Uuna ehalo lyaKalunga tali ka gwanithwa kombanda yevi
SHO Jesus a longo aalongwa ye ya galikane taya ti kutya “ehalo lyoye nali gwanithwe nokombanda yevi wo ngashika megulu,” okwa li ta popi e na ontseyo oshoka okwa kala megulu pamwe naHe. (Mateus 6:10; Johannes 1:18; 3:13; 8:42) Jesus pokukala po kwe manga inaa ninga omuntu kombanda yevi, okwa li a tseya ethimbo sho iinima ayihe mbyoka ya ningwa megulu nokombanda yevi ya li metsokumwe nehalo lyaKalunga. Ngoka oga li omathimbo ganyanyudha gokugwanitha ehalo lyaKalunga nogembilipalelo.—Omayeletumbulo 8:27-31.
Eshito lyaKalunga lyotango olya li iishitwa yopambepo, ‘aayengeli ye, oofule aanankondo, oonakuthikithila ko elaka lye.’ Oya li noye li ‘aamati ye, haya gwanitha ehalo lye.’ (Epsalmi 103:20, 21) Mbela kehe gumwe gwomuyo okwa li ha vulu okuninga omatokolo kuye mwene? Eeno, peshito lyevi, ‘aana yaKalunga mbaka oya ligolele pombanda.’ (Job 38:7) Okuligola kwawo oku ulike nkene ya li ya nyanyukilwa paumwene ehalo lyaKalunga nokutsa kumwe nalyo.
Konima yokushita evi, Kalunga okwe li longekidhile okukaliwa kaantu nolwahugunina okwa shiti omulumentu nomukiintu gwotango. (Genesis, ontopolwa 1) Mbela shika osha li wo sha gwana okuligolelwa? Ehokololo lya nwethwa mo otali ti: “Kalunga okwa tala ayihe kwe yi longo ya longekeka shili,” eeno, ya gwanenena, kaayi na okapethili kasha.—Genesis 1:31.
Ehalo lyaKalunga kaakuluntu yetu yotango noluvalo lwawo olya li lini? PaGenesis 1:28, olya li wo ewanawa noonkondo, sho ta ti: “Kalunga okwe ya yambeke; Kalunga okwe ya lombwele: Kaleni mu na oluvalo, indjipaleni, nevi mu li udhithe aantu, ne mu li pangele, niikwameya yomomafuta yi pangelii wo noondhila dhokegulu niinamwenyo ayihe hayi yangagula kevi.” Opo ya gwanithe po elombwelo ndika ekumithi, aakuluntu yetu yotango oya li ye na okukala nomwenyo—sigo aluhe—nosho wo oluvalo lwawo. Kapwa li sha tashi gandja edhiladhilo lyokunika oluhodhi, okwaahenuuyuuki, eyeme nenge eso.
Ndika olya li ethimbo sho ehalo lyaKalunga lya li tali gwanithwa megulu nokombanda yevi. Mboka ya gwanitha ehalo lye oya li taya ka nyanyukilwa noonkondo oku li longa. Epuko lyashike mbela lye ende po?
Opwa holoka eshongo inaali tegelelwa li na ko nasha nehalo lyaKalunga. Ihe kalya li itaali vulu okukandulwa po. Nonando ongaaka, olye eta po okunika oluhodhi kwethimbo ele hoka kwe etitha evundakano olindji kutya ehalo lyaKalunga li na ko nasha naantu olini. Atuhe otwa ningi iihakanwa yokunika oluhodhi hoka. Eshongo ndika olya li shike?
Ehalo lyaKalunga pethimbo lyuunashipotha
Gumwe ‘gwomoyana yaKalunga’ yopambepo okwa mono ompito yokwiidhopa mwaashoka Kalunga a halela aantu, e shi ningi nelalakano lyokwiimonena uuwanawa ye mwene. Sho oshishitwa shopambepo shoka sha kala tashi dhiladhila ompito ndjika, oya kala tayi monika ya fa opo yi li e tayi ende wo tayi monika ya fa ompito ombwanawa. (Jakob 1:14, 15) Otashi vulika sha li sha dhiladhila kutya ngele osha vulu okuningitha aantu yotango yaali ya pulakene kusho pehala lyokupulakena kuKalunga, otashi ka thiminika nduno Kalunga opo i idhidhimikile epangelo ndyoka tali kondjitha uunamapangelo we. Otashi vulika sha li sha dhiladhila kutya Kalunga ite ke ya pangulila eso, molwaashoka shoka osha li tashi ka tya ando elalakano lyaKalunga olya ponyo. Pehala lyaashono, ando Jehova Kalunga okwa li e na okulundulula elalakano lye, a taambe ko ondondo yomwana nguka gwopambepo ngoka eshito Lye lyaantu ngashingeyi tali vulika kuye. Shu ukila ko, omunashipotha ngono konima yethimbo okwi ithanwa Satana, sha hala okutya, “omupataneki.”—Job 1:6.
Mokukatuka metsokumwe nehalo lye, Satana okwa yi komukiintu. Okwe mu ladhipike a dhine ehalo lyaKalunga noku kale a manguluka shi na ko nasha nomikalo okwiitokolela ye mwene, ta ti: “Mu valelwe mu se. [Otamu] fe Kalunga okudhimbulula—okutseya—uuwanawa nuuwinayi.” (Genesis 3:1-5) Komukiintu, shika osha li tashi monika sha fa emanguluko, nokwa zimine shoka sha popiwa kuSatana ongo shi li omukalo gwonkalamwenyo ombwanawa. Konima yethimbo okwi itaalitha omusamane gwe opo naye wo a yone.—Genesis 3:6.
Shika kasha li ehalo lyaKalunga kwaamboka yaali. Osha li ehalo lyawo yene. Nosha li tashi ke eta iilanduliko ya nika oshiponga. Kalunga okwe ya lombwela nale kutya ondjila ya tya ngaaka otayi ka fala meso. (Genesis 3:3) Kaya li ya shitwa ya kale taya vulu okupondola uuna ya manguluka ko kuKalunga. (Jeremia 10:23) Kakele kaashono, oya li taya ka kala inaaya gwanenena, nokwaagwanenena neso ngashingeyi oye yi taambekidha oluvalo lwawo. (Aaroma 5:12) Satana ka li ta vulu okuningulula iilanduliko mbika.
Iizemo mbika mbela oya lundulula sigo aluhe elalakano lyaKalunga nenge ehalo lye li na ko nasha naantu nosho wo nevi? Aawe. (Jesaja 55:9-11) Ihe oya pendutha oompata ndhoka dha pumbwa okukandulwa po, odho: Mbela aantu otaya vulu ngaa ‘okukala ya fa Kalunga, okudhimbulula, okutseya uuwanawa nuuwinayi,’ ngaashi Satana a popi? Mbela ngele otwa pewa ethimbo lya gwana, otatu vulu ngaa okutokola kutse yene shoka shi li mondjila naashoka oshiwinayi, shoka shi na uuwanawa naashoka tashi eta oshiponga, miinima ayihe yonkalamwenyo? Kalunga mbela haye twa gwana okuvulika kuye thiluthilu molwaashoka okupangela kwe oku li dhingi? Inatu gwana mbela okuvulika thiluthilu kehalo lye? Oto yamukula ngiini?
Opwa li owala omukalo gumwe awike okukandula po oompata ndhoka koshipala sheshito alihe enandunge, ogwo: Okweetha mboka taya lalakanene okukala ya manguluka ya yelekele ngele otaya vulu okupondola ya manguluka ko kuKalunga. Oku ya dhipaga owala ngeya nako ando inaku kandula po oompata ndhoka dha penduthwa po. Okupa aantu ethimbo lya gwana okwa li taku vulu okukandula po omaupyakadhi molwashoka iilanduliko oya li tayi ka kala yi iwetikile. Kalunga oku ulike kutya ota ka kandula po oompata komukalo nguka sho a lombwele omukiintu kutya ota ka mona aanona. Nokungeyi aantu oya li taya vulu okuvalathana. Nomolwashoka Kalunga okwa tokola omukiintu a mone aanona, tse atuheni nena otu na omwenyo.—Genesis 3:16, 20.
Ihe shika inashi tya kutya Kalunga okwa li e etha aantu nomwana gwopambepo omunashipotha ya ninge ashihe shoka ya hala. Kalunga ine etha uunamapangelo we noine etha po elalakano lye. (Epsalmi 83:19) Shika okwe shi yelitha mokuhunganeka kutya omuhwahwameki gwuunashipotha lwahugunina ota ka nyanyagulwa po niilanduliko ayihe iiwinayi otayi kala kaayi po we. (Genesis 3:15) Onkee ano, okuza ketameko aantu oyu uvanekelwa epepelelo.
Muule wethimbo, aakuluntu yetu yotango pamwe noluvalo lwawo lwomonakuyiwa oyi iyoolola ko yo yene kokupangelwa kuKalunga. Opo Kalunga a keelele iilanduliko ayihe iiwinayi yi na ko nasha netokolo lyawo osha li tashi ka pula andola a longithe ehalo lye kuyo pompito kehe. Osha li tashi ka kala sha fa inee ya etha ya yelekele okukala ya manguluka ko kuye.
Dhoshili, oohandimwe oya li taya vulu okuhogolola epangelo lyaKalunga. Oya li taya vulu okumona kutya ehalo lyaKalunga olini li na ko nasha naantu pethimbo ndika noya tse kumwe nalyo naanaa ngaashi tashi vulika. (Epsalmi 143:10) Nonando ongaaka, yo kaya li ya gamenwa ya kale ihaaya adhika komaupyakadhi omanga ompata yaantu yokukala ya manguluka ko thiluthilu kuKalunga inaayi kandulwa po.
Iilanduliko yehogololo lyopaumwene oya kala yi iwetikile petameko lyondjokonona yaantu. Osheeli shaantu ayehe, Kain, okwa dhipaga omumwayina Abel ‘molwiilonga ye mbyoka ya li iiwinayi, naambiyaka yomumwayina ya li iiyuuki.’ (1 Johannes 3:12) Shika kasha li ehalo lyaKalunga, molwashoka Kalunga okwa li a londodha Kain nokonima yethimbo okwe mu geyele. (Genesis 4:3-12) Kain okwa hogolola emanguluko li na ko nasha nomikalo ndyoka a pewa kuSatana; kungeyi okwa li “gwomomwiinayi.” Yalwe oya ningi sha faathana.
Konima sho aantu ya li ya kala kombanda yevi uule woomvula dhi vulithe 1 500, “evi lya li lya yonana koshipala shaKalunga, evi olyu udhilila pombanda uukolokoshi.” (Genesis 6:11) Opwa li pwa pumbiwa okukatuka oonkatu dha simanenena okukeelela evi kaali yonwe po. Kalunga okwa katuka onkatu mokweeta eyelu lyomuuyuni auhe nokugamena uukwanegumbo umwe uuyuuki u kale po natango nomwenyo—Noa, omukulukadhi gwe, oyanamati naakiintu yawo. (Genesis 7:1) Atuheni otu li ondhikwa yawo.
Mondjokonona yomuntu okuza ethimbo ndyoka, Kalunga okwa gandja ewiliko kwaamboka ya hala shili okutseya ehalo lye. Okwa nwetha mo aalumentu aadhiginini ya nyolele omalombwelo ge kehe gumwe ngoka ta kongo ewiliko kuye. Omalombwelo ngaka oga nyolwa mOmbimbeli. (2 Timoteus 3:16) Okwe etha pahole aantu aadhiginini ya kale ye na ekwatathano naye, nokuli ya ninge ookuume ke. (Jesaja 41:8) Okwe ya pe oonkondo ndhoka ya li ya pumbwa opo ya vule okwiidhidhimikila omamakelo omadhigu ngoka aantu ya li ya mono pethimbo lyomayuvimimvo ngoka gemanguluko. (Epsalmi 46:2; Aafilippi 4:13) Inatu nyanyukilwa tuu ayihe mbino!
“Ehalo lyoye nali gwanithwe” thiluthilu
Shoka Kalunga a ningi sigo oompaka kashi shi egwanitho lyehalo lye li na ko nasha naantu. Omukriste omuyapostoli Petrus okwa nyola a ti: “Opauvaneko lye otse otatu tegelele omagulu omape nevi epe, moka tamu ka kala uuyuuki.” (2 Petrus 3:13) Elaka ndika lyopathaneko otali ulike kepangelo epe okupangela aantu nosho wo kuulipamwe waantu uupe kohi yepangelo ndyoka.
Mokulongitha elaka lya fatuka nawa, omuprofeti Daniel okwa nyola a ti: “Pomasiku gaakwaniilwa mbeyaka Kalunga nguka komegulu ota ka dhika uukwaniilwa itaau ka teka po sigo aluhe. . . . Owo otau ka nyanyagula notau ka teyagula omaukwaniilwa agehe noku ga hulitha po, ihe wo wene tau ka kala sigo aluhe.” (Daniel 2:44, KB) Ehunganeko ndika olya hunganeke kutya ndika olyo ehulilo lyonkalelo yiinima yonena kaayi na oshilonga notayi ka pingenwa po kUukwaniilwa, nenge kepangelo lyaKalunga. Ndjika kayi shi tuu onkundana ombwanawa! Omaipumomumwe nokwiihola mwene mbyoka yu udhitha uuyuni wonena elongitho lyoonkondo notayi tula natango evi moshiponga sheyonuko, sikulimwe onayi ka kale kaayi po we.
Uunake iinima mbika tayi ka ningwa? Aalongwa yaJesus oya pula ngeyi: “Uunake iinima mbika tayi ka ningwa, noshike tashi ka kala endhindhiliko lyokukala po kwoye nolyehulilo lyonkalelo yiinima?” Meyamukulo lye, Jesus okwa ti: “[Onkundana] ndjika ombwanawa yuukwaniilwa otayi ku uvithwa mevi alihe ekaliwa yi ningile iigwana ayihe uunzapo; nopo nduno ehulilo otali ke ya.”—Mateus 24:3, 14, NW.
Oshi li oshinima sha tseyika apuhe kutya iilonga mbika yokuuvitha ngashingeyi otayi longwa muuyuni auhe. Otashi vulika we shi mona momudhingoloko gwoye. Membo lye These Also Believe, omuprofesoli Charles S. Braden ota nyola ta ti: “Oonzapo dhaJehova odha mana ko lelalela evi nokugandja uunzapo kwadho. . . . Kapu na ongundu yimwe yopalongelokalunga muuyuni yu ulika uulaadhi oundji noya dhiginina monkambadhala yokutaandelitha onkundana ombwanawa yUukwaniilwa kaayi shi Oonzapo dhaJehova.” Oonzapo otadhi uvitha dhi itula mo onkundana ndjika ombwanawa miilongo yi vulithe 230 nomomalaka konyala 400. Iilonga mbika ya hunganekwa inayi longwa nando onale shi thike mpoka. Oyi li yimwe yomomauliko ogendji kutya ethimbo ngashingeyi olya hedha popepi opo Uukwaniilwa u pingene po omapangelo gopantu.
Uukwaniilwa mboka Jesus a popya u na okuuvithwa owo tuu mboka e tu longa tu galikane moshiholelwa shegalikano tu tye: “[Uukwaniilwa woye nau ye, KB]; ehalo lyoye nali gwanithwe nokombanda yevi wo ngashika megulu.” (Mateus 6:10) Eeno, Uukwaniilwa mboka owo oshilongitho shoka Kalunga ta ka longitha okugwanitha elalakano lye, ehalo lye li na ko nasha naantu nosho wo nevi.
Shika otashi ti ngiini? Ehololo 21:3, 4 otali yamukula tali ti: “Nondu uvu ewi enenenene moshipangelapundi lya ti: Tala ko, egumbo lyaKalunga li li paantu, noye ta kala nayo, oyo notaa kala oshigwana she, Kalunga mwene ota kala pamwe nayo, Kalunga kawo; nota theta po omahodhi momeho gawo, neso kali kala we nenge oluhodhi nenge elilagano, nenge uuwehame kau kala mo we, oshoka shiyaka shotango osha hulu po.” Opo nduno ehalo lyaKalunga otali ka gwanithwa shili kombanda yevi nosho wo megulu—thiluthilu.a Mbela ngoye ino hala okukala po sho ehalo lyaKalunga tali ka gwanithwa thiluthilu?
[Enyolo lyopevi]
a Ngele owa hala okwiilonga oshindji kombinga yUukwaniilwa waKalunga, mona Oonzapo dhaJehova moshitopolwa sheni nenge u nyolele kuyimwe yomoondjukithi ndhoka dhi li pepandja 2 moshifo shika ndjoka yi li popepi nangoye.
[Ethano pepandja 4]
Okumanguluka ko kokulonga ehalo lyaKalunga okweeta oluhodhi