ARTIKEL WAMAHAʼÖ 48
SINUNÖ 97 Tasöndra Waʼauri Börö Daromali Lowalangi
Famahaʼö moroi ba Dandra Sahöli-höli Dödö Sanandrösa ba Roti
”Yaʼodo roti fangorifi andrö. Gofu haniha zi möi khögu lö irai olofo ia.”—YOH. 6:35.
NITUTUNÖ
Famahaʼö moroi ba waö-waö nisura ba Yohane faza 6, sanutunö hewisa me ifalua dandra sahöli-höli dödö Yesu ba wangaʼasogö roti hegöi iʼa ba niha sato.
1. Hawaʼamoguna roti ba götö Zura Niʼamoniʼö?
BA GÖTÖ Zura Niʼamoniʼö, ö sasese laʼa yaʼia daʼö roti. (1 Mo. 14:18; Luk. 4:4) Itaria, ba Zura Niʼamoniʼö, ngawua wehede roti eluahania ö. (Mat. 6:11; Hal. 20:7, keterangan tambahan) No irai ifalua dua kali dandra sahöli-höli dödö Yesu soʼamakhaita ba roti. (Mat. 16:9, 10) Sambua ba gotaluania tesura ia ba Yohane faza 6. Datatutunö dandra sahöli-höli dödö andre hegöi famahaʼönia khöda iadaʼa.
2. Hadia zalua irege iʼasogö Yesu gö ba niha si hauga ribu faʼato?
2 Me no aefa latöröi mbanua ira sinenge Yesu ba weʼamöi manuriaigö, tatu manö marase ira ba moguna molombase. Börö daʼö, iwaʼö khöra Yesu weʼamöi yawa ba dundraha numalö ira yefo Nasi Galilaia. (Mrk. 6:7, 30-32; Luk. 9:10) Larugi nahia si lö niha-niha ba mbanua Mbetisaida. Lö ara aefa daʼö, tohare ribu niha ba wamalukhaisi Yesu. Lö iʼosilöʼögö ira Yesu. Si fao faʼasökhi dödö ibeʼe ginötönia khöra ba wamahaʼö yaʼira sanandrösa ba Wamatörö Lowalangi ba ifadöhö zofökhö. Me no arakhagö aekhu luo, ibörögö tumbu ba dödö ndra nifahaʼö Yesu hewisa enaʼö manga ndra niha daʼö fefu. Tola manö so ba gotaluara zi no molohe gö, hizaʼi sabölö atonia moguna laʼöli göra ba mbanua sahatö ba daʼö. (Mat. 14:15; Yoh. 6:4, 5) Hadia nifalua Yesu?
IFALUA DANDRA SAHÖLI-HÖLI DÖDÖ YESU BA WAMEʼE GÖ NIHA SATO
3. Hadia niwaʼö Yesu khö ndra sinengenia? (Faigi göi gambara.)
3 Imane Yesu khö ndra sinengenia, ”Böi mofanö ira, yaʼami manö zameʼe göra.” (Mat. 14:16) Hewisa wamaluara daʼö? Me luo daʼö, so mato 5.000 ndra matua. Na fao ndraono hegöi ira alawe, so mato 15.000 waʼatora. (Mat. 14:21) Imane Andrea, ”Yaʼe ba daʼa nono side-ide, so khönia lima ngawua roti barli ba dua rozi giʼa side-ide. Hizaʼi, hawaʼaröu daʼö ba niha sato daʼa?” (Yoh. 6:9) Roti barli andre ö sasese laʼa ira niha si numana hegöi niha sato ba götö daʼö, ba tola manö no laʼasioini ba laʼoköliʼö giʼa side-ide si dua rozi andrö. Hewaʼae simanö, lö ibönö daʼö ba wangaʼasogö gö ndra niha sato si so ba daʼö.
Ibeʼe Yesu zoguna ba niha, soguna ba wamati mazui ba mboto (Faigi ngenoli si 3)
4. Hadia wamahaʼö nihalöda ba Yohane 6:11-13? (Faigi göi gambara.)
4 Si fao faʼoböwö, ibeʼe gö niha sato andrö Yesu. Iʼandrö khöra enaʼö laföföʼö ira wedadao ba dete ndruʼu. (Mrk. 6:39, 40; baso Yohane 6:11-13.) Aefa daʼö, iʼandrö saohagölö Yesu khö Namania ba roti hegöi iʼa si dua rozi andrö. Me ifalua daʼö, iforomaʼö wa moroi khö Lowalangi gö niʼara. No sambua famasugi ba dödö si sökhi daʼa khöda. Simane Yesu, moguna mangandrö ita fatua lö manga, he na ha samösa ita mazui fao ita ba niha böʼö. Hadia nasa nifalua Yesu aefa daʼö? Iʼandrö khö ndra nifahaʼönia enaʼö labagi gö daʼö. Manga fefu niha si no owulo ba daʼö irege abuso. Börö me oya nasa zi toröi, iwaʼö khöra Yesu enaʼö laʼowuloi irege lö hadöi nitiboʼö. Tola ifuli muʼa daʼö dania. No tobali duma-duma si sökhi Yesu enaʼö atua-tua ita wangogunaʼö ngawalö zi no tehenaigö khöda. Na samösa satua ndraʼugö, tandraigö mifao khö ndraonomi ba wombaso waö-waö daʼa, ba mitutunö hadia wamahaʼö nihalömi zamösana sanandrösa ba wangandrö, faʼasökhi dödö hegöi faʼoböwö.
Sofu khöu samösa, ’Hadia uʼoʼö nifalua Yesu, ulau mangandrö fatua lö manga?’ (Faigi ngenoli si 4)
5. Hadia nifalua niha sato me no aefa mamahaʼö Yesu ba ifalua dandra sahöli-höli dödö, ba hadia nifalua Yesu?
5 Toröi-röi ba dödö niha sato lala wamahaʼö nifaʼema Yesu hegöi ngawalö dandra sahöli-höli dödö nifaluania. Laʼila wa no ifaʼeleʼö Moze wa so samösa zamaʼeleʼö si tohude nifataro Lowalangi dania. (5 Mo. 18:15-18) Te lamane tödöra, ’Hadia Yesu zamaʼeleʼö niwaʼö Moze andrö?’ Tola manö lakhalaigö wa Yesu andre dania zamatörö sebua kuaso, börö me tola ibönökhi zoguna ba nono mbanuania maʼafefu. Andrö wa ”lafaso ia tobali razo”. (Yoh. 6:14, 15) Na omasi Yesu tobali razora, tatu manö fao ia ba politik niha Yahudi, nifatörö Romawi me luo daʼö. Börö daʼö, hadia nifalua Yesu? ”Mofanö ia ba hili.” Hewaʼae lafaso ia, hizaʼi sindruhu-ndruhu lö omasi fao ia ba politik. Tatu duma-duma si sökhi khöda daʼa!
6. Hewisa woloʼöda duma-duma Yesu? (Faigi göi gambara.)
6 Sindruhu sa, lö laʼandrö khöda wamalua tandra sahöli-höli dödö ba wangaʼasogö roti hegöi ba wamadöhö niha sofökhö. Lö göi lafaso ita tobali razo mazui presiden. Hewaʼae simanö, te so niha samaso yaʼita enaʼö fao ita ba wamili mazui ba wotuhini niha si tola tobali sondröniaʼö si sökhi ba wamaigira. Hizaʼi, no aboto ba dödöda duma-duma Yesu. Lö omasi fao ia ba ngawalö zoʼamakhaita ba politik. No irai iwaʼö, ”Tenga moroi ba gulidanö andre Wamatörögu.” (Yoh. 17:14; 18:36) Börö daʼö, yaʼita niha Keriso, moguna taʼoʼö lala wangera-ngera hegöi nifalua Yesu. Tatuhini, taʼohe ba wangandröda ba tafaduhuʼö sanandrösa ba Wamatörönia. (Mat. 6:10) Iadaʼa, datafuli tatutunö waö-waö Yesu me ifalua dandra sahöli-höli dödö ba wangehenaigö roti, ba nehegö hadia wamahaʼönia khöda nasa.
No tobali duma-duma si sökhi khöda Yesu, yaʼia me lö fao ia ba ngawalö zoʼamakhaita ba politik niha Yahudi hegöi niha Romawi (Faigi ngenoli si 6)
ʼELUAHA DANDRA SAHÖLI-HÖLI DÖDÖ SANANDRÖSA BA ROTI’
7. Hadia nifalua Yesu hegöi ira sinengenia? (Yohane 6:16-20)
7 Me no aefa ibeʼe gö niha sato andrö Yesu, iwaʼö khö ndra sinengenia enaʼö mangawuli ira ba Gafanauma, latörö dundraha. Hizaʼi, mofanö ia ba hili enaʼö lö lafaso ia niha sato tobali razo. (Baso Yohane 6:16-20.) Alua mbade hegöi angi sabölö-bölö me moloyo ndra sinengenia. Lö ara, iʼondrasi ira Yesu, mowaö-waö ia ba dete nidanö. Iwaʼö göi khö Wetero enaʼö ifalua zimane daʼö. (Mat. 14:22-31) Me no möi Yesu yawa ba dundraha, tebato mbade andrö. Börö daʼö, lamane ira nifahaʼönia, ”Duhu wa Ono Lowalangi ndraʼugö.”a (Mat. 14:33) Hewaʼae simanö, lö aboto ba dödöra gamakhaita dandra sahöli-höli dödö daʼa moroi ba dandra sahöli-höli dödö nifaluania mege. Imane Mareko, ”Ahöli-höli dödöra wamaigi yaʼia börö me lö saboto ba dödöra geluaha dandra sahöli-höli dödö sanandrösa ba roti no mege.” (Mrk. 6:50-52) Lö aboto ba dödöra hawaʼebua waʼabölö nibeʼe Yehowa khö Yesu ba wamalua tandra sahöli-höli dödö. Hizaʼi, lö ara aefa daʼö, ifatunö khöra Yesu dandra sahöli-höli dödö sanandrösa ba roti andrö hegöi famahaʼönia khöda.
8-9. Hadia mbörö wa omasi niha sato enaʼö ifuli falukha ira khö Yesu? (Yohane 6:26, 27)
8 Niha sato si no agabuso ba gö nihenaigö Yesu, no telögu dödöra ba zoguna ba mboto hegöi isö-isö dödöra. Nehegö hadia zalua mahemolu daʼö. No laʼila wa no mofanö Yesu fao ira ndra sinengenia. Börö daʼö, latörö dundraha siʼotarai Diberia numalö ira ba Gafanauma ba wangalui Yesu. (Yoh. 6:22-24) Hadia lafalua daʼö börö me omasi ira monönö waʼaboto ba dödöra sanandrösa ba Wamatörö Lowalangi? Tenga. Omasi ira zui na laʼa roti. Hezo taʼila?
9 Ba gafuriata, falukha ira khö Yesu ahatö ba Gafanauma. Lö itaha-taha wamatunö khöra Yesu wa no telögu dödöra ba wangalui soguna khöra ba mboto. ”No laʼa roti irege abuso”, hizaʼi ba ’gö si tola owoyu’. Börö daʼö, ifangelama ira Yesu enaʼö mohalöwö ira ”ba wangalui ö si lö irai owoyu ba solohe ba waʼauri si lö aetu”. (Baso Yohane 6:26, 27.) Ifatunö khöra Yesu wa no ihenaigö gö simane daʼö Amania. Tatu manö tokea ira me larongo wa so gö si tola mangaʼasogö faʼauri si lö aetu! Hadia gö daʼö, ba hewisa enaʼö tola lasöndra?
10. Hadia zinangea lafalua enaʼö ”lasöndra waʼauri si lö aetu”?
10 Te so ba wangera-ngera ndra niha Yahudi wa tola lasöndra gö daʼö na so nifaluara, duma-dumania na laʼoʼö nisura ba Goroisa Moze. Hizaʼi, imane khöra Yesu, ”Enaʼö tola mifalua halöwö Lowalangi, moguna mamati ami ba niha nifatengenia andrö.” (Yoh. 6:28, 29) No irai ifatunö khöra Yesu ba zilalö wa moguna mamati ira ba niha nifatenge Lowalangi enaʼö tola ”lasöndra waʼauri si lö aetu”. (Yoh. 3:16-18, 36) Aefa daʼö, ifuli zui itohugö wanutunö khöra hewisa enaʼö lasöndra waʼauri si lö aetu.—Yoh. 17:3.
11. Hadia zangoromaʼö wa ira niha Yahudi andrö ha omasi ira na so göra? (Sinunö 78:24, 25)
11 Lö faduhu dödö ndra niha Yahudi andrö wa moguna mamati ira khö Yesu. Manofu ira khönia, ”Hadia dandra sahöli-höli dödö nifaluamö enaʼö maʼila ba faduhu dödöma khöu?” (Yoh. 6:30) Lawaʼö göi wa ira tuara ba götö Moze, latema mana si fagölö ba roti. (Neh. 9:15; baso Zinunö 78:24, 25.) Ba daʼa aboto ba dödöda wa no telögu manö dödöra ba göra. Börö daʼö, fahuhuo Yesu sanandrösa ba ”roti sindruhu moroi ba zorugo”. Tenga simane mana, roti daʼa tola ibeʼe khöra waʼauri si lö aetu. Hizaʼi me larongo daʼö, lö saʼae latohugö wanofu. (Yoh. 6:32) Talafo laʼosambuaʼö dödöra ba zoguna khöra ba mboto irege laʼaohasi ba dödö zindruhu nifahaʼö Yesu. Hadia wamahaʼönia khöda?
SABÖLÖ TAʼOFÖNAIʼÖ
12. Hadia zabölö taʼofönaiʼö ba hewisa wanutunö Yesu daʼö?
12 Sambua wamahaʼö sabölö moguna nisöndrada moroi ba Yohane faza 6 yaʼia daʼö: Moguna taʼosambuaʼö dödöda ba zoguna ba wamati. Daʼö nifalua Yesu me itimbagö wondrönisi dödö moroi khö Zatana. (Mat. 4:3, 4) Simanö göi me ifaʼema Huhuo ba Hili, iʼabakhaiʼö wanutunö wa moguna sibai taʼameʼegö tödö zoguna ba wamatida. (Mat. 5:3) Börö daʼö, tandraigö angeragö wanofu andre: ’Hadia oroma ba lala waʼaurigu wa abölö uʼofönaiʼö zoguna ba wamati moroi ba zoguna ba mboto?’
13. (a) Hadia mbörö wa lö fasala na taʼa gö? (b) Hadia wamangelama sinangea taʼangerönusi? (1 Korindro 10:6, 7, 11)
13 Lö fasala na taʼa gö ba taʼohe ba wangandrö ngawalö zoguna khöda ba mboto. (Luk. 11:3) Tola ’manga ita ba mamadu ba taʼomusoiʼö dödöda ba zi no taʼeregesi tödö’, börö me fefu daʼö ”moroi ba danga Lowalangi sindruhu”. (Sango. 2:24; 8:15; Yak. 1:17) Hewaʼae simanö, tebai taʼofönaiʼö wangalui okhöta. Sambua daʼö niʼabakhaiʼö Waulo me ifaʼoheʼö zurania. Itutunö hadia zi lö sökhi nifalua ndraono Gizaraʼeli, farahu ba daʼö ngawalö nifaluara me so ira ahatö ba Hili Zinaʼi. Ifangelama ndra niha Keriso ’enaʼö böi laʼisö zi lö sökhi simane nifalua ndraono Gizaraʼeli’. (Baso 1 Korindro 10:6, 7, 11.) Me mböröta, no ifalua dandra sahöli-höli dödö Yehowa ba wangehenaigö mbalazo ndraono Gizaraʼeli. Hizaʼi, börö me talafo laʼofönaiʼö zoguna ba mboto, andrö wa tobali famaʼala khöra dandra sahöli-höli dödö nifalua Yehowa. (4 Mo. 11:4-6, 31-34) Lafosumange göi nadu famaedo nono zawi, aefa daʼö manga ba mamadu ira ba laʼomuso-musoiʼö dödöra. (2 Mo. 32:4-6) Itutunö Faulo duma-duma si lö sökhi andre si tobali famangelama khö ndra niha Keriso sauri fatua lö tedudugö Yeruzalema awö gosali andrö khönia me döfi 70 M. Moguna göi tahaogö taʼangeragö wamangelama andrö börö me lö ara tö tehori gulidanö Zatana andre.
14. Hewisa Zura Niʼamoniʼö wanutunönia sanandrösa ba gö dania ba gulidanö si bohou?
14 Me iwaʼö Yesu ”öma sirugi maʼökhö”, itutunö göi hewisa dania na alua gohitö dödö Lowalangi ’ba gulidanö simane ba zorugo’. (Mat. 6:9-11) Khalaigö hewisa zalua andrö dania. Ifatunö khöda Sura Niʼamoniʼö wa ohitö dödö Lowalangi ba gulidanö, moʼamakhaita ia göi ba gö fondrege zi sökhi. Moloʼö Yesaya 25:6-8, fahöna dania gö si tola muʼa na tohare Wamatörö Yehowa. Ifaʼeleʼö göi ba Zinunö 72:16 imane, ”Ba oya sibai dania mbua zinanö ba danö, fahöna dania daʼö ba zuzu hili.” Hadia ödöna-döna hawaʼara tola öʼogunaʼö mbua zinanö andrö ba wamazökhi gö somasiʼö mazui ö si lö irai öfazökhi ba zilalö? Baero daʼö, tola örasoi samösa waneteu bua nagu nitanömö ba kabu. (Yes. 65:21, 22) Larasoi göi howu-howu simane daʼö niha ba zi sagörö ulidanö.
15. Hadia dania wamahaʼö nitema ndra niha nisusugi? (Yohane 6:35)
15 Baso Yohane 6:35. Fuli angeragö niha si manga roti hegöi iʼa nibeʼe Yesu. Tola manö so ba gotaluara zi falukha khöda dania na tesusugi ira. Hewaʼae na lö mamati ira khö Yesu me so ia ba gulidanö, tola manö tesusugi ira. (Yoh. 5:28, 29) Ba gulidanö si bohou, moguna lafahaʼö ira hadia geluaha wehede Yesu andre me imane, ”Yaʼodo roti fangorifi andrö. Gofu haniha zi möi khögu lö irai olofo ia.” Moguna mamati ira wa no itehegö nosonia Yesu tobali höli salahira. Ba luo daʼö dania, mufahaʼö niha sawena tesusugi hegöi iraono si tumbu ba gulidanö si bohou. Tatu omuso sibai dödöda börö me fao ita ba wamahaʼö yaʼira. Sindruhu wa abölö omuso dödöda na tatolo niha ba wamati moroi ba wemanga gofu hadia gö ba gulidanö si bohou dania!
16. Hadia nitutunöda ba artikel aefa daʼa?
16 No tatutunö ösa waö-waö nisura ba Yohane faza 6. Hizaʼi, oya nasa nifahaʼö Yesu sanandrösa ba ”waʼauri si lö aetu”. Moguna sibai daʼö khö ndra niha Yahudi me götö föna ba simanö göi khöda iadaʼa. Tatohugö dania wanutunö Yohane faza 6 ba artikel aefa daʼa.
SINUNÖ 20 Öbeʼe Nonomö Sebua Böli
a Enaʼö oya nasa zaboto ba dödömö sanandrösa ba daʼa, faigi mbuku Yesus—Jalan, Kebenaran, Kehidupan, ngaʼörö 131, hegöi Miʼohiaʼö Wamatira, ngaʼörö 185.