, Sathana no madhimoni ake vakagogomerwa uye zvino vakavharirwa pasi pano.—Zvak. 12:7-9.

Vamweni vakawona kuti zvainesa maningi kuashira mazwisisire aya mapsa. Mungwaji wo kutanga wa Março wo 1925 wakati: kubarwa ko jinja ipsa, “tinomukurujira kuti kudai pano vaverengi vo Mungwaji vasingatenderani no mazwisisire mapsa aya, vanodikana kuva vanosengerera uye kuthemba Jehovha ngo kuenderera mberi vesishandira Jehovha vakagondeka.”

Tom Eyre mutengesi umweni wo mabhuku o kare, (zvino uri kuzivikanwa inga piyona) ku Graa Bhretanya, wakatsanangura mazwisisire akaizwa ngo vajiji vakawanda vo Bhaibheri ngo pamusoro po cijijo ici, jihama jakati: takadakara maningi ngo kutsanangurwa kakaizwa Zvakazarurwa citsauko 12. Potakaziva kuti Umambo wa gajwa kudenga takadakara maningi ngo kuvhunjawo vamweni masoko aya akanaka. Izvi zvakatiita kuti tide kuparijira maningi uye zvakatibesa kuwona kuti Jehovha waizoita zviro zvinoshamisa muno ramangwana.

VAJIJI VO BHAIBHERI VAKAJIJA KUTI VAIDIKANA KUPA UCAPUPU NGO PAMUSORO PA JEHOVHA

Nyamasi uno, Zvapupu zva Jehovha zvinonasa kuziva masoko a Isaya 43:10: ‘Imwimwi muri Zvapupu zvangu, izvi ndizvona zvinobhuiwa ndi Jehovha, eya, mushandiri wangu wandakakheta.’ Ngo kudaro, gore ra 1925 risati raguma, vhesi iyi yainga isingabhuiwi maningi mumabhuku edu. Izvi zvainga zvaaphedo kuti zvicinje. Muna 1925, Mungwaji jinokwana kuita 11 jaiwanika vhesi ya Isaya 43:10 uye 12!

Mukupera ko mweji wa Agosto wo 1925, vajiji vo Bhaibheri vakaungana pa Gungano rakaizwa ku Indiya. Masoko ainga akanyorwa pa urongwa uwu wo Gungano, Joseph F. Rutherford wakati: “Taviya ku Gungano rino kuti tiwane . . . simba kuvha kuna Jehovha kuti tihwirire kooparijira ngo simba ipsa kuti tive Zvapupu zvake.” Pa Gungano ro mazuva 8 iri, vandhu vainga varipo vakakurujirwa maningi kuti vaite ucapupu ngo pamusoro pa Jehovha pese paiwanika mukana.

Ngo mugubera 29 ya Agosto, Hama Rutherford vakaita hurukuro yainga no musoro waiti: “Kudanijwa no Kuita.” Pa hurukuro yavo, vakavangisa kukosha kokupa ucapupu vesiti: “Jehovha unoti ku vandhu vake . . . : ‘Imwimwi muri Zvapupu zvangu . . . inini ndiri Mwari wenyu.’ Ngo kudaro, ivona vakavavhunja masoko aya akavanga vesiti: ‘Kandanyi cikhombijiro ku vandhu vangu.’ Vandhu vanotungamirirwa ngo mweya mupsene ndivona basi vanokwanisa kupa ucapupu ngo pamusoro pa Jehovha”—Isa. 43:12; 62:10.

Pasure po hurukuro ya Hama Rutherford’s, ivona vakaverenga dhukumeto raizwi ‘masoko osoterero’. Vayaeyi vese vakatenderana no masoko aya aiti: “Umambo wa Mwari ndiwona wega unoviisa soterero, runyararo, kugarisika, upenyu wakanaka uye mudakaro wo kuenda no kuenda.” Masoko omudhukumento iri, akazosandujwa mu ndumi jakawanda uye rakazoipirimirwi kuti rishandiswe mubasa ro kuparijira. Makopiya anokwana kuita 40 o mamiriyau akagoverwa.

Ko makore akawanda vajiji vo Bhaibheri avato kuashira zina ro kuti Zvapupu zva Jehovha. Kunyange zvakadaro, vainga vesiengejera kuziva basa ravo ro kuva Zvapupu zvake.

HWIRIRANYI KUNO VANODAKARIRA

Ngo ndava yokuti kainga no vajiji vo Bhaibheri vakawanda munyika yese, sangano rakakurujira hama kuti vainga vasingadikani kupa mabhuku basi, asi vaidikana kuhwirira koowona vaya vakakhombija kudakarira masoko akanaka. Pasure po mushandira pamwe wokupa taratadho raizwi Masoko Osoterero, dhokumeto iri rakaenderera mberi a resiti: “Itanyi kuti vapariji vatame kusiya mabhuku mumamuzi, asi vanodikana kusiya taratadho inoti Masoko Osoterero.”

Taratadho ra Janeiro ro 1925 rainga no mushumo wo mujiji umweni wo Bhaibheri woku Plano, Texas: “Takashamisika maningi ngo ndau yakaparijirwa yakanaka maningi kudarika ndau ipsa isati ya parijirwa. Cithaundi cidoko co ndau yedu cakaparijirwa kunokwana kuita 5, komakore 10 . . . . munguva doko yadarika hanzvaji Hendrix uye na mangu vakahwirira vakapa mabhuku akawanda kudarika zvakamboizwa.”

Uye munyika yo Panama, mupariji umweni wakanyora kuti: “Vandhu vakawanda vakambondigogomera pa muzi pavo vanokhombijira kucinja pandinohwirira ko cipiri kana ko citatu. Gore rakapera ndakapeja nguva yangu yakawanda ndesiparijira no kuhwirira kuna vaya vandainga ndambohwiririrazve ndakava noruzivo no vamweni vakona.”

NDIKASOTA RA MANGWANA

Mukupera ko gore ra 1925, Hama Rutherford vakanyorera mapiyona vesibhuya zvakaizwa mubasa ro kuparijira mugore ronaro uye basa ravaidikana kuita muno ramangwana. Ivona vakati: “Mugore rakapera ainga makomborero enyu okunyaraja vainga vakasuruvara. Basa iri rakaviisa mudakaro mumwoyo menyu . . . mugore rakapera imwimwi makava no mukana wokuva Zvapupu zva Mwari no Umambo wake uye kuti tikhombije kuti tiri vanamati vake, . . . tiri pamwepo ngatiendere mberi tesiemba no kukuja Mwari wedu uye Mambo wedu.”

Gore ra 1925 parainga rooenda koopera, hama jainga jesironga kuengejera zvivakwa zvajo mu Brooklyn. Mugore ra 1926 ndirona raizova rokutanga basa guru ro kuvaka rainga rakamboizwa ngo sangano.