July

Yesu etolela ndendende kaganizidwe koma soti mwakumvwila Ausuwake mu vinthu vonse vecilaŵila nocita, kuyangizhyilapo zozizwisa zecicita. (Yoh. 14:9) Kansi zozizwisa zecicita Yesu zutiphunzisa cinji? Yesu na Ausuwake otikonda ngako. Peenze pacalo, Yesu eonesha kuti okonda ngako ŵanthu mwa kuseŵenzesha mphamvu zake zozizwisa poyavya ŵanthu ovutika. Pa nthawi iyakine, analume aŵili osalolesha emusenga kuti aŵayavye. (Mat. 20:​30-34) Onani kuti Yesu ‘eŵacitila cifundo’ noŵapolesha. Pa vesi iyi, mau Acigiliki amene emasuliliwa kuti ‘eŵacitila cifundo’ otanthauza cifundo cofumila pansi pa mtima. Cifundo coteti ni cizindikilo ca cikondi, ndipo niye ceyavya soti Yesu kulyesha ŵanthu a njala nopolesha munthu wakhate. (Mat. 15:32; Mko. 1:41) Tingankhale osimikizhya kuti Yehova wamene ni Mulungu “wacifundo cikulu” na Mwana wake, otikonda ngako ndipo akumvwa caipa ngati tuvutika. (Luka 1:78; 1 Pet. 5:7) Ove ofunishisha kufumyapo mavuto yatukumana nayo. w23.04 3 ¶4-5

Tufunika kuyesayesa kucita zonse zatingakwanishe kuti tipewe kuŵelenga olo kumvwishila vinthu volakwika vamene ni vowanda m’calo cino ca Satana. Tingacite zinthu zosangalasa monga kuŵelenga nophunzila Baibo, kupezeka pa misonkhano notolako mbali m’nchito yolalikila. Zinthu izi zingatiyavye kuteteza maganizo ŵasu. Ngati tucita izi, Yehova olonjeza kuti atiyavye kuti osati tiyesewe kufwika pakuti tingakwanishe lini kupilila. (1 Akor. 10:​12, 13) Aliyense wa seo ofunika kupemphela mowelezhyawelezhya kupambana kale, kuti akwanishe kupitilizhya kunkhala wokhulupilika kwa Yehova m’masiku ŵano osilizhya. Yehova ofuna kuti ‘tikomukhutulila za mumtima mwasu’ m’pemphelo. (Sal. 62:8) Tikomutamanda nomuyamikila pa vinthu vonse vabwino vawaticitila. Tikomusenga kuti atiyavye kunkhala otang’a mtima mu utumiki na kuti atiyavye kulimbana na mavuto koma soti mayeselo yatingakumane nayo. Osati mukolola munthu aliyense olo cinthu ciliconse kukukangishani kupemphela kwa Yehova nthawi zonse. w23.05 7 ¶17-18

Ndaŵa yanji tupezeka pa misonkhano ya mpingo? Cifukwa cikulu n’cakuti tufuna kutamanda Yehova. (Sal. 26:12; 111:1) Tupezeka soti pa misonkhano kuti tilimbikishane m’nthawi zino zovuta. (1 Ates. 5:11) Ngati tanyamula kwanja kuti tiyankhepo niye kuti tutolamo mbali m’zocitika zonse ziŵili. Koma patupeleka ndemanga, tingakumane na mavuto. Payakine tingocita wowa kupeleka ndemanga. Olo tingankhale na cifuno cakuti titolemo mbali koma tingopasiwa lini mwai monga ni mwatufunila. Koma kansi n’cinji cingatiyavye kugonjesa mavuto aŵa? Mtumwi Paulo elaŵila kuti tufunika kuika nzelu pa ‘kulimbikishana.’ Tingaleke kumvwa wowa kuti tiyankhepo pa misonkhano ngati tukumbukila kuti ndemanga yasu ingalimbikishe ayakine olo kuti ni ifupi. Ndipo ngati tupasiwa lini mpata kuti tiyankhepo monga ni mwatufunila, tingasangalale poziŵa kuti ayakine mumpingo opasiwa mwai uyu.—1 Pet. 3:8. w23.04 20 ¶1-3

Mfumu yetwala cilengezo cakuti Ayuda amene enkhala mu ukapolo ku Babulo kwa vyaka pafupifupi 70, enzofunika kuwelela ku calo cao ku Isiraeli. (Eza. 1:​2-4) Ni Yehova tyala wamene sembe ekwanisha kucita izi. Cifukwa Ababulo enzokonda lini kumasula akapolo. (Yes. 14:​4, 17) Koma pa nthawi iyi Ababulo enze egonjesewa ndipo wolamulila wamene enkhalapo pavuli pake, euzhya Ayuda kuti awelele kwao. Izi zecitisha kuti Myuda aliyense, makamaka mutu wabanja afunike kupanga cosankha cowelela kwao olo kupitilizhya kunkhala ku Babulo. Koma kupanga cosankha ici kwenze lini kupepu. Penze vifukwa viyakine vamene sembe vecitisha ayakine kuti asawelele kwao. Mwacisanzo, Ayuda anyinji evyalikila ku Babulo ndipo niye tyala malo yeenzoziŵa. Ove enzoona kuti ku Isiraeli ni kwao lini koma yenze malo kweenzonkhala makolo ŵao. Cuoneka kuti Ayuda ayakine enze olemela cakuti cenze covuta kuti asiye mang’anda ŵao abwino na malonda ŵao na colinga cakuyonkhala ku calo ca cilwendo. w23.05 14 ¶1-2

Mau a Mulungu otilimbikisha kukulisha minkhalidwe monga kupilila, cifundo na cikondi. Lemba ya Luka 21:19 yulaŵila kuti: “Ngati mukapilile, mukapeze moyo.” Akolose 3:12 yulaŵila kuti: “Vwalani cifundo.” Ndipo 1 Atesalonika 4:​9, 10 yulaŵila kuti: “Mulungu okuphunzisani kukondana. . . Koma tukudandaulilani mweo akwasu kuti mupitilizhye kucita izi moyangizhyilika.” Mau a pa mavesi onse aŵa enzoluta kuli ophunzila amene enzoonesha kale minkhalidwe monga kupilila, cifundo na cikondi. Koma enzofunika kupitilizhya kukulisha minkhalidwe iyi. Nase tufunika kucita cimozimozi. Pofuna kutiyavya, ganizilani mwamene Akhristu oyambilila eoneshela minkhalidwe iyi. Pavuli pake, muone mwamungatolele cisanzo cao na mwamungaoneshele kuti mwakonzekela cisauso cikulu. Tetyo, cisauso cikulu cikayoyamba, mukankhale kuti mwaphunzila kupilila ndipo mukankhale ofunishisha kupitilizhya kupilila. w23.07 3 ¶4, 8

Kaya nise Akhristu ozozewa olo a mbelele ziyakine, tufunika kupitilizhya kuyenda pa “Mseu Utuŵa.” Mseu uyu utiyavye kupitilizhya kulambila Yehova lomba koma soti msogolo pamene Ufumu wa Mulungu ukalete madaliso anyinji pacalo. (Yoh. 10:16) Kuyambila mu 1919 C.E., analume, anakazi koma soti ŵana mamiliyoni ankhala ofuma m’Babulo Mkulu wamene ni Ufumu wa pacalo conse wacipembezo cawenye. Yehova eoneshesha kuti pasankhale zilizonse zamene sembe zesokoneza Ayuda amene enzocoka ku Babulo. (Yes. 57:14) Nanga tyani za “Mseu Utuŵa” wa masiku ŵano? Vyaka vinyinji kuvuli cikaliyofwika caka ca 1919, Yehova eseŵenzesha analume amene enzomuyopa pofuna kukonza mseu wofumila m’Babulo Mkulu. (Linganizhyani na Yesaya 40:3.) Ove ecita nchito yofunika ngako yokonza mseu yamene ni nchito yauzimu. Ecita izi kuti ayavye ŵanthu a mitima yabwino kufuma m’Babulo Mkulu noloŵa m’paladaiso wauzimu kuti alambile Yehova pamozi na atumiki ŵake. w23.05 15-16 ¶8-9

Yehova ofuna kuti tikomutumikila mwacimwemwe koma soti mofunishisha. (2 Akor. 9:7) Kansi izi zutanthauza kuti tufunika kuyesayesa kucita khama kuti tikwanilishe colinga casu olo kuti tiliye cifuno? Ganizilani cisanzo ca mtumwi Paulo. Yove ekamba kuti: “Nuniata muŵili wangu nousogolela monga kapolo.” (1 Akor. 9:​25-27) Olo kuti Paulo enzeve cifuno cocita zakufuna Yehova, yove ezikakamizhya. Kansi Yehova esangalala na utumiki wa Paulo? Eee. Yehova emudalisa cifukwa ca kuyesayesa uku. (2 Tim. 4:​7, 8) Molingana na izi, Yehova osangalala akationa tucita khama kukwanilisha colinga casu olo kuti tiliye cifuno. Yove osangalala cifukwa oziŵa kuti nthawi ziyakine tingakonde lini kucita zamene izo. Yove oziŵa kuti tucita izi cifukwa cakuti tumukonda. Monga ni mwamene Yehova edalisila Paulo, nase atidalise pa kuyesayesa kwatucita. (Sal. 126:5) Ngati tulandila madaliso ocokela kwa Yehova, tingayambe kunkhala na cifuno. w23.05 29 ¶9-10

Mtumwi Paulo elinganizhya ŵanthu ati akaleke kupulumuka pa siku ya Yehova na ŵanthu amene ali m’tulo. Ove oziŵa lini vucitika pakati pao olo kuziŵa ngati nthawi yaluta. Tetyo, angaziŵe lini zinthu zofunika ngako zamene zucitika olo kucitapo kanthu. Ŵanthu anyinji masiku ŵano ali lele mwauzimu. (Aro. 11:8) Ove okhulupilila lini kuti tunkhala “m’masiku osilizhya” na kuti cisauso cikulu casala patontho kuti ciyambe. (2 Pet. 3:​3, 4) Olo n’tetyo, seo tuziŵa kuti malangizo ouzhyiliwa akuti tinkhale menso ni ofunika ngako siku iliyonse. (1 Ates. 5:6) Koma Akhristu ouzhyiwa kunkhala menso nonkhala oganiza bwino. Ndaŵa yanji? Kuti tisaloŵelele mu zandale na m’nkhani za m’calo. Siku ya Yehova payuvwendela pafupi, ŵanthu apitilizhye kutikakamizhya kuti tikotolako mbali mu nkhani izi. Olo n’tetyo, tufunika lini kucita nkhaŵa ponena zatingayankhe. Mzimu wa Mulungu ungatiyavye kunkhala odekha, otang’a nopanga zosankha zanzelu.—Luka 12:​11, 12. w23.06 10 ¶6-7

N’cinji cuwela m’maganizo mwanu mukamvwa zina yakuti Samisoni? Payakine muganizila za mphamvu zinyinji zeenze nazo. Ndipo n’cendi kuti enze na mphamvu zinyinji. Koma Samisoni epanga cosankha ciipa camene cecitisha kuti akumane na mavuto. Olo n’tetyo, Yehova eika maganizo ŵake pa vinthu viweme vecicita Samisoni pomutumikila. Ndipo elola kuti cisanzo cake cilembewe m’Baibo na colinga cakuti citipindulishe. Yehova eseŵenzesha Samisoni pocita vinthu vamphamvu ngako na colinga cakuti ayavye ŵanthu ŵake Aisiraeli. Vyaka vinyinji pavuli pakuti Samisoni wamwalila, Yehova euzhyila mtumwi Paulo kulemba zina ya Samisoni pa m’ndandanda wa ŵanthu amene enze na cikhulupililo cotang’a. (Aheb. 11:​32-34) Cisanzo ca Samisoni cingatilimbikishe. Yove enzodalila Yehova olo pa nthawi zovuta. w23.09 2 ¶1-2

Tingakulishe nkhalidwe yasu yopilila mwa kupemphela kwa Yehova kaŵili-kaŵili nomuuzhya mavuto ŵasu onse. (1 Ates. 5:17) Payakine pali lomba mukumana lini na mavuto akulu. Koma kansi mupemphela kwa Yehova kuti akuyavyeni nthawi zonse mukakhumudwa, mukacita nkhaŵa olo ngati muziŵa lini zamungacite? Ngati nthawi zonse mupemphela kwa Mulungu kuti akuyavyeni pa mavuto atontho-atontho ŵamukumana nao pali lomba, niye kuti cikankhale cosavuta kucita izi msogolo mukayokumana na mavuto akulu. Mukankhale na cidalilo cakuti Yehova oziŵa nthawi pangakuyavyeni na mwangakuyavyileni. (Sal. 27:​1, 3) Ngati tupilila mavuto yatukumana nayo pali lomba niye kuti tikakwanishe kupilila mavuto ŵati tikakumane nao pa cisauso cikulu. (Aro. 5:3) Ndaŵa yanji talaŵila teti? Akwasu na azilongosi anyinji aona kuti nthawi zonse akakwanisha kupilila vuto iyakine, zuŵayavya kuti akwanishe kupilila soti vuto yokonkhapo. Kupilila kuŵayenga notang’isha cikhulupililo cao cakuti Yehova ni wokonzeka koma soti wofunishisha kuŵayavya. Cikhulupililo cuŵayavya kupilila mavuto yokonkhapo.—Yak. 1:​2-4. w23.07 3 ¶7-8

Kulicefya na cifundo ca Yehova, zumusonkhezela kuti aoneshe nkhalidwe yololela. Mwacisanzo, Yehova eonesha kuti ni wolicefya peenze esala patontho kuti aononge mzinda wa Sodomu mwamene mwenze ŵanthu aipa. Kupitila mwa angelo ŵake, Yehova euzhya munthu wolungama Loti kuti autukile ku dela ya malupili. Loti eyopa kuluta ku malo aŵa. Tetyo, esenga Yehova kuti amulole pamozi na banja yake kuti alute ku Zowari, mzinda utontho wamene Yehova enzofuna kuti nao auononge. Kuti efuna, Yehova sembe ekakamizhya Loti kuti acite zecimuuzhya. M’malo mwake, ecimvwa pempho ya Loti nomulola kuti alute ku Zowari. Ndipo izi zecitisha kuti Yehova asauononge mzinda uyu. (Gen. 19:​18-22) Vyaka vinyinji pavuli pake, Yehova eonesha cifundo ku ŵanthu a ku Nineve. Yove etuma mneneli Yona kuti akaŵacenjezhye kuti Mulungu aŵaononge pamozi na mzinda wao. Koma Anineve pecilapa, Yehova eŵamvwila cifundo ndipo aliyoononge mzinda uyu.—Yona 3:​1, 10; 4:​10, 11. w23.07 21 ¶5

Kansi tingaphunzilepo cinji pa cisanzo ca Yehoasi? Yove enze monga ni cimuti camene cili na mizhyu yamene ikuya lini patali ngako. Cimuti coteti cumuka lini kupona ngati kwawela cimphepo. Yehoyada pecimwalila, Yehoasi eyamba kumvwishila kuli ampatuko ndipo pavuli pake enkhala wosakhulupilika kwa Yehova. Cisanzo ici cuonesha kuti tufunika lini kumvwila Mulungu, tyala cifukwa cakuti a banja ŵasu na ayasu niye zakucita. Kuti tipitilizhye kunkhala otang’a mwauzimu, tufunika kukulisha mantha aumulungu pa seo seka mwa kuphunzila Mau a Mulungu, kusinkhasinkha nopemphela. (Yer. 17:​7, 8; Akol. 2:​6, 7) Yehova otiuzhya lini kucita zinthu zamene tingazikwanishe lini. Zakufuna zufotokozewa bwino pa Mlaliki 12:​13, yamene ikuti: “Yopa Mulungu wacendi nosunga malamulo ŵake, cifukwa izi niye zakufunika kucita munthu.” Ngati tuyopa Mulungu, tikakwanishe kulimbana na mavuto yati tikakumane nayo msogolo nonkhala otang’a. Paliye cati cikaononge ushamwali wasu na Yehova. w23.06 19 ¶17-19

Vesi 5 yuyamba na mau akuti: “Wonkhala pampando wacifumu elaŵila kuti.” (Chiv. 21:5a) Mau aŵa ni apadela cifukwa apa penze pa nthawi yoyamba mu nthawi zitatu pamene Yehova elaŵila yeka m’buku ya Chivumbulutso. Tetyo, cisimikizhyo ici cepelekewa osati na mngelo olo Yesu pavuli pakuti waukishiwa, koma na Yehova mwinewake. Izi zutisimikizhyila kuti tingakhulupilile zecilaŵila pavuli pake. Ndaŵa yanji? Cifukwa Yehova “angatale lini wenye.” (Tito 1:2) Mau aŵa otisimikizhyila kuti zatuŵelenga pa Chivumbulutso 21:​5, 6 zikakwanilishiwe cendi. Ganizilani mau akuti “Onani!” Mau Acigiliki amene emasuliliwa kuti “onani,” oseŵenzeshewa mowelezhyawelezhya m’buku ya Chivumbulutso. Kansi Yehova elaŵilanji pavuli pake? Elaŵila kuti: “Nupanga zinthu zonse kunkhala zalomba.” N’cendi kuti Yehova akapange masinthidwe aŵa msogolo. Koma olaŵila mau aŵa monga kuti wayakwanilisha kale cifukwa ni wosimikizhya kuti akakwanilishe lonjezo yake.—Yes. 46:10. w23.11 3-4 ¶7-8

Petulo elimbana na vifooko vake. Ganizilani visanzo ivi. Yesu peciŵauzhya kuti avutike nopaiwa monga ni mweyelaŵilila Malemba, Petulo emuzuzula. (Mko. 8:​31-33) Mowelezhyawelezhya, Petulo na atumwi ayakine enzokonda kukangana pa nkhani yakuti ni ŵani enze mkulu pakati pao. (Mko. 9:​33, 34) Pa usiku wakuti mailo Yesu apaiwe, Petulo etenda kwatu munthu muyakine. (Yoh. 18:10) Pa usiku umozimozi, cifukwa coyopa ŵanthu, katatu konse Petulo ekana shamwali wake Yesu kuti enzomuziŵa lini. (Mko. 14:​66-72) Izi zecitisha kuti Petulo alile moŵaŵiwa mtima. Yesu aliyomusiye mtumwi wake wamene enze evutika maganizo. Pavuli pakuti waukishiwa, yove esimikizhyila Petulo kuti enze akalumukonda. Yesu esenga Petulo kuti molicefya atumikile monga mciŵeta wa mbelele zake. (Yoh. 21:​15-17) Ndipo Petulo enze wokonzeka kucita zecimuuzhya Yesu. Tetyo, yove enze m’mozi mwa ŵanthu oyambilila kuzozewa na mzimu utuŵa pa Pentekosite ku Yerusalemu. w23.09 22 ¶6-7

“Mtumwi Petulo elimbikisha akulu ayake kuti, “Ŵetelani mbelele za Mulungu.” (1 Pet. 5:​1-4) Ngati nimwe mkulu, tuziŵa kuti mukonda akwasu na azilongosi ndipo mufunishisha kuŵaŵetela. Olo n’tetyo, nthawi ziyakine mungaone kuti nimwe otangwanika ngako olo oŵeŵa cakuti mungakwanishe lini udindo uyu. Kansi mungacitenji? Mukouzhya Yehova mwamumvwila. Petulo elemba kuti: “Ngati muyakine ofuna kutumikila, atumikile modalila mphamvu yakupeleka Mulungu.” (1 Pet. 4:11) Payakine akwasu na azilongosi angokumana na mavuto amene angasililetu lini mu dongosolo ino ya zinthu. Koma mukokumbukila kuti “mciŵeta mkulu,” Yesu Khristu, angaŵayavye kupambana mwamungaŵayavyile mweo. Yove angacite izi pali lomba koma soti m’calo calomba. Cakufuna Mulungu kuli akulu n’cakuti akokonda akwasu na azilongosi, kuŵaŵetela nonkhala cisanzo ciweme kuli ove. w23.09 29-30 ¶13-14

Tufunika kupewa kaganizidwe ka ŵanthu amene okonkha lini malamulo a Yehova. Ngati tingaone zinthu monga ni mwakuzionela ŵanthu amene okonkha lini malamulo a Yehova, tingayambe kunyalanyaza Yehova na malamulo ŵake. (1 Akor. 3:19) “Nzelu za cino calo” zulimbikisha ŵanthu kusamvwila Mulungu. Akhristu atontho a mumpingo wa Pegamo na Tiyatira etolela minkhalidwe iipa ya ŵanthu a m’mizinda yamene iyi amene enzocita ciwelewele nolambila mafano. Yesu eŵapasa uphungu wamphamvu cifukwa colekelela nkhalidwe ya ciwelewele. (Chiv. 2:​14, 20) Masiku ŵano, ŵanthu angatisonkhezele kuti tinkhale na kaonedwe kolakwika. Abanja na ayasu angatisonkhezele kuti tiphwanye malamulo a Yehova. Mwacisanzo, angalaŵile kuti kuphwanya malamulo a Yehova okhuza ciwelewele kuliye vuto na kuti malamulo a m’Baibo pa nkhani iyi ni yakale ngako. Nthawi ziyakine tingaganize kuti malangizo yakutipasa Yehova ni yosamvwika bwino. Tingayesewe kuti ticite zinthu ‘zopitilila pa zolembewa.’”—1 Akor. 4:6. w23.07 16 ¶10-11

Mariya enzofunikila mphamvu. Yove enze kuzonkhala na vumo olo kuti enze akaliyolunguliwa. Ndipo mosasamala kanthu kuti enze akaliyolelapo mwana wake, enzofunika kusamalila mwana wamene enze kuzonkhala Mesiya. Kuyangizhyila apo, enze akaliyolalapo na munalume. Koma enzofunika kuuzhya Yosefe kuti enze na vumo. Kulaŵila cendi, kucita izi kwenze kovuta. (Luka 1:​26-33) Kansi Mariya elandila tyani mphamvu zeenzofunikila? Esenga thandizo kufumila kuli ŵanthu ayakine. Mwacisanzo, esenga Gabirieli kuti amufotokozele zinyinji zokhuza utumiki uyu. (Luka 1:34) Nthawi itontho pavuli pake, eyenda msenga utali kuluta ku ‘dela ya malupili’ ku Yuda na colinga cakuti akatandale kuli wabanja wake Elizabeti. Elizabeti eyamikila Mariya ndipo mouzhyiliwa na Yehova efotokoza ulosi wokhuza mwana enze m’mala mwa Mariya. (Luka 1:​39-45) Mariya elaŵila kuti Yehova “ecita zinthu zamphamvu na kwanja yake.” (Luka 1:​46-51) Yehova etang’isha Mariya kupitila mwa Gabirieli na Elizabeti. w23.10 14-15 ¶10-12

Namba itontho ya ophunzila a Khristu ezozewa na mzimu utuŵa ndipo ali pa ushamwali wapadela na Yehova. Akhristu aŵa amene ni a 144,000 ofunika kutumikila monga ansembe pamozi na Yesu kululu. (Chiv. 14:1) Malo Opatulika a m’cihema opanamila kusankhiwa kwao monga ŵana a Mulungu auzimu paakali pacalo. (Aro. 8:​15-17) Malo Opatulika Ngako a m’cihema opanamila kululu kwakunkhala Yehova. “Cinyula” camene cenzopinda Malo Opatulika na Malo Opatulika Ngako cupanamila muŵili wa nyama wa Yesu wamene wenzokangisha kuti aloŵe kululu monga Mkulu wa Ansembe wapalulu wa m’kacisi wauzimu. Mwa kupeleka muŵili wake monga nsembe, Yesu esegula njila ya moyo wakululu kwa Akhristu onse ozozewa. Nao ofunika kusiya miŵili yao ya nyama kuti akalandile mphoto yao kululu.—Aheb. 10:​19, 20; 1 Akor. 15:50. w23.10 28 ¶13

A Efuraimu peenzokangana naye, Gidiyoni aliyoyankhe mwaukali. (Ower. 8:​1-3) Yove eonesha kulicefya mwa kumvwishila nkhaŵa zao ndipo mocenjela esilizhya vuto yenze pakati pao. Akulu anzelu angatolele cisanzo ca Gidiyoni mwa kumvwishila mosamala noyankha modekha ngati ayakine okangana nao. (Yak. 3:13) Kucita izi kuyavya kuti mumpingo munkhale mtendele. Gidiyoni peenzotamandiwa cifukwa cogonjesa Amidiyani, yove epeleka ulemelelo wonse kwa Yehova. (Ower. 8:​22, 23) Kansi akulu angatolele tyani cisanzo ca Gidiyoni? Akulu ofunika kupeleka ulemelelo wonse kwa Yehova pa zinthu zaakwanisha kucita. (1 Akor. 4:​6, 7) Mwacisanzo, ngati mkulu oyamikiliwa cifukwa ca luso yophunzisa yaali nayo, angalaŵile kuti malangizo ocokela m’Mau a Mulungu na m’gulu ya Yehova niye otiyavya. Akulu ofunika kuzifufuza kuti aone ngati kaphunzisidwe kao kopeleka ulemelelo kwa Mulungu olo ngati ni kofuna kuti ŵanthu akoŵatamanda. w23.06 4 ¶7-8

Ngati tiliyolandile zinthu zatasenga, tingacite bwino kuzikonsha kuti, ‘Kansi nupemphelela zinthu zoyenelela?’ Kanyinji-kanyinji, tukonda kuganiza kuti tuziŵa bwino zinthu zatufunikila. Koma zinthu zatingasenge, payakine zingatiyavye lini kwenekwene. Ngati tupemphelela kuti aticoselepo vuto iyakine, payakine pangankhale njila iyakine yabwino ngako yatingasilizhyilemo vuto yamene iyo kupambana yatasenga. Ndipo payakine zinthu ziyakine zatingasenge, zingankhale zosakatizhyana na cifunilo ca Yehova. (1 Yoh. 5:14) Mwacisanzo, ganizilani cisanzo ca makolo amene esenga Yehova kuti mwana wao apitilizhye kutumikila Yehova. Iyi ingaoneke kuti ni pempho yoyenelela. Olo n’tetyo, Yehova okakamizhya lini aliyense kuti akomutumikila. Yove ofuna kuti seo tonse, kuyangizhyilapo ŵana ŵasu tikosankha seka kumutumikila. (Deut. 10:​12, 13; 30:​19, 20) Tetyo, makolo ofunika kusenga Yehova kuti akophunzisa ŵana ŵao moŵafwika pa mtima. Kucita izi, kungayavye ŵana ŵao kuti akokonda Yehova nonkhala naye pa ushamwali.—Miy. 22:6; Aef. 6:4. w23.11 21 ¶5; 23 ¶12

Ndaŵa yanji kutonthozana ni njila yofunika ngako yooneshelamo kuti tukonda akwasu na azilongosi? Molingana na buku iyakine yofotokoza Baibo, mau yeciseŵenzesha Paulo yakuti “kutonthozana,” yotanthauza “kunkhala pafupi na munthu wamene okumana na mavuto akulu na colinga cakuti timulimbikishe.” Tetyo, ngati talimbikisha mkwasu olo kalongosi wamene okumana na mavuto, tumuyavya kuti apitilizhye kutumikila Yehova mokhulupilika. Nthawi zonse tikacita izi, tuonesha kuti tumukonda. (2 Akor. 7:​6, 7, 13) Kumvwa cifundo notonthoza ayakine n’kokatizhyana ngako. Motyani? Ngati munthu omvwila cifundo munthu muyakine wamene okumana na mavuto, onkhala wofunishisha kumutonthoza mwa kucitapo kanthu kuti amuyavye. Tetyo, cifundo cutisonkhezela kuti tikotonthoza ayakine. Onani mwamene Paulo eoneshela kukatizhyana kulipo pakati pa cifundo ca Yehova na citonthozo cakupeleka. Paulo elaŵila kuti Yehova ni “Tata wacifundo cikulu koma soti Mulungu wamene otitonthoza m’njila iliyonse.”—2 Akor. 1:3. w23.11 9-10 ¶8-10

Okonkha onse a Khristu, angayembekezele kukumana na mavuto. Ganizilani cisanzo ca mtumwi Paulo. Yove euzhya Akhristu a ku Tesalonika kuti: “Petenze namwe pamozi, tenzokuuzhyilantoni kuti tuwamila kukumana na masauso, ndipo mwazacitikila teti niye mwamuziŵila.” (1 Ates. 3:4) Ndipo kwa Akhristu a ku Korinto, elaŵila kuti: “Tufuna lini kuti munkhale osaziŵa za masauso yetekumana nayo . . . Tenzeve soti ciyembekezo conkhala na moyo.”(2 Akor. 1:8; 11:​23-27) Nao Akhristu a masiku ŵano angayembekezele kukumana na masauso osiyanasiyana. (2 Tim. 3:12) Cifukwa cokhulupilila Yesu nonkhala wokonkha wake, abanja ŵanu na ayanu angokucitilani nkhanza. Kansi abosi ŵanu olo ayanu a ku nchito okusushani cifukwa conkhala woona mtima m’zinthu zonse? (Aheb. 13:18) Olo kansi mwekumanapo na cisuso cofumila ku boma cifukwa couzhyako ayakine za ciyembekezo canu? Mosasamala kanthu za masauso yatingakumane nayo, Paulo ekamba kuti tufunika kusangalala. w23.12 10-11 ¶9-10

Yakobo ekumana soti na mavuto ayakine. Ŵana aŵili a Yakobo, Simeoni na Levi, eleta citonzo pa banja yao koma soti pa zina ya Yehova. Kuyangizhyila apo, mkazi wokondeka wa Yakobo wamene ni Rakele, ecifwa peenzovyala mwana waciŵili. Ndipo cifukwa ca cilala, Yakobo ekakamizhyika kukukila ku Iguputo olo kuti enze mkulukazi. (Gen. 35:​16-19; 37:28; 45:​9-11, 28) Mosasamala kanthu za mavuto yonse aya, Yakobo aliyoleke kukhulupilila Yehova na malonjezo ŵake. Cifukwa ca izi, Yehova emuonesha kuti enzomukonda. Mwacisanzo, olo kuti Labani emucitila vinthu vinyinji viliye cilungamo, Yehova emudalisa mwa kumupasa cuma cinyinji. Ndipo ganizilani tyala cimwemwe ceenze naco Yakobo pecikumana soti na mwana wake Yosefe wamene enzoganiza kuti ecifwa ni kale. Yakobo ekwanisha kupilila mavuto yonse aya cifukwa enze pa ushamwali wotang’a na Yehova. (Gen. 30:43; 32:​9, 10; 46:​28-30) Ngati tili pa ushamwali wotang’a na Yehova, nase tingakwanishe kupilila mavuto yosayembekezeleka. w23.04 15 ¶6-7

Salimo 23 ni nyimbo yamene yufotokoza cidalilo catingankhale naco pa cikondi ca Yehova na cisamalilo cake. Davide wamene elemba Salimo iyi, efotokoza za ushamwali wotang’a wenze pakati pa yove na Mciŵeta wake, Yehova. Davide enzolola Yehova kumusogolela, ndipo enzomudalila na mtima wonse. Yove enzoziŵa kuti Yehova akomuonesha cikondi mu umoyo wake wonse. N’cinji cemucitisha kunkhala na cidalilo coteti? Davide enzoona kuti Yehova enzomusamalila cifukwa cakuti enzomupasa zonse zofunikila nthawi zonse. Davide enzoziŵa kuti enze pa ushamwali wotang’a na Yehova na kuti yove enzokondwela naye. Niye cifukwa cake enze wosimikizhya kuti mosasamala kanthu za mavuto yaangakumane nayo msogolo, Yehova apitilizhye kum’samalila. Cifukwa cakuti enze wosimikizhya kuti Yehova enzomukonda nomusamalila, Davide enzocita lini nkhaŵa. M’malo mwake, enzonkhala wokondwela koma soti wokhutila.—Sal. 16:11. w24.01 29 ¶12-13

Kufumila pa nthawi ya Nkhondo Yaciŵili ya Pacalo Conse, atumiki a Yehova m’vyalo vinyinji ankhala olalikila mwaufulu. Izi zacitisha kuti ŵanthu anyinji amuziŵe Yehova na kuti atumiki ŵake akwanishe kulalikila pacalo conse. Masiku ŵano, akwasu a m’Bungwe Yolamulila opitilizhya kukonkha malangizo a Khristu. Ove ofuna kuti malangizo yakupeleka kuli akwasu na azilongosi, yakooneka kuti yofumila kwa Mulungu. Kuyangizhyila apo, ove oseŵenzesha oyanganila a madela na akulu popeleka malangizo ku mipingo. Akulu ozozewa ali pa “kwanja yamalendi” ya Khristu. (Chiv. 2:1) Akulu aŵa aliye ungwilo ndipo nthawi ziyakine olakwisa zinthu. Nthawi ziyakine Mose na Yoswa enzolakwisa zinthu monga ni mweenzocitila atumwi. (Num. 20:12; Yos. 9:​14, 15; Aro. 3:23) Olo n’tetyo, Khristu osogolela kapolo wokhulupilika na wanzelu koma soti akulu ndipo apitilizhye kucita teti. Tetyo, tili na vifukwa vomvwika vokhulupilila malangizo yaakutipasa kupitila muli analume aŵa amene otisogolela. w24.02 23-24 ¶13-14

Masiku ŵano, tingakondweleshe Yehova mwa kulaŵila zokhuza yove m’njila yoonesha kuti tumuyamikila nomukonda. Mwacisanzo, ngati tulalikila, colinga casu cikulu ni kuyavya ayakine kuti avwendele pafupi na Yehova noŵayavya kuti akoona Ausuwasu acikondi monga ni mwatuŵaonela seo. (Yak. 4:8) Tusangalala ngako kuonesha ŵanthu mwamene Baibo yufotokozela Yehova, cikondi cake, cilungamo, nzelu, mphamvu na minkhalidwe iyakine iweme. Tutamanda soti Yehova nomukondwelesha mwa kuyesayesa kutolela cisanzo cake. Tikacita izi, ayakine aone kuti nise osiyana na ŵanthu a m’calo cino ndipo angafune kuziŵa cifukwa cake tusiyana. (Mat. 5:​14-16) Patucita nao zinthu, tufunika kuŵauzhya cifukwa cake tucita zinthu mosiyana na ayakine. Ndipo ŵanthu oona mtima avwendele pafupi na Mulungu wasu. Ngati tutamanda Yehova mwa njila iyi, tukondwelesha mtima wake.—1 Tim. 2:​3, 4. w24.02 10 ¶7

Kuti mukule mwauzimu, mufunika kukulisha maluso yamene yangakuyavyeni mu umoyo wanu. Izi zingakuyavyeni kukwanilisha maudindo mumpingo, kupeza nchito yamene ingakuyavyeni kuzisamalila koma soti kusamalila banja yanu nonkhala pa ushamwali uweme na ŵanthu ayakine. Mwacisanzo phunzilani kuŵelenga nolemba bwino. Baibo yulaŵila kuti wodala ni munthu wamene opatula nthawi yoŵelenga Mau a Mulungu noyasinkhasinkha siku iliyonse. (Sal. 1:​1-3) Munalume ngati oŵelenga Baibo siku iliyonse, zimuyavye kuti aziŵe bwino kaganizidwe ka Yehova. Kucita izi kungamuyavye kuti ankhale woganiza bwino noziŵa mwaangaseŵenzeshele Malemba mu umoyo wake. (Miy. 1:​3, 4) Akwasu na azilongosi mumpingo odalila thandizo ya akwasu amene okwanisha kuphunzisa nopeleka malangizo ofumila m’Baibo. Ngati mukwanisha kuŵelenga nolemba bwino, zikuyavyeni kuti mukokonzekela bwino nkhani koma soti ndemanga zamene zingalimbikishe ayakine notang’isha cikhulupililo cao. Mukokwanisha soti kulemba manosi yamene yangakuyavyeni kuti mutang’ishe cikhulupililo canu nolimbikisha ayakine. w23.12 26-27 ¶9-11

Ngati mwacita wowa, mukosinkhasinkha pa zati akacite Yehova msogolo. Mukoganizila mwati mukamvwile, Satana akayocosewapo, ŵanthu aipa akayoonongewa nosala tyala ŵanthu olungama koma soti pamene kusoŵa ungwilo kwasu kukosila patontho-patontho siku iliyonse. Cisanzo ciyakine pa msonkhano wacigao wa mu 2014, ceonesha mwatingaganizilile pa ciyembekezo casu. M’cisanzo ici, atata elaŵizhyana na banja yao mwamene lemba ya 2 Timoteyo 3:​1-5 ingamvwikile mosiyanako kuti mavesi aŵa elosela zati zikacitike m’Paladaiso. Elaŵila kuti: “M’calo calomba, ikankhale nthawi yapadela koma soti yosangalasa. Pakuti ŵanthu akankhale okonda ayao, okonda zinthu zauzimu, olicefya, otamanda Mulungu, omvwila makolo, oyamikila, okhulupilika, okonda abanja ŵao, ofuna kukatizhyana na ayao, olaŵila zabwino zokhuza ayao, ozilesha, ofasa, okonda zabwino, odalilika, ololela, osameka, okonda Mulungu m’malo mokonda zosangulusha koma soti ozipeleka kwa Mulungu. Ŵanthu oteti ukokatizhyana nao.” Kansi mulaŵizhyana na banja yanu olo okhulupilila ayanu zokhuza mwati ukankhalile umoyo m’calo calomba? w24.01 6 ¶13-14

Ni cinthu cokondwelesha kuziŵa kuti Yehova okondwela na atumiki ŵake monga gulu. Baibo yulaŵila kuti: “Yehova okondwela nao ŵanthu ŵake.” (Sal. 149:4) Nthawi ziyakine, ŵanthu ayakine angayambe kukaikila ngati Yehova okondwela nao. Ŵanthu anyinji otomolewa m’Baibo amene etumikila Yehova mokhulupilika, pa nthawi iyakine enkhalako na maganizo oteti. (1 Sam. 1:​6-10; Yobu 29:​2, 4; Sal. 51:11) Baibo yufotokoza momvwika bwino kuti olo kuti ŵanthu aliye ungwilo, angankhale ovomelezhyeka kwa Yehova. Motyani? Mwa kukhulupilila Yesu nobatizika. (Yoh. 3:16) Mwa njila iyi, tuonesha kuli ayakine kuti telapa macimo ŵasu na kuti tepanga lonjezo yakuti tikocita cifunilo ca Mulungu. (Mac. 2:38; 3:19) Yehova okondwela ngako ngati tacita zinthu izi na colinga cakuti tinkhale pa ushamwali na yove. Tetyo, ngati tuyesayesa kukwanilisha lonjezo yasu yakuti timutumikile, Yehova okondwela ngako ndipo otiona kuti nise ashamwali ŵake a pa mtima.—Sal. 25:14. w24.03 26 ¶1-2

Tingatolele cisanzo ca atumwi mwa kupitilizhya kulalikila ngati akulu-akulu a boma atilamula kuti tileke kulalikila. Nase tingankhale na cidalilo cakuti Yehova atiyavye kukwanilisha utumiki wasu. Tingasenge Yehova kuti atiyavye kunkhala otang’a mtima notipasa nzelu kuti atiyavye kulimbana na mavuto. Anyinji a seo tukumana na mavuto monga matenda, kutaikiliwa okondeka ŵasu mu imfwa, mavuto a m’banja, cinzunzo olo mavuto ayakine. Ayakine ovutika cifukwa ca milili na nkhondo. Ndipo izi zucitisha kuti cinkhale covuta kuti akwanishe kupilila. Ngati mukumana na mavuto oteti, mufunika kumuuzhya Yehova mwamumvwila. Mukomuuzhya mwazilili zinthu monga ni mwamungauzhyile muyanu wa pa mtima. Mukonkhala osimikizhya kuti Yehova “acitepo kanthu.” (Sal. 37:​3, 5) Ngati tulimbikila kupemphela, zitiyavye ‘kupilila tikakumana na cisauso.’ (Aro. 12:12) Yehova oziŵa mavuto yakukumana nayo atumiki ŵake ndipo “akumvwa kulila kwao kosenga thandizo.”—Sal. 145:​18, 19. w23.05 5-6 ¶12-15

Ngati tufuna kupanga cosankha cofunika ngako, tufunika “kuzindikila cifunilo ca Yehova” nocita zinthu mokatizhyana na cifunilo camene ico. (Aef. 5:​10, 17) Ngati tupeza mfundo za m’Baibo zamene zukatizhyana na cosankha catufuna kupanga, niye kuti tusakila cisogozo ca Mulungu pa nkhani yamene iyo. Ndipo ngati tuseŵenzesha mfundo zamene izo tikwanishe kupanga zosankha zanzelu. “Muipa” wamene ni mdani wasu Satana, ofuna kuti tikonkhala otangwanika na zinthu za m’calo cakuti tikosoŵa nthawi yotumikila Yehova. (1 Yoh. 5:19) Mkhristu angayambe kuika ndalama, maphunzilo olo nchito pasogolo, m’malo motumikila Yehova. Ngati ocita izi, zingaoneshe kuti osogolelewa na nzelu za calo. Zinthu izi pazeka ni ziipa lini, koma zufunika lini kunkhala pasogolo mu umoyo wasu. w24.03 24 ¶16-17