Diriša Dimakasine Tša Rena Ka Mo Go Holago

¹ Ge o batamela lefelo leo go rekišwago dikuranta go lona, o bona’ng? Dimakasine. Ke eng seo se tanyago tlhokomelo ya gago lebenkeleng le le lego sekhutlong sa setarata? Dimakasine. Ke eng seo se dirago gore monna yo a rwalago poso a imelwe ke mokotla wa gagwe wa poso? Dimakasine. Ka go rialo, batho ba bantši ba bala’ng? Dimakasine. Dinyakišišo di bontšhitše gore bafsa ba 9 go ba 10 magareng ga nywaga e 10 le e 18, gotee le tekanyo e swanago ya batho ba bagolo ba bala bonyenyane makasine o tee kgwedi e nngwe le e nngwe. Lefase le kgahlegela dimakasine.

² Na re ka dira gore batho ba dipelo tše di botegago ba kgahlegele Morokami le Phafoga!? Ee, ge e ba RE kgahlegela Morokami le Phafoga! Ke eng seo se ka re thušago? Ela hloko ditšhišinyo tše:

◼ Bala Dimakasine: Molebeledi yo mongwe wa mosepedi o begile gore gantši ke mogoeledi o tee feela go ba 3 tikologong ya gagwe yo a balago tokollo e nngwe le e nngwe ya Morokami le ya Phafoga! go tloga mathomong go fihla mafelelong. Na o a di bala? Ge o dutše o bala sehlogo se sengwe le se sengwe ipotšiše gore, ‘Ke mang yo a ka thabelago tsebišo ye​—⁠na ke mma, mo-agnostic, mong wa lebenkele, mofsa?’ Ka koping ya gago ka noši, swaya ntlha e tee goba tše pedi tšeo o ka di dirišago ge o rola makasine. Ka gona nagana kamoo mo gongwe o ka tsošago kgahlego ka gona tabeng ka lefoko le tee feela goba a mabedi.

◼ E-ba le Otara e Kgonthišeditšwego ya Dimakasine: Dira otara e lekanetšego go ngwanabo rena yo a swarago dimakasine bakeng sa palo e lebanego ya dikopi tša tokollo e nngwe le e nngwe. Ka tsela ye, wena le lapa la gago le tla ba le kabo ya ka mehla le e lekanego ya dimakasine.

◼ Rulaganyetša Letšatši la ka Mehla la Dimakasine: Diphuthego tše dintši di beetše letšatši le le kgethilwego ka thoko bakeng sa go nea bohlatse ka dimakasine ka mo go kgethegilego. Na o ka thekga Letšatši la Dimakasine la phuthego? Ge e ba go se bjalo, leka go diriša nako e itšego ya tirelo nako le nako bakeng sa go nea bohlatse ka dimakasine setarateng le go aba dimakasine bobedi ka ntlo le ntlo le ditsejaneng tša dimakasine.

◼ Kgahlegela “Morokami” le “Phafoga!”: Swara dikopi tša dimakasine ge o tšea leeto goba ge o e-⁠ya mabenkeleng. Di sepediše ge o boledišana le bašomi-gotee le wena, baagišani, bao o tsenago le bona sekolo goba barutiši. Banyalani ba bangwe bao ba sepelago gantši ka sefofane ba diriša ntlha yeo e lego ka go o mongwe wa dimakasine tša nakong yeo bakeng sa go thoma poledišano le monamedi yo a dutšego kgaufsi le bona. Ba bile le diphihlelo tše dintši tše di kgahlišago. Bafsa ba bangwe ka mehla ba tla le dimakasine tšeo ba naganago gore di tla kgahliša barutiši ba bona goba barutwana-gotee le bona sekolong. Swara dikopi ge o e-⁠ya go phetha merero e itšego, gomme o di sepedišetše barekiši ka morago ga ge o feditše morero wa gago. Bontši bja rena re reka peterolo ka mehla; ke ka baka la’ng o sa sepedišetše motšhedi wa peterolo dimakasine? Di bee kgaufsi ge ba leloko ba etela, ge o diriša senamelwa sa batho bohle goba ge o letetše nako e beelanwego. Na o ka nagana ka dibaka tše dingwe tšeo di swanetšego?

◼ Lokišetša Thero e Kopana ya Dimakasine: Lokišeletša go bolela mo gonyenyane, eupša o go bolele gabotse. E-⁠ba le mafolofolo. Tutuetša pelo. E-⁠ba yo a lebanyago. Kgetha kgopolo e tee e tšwago sehlogong, o e bolele ka mantšu a sego kae gomme o sepediše dimakasine. Thero e kaone kudu e rotoša potšišo ka taba e kgahlišago gomme ka morago ya šupa sehlogong seo se neago karabo ya Mangwalo. Ela hloko mehlala e sego kae ya kamoo se mo gongwe se ka dirwago ka gona:

³ Ge e ba o bolelela sehlogo se se lego mabapi le tekanyo e phagamago ya bosenyi, mo gongwe o ka botšiša gore:

◼ “Ke eng seo se tlago go nyakega go dira gore re kgone go robala bošego ka ntle le go boifa bosenyi?” Mong wa ntlo a ka ba a se na kholofelo ya gore dilo di tla kaonefala. O ka araba ka gore batho ba bantši ba ikwa ka tsela e swanago gomme wa oketša ka gore o na le tsebišo e itšego yeo o dumelago gore e tla mo kgahliša. Ke moka o šupe ntlha e swanetšego yeo e lego sehlogong.

⁴ Ge o bolelela sehlogo se se lego mabapi le bophelo bja lapa, mo gongwe o ka re:

◼ “Batho ba bantši ba hwetša gore go hwetša sa go iphediša le go godiša lapa mehleng ye ke tlhohlo e kgolo. Go ngwadilwe dipuku tše dintši ka taba ye, eupša gaešita le ditsebi ga di dumelelane ka ditharollo tša mathata a rena. Na go na le moo re ka yago gona bakeng sa go hwetša tlhahlo e botegago?” Ka gona šupa tlhaloso e kgethegilego e lego ka makasineng yeo e bontšhago bohlale bjo bo hwetšwago ka Beibeleng.

⁵ Mo gongwe o ka diriša matseno a ge o bolelela sehlogo se se lego mabapi le bothata bja tša leago:

◼ “Batho ba bantši ba ka tlase ga kgateletšo lehono. Modimo le ka mohla ga se a ka a rera gore re phele ka tsela ye.” Ka gona bontšha kamoo taba yeo e theilwego Beibeleng yeo e lego sehlogong e ka re thušago ka gona go lebeletšana le mathata a bophelo gona bjale le go nea kholofelo bakeng sa tharollo ya sa ruri ya nakong e tlago.

⁶ Le ka mohla ga se ra swanela go dika-dika go kgopela moneelo o šišintšwego, ra nagana gore dimakasine tša rena di bitša tšhelete e ntši kudu; dimakasine tša rena di tloga di sa bitše tšhelete e ntši ge di bapetšwa le dimakasine tša lefase. Ka baka leo, re swanetše go ba le kgopolo e nepagetšego ge re bolela moneelo wa go lefelela ditshenyagalelo tša kgatišo.

⁷ Go Nea Bohlatse Setarateng ke mo go Atlegago: E bile tokollong ya January 1940 ya Informant (Tirelo ya Rena ya Mmušo) moo bagoeledi ba ilego ba kgothaletšwa la mathomo gore ba rulaganye letšatši le le kgethegilego beke e nngwe le e nngwe bakeng sa go nea bohlatse setarateng ba diriša dimakasine. Na o tšea karolo go neeng bohlatse setarateng nako le nako? Ge e ba o dira bjalo, na mokgwa wo o o dirišago ke o atlegago e le ka kgonthe? Bagoeledi ba bangwe ba ile ba bonwa ba eme sekhutlong sa setarata sa leema-ema, ba boledišana mola batho ba bantši ba feta ba sa šetšwe. Go e na le go ema le bapelane le swere dimakasine, ke mo go atlegago kudu go arogana gomme le batamele batho. Bafeti ba ka ema gomme ba theetša ka boripana ge e ba ba batamelwa ke motho o tee feela, eupša ba sego nene ba tla gata mogato pele wa go batamela sehlopha se se swerego poledišano. Ka ge re tanya tlhokomelo e kgolo setarateng, go nyakega ka mo go kgethegilego gore re itokiše gabotse le go apara ka bothakga ka mo go swanetšego bahlanka ba Modimo.​—⁠1 Tim. 2:​9, 10.

⁸ Ditsejana tša Dimakasine: Bao ba nago le tsejana ya dimakasine ba sepediša dimakasine tše dintši gaešita le ge mašemo a akaretšwa gantši. Ditsejana tša dimakasine ke mothopo o mobotse kudu wa tšeo e ka bago dithuto tša legae tša Beibele.

⁹ Ge o dira maeto a go boela a ka mehla bakeng sa go iša dimakasine, o tla hwetša gore borutho le bogwera magareng ga gago le mong wa ntlo di tla gola. Ge le tlwaelana gakaone, go tla ba bonolo kudu go boledišana ka ditaba tša Mangwalo. Se se ka lebiša go thomeng thuto ya legae ya Beibele e enywago. Dipoelong tšeo go tšona dimakasine di kgahlegelwago ka mo go lego molaleng, sepediša peeletšo. Le gona gopola gore nako e nngwe le e nngwe ge o kopana le mong wa ntlo o ka bega leeto la go boela.

¹⁰ Kgaetšedi yo mongwe o be a iša dimakasine ka mehla go mosadi yo a bego a di amogela ka dinako tšohle eupša a re: “Ga ke dumele seo o mpotšago sona.” Ketelong ya ka morago, kgaetšedi o ile a hwetša monna ka gae. Ka morago ga poledišano ya bogwera, go ile gwa dirwa dithulaganyo tša go thoma thuto ya Beibele. Kgaetšedi o ile a gwerana le barwa ba bararo bao ba ilego ba tla ba kopanela thutong. Mafelelong, mma le barwa ba gagwe ba ile ba neela maphelo a bona go Jehofa gomme ba kolobetšwa. Mo lebakeng le, ditho tše 35 tša lapa di amogetše therešo. Se ka moka ke ka gobane kgaetšedi a ile a phegelela tsejana ya dimakasine!

¹¹ Go na le ditsela tše dintši tša go thoma tsejana ya dimakasine. O ka thoma tsejana ka go fo boloka pego ya moo o di sepedišitšego gona gomme wa rulaganyetša go boela dibekeng tše dingwe le tše dingwe tše pedi o tliše ditokollo tša morago-rago. Tsela e nngwe ke go diriša tsebišo yeo e lego ka tlase ga sehlogo se se rego “Tokollong ya Rena e Latelago.” Ge o boela, botša mong wa ntlo gore o na le sehlogo seo o boletšego ka sona nakong e fetilego. Goba ge o dira leeto la go boela o ka re: “Ge ke be ke bala sehlogo se, ke ile ka nagana gore mo gongwe se ka go kgahliša . . .” Ke moka o hlalose ka boripana ka sehlogo gomme o se sepediše. Ge o phethile ketelo, ngwala dintlha tše bonolo tše tlhano pegong ya gago ya ntlo le ntlo: (1) leina la mong wa ntlo, (2) aterese ya mong wa ntlo, (3) letšatši la ketelo, (4) ditokollo tšeo di sepedišitšwego le (5) sehlogo se se boleletšwego. Bagoeledi ba bangwe ba ile ba atlega kudu tabeng ya go thoma ditsejana tša dimakasine, ba kgoboketša maeto a ka bago 40 goba go feta moo ka bontši lelokelelong la bona!

¹² Tšhemo ya Lefelong la Kgwebo: Dimakasine tše dintši di sepedišwa ke bagoeledi ba ba šomago tšhemo ya lefelong la kgwebo. Na o kile wa leka modiro wa lebenkele ka lebenkele? Dipego di bontšha gore diphuthegong tše dingwe, go tšea karolo sebopegong se sa tirelo e tloga e le mo gonyenyane. Mathomong ba bangwe ba boifa go etela bo-rakgwebo, eupša ka morago ga ge ba lekile ka makga a sego kae, ba hwetša e le mo go kgahlišago le mo go putsago. Ke ka baka la’ng o sa kgopele mogoeledi yo a nago le phihlelo goba mmulamadibogo gore a go thuše go thoma?

¹³ Go na le mehola e mmalwa ya go šoma lebenkele ka lebenkele. Bonyenyane ka diiri tša papatšo go na le mafelo a sego nene kudu a se nago batho! Bo-rakgwebo gantši ke ba botho gaešita le ge ba ka ba ba sa thabele Beibele. Thoma e sa le ka pela; go bonala o tla amogelwa gabotse. Ka morago ga go itsebiša, mo gongwe o ka bolela gore o hwetša bo-rakgwebo ka sewelo ka gae, ka gona o ba etela ka metsotso e sego kae feela lefelong leo ba šomago go lona bakeng sa go sepediša ditokollo tša morago-rago tša Morokami le Phafoga! Hlalosa gore bo-rakgwebo ba bantši ba thabela dimakasine tša rena ka gobane ba nyaka go sepedišana le ditiragalo tša lefase eupša ba na le nako e nyenyane ya go bala. Dimakasine di nea tsebišo yeo e šišinyago kgopolo ka pono e mpsha, ka ntle le kgethollo ya bodumedi, ya tša dipolitiki goba ya tša papatšo. Tsejana ya dimakasine e ka hlongwa go batho ba thabelago bao ba hwetšwago tšhemong ya lefelong la kgwebo.

¹⁴ Lokišetšang le le Lapa: Go ka beelwa nako e itšego ka thoko nakong ya thuto ya lena ya lapa bakeng sa go ahla-ahla dihlogo tše di lego ka dimakasineng tša morago-rago tšeo e ka bago tše di swanetšego go ka dirišwa tšhemong ya lena. Ditho tša lapa​—⁠go akaretša le bana⁠—​di ka šiedišana go itlwaetša dithero tša tšona le go fenya dikganetšo tše di tlwaelegilego tšeo di rotošwago, tše bjalo ka: “Ke swaregile,” “Re na le bodumedi bja rena,” goba “Ga ke thabele.” Tirišano e botse e ka dira gore lapa ka moka le kgone go tšea karolo ka mehla go abeng dimakasine.

¹⁵ Baswari ba Thuto ya Puku ba ka Thuša: Le ge e le neng ge e ba go šoma, rulaganyang diboka tša tirelo Letšatšing la Dimakasine mafelong a thuto ya puku go e na le gore phuthego ka moka e kopane Holong ya Mmušo. Bao ba ikarabelago ka diboka tša tirelo ya tšhemo ba swanetše go itokišetša gabotse ba e-⁠na le ditšhišinyo tše di lebanyago bakeng sa sehlopha. Tše di ka akaretša thero ya mohlala le ntlha e tee goba tše pedi tše di tšwago ditokollong tša gona bjale tšeo mo gongwe di ka dirišwago go tsoša kgahlego lefelong leo. Diboka tša tirelo ya tšhemo​—⁠go akaretša le go rulaganywa ga sehlopha⁠—​e swanetše go ba tše kopana, tšeo di sa tšeego metsotso e fetago e 10 go ya go e 15. Baswari ba thuto ba swanetše go kgonthišetša gore go na le tšhemo e lekanego e le gore sehlopha se tle se dule se swaregile nakong ka moka ya tirelo ya tšhemo.

¹⁶ Bontšhang go Leboga Dimakasine: Sehlogo se se rego “Go Diriša Morokami le Phafoga! ka mo go Holago” seo se ilego sa gatišwa ka go tokollo ya July 1993 ya Tirelo ya Rena ya Mmušo se hlalositše ntlha ye e bohlokwa: “Morokami le Phafoga! ga di lahlegelwe ke bohlokwa bja tšona gaešita le ge di se tša sepedišwa ka moka nakong ya kgwedi goba tše pedi tša nako ya tokollo ya tšona. Molaetša wo di o rwelego ga o lahlegelwe ke bohlokwa ge nako e fetile . . . Go tlogela dimakasine tša kgale di kgobelana gomme re sa di diriše go bontšha go hloka tebogo bakeng sa didirišwa tše tše bohlokwa. . . . Go e na le go beela ditokollo tša kgale ka thoko le go lebala ka tšona, na e be e ka se be mo gokaone go dira boiteko bjo bo kgethegilego bja go di tlogela go batho bao ba thabelago?”

¹⁷ Lehono go na le batho ba bantši ba dipelo tše botegago ba ba tsomago therešo. Tsebišo yeo e lego ka makasineng o mongwe e ka fo ba seo ba se nyakago bakeng sa go ba iša therešong! Jehofa o re neile molaetša o kgahlišago gore re o tsebatše, gomme dimakasine tša rena di kgatha tema e bohlokwa tabeng ya go iša molaetša go ba bangwe. Na o tla kgahlegela kudu go aba dimakasine nakong e tlago? Na o tla diriša tše dingwe tša ditšhišinyo tše mafelo-bekeng ona a? O tla šegofatšwa ka mo go humilego ge e ba o dira bjalo.

Ditšhišinyo tše di Šomago:

◼ Bala dimakasine e sa le pele, gomme o tlwaelane le dihlogo.

◼ Kgetha sehlogo seo se bolelago ka selo se se kgahlišago batho ka kakaretšo tikologong ya lena.

◼ Lokišetša thero yeo e tlago go swanela batho ba fapa-fapanego, e ka ba banna, basadi goba bafsa. Bontšha kamoo makasine o tswalanago ka gona le mong wa ntlo le kamoo lapa ka moka le tlago go o thabela.

◼ Rulaganyetšang go dira modiro wa lena wa tirelo ya tšhemo nakong ya ge batho ba bantši ba le gona gae. Diphuthego tše dingwe di rulaganyetša go nea bohlatse mantšiboa ka dimakasine.

◼ Boloka thero ya gago e le e kopana le e lebanyago.

◼ O se ke wa bolela ka go akgofa kudu. Ge e ba motheetši wa gago a se na kgahlego, go bolela ka go akgofa go ka se ke gwa thuša. Leka go iketla, gomme o nee mong wa ntlo sebaka sa go araba.

Go Sepediša Dimakasine ka Ntlo le Ntlo:

◼ Myemyela ka bogwera gomme o be le segalo se botho sa lentšu.

◼ E-ba yo a fišegago ka dimakasine.

◼ Bolela ka go nanya le ka mo go kwalago.

◼ Bolela ka taba e tee feela; hlohleletša kgahlego ka boripana gomme o bontšhe bohlokwa bja yona go mong wa ntlo.

◼ Gatelela sehlogo se tee feela.

◼ Bolelela makasine o tee feela, o sepediše o mongwe e le o sepedišanago le wona.

◼ Nea mong wa ntlo dimakasine.

◼ Tsebiša mong wa ntlo ka maikemišetšo a gago a go boa.

◼ E-ba le phetho ya bogwera le e nepagetšego ge e ba dimakasine di ganwa.

◼ Ngwala bohle ba kgahlegago le tše di sepedišitšwego pegong ya ntlo le ntlo.

Dibaka tša go Sepediša Dimakasine:

◼ Go nea bohlatse ka ntlo le ntlo

◼ Go nea bohlatse setarateng

◼ Modiro wa lebenkele ka lebenkele

◼ Tsejaneng ya dimakasine

◼ Go nea bohlatse mantšiboa

◼ Ge o dira maeto a go boela

◼ Go etela bao e bego e le barutwana ba Beibele

◼ Ge o le leetong, ge o ile mabenkeleng

◼ Ge o boledišana le ba leloko, bašomi-gotee le wena, baagišani, bao o tsenago le bona sekolo le barutiši

◼ Dinamelweng tša batho bohle, diphapošing tšeo go letwago go tšona