’Laʼila’ Gamabuʼula Li Andrö
”Lö si falukha ira gamabuʼula li andrö, ha moroi ba zaröu laʼila.”—HEBERAIʼO 11:13.
1. Hadia gunania khöda na takhalaigö zi lö niʼilada? (Faigi gambara ba ngaʼörö 19.)
NO IBEʼE khöda mbuala fondrege zebua Yehowa. Yaʼia daʼö tola takhalaigö zi lö irai taʼila. Börö me tola tafalua daʼö, tadöna-döna hadia zi sökhi si hasambalö alua ba tola so khöda gera-era si so faʼatua-tua. Iʼila Yehowa hadia zalua ba zi so föna, ifatunö khöda hadia zi möi fangomuso dödöda. Hewaʼae lö taʼila ia, tola takhalaigö irege mamati ita wa hasambalö alua.—II Korindro 4:18.
2, 3. (a) Hadia zinangea takhalaigö enaʼö so gunania khöda? (b) Hadia manö wanofu si tola tasöndra fanemali ba duho nifatunö andre?
2 Tatu manö, tola takhalaigö hadia zi lö alua nasa. Duma-dumania, samösa ndraono side-ide ikhalaigö hewisa na muhombo ia möi yawa ba dete gawa-kawa. Tatu manö wa lö tola alua zimane daʼö. Na nikhalaigö nina Zamueli sotöi Hana, hasambalö alua. Ikhalaigö ginötö na iʼohe nononia dania ba gosali Lowalangi ba wanolo ira ere. Na daʼö tenga ha ikhalaigö. No ihalö gangetula Hana, ba wamalua yaʼia. Na ikhalaigö ginötö andrö, daʼö zangabölöʼö Hana ba wamalua si no ifabuʼu khö Yehowa. (I Zamueli 1:22) Na daʼö nikhalaigöda hadia zi no ifabuʼu Lowalangi, eluahania takhalaigö zi lö tola lö alua.
3 Ato zoloʼö khö Yehowa ba ginötö föna tola lakhalaigö hadia zi no ifabuʼu Yehowa. Hadia gunania khöra? Hana wamoguna khöda na takhalaigö wa hasambalö alua zi no ifabuʼu Lowalang?
LAKHALAIGÖ ZALUA MIFÖNA DAʼÖ ZANGAʼAROʼÖ FAMATIRA
4. Hana wa tola ikhalaigö Habeli hadia zalua ba zi so föna?
4 Niha si föföna samati khö Yehowa yaʼia daʼö Habeli. Iʼila hadia niwaʼö Yehowa khö gulö me no aefa aekhu ba horö Gadamo faoma Khawa, ”Ba ufaʼudu ami ndra alawe ba ufaʼudu ira maʼuwumö maʼuwunia, daʼö zomama högöu dania, ihundragö, ba sondrou börö sisinia ndraʼugö.” (I Moze 3:14, 15) Lö iʼila Habeli hewisa watola alua daʼö dania. Tobali, asese iʼera-era hadia zi no iwaʼö Lowalangi. Tola manö imane dödönia Habeli, ’Haniha nidou gulö börö sisi ba sanolo niha enaʼö tola ifuli moʼahonoa?’ Mamati Habeli wa fefu zi no ifabuʼu Yehowa hasambalö alua. Börö daʼö, itema Yehowa zumange nibeʼe Habeli.—Baso I Moze 4:3-5; Heberaiʼo 11:4.
5. Hadia gunania khö Khenoki me no ikhalaigö zalua ba zi so föna?
5 Khenoki niha samati khö Yehowa. No so ia ba gotalua niha si lö sökhi sangumaʼö “fehede safaito“ ba wolawa Lowalangi, tobali, lö ataʼu ia ba wanuriaigö turia moroi khö Lowalangi. Iʼombakhaʼö wa hasambalö ifakiko niha si lö sökhi Yehowa. (Yuda 14, 15) Hana wa ifalua Khenoki daʼö? Börö me no ikhalaigö Khenoki wa sambua inötö fefu niha lafosumange Yehowa.—Baso Heberaiʼo 11:5, 6.
6. Me no aefa waʼanönö danö idanö, hadia zi lö tebato ikhalaigö Noakhi?
6 Mamati Noakhi khö Yehowa, irege lö mate ia me anönö danö udanö. (Heberaiʼo 11:7) Aefa daʼö, börö me mamati ia, andrö ibeʼe zumange khö Yehowa. (I Moze 8:20) Me no aefa anönö danö idanö, itugu monönö niha si lö sökhi. Ibörögö mamatörö Nimerodi ba idöniaʼö niha ba wolawa Yehowa. (I Moze 10:8-12) Hizaʼi, aro wamati Noakhi. Simane Habeli, faduhu dödönia wa iheta Lowalangi horö awö waʼamate. Hasambalö ikhalaigö Noakhi wa sambua inötö lö hadöi famatörö si lö sökhi. Simanö göi ita tola takhalaigö waʼohahau dödö ba zi so föna si lö aratö tohare!—Roma 6:23.
LAKHALAIGÖ NA ALUA ZI NO IFABUʼU LOWALANGI
7. Hadia waʼohahau dödö nidöna-döna Gaberahamo, Izaʼaki ba Yakobo?
7 Aberahamo, Izaʼaki, ba Yakobo lakhalaigö wa ohahau dödö ba zi so föna. No ifabuʼu khöra Yehowa, wa tefahowuʼö fefu soi moroi ba ”maʼuwura”. (I Moze 22:18; 26:4; 28:14) Ifabuʼu nasa khöra Lowalangi wa tobali ira soi sebua ba toröi ira ba Danö Amabuʼula. (I Moze 15:5-7) Börö me faduhu dödö Gaberahamo, Izaʼaki, ba Yakobo wa hasambalö alua zi no ifabuʼu Yehowa, tola lakhalaigö wa no so ba danö amabuʼula nösi nomora. Si ndruhunia, iʼotarai me no aekhu ba horö Gadamo faoma Khawa, lö aetu ifaduhuʼö Yehowa ba niha si lö faröi khönia wa sambua inötö ifuli moʼahonoa niha gulidanö.
8. Hana wa tola aro wamati Gaberahamo irege iʼoʼö fefu niwaʼö Yehowa?
8 Börö me aro wamati Gaberahamo, andrö iʼoʼö fefu niwaʼö Lowalangi hewaʼae afökhö. Andrö wa tola so khö Gaberahamo wamati simane daʼö, börö me ikhalaigö nifabuʼu Lowalangi khönia simane nifalua zoloʼö khö Lowalangi tanö böʼö. Imane Sura Niʼamoniʼö, lö laʼila wa alua gamabuʼula li andrö irugi waʼamatera, ”ha moroi ba zaröu laʼila, ba laʼowai”. (Baso Heberaiʼo 11:8-13.) Iʼila Aberahamo wa hasambalö ifalua Yehowa zi no ifabuʼu, ba faduhu dödönia wa fefu zi no ifabuʼu Yehowa sanandrösa ba waʼohahau dödö ba zi so föna hasambalö alua.
9. Hadia lua-luania me mamati Gaberahamo ba gamabuʼula li Yehowa?
9 Börö me mamati Gaberahamo ba zi no ifabuʼu Yehowa, andrö wa lö iböhöli wamalua hadia niʼandrö Lowalangi. Duma-dumania, iröi nomonia Aberahamo ba danö Guri, aefa daʼö lö irai manaroʼo ia ba zi sambua banua. Iʼila wa hasambalö adudu mbanua daʼö börö me lö lafosumange Yehowa. (Yosua 24:2) Hizaʼi, ibaze-bazeʼö waʼalua wamatörö Yehowa ba gulidanö sagötö faʼara. Famatörö andrö yaʼia daʼö ”banua saro dane-dane, ba zi no möi tuka ba sotomo Lowalangi”. (Heberaiʼo 11:10) Aberahamo, Habeli, Khenoki, Noakhi, ba tanö böʼönia faduhu dödöra wa so wemaoso zimate. Ero na la angeraigö waʼauri si lö aetu ba gulidanö safönu faʼohahau dödö, itugu aro wamatira khö Yehowa.—Baso Heberaiʼo 11:15, 16.
10. Hadia gunania khö Zaraʼi me no ikhaligö howu-howu nitemania dania?
10 Foʼomo Gaberahamo sotöi Saraʼi, mamati göi ia ba zi no ifabuʼu Yehowa, börö me ikhalaigö hadia zi sökhi salua khönia dania. Hewaʼae no irugi 90 fakhe ndröfi Zaraʼi ba lö manö soʼono ia, ibaze-bazeʼö hawaʼara so nononia. Tola manö ikhalaigö wa sambua soi sebua dania ngaʼötönia. (Heberaiʼo 11:11, 12) Hana wa faduhu dödö Zaraʼi, börö me no iʼombakhaʼö Yehowa khö woʼomonia, ”Ba ufahowuʼö ia ba ubeʼe bualagu khöu nono matua, khönia, ufahowuʼö ia ba ya awe soi ia dania, samatörö soi niha dania maʼuwunia ösa.” (I Moze 17:16) Simane si no ifabuʼu Yehowa ba gafuriata moʼono Zaraʼi ono matua ibeʼe töi Gizaʼaki. Faʼalua dandra sahöli-höli dödö andre zamaduhuʼö ba dödönia wa fefu zi no ifabuʼu Yehowa tanö böʼö hasambalö alua. Itugu aro wamatida göi na takhalaigö waʼomuso dödö si no ifabuʼu khöda Yehowa.
LÖ AEFA IʼANGERAIGÖ MBUALA KHÖNIA
11, 12. Hadia mbörö wa itugu iʼomasiö Yehowa Moze?
11 Mamati göi Moze ba zi no ifabuʼu Yehowa. La eʼebua ia tobali razo ba danö Miserai. Tobali, börö me abölö iʼomasiʼö Yehowa, andrö iröi waʼakayo awö dadaoma sebua. Laʼombakhaʼö khö Moze ira satuania sanandrösa khö Yehowa awö zi no ifabuʼu Lowalangi ba wangefaʼö iraono Gizaraʼeli moroi ba wangosawuyu ba teʼohe ira ba danö Amabuʼula li. (I Moze 13:14, 15; II Moze 2:5-10) Itugu asese ikhalaigö Moze Gamabuʼula li andrö, itugu iʼomasiʼö Yehowa.
12 Iʼombakhaʼö khöda Sura Niʼamoniʼö hadia zi lö aefa iʼangeraigö Moze, ”Börö wamati wa lö ba dödö Moze, na lawaʼö ono nono Waraʼo alawe me no ebua ia, omasi ia itaögö wamakao, awö mbanua Lowalangi, moroi na isöndra waʼomuso dödö ba horö, si lö arara, ba dödönia ebua hare wangoʼaya andrö khö keriso moroi ba ganaʼa miserai andrö; famoluo dania sa ifaigi.” —Heberaiʼo 11:24-26.
13. Hadia gunania khö Moze me lö ibato woʼangeraigö si no ifabuʼu Yehowa?
13 No ihaogö woʼangeraigö Moze nifabuʼu Yehowa ba wangefaʼö iraono Gizaraʼeli moroi ba wangosawuyu. Simane soloʼö khö Yehowa tanö böʼö, iʼila göi Moze wa iʼefaʼö Yehowa niha gulidanö moroi ba waʼamate. (Yobi 14:14, 15; Heberaiʼo 11:17-19) Aboto ba dödö Moze, wa iʼomasiʼö niha gulidanö Yehowa. Daʼö mbörö wa itugu tedou waʼomasi Moze khö Yehowa ba itugu aro wamatinia. Faʼomasi ba famatinia khö Yehowa daʼö zangabölöʼö yaʼia ba wangai halöwö Yehowa sagötö faʼaurinia. (V Moze 6:4, 5) Me inötö ibunu ia Faraʼo menaʼö, ba lö ataʼu ia. Faduhu dödönia wa ibeʼe luonia Yehowa ba zi so föna. —II Moze 10:28, 29.
KHALAIGÖ HADIA NIFALUA WAMATÖRÖ LOWALANGI
14. Hadia manö nikhalaigö niha salua ba zi so föna?
14 Ato niha so angeraigö salua ba zi so miföna ba lakhalaigö zi tebai alua. Duma-dumania, niha si tosasa lakhalaigö wa sambua inötö tobali ira niha sikayo ba lö moguna la abusi tödö hadia ia. Tobali Sura Niʼamoniʼö zangombakha wa faʼauri ba gulidanö nifatörö Gafökha andre ”ha fangerege dödö ba famakao.” (Zinunö 90:10) So niha so khalaigö wa famatörö niha ba gulidanö andre tola iʼefaʼö ira ba gabula dödö. Tobali, Sura Niʼamoniʼö zangumaʼö wa ha famatörö Lowalangi zi tola mamalua daʼö. (Danieli 2:44) Ato göi niha sangumaʼö wa simane-mane daʼa manö gulidanö. Tobali imane Sura Niʼamoniʼö wa ifakiko Lowalangi gulidanö si lö sökhi andre. (Zefania 1:18; I Yohane 2:15-17) Afatö dödö niha soʼangeraigö hadia zi lö faʼudu ba zomasi Yehowa.
15. (a) Hadia gunania khöda na takhalaigö zi no ifabuʼu Lowalangi ba zi so föna? (b) Tötöi fazambua nibaze-bazeʼöu.
15 No ifabuʼu Yehowa wa so khöda waʼohahau dödö ba zi so miföna. Na taʼangera-ngeraigö daʼö, itugu owua-wua dödöda ba itugu tedou wa abölöda ba wangai halöwö Yehowa. Hadia tola ökhalaigö ndraʼugö hewisa na ötema zi no ifabuʼu Yehowa, he na ba zorugo auri ndraʼugö hegöi na ba gulidanö? Na so khöu wanötöna faʼauri ba gulidanö, khalaigö ndraʼugö na falulu fohalöwö khö ndra talifusöda ba wombaliʼö faradaiso zi sagörö ulidanö andre. Niha samaigi-maigi halöwö göi laʼomasiʼö ndraʼugö, andrö wa hasambalö ohahau dödöu. Fefu niha laʼomasiʼö Yehowa simane yaʼugö. Lö göna khöu wökhö, andrö lö hadöi sabu dödöu. Owua-wua sibai dödöu börö me tola öʼogunaʼö waʼatua-tuamö ba wanolo niha böʼö ba bawamolakhömi Yehowa. Tola manö yaʼugö zamahaʼö niha sawena isusugi Yehowa. (Yohane 17:3; Halöwö Zinenge 24:15) Daʼö fefu tenga faya-faya. Hasambalö alua, börö me daʼö niwaʼö Zura Niʼamoniʼö. —Yesaya 11:9; 25:8; 33:24; 35:5-7; 65:22.
TAFATUNÖ DÖTÖ NAFÖDA
16, 17. Hadia gunania na tafadunö-dunö ba niha wanötönada?
16 Na tafadunö-dunö khö ndra talifusöda hadia nifaluada dania ba gulidanö si bohou, itugu ahatö ba wangera-ngerada zi no ifabuʼu Yehowa ba zi so föna. Lö sibai taʼila hadia zinangea tafalua dania. Hizaʼi, ba ginötö tafatunö ba niha hadia nidöna-dönada, daʼö zangoromaʼö wa mamati ita ba zi no ifabuʼu Yehowa. Börö zimanö, faoma tafarou dödö nawöda ba wangai halöwö Yehowa hewaʼae so gabula dödö, simane nifalua Waulo ba Roma awö ndra talifusöda tanö böʼö.—Roma 1:11, 12.
17 Ba ginötö öʼera-era howu-howu si no ifabuʼu Yehowa ba zi so föna, lö talafo taʼangeraigö gabula dödöda. No irai so gabula dödö Wetero, imane khö Yesu, ”Faigi ndraʼaga! No maröi fefu hadia ia ba no maʼoʼö ndraʼugö, ba hadia khöma dania?” Ifarou Yesu ndra Fetero awö nifahaʼönia tanö böʼö enaʼö lakhalaigö hadia howu-howu nitemara ba zi so föna. Imane khöra Yesu, ”Na mudadao nono niha ba dadaoma lakhöminia andrö, ba dumadao göi ami, felendrua dadaoma ba sanguhuku mado Gizaraʼeli andrö si felendrua ami. Ba dozi si no mondröi talifusö matua, ba ma talifusö alawe, ba ma ama, ba ma ina, ba ma ono, ma banua, na börö döigu, ba oya winaeta lasöndra mangawuli, ba latema waʼauri si lö aetu andrö, amaedola gandröita.” (Mataiʼo 19:27-29) Lua-luania, Fetero ba nifahaʼö tanö böʼö tola lakhalaigö ira fao awö Yesu ba wamatörö ba zorugo, ba la tolo niha si lö faröi ba gulidanö enaʼö tola moʼahonoa ira.
18. Hadia gunania na takhalaigö waʼalua zi no ifabuʼu Lowalangi?
18 No taʼila hadia zanolo soloʼö khö Yehowa enaʼö abölö ira ba wamati. Ikhalaigö Habeli howu-howu ba zi so föna si no ifabuʼu Yehowa. Börö me mamati ia ba zi no ifabuʼu andrö, daʼö wa iʼomusoiʼö dödö Yehowa. Ikhalaigö Aberahamo ginötö me alua khönia zi no ifabuʼu Yehowa sanandrösa ’ba maʼuwu andrö’, daʼö wa tola iʼoʼö fefu niwaʼö Yehowa hewaʼae afökhö. (I Moze 3:15) Idöna-döna Moze zi no ifabuʼu Yehowa. Daʼö mbörö wa itugu iʼomasiʼö Yehowa, ba itugu aro wamatinia. (Heberaiʼo 11:26) Na takhalaigö waʼalua zi no ifabuʼu Yehowa, itugu tedou wa omasida khönia ba itugu aro wamatida. Ba migu fönada tafatunö hadia lala tanö böʼö nifaluada ba wokhalaigö si lö alua nasa.