”Hadia Nifabuʼumö, ba Öfalua”
”Ötörö khö Zoʼaya ba zi möiʼö ba hölu.”—MATAIʼO 5:33.
1. (a) Hadia zi fagölö nifalua Yefita hegöi Khana? (Faigi gambara ba wamobörö wamahaʼö.) (b) Hadia manö wanofu-nofu nibeʼeda fanema li ba wamahaʼö daʼa?
YEFITA, samösa sondröniaʼö hegöi saradadu si lö faʼataʼu. Khana, samösa ira alawe si so fangide-ngideʼö sondrorogö foʼomonia hegöi omonia. Yaʼira andre samosumange Yehowa. Hizaʼi, so zi fagölö nifaluara. No fabuʼu li Yefita hegöi Khana khö Yehowa, ba lö faröi ira ba mbuʼusa li andrö. Yaʼira andre duma-duma si sökhi ba niha si no fabuʼu li khö Yehowa. Iadaʼa, datatutunö wanema li moroi ba zi tölu wanofu andre: Hadia geluahania mbuʼusa li? Hana wa tenga si famai-mai na fabuʼu li ita khö Lowalangi? Hadia wamahaʼö si tola tahalö moroi khö Yefita hegöi Khana?
2, 3. (a) Hadia geluaha mbuʼusa li? (b) Hadia niwaʼö Zura Niʼamoniʼö sanandrösa ba wamazökhi fawuʼusa li khö Lowalangi?
2 Ba Zura Niʼamoniʼö, buʼusa li andre no sambua zazi si tohude nifaluada khö Lowalangi. Duma-dumania, samösa niha si no fazazi khö Yehowa wa so nifaluania, ibeʼe mbuala, ihalö halöwö ba wamati, mazui so niʼaröuʼönia yaʼia. Tola taʼogunaʼö mbuala niʼokhögöda ba wamazökhi mbuʼusa li. Lö hadöi niha nifaso ba wamazökhi buʼusa li. Hizaʼi, ba ginötö ifili zi samösa niha wa fabuʼu li ia, ba wamaigi Yehowa buʼusa linia andrö no sambua zazi sebua si lö tola löʼö iʼameʼegö tödö ba ifalua. Ba Zura Niʼamoniʼö, buʼusa li fagölö waʼatohudenia ba hölu. Hölu yaʼia daʼö zazi niwaʼö zi samösa niha wa so nifaluania mazui si lö ifalua. (I Moze 14:22, 23; Heberaiʼo 6:16, 17) Hadia niwaʼö Zura Niʼamoniʼö sanandrösa ba waʼatohude na fabuʼu li ita khö Lowalangi?
3 Ba Goroisa Moze, tabaso ba daʼö wa niha si no fabuʼu li khö Yehowa, ”lö tola ifuli linia, yamutörö sibai niwaʼönia andrö”. (IV Moze 30:3) Isura göi Zelomo, ”Na öfabuʼu hadia ia khö Lowalangi, ba böi aröröʼö wanörö, löʼö sa omasi ia zambö tödö; hadia nifabuʼumö, ba öfalua göi.” (Zangombakha 5:3) Ifahaʼö ita Yesu wa tohude sibai na fabuʼu li khö Lowalangi. Imane, ”No mirongo göi, wa no muwaʼö khö ndra tua: ’Böi ae ba hölu, na si lö duhu, ba ötörö khö Zoʼaya ba zi möiʼö ba hölu.’”—Mataiʼo 5:33.
4. (a) Hewisa waʼatohudenia na no fabuʼu li khö Lowalangi? (b) Hadia wamahaʼö nitutunöda moroi khö Yefita hegöi Khana?
4 Daʼa zangoromaʼö wa moguna sibai taʼameʼegö tödö hadia zi no tazazi khö Yehowa. Lala wamaluada hadia zi no tafabuʼu, molua-lua ia ba wahuwusada khönia. Itutunö daʼa Dawido me imane, ”Haniha zi tola möi yawa ba hili Yehowa andrö, ba haniha zi tola mangiagö naha niʼamoniʼö andrö khönia?” Aefa daʼö, ibeʼe wanema li me imane wa itemaʼö Yehowa niha ”si lö möi ba hölu, na faya”. (Zinunö 24:3, 4) Hadia mbuʼusa li nifazökhi Yefita hegöi Khana? Hadia aoha khöra wamalua hadia zi no lafabuʼu andrö?
LAFALUA HADIA ZI NO LAFABUʼU KHÖ LOWALANGI
5. Hadia zi no ifabuʼu Yefita? Hadia lua-luania?
5 No fazazi Yefita khö Yehowa me möi ia fasuwö ba wolawa ndraono Gamoni, si no tobali udu nono mbanua Lowalangi. (Zanguhuku 10:7-9) Iʼandrö waʼamöna Yefita khö Yehowa ba ifabuʼu, ”Na sindruhu öbeʼe ba dangagu ndraono Gamoni andrö, ba khö Yehowa ziföföna mamaondragö yaʼo baewali khögu, na mangawulido moroi ba ndraono Gamoni lö hadia ia, ba ubeʼe sumange nitunu.” Itema li wangandrö Yefita Yehowa ba itolo enaʼö möna ia ba wasuwöta. Me mangawuli Yefita ba nomo, iʼondrasi ia ononia alawe niʼomasiʼönia. Yaʼia andrö si tobali ”sumange nitunu” khö Yehowa. (Zanguhuku 11:30-34) Hadia geluahania daʼö khö nono Yefita?
Yefita hegöi ononia alawe, tobali ira niha si lö faröi ba wamalua hadia zi no lafabuʼu khö Lowalangi
6. (a) Hadia aoha khö Yefita hegöi khö nononia alawe ba wamalua hadia zi no ifabuʼu khö Lowalangi? (b) Hadia wamahaʼö si tola tahalö sanandrösa ba mbuʼusa li ba V Moze 23:22, 24 hegöi Zinunö 15:4?
6 Ba wamalua hadia zi no ifabuʼu amania, möi nono Yefita ono alawe ba nose Lowalangi ba wamosumange Yehowa safönu inötö. Hadia ihalö gangetula Yefita fatua lö iʼangeraigö daʼö? Löʼö. Sindruhunia, te iʼila Yefita wa ononia alawe dania zi oföna sibai möi mamaondragö yaʼia. Hizaʼi, hewaʼae iʼila daʼö mazui löʼö, hasambalö abua khö Yefita hegöi khö nononia alawe ba wamalua hadia zi no ifabuʼu andrö. Me iʼila wa ononia alawe zangondrasi yaʼia, iwaʼö wa abu sibai dödönia. Möi nononia alawe ba ”wangeʼesi faʼonoʼalawe” andrö khönia. Hadia mbörö? Lö hadöi ono matua khö Yefita, ba iadaʼa tebai mangowalu nononia alawe si hasambua ba tebai moʼono ia. Lö hadöi ngaʼötö Yefita sanohugö töinia. Hizaʼi, aboto ba dödö Yefita hegöi ononia alawe wa so zabölö moguna moroi ba nirasoira. Imane Yefita, ”Noa sa numalö ligu khö Yehowa, ba tebai ufuli!” Imane göi ononia alawe, ”Lau khögu niwaʼöu andrö.” (Zanguhuku 11:35-39) Yefita hegöi ononia alawe, tobali ira niha si lö faröi ba wamalua hadia zi no lafabuʼu khö Lowalangi, hewaʼae na abua wamalua yaʼia.—Baso V Moze 23:22, 24; Zinunö 15:4.
7. (a) Hadia mbuʼusa li Khana, ba hadia mbörö? Hadia mbuania? (b) Hadia geluaha mbuʼusa li Khana khö Zamueli? (Faigi nisura ba gahe zura.)
7 Fabuʼu li Khana khö Yehowa me afönu gabula dödö waʼaurinia. Abu sibai dödönia börö me tebai moʼono ia hegöi me iʼoʼaya ba ifanöi-nöi dödönia Fenina. (I Zamueli 1:4-7, 10, 16) Itutunö khö Yehowa hadia nirasoinia, ba fazazi ia. Imane, ”He Yehowa ngahönö! Na öfaigi lala ba waʼabu dödö genoniu andre, na itörö tödöu ndraʼodo, na lö olifuʼö genoniu andre, wameʼe ono matua khönia, ba khö Yehowa ufuli ia, sagötö yaʼia, ba böi tefatörö ba högönia wanöwö!”a (Faigi nisura ba gahe zura.) (I Zamueli 1:11) Ifondro-ndrongo Yehowa wangandrö Khana, tumbu khönia nono matua sotöi Samueli. Omuso sibai dödö Khana! Hizaʼi, lö olifu ia hadia mbuʼusa linia khö Lowalangi. Me tumbu khönia nono matua andrö, imane Khana: ”Me niʼandrögu khö Lowalangi.”—I Zamueli 1:20.
Itehegö Khana fefu hadia ia zabölö sökhi ba waʼaurinia ba wamalua hadia zi no ifabuʼu khö Lowalangi
8. (a) Hadia aoha khö Khana ba wamalua hadia zi no ifabuʼu? (b) Hewisa wa tobali fanörö tödö khömö Zinunö 61 sanandrösa ba duma-duma si sökhi nibeʼe Khana?
8 Me awena tölu fakhe ndöfi Zamueli, ifalua Khana hadia zi no ifabuʼu khö Yehowa. Ibeʼe Zamueli khö Gere Sebua sotöi Eli ba nose Lowalangi ba Zilo. Imane, ”Ono andre niʼandrögu ba no ifondro-ndrongo Yehowa wangandrögu, no ibeʼe khögu niʼandrögu. Ba yaʼo, ba ubeʼe niwawalö Yehowa göi [nono]; sagötö yaʼia, ba ya niwawalö Yehowa!” (I Zamueli 1:24-28) Iʼotarai daʼö, toröi Zamueli ba nose Lowalangi. Imane Sura Niʼamoniʼö wa ”Samueli, ba si tedou-dou ba daʼö, khö Yehowa”. (I Zamueli 2:21) Hewaʼae simanö, lö aoha khö Khana ba wamalua hadia zi no ifabuʼu. Tebai falukha ia ero maʼökhö khö nononia sabölö iʼomasiʼö, tuho dödönia. Lö iʼila hewisa waö-waö waʼebua nononia. Hizaʼi, iʼameʼegö tödö sibai Khana hadia zi no ifabuʼu khö Yehowa. Itehegö fefu hadia ia zabölö sökhi ba waʼaurinia ba wamalua hadia zi no ifabuʼu khö Lowalangi.—I Zamueli 2:1, 2; baso Zinunö 61:2, 6, 9.
Hadia öfalua hadia zi no öfabuʼu khö Yehowa?
9. Hadia nasa nidunö-dunöda?
9 Iadaʼa, aboto ba dödöda wa tohude sibai na fabuʼu li ita khö Yehowa. Börö daʼö, datatutunö wanofu-nofu andre: Hadia manö zi tola tafabuʼu? Hewisa enaʼö tola taʼosambuaʼö dödöda ba wamalua hadia zi no tafabuʼu?
BUʼUSA LIMÖ BA WOLULU FAʼAURI
Buʼusa li ba wolulu faʼauri (Faigi ngenoli si-10)
10. Hadia mbuʼusa li si tohude nifalua zi samösa niha Keriso? Hadia geluahania daʼö?
10 Buʼusa li sabölö tohude nifalua zi samösa niha Keriso yaʼia daʼö ba wolulu faʼaurinia khö Yehowa. Ba wangandrönia samösa, ifabuʼu wa iʼogunaʼö waʼaurinia ba wamosumange Lowalangi sagötö faʼara, gofu hadia zalua. Imane Yesu wa moguna ’taʼositengagö’ ita. Eluahania, tafabuʼu wa sabölö taʼofönaiʼö yaʼia daʼö Yehowa, tenga faʼaurida. (Mataiʼo 16:24) Iʼotarai daʼö, tana ”khö Zoʼaya ita”. (Roma 14:8) Talulu waʼaurida soroi ba dödö. Tarasoi hadia nirasoi zanura zinunö me imane, ”Heʼuwisa wanulöni khö Yehowa si sökhi andrö fefu, nilaunia khögu? Ubuʼa khö Yehowa gamabuʼula ligu andrö, ba zi so mbanuania fefu.”—Zinunö 116:12, 14.
11. Hadia niforomaʼömö ba niha ba ginötö tebayagö ndraʼugö idanö?
11 Hadia ölulu waʼaurimö khö Yehowa ba öforomaʼö daʼö ba wamayagöʼö yaʼugö idanö? Sökhi sibai na öfalua daʼö! Hadia itörö tödömö me ibeʼe wanofu talifusöda sangolohesi huhuo, hadia no ölulu waʼaurimö khö Yehowa ba aboto ba dödömö wa ”ba wolulu faʼauri hegöi wombayagö idanö, tefotöi ndraʼugö Samaduhuʼö Yehowa”? Ba ginötö öbeʼe wanema li ”ya”, fefu niha sangondrasi laʼila wa no ölulu waʼaurimö ba no öfalua fefu hadia nitötöna ba niha samosumange Yehowa irege tola tebayagö idanö ndraʼugö. Omuso sibai dödö Yehowa ba gangetulamö andrö!
12. (a) Hadia manö wanofu-nofu sinangea tasofu khöda samösa? (b) Hadia mbua-bua niʼoʼou Wetero enaʼö taʼokhögö?
12 Ba ginötö tebayagö ndraʼugö idanö, öfabuʼu khö Yehowa wa öʼogunaʼö waʼaurimö ba wamosumange yaʼia ba öfalua fefu hadia zi tola öfalua ba woloʼö goi-goinia. Hizaʼi, famayagö idanö awena famobörönia daʼö. Na no aefa tebayagö idanö, fefu ita moguna böi aetu tafareso waʼaurida samösa. Tola tasofu khöda samösa: ’Hewisa waʼatedou wahuwusagu khö Yehowa iʼotarai me tebayö ndraʼo idanö? Hadia lö mamalö-malö ufosumange ia soroi ba dödö? (Kolose 3:23) Hadia asese ulau mangandrö? Hadia ubaso Zura Niʼamoniʼö ero maʼökhö? Hadia owölö-ölö ndraʼodo weʼamöi ba gangowuloa mbanua niha Keriso? Hadia asese möido manuriaigö? Mazui, hadia no alö waʼamohiʼa dödögu ba wamalua daʼa fefu?’ Ifangelama ita sinenge sotöi Fetero wa tola tobali deʼala na taröi halöwö ba wamati ba wamosumange Yehowa. Tola tatimbagö daʼa na taforege ba wondrouʼö famati, faʼatua-tua, faʼanau gölö, ba fangataʼufida Lowalangi.—Baso II Fetero 1:5-8.
13. Hadia zinangea aboto ba dödö zi samösa niha Keriso si no molulu faʼaurinia ba si no mubayagö idanö?
13 Na no fabuʼu li ita ba wamosumange Yehowa, tebai saʼae tafuli furi daʼö. Niha si no aföli wamosumange Yehowa mazui tobali niha Keriso, tebai iwaʼö wa tenga soroi ba dödönia wolulu faʼaurinia khö Lowalangi hegöi wa tenga sinangea labayagö ia idanö.b (Faigi nisura ba gahe zura.) Na so niha si no molulu faʼaurinia khö Yehowa si no mamalua horö sebua, ibuʼa föna Yehowa daʼö hegöi föna mbanua niha Keriso. (Roma 14:12) Lö irai omasi ita tobali simane niha niwaʼö Yesu, me imane, ”No öböhöli waʼomasiu ba mböröta.” Hizaʼi, omasi ita na iwaʼö khöda Yesu, ”No uʼila mbua-buau andrö, ba faʼomasi andrö, ba famati andrö, ba fanolou andrö, ba fanaha tödö andrö, awö wa tedou mbua-buau safuria andrö, moroi ba ziföföna.” (Famaʼeleʼö 2:4, 19) Taforomaʼö wa omasi ita taʼomusoiʼö dödö Yehowa na talulu waʼaurida simane si no tafabuʼu.
BUʼUSA LIMÖ BA WONGAMBATÖ
Buʼusa li ba wongambatö (Faigi ngenoli si-14)
14. Hadia mbuʼusa li si dua sabölö tohude nifalua zi samösa niha? Hadia mbörö?
14 Buʼusa li si dua sabölö tohude nifalua zi samösa niha Keriso yaʼia daʼö buʼusa li ba wongambatö. Teʼamoniʼö sibai wongambatö. Ba wamaigi Yehowa tenga si famai-mai mbuʼusa li ba wongambatö. Me fabuʼu li zi darua niha andrö, eluahania no fabuʼu li ira föna Yehowa hegöi föna niha sato sangondrasi falöwara. Si toʼölönia lafabuʼu wa laʼomasiʼö, laʼosinangegö, ba lafosumange nawöra sagötö faʼaurira ba gulidanö, simane si no ifakhoi Lowalangi ba Zura Niʼamoniʼö. Lö fefu niha laʼogunaʼö ngawua wehede daʼa, hizaʼi hasambalö fabuʼu li ira föna Lowalangi. Me no fabuʼu li ira, tobali saʼae ira foʼomo ira matua ba foʼomo ira alawe. Fongambatö eluahania lö faröi ira khö nawöra sagötö faʼaurira. (I Moze 2:24; I Korindro 7:39) Imane Yesu, ”Hadia niʼorudugö Lowalangi saʼae, ba böi yamufabali niha.” Niha si no mongambatö, böi so ba dödöra wa tola fabali auri ira khö ngambatöra na lö khöra faʼowua-wua dödö.—Mareko 10:9.
15. Hana wa tebai fagölö lala wangera-ngera niha Keriso moroi ba niha gulidanö sanandrösa ba wongambatö?
15 Tatu manö, börö me niha si lö moʼahonoa ira, lö göi moʼahonoa wongambatöra. Daʼö mbörö wa itutunö khöda Sura Niʼamoniʼö wa fefu niha si no mongambatö itaria ”falukha sa wamakao”. (I Korindro 7:28) Ba gulidanö iadaʼa, ato niha zi lö moʼameʼegö tödö fongambatöra. Ba wamaigira, na lö owua-wua dödöra ba wongambatö, tola fabali ira. Hizaʼi, tenga simane daʼö wamaigi niha Keriso sanandrösa ba wongambatö. Aboto ba dödöra wa föna Lowalangi no fabuʼu li ira ba wongambatö. Na lö lafalua hadia zi no lafabuʼu, no falimo ira khönia, ba fatuwu sibai khö Lowalangi niha samalua simane daʼö. (III Moze 19:12; Gamaedola 6:16-19) Niha Keriso si no mongambatö, moguna latörö tödöra wehede zinenge sotöi Faulo. Imane, ”Na no faböbö ndraʼugö ba ndra alawe, ba böi alui wangefaʼö yaʼugö.” (I Korindro 7:27) Sinangea iwaʼö daʼö Faulo börö me iʼila wa fatuwu sibai Yehowa na so zi fabali auri.—Maleakhi 2:13-16.
16. Hadia niwaʼö Zura Niʼamoniʼö sanandrösa na fabali auri hegöi na fasambua?
16 Ifahaʼö ita Yesu wa hasambua dani ba Zura Niʼamoniʼö si tobali dane-dane enaʼö tola fabali auri, yaʼia daʼö na so ba gotaluara zi no mohorö ba lö ibeʼe aefa zalania andrö ngambatönia. (Mataiʼo 19:9; Heberaiʼo 13:4) Hewisa göi na fasambua? No itutunö Sura Niʼamoniʼö daʼa. (Baso I Korindro 7:10, 11.) Hewaʼae, lö itutunö Sura Niʼamoniʼö hadia manö dani irege tola fasambua zi sambua ngambatö. Hizaʼi, itaria so zalua irege so ba dödö zi samösa niha Keriso wa moguna fasambua ia khö ngambatönia. Duma-dumania, na laʼila wa tola teʼala waʼaurira hegöi fahuwusara khö Yehowa na lö fasambua ira khö ngambatöra samuʼi mazui si no mondröi sindruhu.c (Faigi nisura ba gahe zura.)
17. Hadia manö zi tola lafalua ira niha Keriso enaʼö aro wongambatöra?
17 Na laʼandrö mene-mene moroi khö zatua sokubaloi ba mbanua niha Keriso sanandrösa ba lala sinangea lafalua enaʼö tola ifuli sökhi wongambatöra, tola laʼandrö khöra ira satua sokubaloi ba wamaigi video Apa Itu Cinta Sejati? hegöi famahaʼö ba brosur Tola Ohahau Dödömi Yomo ba Nomo. Ba daʼa itutunö goi-goi Zura Niʼamoniʼö si tola mangaʼaroʼö fongambatö. Lamane sambua fongambatö, ”Iʼotarai me mafahaʼöga ba brosur daʼa, itugu ohahau dödöma ba wongambatö.” No irai so ba wangera-ngera samösa dalifusöda ira alawe si no mangowalu 22 fakhe waʼara, wa arakhagö aetu dalu wongambatöra. Aefa daʼö, ifaigi video andrö. Imane, ”Faoma no tebayagö ndraʼaga idanö, hizaʼi faböʼö lala waʼaurima. Tefaudu sibai video andre! Iadaʼa, oya mafalua zi sökhi ba wongambatöma.” Ba daʼö oroma wa tola ohahau dödö woʼomo ira matua ba ira alawe na lafalua goi-goi Yehowa ba wongambatöra, ba tola itugu aro wahuwusara.
BUʼUSA LI BA WANGAI HALÖWÖ SAFÖNU INÖTÖ
18, 19. (a) Hadia manö nifalua zatua si no tobali niha Keriso? (b) Hadia mbuʼusa li nifalua niha sohalöwö safönu inötö?
18 Ba wamobörö wamahaʼö, no tadunö-dunö mbuʼusa li Yefita hegöi Khana. Ono alawe khö Yefita hegöi ono matua khö Khana, laʼogunaʼö waʼaurira ba wamosumange Yehowa ba lala si tohude börö mbuʼusa li andrö. Ato zatua si no tobali niha Keriso iadaʼa, lafarou ndraonora ba wangai halöwö safönu inötö ba laʼosambuaʼö dödöra ba wamosumange Lowalangi. Ba fefu ita, tola tafarou ndra sagawuyu-wuyu enaʼö lö faröi ira ba wamalua halöwö safönu inötö.—Zanguhuku 11:40; Zinunö 110:3.
Buʼusa li ba wangai halöwö safönu inötö (Faigi ngenoli si-19)
19 Iadaʼa, so mato 67.000 niha si tefarahu ba Ordo Pelayan Sepenuh-Waktu Khusus Saksi-Saksi Yehuwa Sedunia. So ösa zohalöwö ba Mbetieli, ba konstruksi mazui ba halöwö wamasui. Tanö böʼönia tobali instruktur lapangan, perintis istimewa, utusan injil, hamba Balai Kebaktian, mazui hamba fasilitas sekolah Alkitab. Yaʼira andre fefu, lafazökhi ”Ikrar Ketaatan dan Kesahajaan”. Ba daʼö, lafabuʼu wa laforege wohalöwö gofu hadia manö halöwö nitemara ba wamosumange Yehowa, laʼöna-önaiʼö waʼaurira, ba lö lafalua halöwö tanö böʼö ba wangalui kefe baero na no latehegö khöra. Si tohude yaʼia daʼö halöwöra, tenga nihania. Laʼosambuaʼö dödöra ba laʼokhögö wangide-ngideʼö ba wamalua mbuʼusa lira sagötö lahalö halöwö safönu inötö.
20. Hewisa zinangeania wamaigida mbuʼusa lida khö Lowalangi? Hadia mbörö?
20 Ba wamahaʼö daʼa, no tadunö-dunö tölu ngawalö mbuʼusa li si tola tafalua khö Lowalangi. Te so moroi ba mbuʼusa li daʼa zi no öfabuʼu. Taʼila wa moguna sibai taʼameʼegö tödö mbuʼusa lida ba tafalua gofu hadia manö ba wamalua yaʼia. (Gamaedola 20:25) Na lö tafalua hadia zi no tafabuʼu khö Yehowa, oya lua-lua si lö sökhi nitemada. (Zangombakha 5:5) Andrö, omasi ita simane sanura zinunö sangumaʼö khö Yehowa, ”Usuno döimö andrö si lö mamalö-malö, wamuʼa amabuʼula ligu andrö ero maʼökhö.”—Zinunö 61:8.
a Ifabuʼu Khana khö Yehowa wa na so nononia, ibeʼe nononia andrö tobali Nazir sagötö faʼaurinia. Eluahania, ilulu waʼaurinia ononia ba wamosumange Yehowa.—IV Moze 6:2, 5, 8.
b Oya zinangea lafatimbaisi ira satua sokubaloi fatua lö lahalö gangetula ba wamayagö idanö zi samösa niha, andrö wa hafataria siʼaikö na so niha si no mubayagö idanö si lö mamalua goi-goi Zura Niʼamoniʼö.
c Faigi Apendiks ba mbuku ”Tetaplah Berada dalam Kasih Allah”, tuhonia ”Pandangan Alkitab tentang Perceraian dan Perpisahan”.