Mungankhale Osimikizhya Kuti Yehova Akutonthozeni

1. Kansi umoyo wenze tyani kwa Ayuda amene etolewa kuluta ku ukapolo ku Babulo?

KWA VYAKA vinyinji, Ayuda enzomvwila lini Yehova. Cifukwa ca izi, yove elola Ababulo kuti aononge mzinda wao noŵatola monga akapolo kuluta nao ku Babulo. Kansi umoyo wenze tyani ku ukapolo? (2 Mbi. 36:​15, 16, 20, 21) N’cendi kuti enze na ufulu. (Yer. 29:​4-7) Olo n’tetyo, zenze zovuta ndipo uyu niye lini umoyo weenzofuna. Koma kansi enzokumvwa tyani kunkhala umoyo woteti? Onani mau yecilaŵila m’mozi mwa akapolo okhulupilika. Eciti: “Tenkhala pansi m’mbali mwa mimana ya ku Babulo. Telila petekumbukila Ziyoni.” (Sal. 137:1) Kulaŵila cendi, Ayuda enzofunikila citonthozo. Koma kansi ni ŵani wamene sembe eŵatonthoza?

2-3. (a) Kansi Yehova eŵacitila cinji Ayuda amene etolewa kuluta ku ukapolo? (b) Kansi tilaŵizhyane cinji m’nkhani ino?

² Yehova ni “Mulungu wamene otitonthoza pa vuto iliyonse.” (2 Akor. 1:3) Monga Mulungu wacikondi, yove osangalala kutonthoza ŵala onse amene ovwendela pafupi na yove. Yehova enzoziŵa kuti ayakine mwa ŵanthu amene etolewa kuluta ku ukapolo, akalandile cilango cake nowelela kuli yove. (Yes. 59:20) Tetyo, vyaka vopitilila 100 akaliyotolewa kuluta ku ukapolo, yove euzhyila mneneli Yesaya kulemba buku yoziŵika na zina yake. Kansi colinga cake cenze cinji? Yesaya elaŵila kuti: “‘Limbikishani ŵanthu ŵangu. Alimbikisheni,’ walaŵila tetyo Mulungu wanu.” (Yes. 40:1) Kupitila m’buku ya Yesaya, Yehova epeleka citonthozo kwa Ayuda amene enze kuzotolewa kuluta ku ukapolo.

³ Molingana na Ayuda amene enze etolewa kuluta ku ukapolo ku Babulo, nase tufunikila citonthozo nthawi na nthawi. M’nkhani ino, tilaŵizhyane njila zitatu mwamene Yehova etonthozela Ayuda. Njila izi ni (1) yove elonjeza kukhululukila Ayuda olapa, (2) epasa citonthozo ŵanthu ŵake na (3) eŵayavya kuti asacite wowa. Patulaŵizhyana mfundo izi, tione mwatingapindulile na mau amene Yehova etonthoza nao Ayuda.

MWACIFUNDO, YEHOVA OTIKHULULUKILA

4. Kansi Yehova eonesha tyani kuti ni Mulungu wacifundo? (Yesaya 55:7)

⁴ Yehova ni Tata “wacifundo cikulu.” (2 Akor. 1:3) Yove eonesha nkhalidwe iyi pecilonjeza kukhululukila Ayuda olapa. (Ŵelengani Yesaya 55:7.) Elaŵila kuti: “Cifukwa ca cikondi cangu cokhulupilika camene cikasile lini, nikakucitileni cifundo.” (Yes. 54:8) Kansi Yehova enze kuzoonesha tyani cifundo ici? Olo kuti Ayuda enze kuzonkhala ku Babulo kwa vyaka vinyinji monga cilango ca kusamvwila kwao, Yehova eŵalonjeza kuti enze kuzonkhalako lini mpaka kale-kale. (Yes. 40:2) Mosakaikila, izi zetonthoza ngako Ayuda amene elapa koma soti amene enzofuna kukondwelesha Yehova.

5. Ndaŵa yanji tingankhale osimikizhya ngako kupambana Ayuda kuti Yehova otikhululukila?

⁵ Kansi tuphunzilapo cinji? Yehova ni wokonzeka kukhululukila atumiki ŵake na mtima wonse. Masiku ŵano, tili na vifukwa vinyinji kupambana veenze navo Ayuda etolewa kuluta ku ukapolo ku Babulo, vamene vutisimikizhyila kuti Yehova otikhululukila macimo ŵasu. Ndaŵa yanji? N’cifukwa cakuti tuziŵa zawacita Yehova kuti macimo ŵasu akokhululukiwa. Vyaka mahandiledi anyinji pavuli pakuti Yesaya walosela, Yehova etuma Mwana wake wokondeka kuti azepeleke dipo m’malo mwa ŵanthu onse. Cifukwa cakuti Yesu etifwila, Yehova “ofutilatu”macimo ŵasu cakuti oŵakumbukila lini soti. (Mac. 3:19; Yes. 1:18; Aef. 1:7) Kulaŵila cendi, Yehova ni Mulungu wokhululukila.

6. Ndaŵa yanji n’zotonthoza kuganizila za cikhululukilo ca Yehova? (Onani soti cithunzithunzi.)

⁶ Mau a Yehova ouzhyiliwa amene opezeka pa Yesaya 55:​7, angatitonthoze ngati tuziimba mlandu cifukwa ca zinthu zetelakwisa kuvuli. Ayakine a seo tupitilizhya kuziimba mlandu cifukwa ca zinthu zetelakwisa kuvuli, olo pavuli pakuti telapa. Izi zingacitike makamaka ngati tikalukumana na mavuto cifukwa ca zinthu zetelakwisa kuvuli. Koma ngati teulula macimo ŵasu nolapa, tingankhale osimikizhya kuti Yehova etikhululukila. Ndipo ngati Yehova watikhululukila, osankha kusakumbukila cimo yasu. (Linganizhyani na Yeremiya 31:34.) Tetyo, pofwana kuti Yehova opitilizhya lini kukumbukila macimo yetecita kuvuli, nase tufunika kucita cimozimozi. Cofunika ngako kwa Yehova ni vinthu vatucita pali lomba, osati vetelakwisa kuvuli. (Ezek. 33:​14-16) Lombapano m’calo calomba, Ausuwasu acifundo akacosepo mavuto yatukumana nayo cifukwa ca zinthu zetelakwisa kuvuli.

7. Kansi n’cinji cingatiyavye kusenga thandizo kuli akulu ngati pali cimo iyakine yetecita ndipo tuyesa kufisa?

⁷ Kansi tingacitenji ngati tuziimba mlandu cifukwa cakuti tecita cimo ikulu ndipo tuyesa kufisa kuti ayakine asaziŵe? Baibo yutilimbikisha kusenga thandizo kuli akulu. (Yak. 5:​14, 15) Olo n’tetyo, kucita izi n’kupepu lini. Koma tingakwanishe kulaŵizhyana na analume aŵa okhulupilika ngati talapa koma soti ngati tukumbukila kuti Yehova na analume ŵawasankha kuti akotiyavya, ationeshe cifundo. Ganizilani mwamene cifundo ca Yehova cetonthozela mkwasu Arthur,a wamene cikumbumtima cake cenzomuvutisha. Yove elaŵila kuti: “Kwa caka cimozi, nenzoonelela vinthu voonesha cinthaku. Koma pavuli pakumvwa nkhani iyakine yokhuza cikumbumtima, neulula cimo yangu kwa mkazi wangu na akulu. Pavuli pa izi, mtima wangu wenkhala pansi. Koma nenzoziimba mphela mlandu cifukwa ca zinthu zenecita. Akulu enikumbusha kuti Yehova aliyonikane. Yove otiongolela cifukwa otikonda. Mau ŵao acikondi enifwika pa mtima noniyavya kuti niongolele kaganizidwe kangu.” Lomba, mkwasu Arthur otumikila monga mpainiya koma soti mtumiki woyavya. N’zolimbikisha ngako kuziŵa kuti ngati talapa mofumila pansi pa mtima, Yehova ni wokonzeka kutikhululukila.

YEHOVA OTIPASA CIYEMBEKEZO

8. (a) Kansi ni ciyembekezo cotyani camene Yehova epasa Ayuda? (b) Molingana na Yesaya 40:​29-31, kansi ciyembekezo ici cekhuza tyani Ayuda olapa?

⁸ M’kaonedwe kaumunthu, akapolo aciyuda enzeve ciyembekezo cakuti akawelele kwao. Ndaŵa yanji? N’cifukwa cakuti Ababulo enzoziŵika kuti enzomasula lini akapolo ŵao. (Yes. 14:17) Olo n’tetyo, Yehova epasa atumiki ŵake ciyembekezo. Yove elonjeza kuti akamasule atumiki ŵake ndipo paliye ciliconse cati cikamukangishe kucita izi. (Yes. 44:26; 55:12) M’menso mwa Yehova, Ababulo enze monga ni lukungu. (Yes. 40:15) Ngati lukungu yafuzililiwa, yucokelatu. Kansi izi zenze kuzoŵakhuza tyani Ayuda? Zenze kuzoŵatonthoza. Koma zenze kuzocita soti zinyinji. Yesaya elemba kuti: “Ŵanthu amene oyembekezela Yehova apeze soti mphamvu.” (Ŵelengani Yesaya 40:​29-31.) Tetyo, ove enze kuzonkhala monga ni nkhwazi yamene yundalala mululu, cifukwa ciyembekezo cao cenze kuzoŵapasa mphamvu.

9. Kansi n’cinji cepasa Ayuda vifukwa vokhulupilila malonjezo a Yehova?

⁹ Yehova epasa soti Ayuda amene enze ku ukapolo vifukwa vokhulupilila malonjezo ŵake. Motyani? Ganizilani za maulosi yamene yenze yekwanilishiwa kale. Mwacisanzo, ove enzoziŵa kuti molingana na mweciloselela Yehova, Asuri egonjesa mafuko 10 ya Isiraeli notola ŵanthu kuluta nao ku ukapolo. (Yes. 8:4) Ove enzoona pamene Ababulo egonjesa Yerusalemu noŵatola kuluta nao ku ukapolo. (Yes. 39:​5-7) Kuyangizhyila apo, enzoziŵa kuti mfumu ya Babulo yetula menso mfumu Zedekiya nomuleta ku Babulo. (Yer. 39:7; Ezek. 12:​12, 13) Vinthu vonse vecilosela Yehova vekwanilishiwa. (Yes. 42:9; 46:10) Mosakaikila, vinthu vonse ivi vetang’isha cidalilo cao pa malonjezo a Yehova.

10. Kansi n’cinji cingatiyavye kuti ciyembekezo casu cipitilizhye kunkhala cotang’a m’masiku ŵano osilizhya?

¹⁰ Kansi tuphunzilapo cinji? Ngati tili na nkhaŵa, malonjezo a Yehova a msogolo otitonthoza notipasa mphamvu. Tunkhala m’nthawi yovuta ndipo tulimbana na adani amphamvu. Olo n’tetyo, tufunika lini kufoka. Yehova watilonjeza kuti tikankhale m’paladaiso mpaka kale-kale, mwamene tikonkhala otetezeka koma soti mwamtendele. Tufunika kupitilizhya kuika maganizo ŵasu pa ciyembekezo ici. Ngati tingacite lini izi, zingankhale monga kuti tulolesha malo ayakine okongola amene ooneka lini bwino-bwino cifukwa cakuti tuyaloleshela pa windo yamene ili na lito. Koma kansi “tingakiline tyani windo” iyi yophiphilisila kuti ciyembekezo casu cipitilizhye kunkhala cotang’a? Ni mwa kuganizila mwati ukankhalile umoyo m’calo calomba. Tingaŵelenge nkhani, kuonelela mavidyo nomvwishila ku nyimbo zamene zukamba za ciyembekezo casu. Kuyangizhyila apo, tingalaŵile na Yehova m’pemphelo, kumuuzhya za malonjezo yatuyembekezela mwacidwi kuyaona yokwanilishiwa.

11. Kansi n’cinji cuyavya kalongosi muyakine wamene ali na mavuto akulu athanzi kuti apeze soti mphamvu?

¹¹ Ganizilani mwamene ciyembekezo cutonthozela notang’isha kalongosi Joy, wamene ali na mavuto akulu athanzi. Yove elaŵila kuti: “Ngati nayamba kumvwa kufoka cifukwa ca mavuto yanukumana nayo, nuuzhya Yehova mwanumvwila poziŵa kuti yove onimvwishisha. Pa nthawi zoteti, Yehova onipasa ‘mphamvu yopambana yacibadwa.’” (2 Akor. 4:7) Kalongosi Joy oganizila soti kuti ali m’calo calomba mwamene “paliye munthu wonkhalamo wati akalaŵile kuti: ‘Neo nulwala.’” (Yes. 33:24) Ngati nase tuuzhya Yehova za mavuto ŵasu noika maganizo pa ciyembekezo casu, tingapeze mphamvu.

12. Kansi tili na vifukwa votyani vokhulupilila malonjezo a Yehova? (Onani soti cithunzithunzi.)

¹² Monga ni mwecicitila na Ayuda amene enze ku ukapolo ku Babulo, nase Yehova watipasa vifukwa vinyinji vokhulupilila malonjezo ŵake. Ganizilani tyala za maulosi yatuona kuti yokwanilishiwa. Mwacisanzo, tuona ulamulilo wa Anglo-America wamene “pa zinthu ziyakine ni wotang’a koma pa zinthu ziyakine ni wofooka.” (Dan. 2:​42, 43) Tukumvwa soti za “vivomezi m’mbali zosiyanasiyana” koma soti tutolamo mbali m’nchito yolalikila “ŵanthu a mitundu yonse.” (Mat. 24:​7, 14) Maulosi aŵa koma soti ayakine anyinji, otang’isha cikhulupililo casu m’malonjezo otonthoza a Yehova, amene akakwanilishiwe lombapano.

YEHOVA OTIYAVYA KUTI TISACITE WOWA

13. (a) Kansi ni mavuto yotyani yeenze kuzokumana nayo Ayuda pa nthawi yakuti asala patontho kuti amasuliwe? (b) Molingana na Yesaya 41:​10-13, kansi Yehova etonthoza tyani Ayuda amene enze ku ukapolo ku Babulo?

¹³ Yehova epasa Ayuda amene enze ku Babulo ciyembekezo cosangalasa cakuti akamasuliwe. Olo n’tetyo, yove enzoziŵa kuti ove akakumane na mavuto pa nthawi yakuti asala patontho kumasuliwa. Yehova enze eloselelatu kuti mfumu yamphamvu ikagonjese Babulo na mizinda yozungulila. (Yes. 41:​2-5) Kansi Ayuda enzofunika kucita nkhaŵa? Yai. Yehova etonthozelatu atumiki ŵake kukali nthawi, polaŵila kuti: “Usacite wowa, cifukwa nili nawe. Usacite nkhaŵa, cifukwa neo n’ne Mulungu wako.” (Ŵelengani Yesaya 41:​10-13.) Kansi etanthauzanji pecilaŵila kuti “neo n’ne Mulungu wako”? Yove enzokumbusha lini Ayuda kuti ofunika kumulambila, cifukwa ove enzoziŵa kale kuti niye zeenzofunika kucita. M’malo mwake, enzoŵakumbusha kuti yove ankhale nao ndipo aŵayavye.—Sal. 118:6.

14. Kansi ni m’njila iyakine yotyani mwamene Yehova eyavyila Ayuda kuti asacite wowa?

¹⁴ Yehova eyavya soti Ayuda amene enze ku ukapolo kuti asacite wowa, mwa kuŵakumbusha za nzelu na mphamvu zake ziliye malile. Yove euzhya Ayuda aŵa kuti aloleshe nyenyezi kululu. Pavuli pake, eŵauzhya kuti aliyolenge tyala nyenyezi, koma enzoziŵa soti zina ya nyenyezi iliyonse. (Yes. 40:​25-28) Ngati Yehova oziŵa zina ya nyenyezi iliyonse, niye kuti oziŵa soti zina ya mtumiki wake aliyense. Tetyo ngati Yehova ali na mphamvu yolenga nyenyezi, mosakaikila ali soti na mphamvu zoyavya atumiki ŵake. Kulaŵila cendi, Ayuda amene enze ku ukapolo enzeve cifukwa cocitila nkhaŵa olo wowa.

15. Kansi Mulungu euzhya ŵanthu ŵake kuti akacite cinji ngati nthawi yakuti amasuliwe yakwana?

¹⁵ Yehova euzhya soti ŵanthu ŵake zeenzofunika kucita ngati nthawi yakuti amasuliwe yakwana. Kupitila m’buku ya Yesaya, Mulungu euzhya ŵanthu ŵake kuti: “Mukaloŵe m’vipinda vanu va mkati, ndipo mukavale viseko. Mukafisame kwa kanthawi mpaka ukali ukapite.” (Yes. 26:20) Cuoneka kuti Ayuda eseŵenzesha malangizo aŵa pamene Mfumu Koresi eukila mzinda wa Babulo. Wolemba mbili muyakine wacigiliki elaŵila kuti Mfumu Koresi peciloŵa mu mzinda wa Babulo, “euzhya masoja ŵake kuti apaye aliyense wati apeze kunja.” Ganizilani tyala mwamene Ababulo ecitila nkhaŵa. Koma Ayuda epulumuka cifukwa enze epasiwa malangizo na Yehova.

16. Ndaŵa yanji tufunika lini kucita ngako nkhaŵa na zinthu zati zikacitike pa cisauso cikulu? (Onani soti cithunzithunzi.)

¹⁶ Kansi tuphunzilapo cinji? Lombapano, tikumane na cisauso cikulu camene cikaliyocitikapo m’mbili yonse ya ŵanthu. Cisauso ici cikayoyamba, ŵanthu m’calo akasokonezeke nocita wowa. Koma atumiki a Yehova akasokonezeke lini olo kucita wowa cifukwa tuziŵa kuti Yehova ni Mulungu wasu. Tikankhale otang’a mtima poziwa kuti “cipulumuso casu casala patontho.” (Luka 21:28) Olo pamene Gogi, wamene ni mgwilizano wa a mitundu akatiukile, tikapitilizhye kudalila Yehova. Yehova akaseŵenzeshe angelo ŵake potiteteza ndipo akatipase malangizo yati yakatipulumuse. Kansi tikalandile tyani malangizo aŵa? Pali pano tuziŵa lini. Koma payakine tikalandile malangizo aŵa kupitila m’mipingo yasu. M’mau ayakine, tingalaŵile kuti mipingo yasu niye “vipinda va mkati,” malo kwati tikapeze citetezo. Lomba kansi tingazikonzekeleshe tyani pali lomba? Tufunika kuvwendela ngako pafupi na akwasu na azilongosi, kunkhala okonzeka kumvwila malangizo ofumila ku gulu ya Yehova nonkhala osimikizhya kuti Yehova niye osogolela gulu yake.—Aheb. 10:​24, 25; 13:17.

17. Kansi mungapeze tyani citonthozo mwa Yehova?

¹⁷ Olo kuti umoyo wenze wovuta kwa Ayuda ku Babulo, Yehova eŵapasa citonthozo ceenzofunikila. Yove akacite cimozimozi na kuli seo. Tetyo, pitilizhyani kupeza citonthozo kwa Yehova, mosasamala kanthu za mavuto yamungayokumana nayo msogolo. Nkhalani na cikhulupililo cakuti yove okhululukila cendi atumiki ŵake okhulupilika ndipo okusamalilani. Pitilizhyani kunkhala na ciyembekezo cotang’a. Ndipo mukokumbukila kuti cifukwa cakuti Yehova ni Mulungu wanu, mufunika lini kuyopa ciliconse.