June

Yehova edalisa Akhristu a m’vyaka 100 voyambilila, cifukwa ecita zinthu mokatizhyana na mwezenzele zinthu pa nthawi yamene iyo. Kanyinji-kanyinji, Akhristu aŵa enzonzunziwa. Ndipo nthawi ziyakine izi zenzocitika pa nthawi yamene enzoiyembekezela lini. Ganizilani zecitikila Baranaba na mtumwi Paulo peenzolalikila ku Lusitara. Poyamba, ŵanthu eŵalandila bwino ndipo enzomvwishila uthenga wao. Koma pavuli pake, ŵanthu osusha “ekopa gulu ya ŵanthu” ndipo ayakine mwa ŵanthu aŵa etema Paulo miyala nomusiya apo n’kuti wasala patontho kufwa. (Mac. 14:19) Koma Baranaba na Paulo epitilizhya kulalikila ku madela ayakine. Kansi penkhala zofumapo zotyani? Ayakine mwa ŵanthu ŵecilalikila enkhala ophunzila. Ndipo mau na cisanzo cao, zetang’isha okhulupilila ayao. (Mac. 14:​21, 22) Ŵanthu anyinji epindula cifukwa cakuti Baranaba na Paulo aliyoleke kulalikila peenzonzunziwa. Tetyo, ngati tupitilizhya kucita nchito yawatituma Yehova, yove atidalise. w23.04 16-17 ¶13-14

Davide enze na adani anyinji koma soti oyofya pa umoyo wake ndipo nthawi zonse enzosenga Yehova kuti amuyavye. Yove enze wosimikizhya kuti Yehova ecimvwa noyankha mapemphelo ŵake. Namwe mungankhale na cidalilo coteti. Baibo yutisimikizhyila kuti Yehova angatipase nzelu na mphamvu kuti tikwanishe kupilila. Nthawi ziyakine angaseŵenzeshe wolambila muyasu olo ŵanthu amene omutumikila lini pali lomba kuti atiyavye. Ni nthawi lini zonse pamene Yehova angayankhe mapemphelo ŵasu monga ni mwetenzoganizila. Olo n’tetyo tuziŵa kuti ayankhe. Yove akotipasa zinthu zatufunikila pa nthawi yatuzifuna. Tetyo, pitilizhyani kupemphela muli na cidalilo cakuti akusamalileni pali lomba koma soti kuti “akakhutilishe vofuna va camoyo ciliconse” m’calo calomba.—Sal. 145:16. w23.05 8 ¶4; 13 ¶17-18

Mukoika maganizo ŵanu pa madaliso yamungapeze ngati mwakwanilisha colinga canu. Kansi mufunika kuika maganizo pa madaliso otyani? Ngati muli na colinga coŵelenga Baibo olo kupemphela, mukoganizila mwamene kucita izi kungatang’ishile ushamwali wanu na Yehova. (Sal. 145:​18, 19) Ngati colinga canu ni kukulisha nkhalidwe yacikhristu, mukoika maganizo pa mwamene colinga ici cingakuyavyileni kutang’isha ushamwali wanu na ayakine. (Akol. 3:14) Mungacite bwino kulemba vifukwa vukupangishani kufuna kukwanilisha colinga canu. Nthawi zonse mukopitulukamo mu zifukwa zamene izo. Koma soti mukotandala na ŵanthu amene angakulimbikisheni. Kulaŵila cendi, nthawi ziyakine tukondonkhala tiliye cifuno. Koma kansi izi zutanthauza kuti tingakwanilishe lini colinga casu? Yai. Olo kuti kucita izi kungankhale lini kupepu, kungankhale na zofumapo zabwino. w23.05 27-28 ¶5-8

Kuziŵa kuti tikayankhe mlandu pa zosankha ziipa zatingapange, kufunika kutisonkhezela kuulula macimo ŵasu, kuongolela nopewa kuwelezhyapo soti. Kucita izi, kungatiyavye kuti tipitilizhye kunkhala pa mpikishano wa ku moyo. Ngati mwapanga zosankha zosayenela, kansi mungacitenji? Mufunika lini kuononga nthawi yanu olo mphamvu zanu pofuna kuonesha kuti mwenze bwino ku mbali yanu olo kuimba ayakine mlandu. M’malo mwake, mufunika kuvomelezhya zolakwa zanu noyesayesa kucita zoyenela. Ngati mukaluziimba mlandu pa colakwa cemwecita, molicefya mukopemphela kwa Yehova, kuvomelezhya colakwa canu nomusenga kuti akukhululukileni. (Sal. 25:11; 51:​3, 4) Pepesani kuli ŵala ŵemwelakwila ndipo ngati n’poyenela, sengani thandizo kwa akulu. (Yak. 5:​14, 15) Mukophunzilapo kanthu pa zolakwa zanu noyesayesa kupewa kuwelezhyapo. Mukacita izi, mungankhale osimikizhya kuti Yehova akuonesheni cifundo nokupasani thandizo yamungafunikile.—Sal. 103:​8-13. w23.08 28-29 ¶8-9

Yehoyada eyavya Mfumu Yehoasi kuti ankhale munthu wabwino. Peenze mtontho, Yehoasi enzofuna kusangalasa Yehova. Koma pavuli pakuti Yehoyada wamwalila, Yehoasi eyamba kumvwishila kuli akalonga ampatuko. (2 Mbi. 24:​4, 17, 18) Yehova ekhumudwa ngako, ndipo “epitilizhya kuŵatumizhyila aneneli pakati pao kuti aŵawezhye kuli yove . . . , koma ove aliyoumvwe.” Aliyomvwishile kuli mwana wa Yehoyada, Zekariya wamene enze mneneli, wansembe koma soti khazeni wa Yehoasi. Mfumu Yehoasi efwika mpaka popaya Zekariya. (2 Mbi. 22:11; 24:​19-22) Yehoasi aliyopitilizhye kunkhala na wowa woyenelela kwa Yehova ndipo zinthu ziliyomuyendele bwino. Yehova enze ekamba kuti: “Ŵala oninyoza ni atyalatyala kuli neo.” (1 Sam. 2:30) Gulu itontho ya Asiriya yegonjesa Yehoasi wamene enze na “gulu ikulu ya masoja” ndipo “evutika ngako.” (2 Mbi. 24:​24, 25) Pavuli pakuti Asiriya aluta, Yehoasi epaiwa na atumiki ŵake cifukwa copaya Zekariya. w23.06 18-19 ¶16-17

Paulo enkhala kwa kanthawi ku Efeso ndipo enzolalikila nophunzisa uthenga uweme. (Mac. 19:​1, 8-10; 20:​20, 21) Yove enzoŵakonda ngako okhulupilila ayake ndipo enzofunishisha kuŵayavya kuti apitilizhye kunkhala okhulupilika kwa Yehova. Ku Efeso kwamene Paulo elembela kalata, enzokhulupilila vinthu vawenye na zamasenga. Ŵanthu a ku Efeso enzokonda ngako kucita ciwelewele ndipo enzocita lini nsoni na nkhalidwe iyi. Ove enzokonda kukamba nkhani zotukwana olo pa vikondwelelo vao va cipembezo. (Aef. 5:3) Ŵanthu anyinji a ku Efeso “enzokwanisha lini kuzindikila minkhalidwe yabwino,” kutanthauza kuti “enzokhumudwa lini na zeenzocita.” (Aef. 4:​17-19) Akaliyophunzila mfundo za Yehova zokhuza coyenela na cosayenela, cikumbumtima cao cenzoŵavutisha lini akacita cinthu ciipa. Tetyo, Paulo eŵafotokoza kuti enze “mu mfinzi ya maganizo ndipo enze patali na moyo wamene ucokela kwa Mulungu.” Koma ayakine mwa Aefeso eleka kunkhala mu mfinzi. w24.03 20 ¶2, 4; 21 ¶5-6

Gidiyoni enzofunika kuseŵenza mwamphamvu kuti atumikile monga woweluza. Amidiyani peenzothaŵa pakati pa usiku, Gidiyoni eŵapitikisha kucokela ku cigwa ca Yezereeli mpaka ku Yorodano, kwamene cuoneka kuti kwenze vimiti ngako. (Ower. 7:22) Kansi Gidiyoni epanama mu m’Mana wa Yorodano? Yai. Olo kuti enze eŵeŵa, yove pamozi na masoja ŵake 300 etauka m’Mana wa Yorodano ndipo epitilizhya kuŵapitikisha. Posilizhya pake, eŵapeza ndipo eŵagonjesa. (Ower. 8:​4-12) Gidiyoni enze na cidalilo cakuti Yehova amupase mphamvu, ndipo emuyavya. (Ower. 6:​14, 34) Gidiyoni na masoja ŵake, enzopitikisha mafumu aŵili acimidiyani na mendo ndipo cuoneka kuti mafumu aŵa enze ekwela pa ngamila. (Ower. 8:​12, 21) Koma moyavyiwa na Mulungu, Aisiraeli ekata mafumu aŵa ndipo epambana pa nkhondo. Molingana na izi, akulu ofunika kudalila Yehova wamene “oŵeŵa lini olo kufooka.” Yove oŵapasa mphamvu zakufunikila.—Yes. 40:​28, 29. w23.06 6 ¶14, 16

Tingankhale otang’a mosasamala kanthu za mavuto yatingakumane nayo. Tetyo tufunika kudalila Yehova. Ganizilani mwamene kudalila malangizo a Yehova kweyavyila Baraki. Pa nthawi iyi, Aisiraeli enze osakonzeka kuchaya nkhondo ndipo enzeve zida. Koma Yehova euzhya Baraki kuti akaniatane na Sisera na gulu yake ya nkhondo. (Ower. 5:8) Mneneli munakazi Debora euzhya Baraki kuti aseluke mu lupili noluta ku malo afulati kuti akaniatane na Sisera na magaleta yake ya nkhondo yokwanila 900. Olo kuti Baraki enzoziŵa kuti cingankhale covuta kwa Aisiraeli kuniatana na magaleta ya nkhondo pa malo afulati, ekonkha malangizo yecipasiwa. Masoja peenzoseluka mu lupili ya Tabori, Yehova ecitisha cimvula cikulu kulokwa. Izi zecitisha kuti magaleta ya nkhondo yajombe m’matika ndipo Yehova ecitisha Baraki kupambana pa nkhondo iyi. (Ower. 4:​1-7, 10, 13-16) Molingana na izi, Yehova angacitishe kuti tipambane ngati tingamudalile nodalila malangizo yakupeleka kupitila m’gulu yake. w23.07 19 ¶17-18

Kuleza mtima ni kofunika ngako kuti tikapulumuke. Molingana na atumiki okhulupilika a m’nthawi zakale, tufunika kuyembekezela moleza mtima kuti Mulungu akwanilishe malonjezo ŵake. (Aheb. 6:​11, 12) Baibo yutilinganizhya na mlimi. (Yak. 5:​7, 8) Mlimi oseŵenza mwakhama kuti akomole mbeu nozithilila. Olo n’tetyo, oziŵa lini nthawi yeneyene pati zikakule. Tetyo, mlimi oyembekezela moleza mtima apo ali na cidalilo cakuti akawezhye. Molingana na izi, nase tunkhala otangwanika pocita zinthu zauzimu, mosasamala kanthu kuti ‘tuziŵa lini siku pati akawele Asikulu wasu.’ (Mat. 24:42) Tuyembekezela moleza mtima tili na cidalilo cakuti pa nthawi yake yoyenela, Yehova akakwanilishe malonjezo ŵake onse. Ngati tingaleke kunkhala oleza mtima, tingaŵeŵe kuyembekezela ndipo patontho-patontho tingayambe kusiya cendi. Tingayambe soti kuika maganizo ŵasu pa zinthu zatuona kuti zingatisangalashe pali lomba. Koma ngati nise oleza mtima, tingakwanishe kupilila mpaka posilizhyila na kuyopulumuka.—Mika 7:7. w23.08 22 ¶7

Mwa kulinganizhya ulosi wa pa Danieli 2:​41-43 na maulosi ayakine opezeka m’buku ya Danieli na Chivumbulutso, tingaone kuti mendo yopanamila mgwilizano wa Anglo-America wamene ni ulamulilo wamphamvu ngako pacalo conse masiku ŵano. Ponena za ulamulilo uyu, Danieli elaŵila kuti “ufumu uyu ukankhale wotang’a pa vinthu viyakine koma pa vinthu viyakine ukankhale wosatang’a.” Ndaŵa yanji ku mbali iyakine ukankhale uliye mphamvu? N’cifukwa cakuti ŵanthu wamba amene opanamiliwa na lito inana ocepesha mphamvu zake zocita zinthu monga ni nsimbi. Tingaphunzile cendi cofunika ngako kufumila pa cifanizilo cecifotokoza Danieli. Tingaphunzile zinyinji makamaka pa mendo ya cifanizilo ici. Coyamba, Ulamulilo wa Anglo-America waonesha kuti ni wamphamvu ngako m’njila zosiyanasiyana. Mwacisanzo, wecita mbali ikulu ngako kuti apambane Nkhondo Yoyamba ya Pacalo Conse na Yaciŵili. Olo n’tetyo, ulamulilo uyu wankhala wofooka ndipo upitilizhye kunkhala wofooka cifukwa ca kusakatizhyana kwa nzika zake. Caciŵili, ulamulilo wa Anglo-America niye ulamulilo wamphamvu ngako pacalo conse wosilizhyila, Ufumu wa Mulungu ukaliyoloŵa m’malo mwa maboma a ŵanthu. w23.08 10-11 ¶12-13

Nthawi ziyakine, Davide enzocita nkhaŵa cifukwa ca mavuto koma soti mayeselo yeenzokumana nayo. (Sal. 18:​4, 5) Koma cikondi ca Yehova koma soti cisamalilo cake, zenzomusisimula. Yehova esogolela shamwali wake wamene enze ecita nkhaŵa ku “malo a uzu wobiliŵila” koma soti ku “malo opumulila a manzi anyinji.” Izi zeyavya Davide kunkhala soti na mphamvu ndipo ekwanisha kupitilizhya kutumikila Yehova mwacimwemwe. (Sal. 18:​28-32; 23:2) Molingana na izi, nase masiku ŵano “cifukwa ca cikondi cokhulupilika ca Yehova,” tukwanisha kupilila tikakumana na mavuto. (Maliro 3:22; Akol. 1:11) Umoyo wa Davide wenzonkhala pangozi nthawi zinyinji, ndipo enze na adani anyinji amphamvu. Koma cikondi ca Yehova cemupangisha kuzimvwa kuti enze wotetezeka. Davide enzokumvwa kuti Yehova enze naye pa cocitika ciliconse, ndipo izi zenzomulimbikisha. Niye cifukwa cake eimba kuti: “[Yehova] enipulumusa pa kuthaŵathaŵa kwangu.” (Sal. 34:4) Olo kuti nthawi ziyakine Davide enzocita wowa, ekwanisha kugonjesa wowa wake cifukwa enzoziŵa kuti Yehova enzomukonda. w24.01 30 ¶15-17

Phunzilamponi kanthu pa vosankha viipa va Yehoasi. Pavuli pakuti mkulu wa ansembe Yehoyada wamwalila, Yehoasi enkhala na ashamwali aipa. Yove emvwila malangizo aipa ya akalonga a Yuda amene enzokonda lini Yehova. Payakine muvomelezhya kuti Yehoasi enzofunika lini kukatizhyana na ŵanthu aŵa cifukwa enzocita vinthu viipa. M’malo mwake, yove emvwila malangizo ŵao aipa. Ndipo khazeni wake Zekariya peciyesa kumuongolela, emupaya. (2 Mbi. 24:​20, 21; Mat. 23:35) Ici cenze cinthu ciipa ngako. Yehoasi eyamba bwino umoyo wake koma comvwisha cisoni n’cakuti pavuli pake, enkhala wampatuko koma soti wopaya. Ndipo posilizhyila pake, atumiki ŵake emupaya. (2 Mbi. 24:​22-25) Kulaŵila cendi, yove sembe enze na umoyo wabwino kuti enze epitilizhya kumvwila Yehova na ŵanthu enzomukonda. w23.09 9 ¶6

Yesu eziŵa kuti Petulo angakwanishe kunkhala wokhulupilika. Tetyo, mwacikondi emuuzhya kuti “usacite wowa.” Cidalilo ceenze naco Yesu pa Petulo, cecinja umoyo wa Petulo. Pavuli pake, Petulo na mkwake Andireya esiya nchito yao yokasha nsomba nonkhala okonkha a Mesiya. Izi zecitisha kuti Yehova aŵadalise m’njila zinyinji. (Mko. 1:​16-18) Monga wokonkha wa Khristu, Petulo enze na zokumana nazo zinyinji zosangalasa. Mwacisanzo, eona pamene Yesu enzopolesha olwala, kucosa viŵanda noukisha akufwa. (Mat. 8:​14-17; Mko. 5:​37, 41, 42) Eona soti mensomphenya ocitisha cidwi okhuza udindo wa Yesu wa msogolo monga Mfumu ya Ufumu wa Mulungu. Petulo aliyoluŵe cocitika ici. (Mko. 9:​1-8; 2 Pet. 1:​16-18) Kuti Petulo aliyonkhale wokonkha wa Yesu, sembe aliyoone zonse izi. Mosakaikila, yove esangalala kuti aliyolole maganizo olakwika kumukangisha kulandila madaliso a Yehova. w23.09 21 ¶4-5

M’kalata yake yoyamba, mtumwi Petulo eseŵenzesha mau akuti “mukokondana ngako.” Cikondi coteti cufwikila osati tyala macimo atontho koma “anyinji.” (1 Pet. 4:8) Payakine Petulo ekumbukila mfundo yokhuza kukhululukila yeciphunzila kuli Yesu, vyaka vinyinji kuvuli. Pa nthawi iyi, Petulo enzoona kuti enze munthu wabwino pecilaŵila kuti angakhululukile mkwake kwa “nthawi zokwanila 7.” Koma Yesu emuphunzisa kuti enzofunika kukhululukila “maulwendo okwanila 77,” kutanthauza kuti paliye malile. Nase, tingaphunzilepo kanthu. (Mat. 18:​21, 22) Ngati nthawi ziyakine muvutika kuseŵenzesha malangizo aŵa, musafooke. Atumiki onse a Yehova aliye ungwilo ndipo nthawi ziyakine ovutika kukhululukila. Koma cofunika ngako pali lomba, n’cakuti mufunika kucita zonse zamungakwanishe kuti mukhululukile Mkhristu wamene ekulakwilani nonkhala naye pa mtendele. w23.09 29 ¶12

Peenze m’mala mwa cinsomba, Yona enze na cikhulupililo cakuti Yehova aamvwe pemphelo yake. Ndipo Yehova emuyavya. Yehova emupulumusa Yona ndipo pavuli pake, enkhala wokonzeka kucita nchito yecimutuma. (Yona 2:10–3:4) Ngati mukumana na ciyeso, kansi munkhala na nkhaŵa ngako cakuti mukangiwa kufotokoza mwamumvwila m’pemphelo? Olo kansi mukumvwa kufooka ngako cakuti mukangiwa kuphunzila Baibo? Mukokumbukila kuti Yehova omvwisha bwino ngako mavuto ŵamukumana nao. Tetyo olo mungapeleke pemphelo yacidule, mungankhale na cidalilo cakuti Yehova akupaseni zinthu zamufunikila. (Aef. 3:20) Ngati muvutika kuŵelenga olo kuphunzila Baibo cifukwa cakuti nimwe olwala, oŵeŵa olo muli na nkhaŵa ngako, mungamvwishile ku Baibo yolekodewa olo cimozi mwa zofalisa zasu. Mungacite soti bwino kumvwishila ku nyimbo zasu olo kuonelela mavidyo pa jw.org. Yehova ofunishisha kukupasani mphamvu, ndipo angacite izi ngati mupemphela nosakila mayankho a mapemphelo ŵanu m’Baibo koma soti m’zinthu ziyakine zawatipasa. w23.10 13 ¶6; 14 ¶9

Cihema na makacisi amene emangiwa ku Yerusalemu, yenzolingana ngako mkati. Mkati mwenze vipinda viŵili vamene venzopindiwa na cinyula. Vipinda ivi venzoitiwa kuti “Malo Opatulika” na “Malo Opatulika Ngako.” (Aheb. 9:​2-5; Eks. 26:​31-33) Mkati mwa Malo Opatulika mwenze coikapo lambi ca golide, guwa yoshokelapo nsembe zonunkhila na thebo yoikapo mikate yacioneselo. Ni “ansembe ozozewa” tyala amene enzololewa kuloŵa m’Malo Opatulika kuti acite nchito zao zaunsembe. (Num. 3:​3, 7, 10) Mkati mwa Malo Opatulika Ngako mwenzonkhala likasa ya cipangano ya golide yamene yenzopanamila kunkhalapo kwa Yehova. (Eks. 25:​21, 22) Ni mkulu wa ansembe tyala enzololewa kuloŵa m’Malo Opatulika Ngako kamozi pa caka pa Siku Yophimba Macimo. (Lev. 16:​2, 17) Enzoloŵa m’Malo Opatulika Ngako na milopa kuti aphimbe macimo ŵake na macimo ya mtundu wonse. M’kuluta kwa nthawi, Yehova emvwikisha bwino tanthauzo ya zinthu zenzopezeka m’cihema.—Aheb. 9:​6, 7. w23.10 27 ¶12

Mowelezhyawelezhya, m’Mau a Mulungu tupezamo lamulo yakuti ‘tikokondana.’ (Yoh. 15:12; Aro. 13:8; 1 Ates. 4:9; 1 Pet. 1:22; 1 Yoh. 4:11) Koma cikondi ni nkhalidwe ya mu mtima, ndipo paliye aliyense angakwanishe kuona mu mtima mwasu. Tetyo tingaoneshe tyani kuti tukonda akwasu na azilongosi? Tingacite izi mwa mau na zocita zasu. Pali njila zinyinji zatingaoneshelemo kuti tukonda akwasu na azilongosi. Onani visanzo ivi: “Mukouzhyana cendi.” (Zek. 8:16) “Sungani mtendele pakati panu.” (Mko. 9:50) “Pooneshana ulemu, nkhalani pasogolo.” (Aro. 12:10) “Landilanani.” (Aro. 15:7) “Pitilizhyani . . . kukhululukilana.” (Akol. 3:13) “Musaleke kunyamulilana voŵeŵesha.” (Aga. 6:2) “Mukolimbikishana.” (1 Ates. 4:18) “Pitilizhyani . . . kutonthozana.” (1 Ates. 5:11) “Mukopemphelelana.”—Yak. 5:16. w23.11 9 ¶7-8

Siku iliyonse, tupanga zosankha zamene zufuna cikhulupililo cotang’a. Mwacisanzo, tupanga zosankha pa nkhani yokhuza mayanjano, zosangulusha, maphunzilo, cikwati, ŵana na nchito. Tingacite bwino kuzikonsha kuti, ‘Kansi zosankha zangu zuonesha kuti nuziŵa kuti lombapano calo cino cionongewe noloŵewa m’malo na calo calomba ca Mulungu? Olo kansi nusonkhezelewa na ŵanthu amene okhulupilila lini kuti angankhale na moyo mpaka kale-kale?’ (Mat. 6:​19, 20; Luka 12:​16-21) Tingapange zosankha zanzelu ngati tutang’isha cikhulupililo casu pa lonjezo yakuti calo calomba cili pafupi. Tukumana soti na mayeselo yamene yangafune kuti tinkhale na cikhulupililo cotang’a. Tingakumane na cinzunzo, matenda akulu koma soti zinthu ziyakine zamene zingatifookeshe. Poyamba, tingaone monga kuti tingakwanishe kupilila mavuto yasu. Koma kanyinji-kanyinji, mavuto aŵa otola nthawi itali kuti yasile. Tetyo, tufunika kunkhala na cikhulupililo cotang’a kuti tikwanishe kupilila nopitilizhya kutumikila Yehova mwacimwemwe.—1 Pet. 1:​6, 7. w23.04 27 ¶4-5

Yehova oyembekezela kuti tikocita zinthu mokatizhyana na mapemphelo ŵasu. Mwacisanzo, mkwasu angasenge Yehova kuti amuyavye kuti masiku ayakine osati akaseŵenze na colinga cakuti akapezeke pa msonkhano wacigao. Kansi Yehova angayankhe tyani pemphelo iyi? Yehova angayavye mkwasu uyu kuti ankhale wotang’a mtima kuti akalaŵile na abosi ŵake. Olo n’tetyo, mkwasu uyu angafunike mphela kuluta kuti akalaŵile nao. Payakine angafunike kusenga mowelezhyawelezhya. Olo payakine angafunike kusenga muyake kuti akamuseŵenzele pati akankhale ku msonkhano kuti akayowelako, akaseŵenze pa malo a muyake. Payakine angafunike kutola cuti olo kuti akapasiwe lini ndalama iliyonse. Yehova oyembekezela kuti tikopemphelela zinthu zofunika mowelezhyawelezhya. Molingana na zecilaŵila Yesu, zinthu ziyakine zatingasenge zingayankhiwe lini nthawi yamene iyo. (Luka 11:9) Olo n’tetyo, tufunika lini kutaya mtima. M’malo mwake, tufunika kupemphela mowelezhyawelezhya koma soti mofumila pansi pa mtima. (Luka 18:​1-7) Ngati tupitilizhya kupemphelela zinthu zatufuna, tuonesha Yehova kuti zinthu zamene izo n’zofunika ngako. Kuyangizhyila apo, tuonesha kuti tili na cikhulupililo cakuti atiyavye. w23.11 22 ¶10-11

Yehova elonjeza shamwali wake Abulahamu kuti akankhale na mwana ndipo mitundu yonse pacalo ikadalisiwe cifukwa ca yove. (Gen. 15:5; 22:18) Cifukwa cakuti Abulahamu enze na cikhulupililo cotang’a mwa Mulungu, enze wosimikizhya kuti lonjezo iyi ikakwanilishiwe. Olo n’tetyo, Abulahamu peenze na vyaka 100 ndipo mkazi wake peenze na vyaka 90, banja iyi yokhulupilika yenzeve mwana. (Gen. 21:​1-7) Koma Baibo yulaŵila kuti: “[Abulahamu] enze na ciyembekezo koma soti cikhulupililo cakuti akankhale atata wa mitundu inyinji olo kuti izi zenzooneka monga kuti n’zosakwanishika. Ekhulupilila izi mokatizhyana na zelaŵiliwa.” (Aro. 4:18) Muziŵa kuti ciyembekezo ca Abulahamu cekwanilishiwa ndipo enkhala na mwana wamene zina yake enze Isaki. Ndaŵa yanji Abulahamu enze wosimikizhya kuti Yehova akakwanilishe lonjezo yake? Cifukwa cakuti enze pa ushamwali wotang’a na Yehova, Abulahamu “enze wosimikizhya kuti zecilonjeza Mulungu” zikakwanilishiwe. (Aro. 4:21) Yehova enzomukonda Abulahamu ndipo enzoona kuti enze munthu wolungama cifukwa ca cikhulupililo cake.—Yak. 2:23. w23.12 8 ¶1-2

Mkwasu wamene ni wodalilika, ocita khama posamalila maudindo ŵake onse. Ganizilani cisanzo ciweme ngako ca Yesu. Yove enzocita lini zinthu mosasamala olo kukangiwa kukwanilisha maudindo ŵake. M’malo mwake, ekwanilisha utumiki wake wonse wecimupasa Yehova olo pa nthawi yamene cenze covuta kucita tetyo. Yove enzokonda ŵanthu makamaka ophunzila ŵake ndipo mofunishisha, epeleka moyo wake cifukwa ca ove. (Yoh. 13:1) Potolela cisanzo ca Yesu, mukocita khama kukwanilisha utumiki ulionse wamungapasiwe. Ngati muziŵa lini mwamungacitile utumiki uyu, mukonkhala olicefya ndipo mukosenga thandizo kufumila kuli akwasu amene ni acikulile mwauzimu. Osati mukokhutila ngati mwacitako tyala mbali itontho. (Aro. 12:11) Ngati mucitila “Yehova, osati ŵanthu,” mukoyesayesa kucita bwino utumiki wanu nosilizhya mbali zonse zamungapasiwe. (Akol. 3:23) N’cendi kuti muliye ungwilo. Tetyo, mukonkhala olicefya novomelezhya zinthu zamungalakwise.—Miy. 11:2. w23.12 26 ¶8

Ni mwai ukulu ngako kunkhala mbali ya banja ya Yehova. Ŵala amene ali na mwai uyu ovomelezhya wamasalimo Davide wamene elaŵila kuti: “Wodala ni munthu wamene mwamusankha kuvwendela pafupi na mweo kuti ankhale mu luŵanza yanu.” (Sal. 65:4) Yehova olola lini tyala munthu aliyense kuti ankhale pa ushamwali na yove. Olola tyala ŵala amene aonesha kuti ofuna kunkhala pa ushamwali wotang’a na yove. (Yak. 4:8) Mukazipeleka kwa Yehova nobatizika, Mungankhale osimikizhya kuti mukabatizika, Yehova ‘akukhutulileni madaliso ŵake ndipo musoŵe lini kalikonse.“ (Mal. 3:10; Yer. 17: 8) Ubatizo ni ciyambi tyala ca utumiki wanu kwa Yehova. Munkhale na cifuno cocita zonse zamungakwanishe kuti musunge lonjezo yanu ya kuzipeleka kwa Yehova olo kuti mwakumana na zinthu zoyesa cikhulupililo canu. (Mla. 5:​4, 5) Monga wophunzila wa Yesu, mukokonkha cisanzo cake na malamulo ŵake mosamala.—Mat. 28:​19, 20; 1 Pet. 2:21. w24.03 8 ¶1-3

Nanga tyani ngati musangalala lini kucitila pamozi zinthu na muyanu wa m’cikwati? Kansi n’cinji cingakuyavyeni? Ganizilani cisanzo ca mulilo. Mulilo uyamba lini kuyaka na mphamvu nthawi yamene iyo. Koma munthu ofunika kupitilizhya kuikapo nkhuni kuti uyambe kuyaka na mphamvu. Molingana na izi, payakine namwe mungayambe mwa kucitila pamozi zinthu zitontho-zitontho. Mungasankhe kucita vinthu vamene monse musangalale navo nopewa vinthu vamene vingacitishe kuti muyambane. (Yak. 3:18) Mwa kuyamba na zinthu zitontho-zitontho, cikondi canu cingayambe soti kukula. Ulemu ni wofunika ngako m’cikwati. Uli monga ni mphepo yamene yucitisha mulilo kuyaka ngako. Ngati kuliye mphepo, mulilo uzima mosavuta. Molingana na izi, ngati ŵanthu olungulana olemekezana lini, cikondi cao cingasile kamangu. Koma ngati munalume na munakazi oyesayesa kuoneshana ulemu, cikondi cao cukula. Olo n’tetyo, mukokumbukila kuti cofunika ngako ni kuganiza lini kuti mumupasa ulemu muyanu wa m’cikwati, koma muyanu ofunika kuzimvwa kuti olemekezewa. w23.05 22 ¶9; 24 ¶14-15

M’Baibo, atumiki a Mulungu okhulupilika efotokoza nthawi pamene enze ecita nkhaŵa koma soti wowa cifukwa ca adani ŵao olo mavuto ayakine. (Sal. 18:4; 55:​1, 5) Molingana na izi, tingosushiwa na ayasu a ku sukulu, ku nchito, abanja ŵasu olo na boma. Ndipo tingacite wowa kuti tingafwe cifukwa ca matenda yatingolwala. Pa nthawi zoteti, tingazimvwe monga ni mwana wamene oziŵa lini cocita. Kansi Yehova otiyavya tyani pa nthawi zoteti? Yove otitonthoza notisisimula. Nthawi zonse mukopeza nthawi yotandala na Yehova mwa kupemphela noŵelenga Mau ŵake. (Sal. 77:​1, 12-14) Ngati mukonda kucita izi, cinthu coyamba cati mukocita mukakumana na mavuto, ni kusenga Ausuwanu akululu kuti akuyavyeni. Mukomuuzhya Yehova zinthu zukucitishani wowa na mwamumvwila. Ndipo mukomulola kulaŵila namwe kupitila m’Mau ŵake noona mwakukutonthozelani.—Sal. 119:28. w24.01 24-25 ¶14-16

Kuti tikwanilishe zolinga zasu zauzimu, tufunika kunkhala na cifuno. Ngati munthu ali na cifuno oyesayesa mwamphamvu kuti akwanilishe colinga cake. Lomba kansi n’cinji cingatiyavye kuti tikonkhala na cifuno? Yehova angaseŵenzeshe mzimu wake, kuti akupaseni cifuno cakuti mukwanilishe colinga canu. Nthawi ziyakine, tuziikila colinga cifukwa tuziŵa kuti ndiye zatufunika kucita. Ndipo kucita izi n’kwabwino ngako. Koma tingankhale lini na cifuno cocikwanilisha. Mukosinkhasinkha pa zinthu zawakucitilani Yehova. (Sal. 143:5) Mtumwi Paulo enzosinkhasinkha pa kuwama mtima kwecimuonesha Yehova ndipo izi zemulimbikisha kuti akotumikila Yehova mwakhama. (1 Akor. 15:​9, 10; 1 Tim. 1:​12-14) Molingana na izi, ngati tusinkhasinkha pa zawaticitila Yehova, zikotiyavya kuti tikwanilishe colinga casu.—Sal. 116:12. w24.02 8-9 ¶3-5

Tukondwelesha Ausuwasu akululu ngati tutamanda zina yao. (Sal. 119:108) Kansi izi zutanthauza kuti Mulungu wamphamvuzonse ali monga ni ŵanthu aliye ungwilo, amene ofuna kutamandiwa na ayakine cifukwa cakuti ofuna cilimbikiso? Yai. Ngati tutamanda Ausuwasu akululu, tuonesha kuti zecilaŵila Satana ponena za aliyense wa seo ni zawenye. Yove elaŵila kuti paliye munthu angapitilizhye kunkhala wokhulupilika kwa Mulungu noteteza zina yake ngati wayesewa. Kuyangizhyila apo, elaŵila kuti tonse tingaleke kutumikila Mulungu poganiza kuti tingapindule cifukwa cocita izi. (Yobu 1:​9-11; 2:4) Koma Yobu epitilizhya kunkhala wokhulupilika kwa Mulungu, ndipo eonesha kuti Satana ni wawenye. Kansi namwe mupitilizhye kunkhala okhulupilika kwa Mulungu? Aliyense wa seo ali na mwai woteteza zina ya Ausuwasu noŵakondwelesha mwa kuŵatumikila mokhulupilika. (Miy. 27:11) Kulaŵila cendi, ni mwai ukulu ngako kucita izi. w24.02 8-9 ¶3-5

Pavuli pakuti Mose na Yoswa amwalila, Yehova esankha oweluza kuti akosogolela ŵanthu ŵake. M’nthawi ya mafumu, Yehova esankha aneneli kuti akosogolela ŵanthu ŵake. Mafumu okhulupilika ekonkha malangizo yeciŵapasa aneneli. Mwacisanzo, Mfumu Davide, evomelezhya uphungu wecipasiwa na mneneli Natani. (2 Sam. 12:​7, 13; 1 Mbi. 17:​3, 4) Mfumu Yehosafati ekonkha malangizo yecipasiwa na mneneli Yahazieli ndipo elimbikisha ŵanthu a mu Yuda kuti ‘akodalila aneneli a Mulungu.’ (2 Mbi. 20:​14, 15) Mfumu Hezekiya peenzokumana na mavuto, esenga mneneli Yesaya kuti amuyavye. (Yes. 37:​1-6) Nthawi zonse ngati mafumu akonkha malangizo a Yehova, enzodalisiwa ndipo mtundu wa Aisiraeli wenzotetezewa. (2 Mbi. 20:​29, 30; 32:22) Uyu wenze umboni wakuti Yehova enzoseŵenzesha aneneli posogolela ŵanthu ŵake. w24.02 21 ¶8

Satana ofuna kuti tikokatizhyana na ŵanthu amene angapangishe kuti cikonkhala covuta kuli seo kukonkha malamulo a Yehova. Seo tufunika kunkhala osamala ngako. Talaŵila teti cifukwa cakuti masiku ŵano tingatandale na ŵanthu osati tyala mwacindunji, koma na pa malo otandalila a pa intaneti. Tufunika kugonjesa kaganizidwe ka calo kamene koonesha kuti kunkhala na nkhalidwe iipa kuliye vuto cifukwa tuziŵa kuti kucita izi n’kulakwa. (Aef. 4:​19, 20) Tetyo, tingacite bwino kuzikonsha kuti: ‘Kansi nupewa kukatizhyana na ŵanthu aipa ku nchito, ku sukulu olo ŵanthu ayakine amene olemekeza lini malamulo a Yehova? Kansi motang’a mtima nukonkha malamulo a Yehova olo kuti kucita izi kungapangishe ayakine kuniona kuti n’ne wovuta?’ Molingana na 2 Timoteyo 2:20-22, tingafunikile soti kunkhala osamala posankha ayasu mumpingo wacikhristu. Talaŵila teti cifukwa ayakine angatiyavye lini kuti tipitilizhye kutumikila Yehova mokhulupilika. w24.03 22-23 ¶11-12

Kansi mweyesapo kale kuganizila kuti Yehova ooneka tyani? Yehova tingamuone lini. Koma Baibo yumufotokoza m’njila zosiyanasiyana. Yove oitiwa kuti ni “zuŵa koma soti cishango” na kuti ni “mulilo woononga.” (Sal. 84:11; Aheb. 12:29) M’mensomphenya, Ezekieli efotokoza kuti Yehova olingana na mwala wa safilo, nsimbi yoŵeka koma soti utawaleza. (Ezek. 1:​26-28) Cifukwa cakuti Yehova tingamuone lini, nthawi ziyakine cingankhale covuta kukhulupilila kuti otikonda. Ayakine ovutika kukhulupilila kuti Yehova oŵakonda cifukwa ca zinthu zeŵacitikila kuvuli. Yehova omvwisha mwatumvwila koma soti mwazutikhuzila. Pofuna kutiyavya, otiuzhya minkhalidwe yake iweme kupitila m’Mau ŵake. Nkhalidwe ikulu ya Yehova ni cikondi. Baibo yulaŵila kuti “Mulungu ni cikondi.” (1 Yoh. 4:8) Zonse zakucita, ozicita cifukwa ca cikondi. Cikondi ca Mulungu n’cikulu koma soti n’cotang’a ngako cakuti ocionesha na kuli ŵanthu amene omukonda lini.—Mat. 5:​44, 45. w24.01 26 ¶1-3

Yehova esankha Mose kuti asogolele Aisiraeli pofuma mu Iguputo. ndipo monga umboni ooneka bwino, mzuŵa enzoŵasogolela kupitila mu mkumbi ndipo usiku na mulilo. (Eks. 13:21) Mose ekonkha mkumbi wamene uyu wamene wesogolela Aisiraeli ku Nyanja Isweta. Koma masoja aciiguputo enzokonkha Aisiraeli pavuli. Izi zeŵacitisha ngako wowa poganiza kuti mwina Aiguputo aŵapaye. Koma uku kwenze lini kuphonia. Yehova eseŵenzesha Mose pofuna kusogolela ŵanthu ŵake ku malo aŵa. (Eks. 14:2) Pavuli pake, Yehova eŵapulumusa m’njila yodabwisa. (Eks. 14:​26-28) Vyaka 40 pavuli pake, Mose epitilizhya kudalila mkumbi posogolela ŵanthu a Mulungu m’cipululu. (Eks. 33:​7, 9, 10) Kupitila mu mkumbi wamene uyu, Yehova elaŵila na Mose ndipo pavuli pake, yove euzhya ŵanthu zecimuuzhya Yehova. Aisiraeli eona umboni wooneka bwino wakuti Yehova enzoseŵenzesha Mose kuti aŵasogolele. w24.02 21 ¶4-5