Unemuyiteghekania erisabuka obulighe bunene?

1. Busanaki ni ky’omughaso eriyiteghekania oko bitsinduli?

ERIYITEGHEKENIA likasabula engebe. Ng’eky’erileberyako, omughulu ekitsinduli kikahuluka, kangyi-kangyi abalue ibabiriyiteghekenia kukyo bakasabuka neryo nabo ibanganawatikya erisabula abandi. Ekitunga kighuma ekye Bulaya ekikaha abandu b’emisaada mukyabugha kiti: “Eriyiteghekenia ndeke kyanganasabula esyongebe.”

2. Busanaki litolere eriyiteghekenia oko bulighe bunene? (Matayo 24:44)

² “Obulige bunene” bukendisyatsuka kitsumbukirania. (Mat. 24:21) Aliwe obulighe bunene sibwendisyabya ng’ebindi bitsinduli kundi tunasi ngoko bungendisyasa. Hakuhi myaka 2 000 yamabilaba, Yesu inyabirihana abigha biwe eriyiteghekania oko kiro ekyo. (Soma Matayo 24:44.) Twamabiyiteghekania isikyendisyatukalako eriyiyinia omo mighulu eyikalakalire eyo n’eriwatikya abandi nabo batoke eriyiyinia.​—Luka 21:36.

3. Eriyiyinia, erikwira abandi b’obulighe n’olwanzo bikendisyatuwatikya biti eriyiteghekania oko bulighe bunene?

³ Litolere itwakulya emibere isatu eyangatuwatikya eriyiteghekania oko bulighe bunene. Twasyayiwata tuti twamabisyasabwa eritulira engulu ey’eritswera eyikalire kandi n’esyonzighu syetu isinemututwendererya? (Erib. 16:21) Tukendisyalagha oko mubere w’eriyiyinia tutoke erikwama obusondoli bwa Yehova n’eriyiketera ngoko andituteya. Tukendisyakolaki abaghala n’abali betu bamabiherya ebindu byabo bilebe eby’ekinya-mubiri? (Hab. 3:17, 18) Tukendisyalagha oko mubere w’erikwira bandi b’obulighe tutoke eribawatikya. Ukendisyayiwata ghuti omughulu ebihanda bikendisyayibambira okw’itwe? Ekyo kyanganasyaleka itwayitunda hakuhi n’abaghala n’abali betu omo katambi kake? (Ezek. 38:10-12) Ukendisyalagha eribya n’olwanzo lunene okw’ibo utoke erikinda omughulu oyo owakalire.

4. EBiblia yikakanganaya yiti ngoko litolere itwalola embere erikulya omubere w’eriyiyinia, erikwira abandi b’obulighe n’olwanzo?

⁴ Ekinywa ky’oMungu kikatusaba erilola embere erikulya omubere w’eriyiyinia, erikwira bandi b’obulighe n’olwanzo. Luka 21:19 ikabugha yiti: “Busana nʼerihatikana lyenyu mwasyabana engebe yenyu.” Abanya Kolosai 3:12 ikatubwira yiti: ‘Mwambale omutima w’erighanyira.’ Ne 1 Abanya Tesalonika 4:9, 10 ikabugha yiti: “[OMungu] akabakangiriraya ngoko mwanganzana. . . . Nikwa tukabalemba-lemba, balikyetu, tuti mukole mutya kwilaba aho.” Amasako wosi ano mwahandikwa busana n’abigha ababya bakakangania omubere w’eriyiyinia, erikwira bandi b’obulighe n’olwanzo. N’okw’ekyo babya batolere erilola embere erikulya emibere eyo. Netu litolere itwakola ng’abo. Tukendilangira ngoko Abakristo b’erimbere mubakangania emibere eyo. Kandi tukendilangira ngoko twangigha abigha abo tutoke eribya tayari oko bulighe bunene.

UWATAYE ERIYIYINIA LYAGHU

5. Abakristo b’erimbere mubatoka bati eriyiyinia omo maligho wabo?

⁵ Abakristo b’ok’omughulu wa Paulo babya batolere eriyiyinia. (Ebr. 10:36) Ibakaghalawa ng’abandu bosi b’oko mughulu oyo; aliwe kandi mubabya n’awandi maligho kundi ini Bakristo. Abangyi ba kubo mubendereribwa n’abakulu b’ekisomo ky’Abayuda, abakulu b’Abaroma nibya n’abandu b’omo kihanda kyabo. (Mat. 10:21) Kandi babya batolere ibayiteya bakasyatebwa n’amakangirirya w’abandu abayisamambula oko kwenene ababya bakasonda erighaba endeko. (Emib. 20:29, 30) Oko kwenene Abakristo abo mubatoka eriyiyinia. (Erib. 2:3) Bati? Mubalengekania kutsibu oko by’erileberyako by’abandu abayiyinaya, nga Yobu. (Yak. 5:10, 11) Mubasaba akaghala k’oMungu. (Emib. 4:29-31) Kandi babya bakibuka ngoko Yehova akendisyabahemba busana n’eriyiyinia lyabo.​—Emib. 5:41.

6. Ekyo mwali wetu Merita akola atoke eriyiyinia omwendereribwa kyamakwighisyaki?

⁶ Netu twanganatoka eriyiyinia twamabya tukigha n’erilengekania buli oko by’erileberyako by’abandu abayiyinaya ebiri omo Biblia n’ebiri omo bitsapo byetu. Mwali wetu Merita owe Albania naye mwakola atya. Ekyo mukyamuwatikya eriyiyinia omughulu ekihanda kiwe kyamwendereraya. Akabugha ati: “Eky’erileberyako kya Yobu mukyanisikya mutima kutsibu. Yobu mwaghalwa kutsibu butsira eriminya ng’akaghalawa busanaki. Aliwe mwabugha ati: ‘Erihika okwʼihola lyage sindiendisyagana eritunganene lyage.’ (Yobu 27:5) Munalengekania ngoko amaligho ogho Yobu alabamo abya akalire kulenga awaghe kandi Yobu abya isyasi ekikaleka inyaghalwa. Aliwe ingye n’abya ininasi ekikaleka inaghalwa.”

7. Twamabya isituwite amaligho awakalire lino, litolere itwabya tukakolaki?

⁷ Kandi twanganawatya omubere wetu w’eriyiyinia tukasaba Yehova yo kangyi-kangyi n’erimubwira ngoko tukayowa busana n’amaligho wetu. (Flp. 4:6; 1 Tes. 5:17) Kwamugha lino twanganabya isituli n’amaligho awakalire. Aliwe ukanasaba Yehova uti akusondole omughulu wabirihangya-hangya kutse wabiribula eky’erikola? Twamabya tukasaba Yehova y’obuwatikya omo maligho make-make agho tukabana munabwire, isitwendisyataluka erikola tutya twamahikirwa n’amaligho awakalire omo mughulu owakasa. Ekyo kikendileka iwayiketera ngoko Yehova anasi omughulu awatolere owo akendisyakuwatikyamo kandi ngoko akendisyakuwatikya.​—Esy. 27:1, 3.

8. Eky’erileberyako kya mwali wetu Mira kikatukanganaya kiti ngoko eriyiyinia omo maligho wa munabwire kyanganatuwatikya eriyiyinia omo maligho awakasa? (Yakobo 1:2-4) (Ulebaye n’epitsa.)

⁸ Twamabya tukayiyinia omo maligho wa munabwire ekyo kikendisyatuwatikya eriyiyinia oko bulighe bunene obukasa. (Rom. 5:3) Busanaki tukabugha tukya? Abaghala n’abali betu bangyi bakabugha bati omughulu bakayiyinaya omo maligho malebe, ekyo kikabateghekanaya eriyiyinia omo wandi maligho awakasa. Omughulu bakalangira ngoko Yehova amabawatikya eriyiyinia omo maligho malebe, ekyo kikaleka ibatasyikirirya kundu ngoko Yehova anzire eribawatikya. Obwikirirya bukabawatikaya eriyiyinia omo maligho owakakwama. (Soma Yakobo 1:2-4.) Mwali wetu Mira ow’omo kighuho kye Albania mwalangira ngoko eritoka eriyiyinia omo maligho awalabamo embere mukyamuwatikya eriyiyinia omo wandi maligho mahya-mahya. Akabugha ati hakanabya omughulu inyayowa nga n’iye yuwite amaligho mangyi kulenga abandi. Omughulu akalengekanaya ngoko Yehova abirimuwatikya omo myaka 20 eyamabilaba, akayibwira ati: ‘Ubye mutaleghula. Isiwaleka erikolera Yehova lino abikuwatikya eriyiyinia omo biro bingyi ebikalakalire.’ Naghu wanganabya ukalengekania ngoko Yehova akakuwatikaya utoke eriyiyinia. Uminye ngoko obuli mughulu ukayiyinaya Yehova akabya inyanasi kandi akendisyakuhemba. (Mat. 5:10-12) Neryo omughulu obulighe bunene bukendisyatsuka, tukendisyabya itwabiribeghera eriyiyinia, neryo tukendisyayitsinga omwiyiyinia.

UBYE UKAKWIRA ABANDI B’OBULIGHE

9. Abakristo be Antiokia mubakangania bati omubere w’erikwira abandi b’obulighe?

⁹ Tulebaye ekyahikira Abakristo be Yudea omughulu enzala nene muyabya. Endeko ye Antiokia omo Suria yabere yowa ngoko abaghala babo be Yudea banemughalwa busana n’enzala, mubakwirabo bulighe. Neryo mubakola omwatsi mulebe eriwatikya abaghala n’abali babo. “Mobayisunza erituma esyofranka ngoko bangatoka busana nʼomubírí wʼeriwatikya abalikyetu abikere eYudea.” (Emib. 11:27-30) Nomo Abakristo ababya bakaghalwa busana n’enzala babya bikere hali, Abakristo be Antiokia mubayitsinga kundu eriyabawatikya.​—1 Yoa. 3:17, 18.

10. Omughulu Abakristo balikyetu bamahikirwa n’ebitsinduli niki kyo kikendikangania ngoko tuwite omubere w’erikwira abandi b’obulighe? (Ulebaye n’epitsa.)

¹⁰ Netu munabwire twanganakangania omubere w’erikwira abandi b’obulighe omughulu twamowa ngoko abaghala n’abali betu banemughalwa busana n’ebitsinduli kutse awandi maligho. Tukakola luba eribawatikya omwibulya abasyakulu nga twangakolaki eriwatikya oko mubírí mulebe, omwiteka ebighembo busana n’omubírí wetu w’omo kihugho kyosi, kutse omwisaba busana n’abalyahikirawa n’ebitsinduli.b (Emi. 17:17) Ng’eky’erileberyako oko 2020, Ehitunga nga 950 muhyahirwaho omo kihugho kyosi eriwatikya abatulawako n’ekihunzo kye KORONA. Tukasima kutsibu abaghala n’abali betu abakola butsibu omo hitunga ehyo. Kundi mubakwira Abakristo balikyetu b’obulighe mubaghabirabo ebindu by’ekinya-mubiri ebyo babya balaghireko n’eribawatikya erilola embere erikolera Yehova. Kandi mubahimba kutse erikokotya amanyumba wabo malebe n’Ebisenge by’eriramiryamo.​—Tasyalebya 2 Abanya Korinto 8:1-4.

11. Tukapipa tuti Tata wetu w’elubula omughulu tukakwira abandi b’obulighe?

¹¹ Omughulu tukayihira omo mwanya w’abandu abakahikirawa n’ebitsinduli, abandi bakalangira ebyosi ebyo tunemukola. Oko 2019, ekihunga kinene ekikaghulawamo Dorian mukyatsandya Ekisenge ky’Obwami omo Bahamas. Abaghala betu babere basonda erihimba buhya Ekisenge ekyo, mubabulya omuhimbi oyute Mwimiri wa Yehova nga anganakola omubírí oyo oko syofranga singahi. Mwababwira ati: “Nanzire erisangira oko mubírí . . . nanganabaha ebindu by’erihimbamo n’abafanyakazi . . . nanzire inawatikya endondeka yenyu. Ngatsema kutsibu ngoko mukawatikanaya omo kisomo kyenyu.” Abandu bangyi omo kihugho sibasi Yehova aliwe bakalangira ebyo Abimiri ba Yehova banemukola eriwatikya abandi. Kikatsemesaya erilangira ngoko erikwira bandi b’obulighe n’eribawatikya ky’angakuna abandu bangyi erisonda eriminya emyatsi mingyi oko Yehova, oMungu oyo “awite eriganyira inene”!​—Efe. 2:4.

12. Erikulya omubere w’erikwira abandi b’obulighe munabwire likatuteghekanaya liti oko bulighe bunene? (Eribisulirwa 13:16, 17)

¹² Busanaki tukendisyalagha oko omubere w’erikwira abandi b’obulighe n’eribawatikya oko mughulu w’obulighe bunene? EBiblia ikakanganaya ngoko abakaghana erisihika amatabali w’ekihugho bakendisyendereribwa​—lino n’omughulu w’obulighe bunene. (Soma Eribisulirwa 13:16, 17.) Abaghala n’abali betu banganalagha oko buwatikya batoke eribana ebyo balaghireko. Omughulu Omwami wetu Yesu Kristo akendisyasa akasyatswera abandu, twanzire inyatweya itunemukangania omubere w’erikwira abandi b’obulighe, neryo asyatubwira ati “mwimaye obwami.”​—Mat. 25:34-40.

WANZE ABAGHALA N’ABALI BENYU

13. Ngoko kikanganibwe omo Abanya Roma 15:7, Abakristo b’erimbere mubawatya bati olwanzo lwabo oko baghala n’abali babo?

¹³ Olwanzo wo wabya omubere owabya akakangania ngoko Abakristo b’erimbere bo babya omo kwenene. Aliwe sikyabya kyolo erikangania olwanzo olo. Terilengekania oko ndeko ye Roma eyabyamo abandu mbiriri-mbiriri. Yabyamo Abayahudi ababya bakasikya Emighambo ya Musa, n’ab’ebindi bihanda abakulira omo mibere eyitasosire ey’Abayahudi. Mwabya Abakristo balebe ini bakobe n’abandi ini bandu abali n’obwiranda​—kwamuhya nibya nabo ibanawite oko bakobe. Neryo Abakristo mbiriri-mbiriri abo mubalole embere bati erikanganania olwanzo? Omukwenda Paulo mwabwirabo ati “mukokanaye.” (Soma Abanya Roma 15:7.) Mwasonda erimbugha atiki? Ekinywa “mukokanaye” omo Kigiriki kikamaanisaya omundu eripokera owundi yo ndeke omo nyumba yiwe kutse abanywani balebe eripokera ndeke omwira muhya omo katunga kabo. Ng’eky’erileberyako, Paulo akabwira Filemoni ngoko angakokya ye Onesimu mwabugha ati: “Umukokaye ngoko wanganikokya.” (Flm. 17) Kandi Akwila na Pirisila mubakokya ye Apolo, oyo abya isyasi bingyi oko makangirirya w’Abakristo neryo “mobagenda haguma naye.” (Emib. 18:26) Abakristo abo mutalighira emibere yabo mbiriri-mbiriri yighabulebo, neryo mubabya bakakokania.

14. Anna n’omwira wiwe mubakangania bati olwanzo?

¹⁴ Netu kutya twanganakangania olwanzo oko baghala n’abali betu omwibya abira babo n’eribya tukalabya endambi haghuma n’abo. Ekyo ikikendileka nabo ibatukangania olwanzo. (2 Kor. 6:11-13) Tulebaye eky’erileberyako kya Anna na mwira wiwe. Babere banabihika omo mubírí wabo muhya w’obumisyonere omo luhande lw’amalengera-ryuba olye Afrika, ekihunzo kye KORONA mukyatsuka. Busana n’ekihunzo ekyo, mukyabakalako erihindana kibiribiri haghuma n’endeko yabo kandi mukyabakalako eriminya abaghala n’abali babo. Neryo mubakangania bati olwanzo? Mubayikasa eribya bakabirikira abaghala n’abali babo batoke eriminya nga bali bati n’eribabwira ngoko banzire kutsibu eriminyina nabo ndeke. Omughulu babya bakababirikira, ibakakyingula akamera batoke erikania ibanemulolanako. Ebihanda mubyatsema kutsibu kundi abamisyonere abo mubakanganiabo olwanzo neryo nabo mubatsuka eribya bakababirikira n’eribahandikira. Busanaki abamisyonere abo mubayikasa eriminya ndeke abaghala n’abali babo ab’omo ndeko nyihya eyo? Anna akabugha ati: “Sinangabirirwa n’ahake abaghala n’abali betu abatukanganaya olwanzo ingye n’ekihanda kyaghe omo mighulu eyuwene n’eyituwene. Ekyo mukyaleka naghe inabya ngakangania abandi b’olwanzo.”

15. Eky’erileberyako kya mwali wetu Vanessa kyamatwighisyaki okwibya tukanza abaghala n’abali betu bosi? (Ulebaye n’epitsa.)

¹⁵ Abangyi b’okw’itwe bali omo syondeko esirimo abandu b’emibere mbiriri-mbiriri. Twanganawatya olwanzo lwetu okw’ibo omwibya tukalangira emibere yabo mibuya. Mwali wetu Vanessa, oyo akakolera omo Nouvelle-Zélande, akabugha ati ikikamukalako erikola obwira n’abandu balebe omo ndeko yiwe. Neryo mwayisogha eribya akalabya endambi nene haghuma n’abaghala n’abali babo omo mwanya w’eribya akalengekania oko mibere yabo eyikamuhitanaya. Ekyo mukyamuwatikya arilangira ebyo Yehova akatsemera okw’ibo. Akabugha ati: “Eritsuka ekiro omwira waghe abya mulebya w’omutimbo, twabiribya tukahindana n’abaghala n’abali betu abawite emibere eyisighene neryo sikisyanikalako eritsukisya obwira haghuma nabo. Lino nganza abandu b’emibere yosi. Kilangirikire ngoko Yehova naye anzire abandu ab’emibere mbiriri-mbiriri kundi akabirikira abandu b’emihanda yosi omo ndondeka yiwe.” Tukakanganaya ngoko twanzire abandu abo omughulu tukayikasa eribalangira ngoko Yehova akalangirabo.​—2 Kor. 8:24.

16. Busanaki olwanzo lukendisyabya l’omughaso munene omughulu w’obulighe bunene? (Ulebaye n’epitsa.)

¹⁶ Olwanzo lukendisyabya l’omughaso munene omughulu obulighe bunene bukendisyatsuka. Yehova akendisyatuteya ati? Tulebaye ekyo Yehova abwira abandu biwe omughulu e Babeli ya kera muyabambirwa. Mwababwira ati: “Mwase, abandu bage, mwingire omo manyumba wenyu, mukinge esyonyuyi syenyu enyuma wenyu. Muyibise oko katambi kake, erihika aho erihitana lyamabilabira.” (Isa. 26:20) Alinga netu tukendisyabana obusondoli obuli ng’obo omughulu w’obulighe bunene. Alinga ebinywa “manyumba wenyu” bikasosekanaya esyondeko syetu. Yehova akatulagha ati omughulu w’obulighe bunene akendisyatuteya twamabilola embere erimukolera haghuma n’abaghala n’abali betu. Busana n’ekyo litolere itwakola kutsibu munabwire erianza abaghala n’abali betu tutoke erisyasabuka!

UYITEGHEKANAYE LINO

17. Twamabiyiteghekania lino, itukendisyatoka erikolaki omughulu w’obulighe bunene?

¹⁷ “Ekiro kinene [kya Yehova]” kikendisyabya omughulu owakalire oko bandu bosi. (Zef. 1:14, 15) Abandu ba Yehova n’abo bakendisyaghalwa. Aliwe twamabitsuka eriyiteghekania lino, itukendisyatoka irisighala itunatulere n’eriwatikya abandi. Tukendisyayiyinia omo maligho wosi ow’akendisyatuhikira. Omughulu Abakristo balikyetu bakendisyaghalwa tukendisyakola kyosi-kyosi eribawatikya, omwikwirabo bulighe, n’eribaha ebyo balaghireko. Kandi twamabigha erianza abaghala n’abali betu lino, isikyendisyatukalako eribakangania olwanzo omo biro ebikasa. Neryo Yehova akendisyatuhemba akatuha engebe y’erikota neryo tukendisyabirirwa ebitsinduli n’ebitsibu byosi.​—Isa. 65:17.