Puku ya Beibele ya bo-4 Numeri

Mongwadi: Moše

Lefelo Leo e Ngwadilwego go Lona: Lešokeng le Molaleng wa Moaba

Go Fetšwa ga go Ngwalwa ga Yona: 1473 B.C.E.

Nako Yeo e Akareditšwego: 1512-1473 B.C.E.

1. Ke ka baka la’ng ditiragalo tša Numeri di ile tša ngwalwa, gomme di gatelela’ng go rena?

DITIRAGALO tšeo di diregilego nakong ya leeto la lešokeng la ba-Isiraele di ngwadilwe ka Beibeleng bakeng sa go hola rena lehono.a Go etša ge moapostola Paulo a ile a re: “Xomme dilô tšeo di direxile xore di re lemošê xore re lesê xo kxanyoxa tše mpe.” (1 Ba-Kor. 10:6) Pego e kwagalago ya Numeri e gatelela go rena taba ya gore go phologa go ithekgile ka go kgethagatša leina la Jehofa, go mo kwa ka tlase ga maemo ka moka le go bontšha tlhompho go baemedi ba gagwe. Kgaugelo ya gagwe ga e tlišwe ke go loka lege e ka ba gofe goba go swanelega ka lehlakoreng la batho ba gagwe, eupja e tlišwa ke lešoko la gagwe le legolo le botho bjo bo sa swanelago.

2. Leina Numeri le lebišitše go eng, gomme ke leina lefe leo le swanetšego gabotse leo ba-Juda ba ilego ba bitša puku ye ka lona?

² Leina la Numeri le lebišitše go balweng ga batho mo go ilego gwa direga la mathomo Thabeng ya Sinai gomme ka morago gwa direga Molaleng wa Moaba, bjalo ka ge go begilwe go dikgaolo 1-4 le 26. Leina le le tšerwe leineng leo le lego go Vulgate ya Selatine la Numeri gomme le tšwa go A·rith·moiʹ ka go Septuagint ya Segerika. Lega go le bjalo, Ba-Juda ba bitša puku ye ka mo go swanetšego kudu ka gore Bemidh·barʹ, leo le bolelago gore “Lešokeng.” Lentšu la Sehebere midh·barʹ le šupa lefelo leo le bulegilego, leo le se nago metse goba ditoropo. Ditiragalo tša Numeri di diregile lešokeng leo le lego ka borwa le ka bohlabela bja Kanana.

3. Ke eng seo se bontšhago gore Moše ke mongwadi wa Numeri?

³ Go molaleng gore Numeri e be e le karolo ya puku ya mathomo yeo e bego e e-na le dikarolo tše hlano yeo e bego e akaretša dipuku tšeo di tlogago go Genesi go ya go Doiteronomio. Temana ya yona ya mathomo e thoma ka lekopanyi “gomme” (PK) leo le e kgokaganyago le tšeo di boletšwego pejana. Ka gona, e swanetše go ba e ile ya ngwalwa ke Moše, e lego mongwadi wa dipego tše di fetilego. Se le gona se bonagala polelong yeo e lego ka pukung ye e rego “Mošê ó ngwadile” le mantšu a phethago a rego, “Ké tšôna ditaêlô le dithswanêlô tše Morêna a di laetšexo Ba-Isiraele ka Mošê.”—Num. 33:2; 36:13.

4. Numeri e akaretša nako e kaakang, gomme puku ye e feditšwe neng?

⁴ Ba-Isiraele ba be ba tlogile Egipita ka nako e fetago ngwaga pele ga moo. Numeri e thoma pego go tloga kgweding ya bobedi ya ngwaga wa bobedi ka morago ga Khudugo, gomme e akaretša nywaga e latelago e 38 gotee le dikgwedi tše senyane go tloga ka 1512 go fihla go 1473 B.C.E. (Num. 1:1; Doit. 1:3) Lege ditiragalo tšeo di bolelwago go Numeri 7:1-88 le 9:1-15 di sa akaretšwe nakong ye, fela di tsentšhitšwe e le tsebišo e tlaleletšago. Ga go na pelaelo tabeng ya gore dikarolo tša mathomo tša puku di ile tša ngwalwa ge ditiragalo di dutše di direga, eupja go molaleng gore Moše ga se a ka a fetša go ngwala Numeri go fihla bofelong bja ngwaga wa bo-40 lešokeng, mathomong a ngwaga wa 1473 B.C.E.

5. Ke dibopego dife tšeo di neago bohlatse bja go rereša ga Numeri?

⁵ Go ba ga kgonthe ga pego ye ruri ga go belaetše. Moše o boletše ka naga ka moka e omilego yeo ba ilego ba sepela go yona e le “lešoka . . . le lexolo le le šiišaxo,” gomme se se bjalo gaešita le lehono ka ge baagi ba yona bao ba phatlaletšego ba dula ba nyaka mafulo gotee le meetse. (Doit. 1:19) Go feta moo, ditaelo tše feletšego mabapi le moo setšhaba se bego se tla tšama se hloma mešaša gona, mokgwa wa go sepela gotee le go letšwa ga diphalafala bakeng sa go laola ditaba mešašeng di bontšha gabotse gore pego e ile ya ngwalelwa “lešokeng.”—Num. 1:1.

6. Diribollwa tša baepi ba marope di thekga Numeri bjang?

⁶ Gaešita le pego ye e boifišago ya dihlodi ge di be di boa go hlola Kanana ye e rego “metse ké dibô; ké e mexolo ka kudu,” e tšweletšwa ke baepi ba marope. (13:28) Diribollwa tša mehleng yeno di bontšhitše gore baagi ba Kanana ka nako yeo ba be ba ile ba kopana gomme ba aga moloke-loke wa dibo tše di bego di putlaganya naga mafelong a sego kae go tloga Molaleng wa Jeseriele ka leboa go fihla Gerara ka borwa. Ga se feela gore metse e be e šireleditšwe, eupja gantši e be e agilwe ka godimo ga meboto gomme e e-na le ditora tšeo di bego di rotoga ka godimo ga merako ya yona, di e dira gore e bonagale e le e kgahlišago kudu bathong ba bjalo ka ba-Isiraele bao ba ilego ba dula nageng e ikadilego ya Egipita ka nako e telele kudu.

7. Numeri e na le seka sefe sa go botega?

⁷ Ditšhaba tša lefase di lemaletše go uta diphošo tša tšona le go godiša diphenyo tša tšona, eupja pego ya Numeri ka go botega mo go bontšhago gore ke pego ya kgonthe, e bolela gore ba-Isiraele ba ile ba fenywa ka mo go feletšego ke Ba-Amaleke le ke Ba-Kanana. (14:45) E bolela ka go se pepetletše gore setšhaba se ile sa ipontšha e le se hlokago tumelo le gore se ile sa hlompholla Modimo. (14:11) Moše moporofeta wa Modimo o pepentšha ka potego e kgolo dibe tša setšhaba, tša ditlogolo tša gagwe gotee le tša morwarragwe le kgaetšedi ya gagwe. Le gona ga a ipeele ka thoko ka gobane o bolela ka nako yeo ka yona a ilego a palelwa ke go godiša Jehofa ge go be go tšweletšwa meetse kua Meriba, mo a ilego a ba a lahlegelwa ke tokelo ya go tsena Lefaseng la Kholofetšo.—3:4; 12:1-15; 20:7-13.

8. Bangwadi ba bangwe ba Beibele ba hlatsela bjang taba ya go budulelwa ga Numeri?

⁸ Taba ya gore pego ye ke karolo ya kgonthe ya Mangwalo a buduletšwego ke Modimo le ao a holago e bontšhwa ke therešo ya gore mo e ka bago ditiragalo ka moka tša yona tše kgolo gotee le ditaba tše dingwe tše dintši di tsopolwa ka go lebanya ke bangwadi ba bangwe ba Beibele, bao bontši bja bona ba gatelelago bohlokwa bja tšona. Ka mohlala, Jošua (Još. 4:12; 14:2), Jeremia (2 Dikx. 18:4), Nehemia (Neh. 9:19-22), Asafa (Ps. 78:14-41), Dafida (Ps. 95:7-11), Jesaya (Jes. 48:21), Hesekiele (Hesek. 20:13-24), Hosea (Hos. 9:10), Amosi (Amosi 5:25), Mika (Mika 6:5), Luka pegong ya gagwe ya polelo ya Stefano (Dit. 7:36), Paulo (1 Ba-Kor. 10:1-11), Petro (2 Pet. 2:15, 16), Juda (Juda 11), le Johane ge a ngwala mantšu a Jesu a yago go phuthego ya Peregamo (Kut. 2:14), ka moka ga bona ba tsopola pego ya Numeri bjalo ka ge Jesu Kriste ka noši a e tsopotše.—Joh. 3:14.

9. Numeri e gatelela’ng mabapi le Jehofa?

⁹ Morero wa Numeri ke ofe? Mohola wa pego ya yona ka kgonthe ga e fo ba wa histori feela. Numeri e gatelela gore Jehofa ke Modimo wa thulaganyo, yo a nyakago boineelo bjo bo feletšego bjo bo tšwago go dibopiwa tša gagwe. Se se gatelelwa ka tsela e kwalago kgopolong ya mmadi ge a dutše a ela hloko go balwa, go lekwa le go hlokolwa ga ba-Isiraele gomme a bona kamoo go se kwe ga setšhaba le borabele bja sona go dirišwago ka gona bakeng sa go bontšha bohlokwa bjo bogolo bja go kwa Jehofa.

10. Numeri e ile ya bolokwa bakeng sa go hola bomang?

¹⁰ Pego e ile ya bolokwa ka morero wa go hola meloko e sa tlago, bjalo ka ge Asafa a ile a hlalosa ka gore, “xore le bôná ba bôtê Modimo, ba se lebalê ’tirô tša Modimo, ba dišê ’taêlô tša xaxwe” le gore “ba se etše bô-tat’abô, moloko wola wa bonganga le wa lonya, wa dipelo tša xo se tiiše, wa meôya ya xo se bôtêxêle Modimo.” (Ps. 78:7, 8) Ditiragalo tša Numeri di ile tša anegwa leboelela ka go dipsalme tšeo e bego e le dikopelo tše kgethwa gare ga Ba-Juda, ka gona di be di opelwa leboelela e le tšeo di holago setšhaba.—Psalme 78, 95, 105, 106, 135, 136.

DIKAGARE TŠA NUMERI

11. Dikagare tša Numeri di ka arolwa ka dikarolo dife tše tharo?

¹¹ Numeri e tšwele dikarolo tše tharo. Ya pele ya tšona yeo e felelago go kgaolo 10 temana 10, e akaretša ditiragalo tšeo di diregilego ge ba-Isiraele ba be ba sa hlomile mešaša Thabeng ya Sinai. Karolo e latelago yeo e felelago ka kgaolo 21, e anega seo se diregilego nakong ya nywaga e latelago e 38 le kgwedi goba tše pedi ka godimo, ge ba be ba le lešokeng le go fihla ge ba fihla Molaleng wa Moaba. Karolo ya mafelelo yeo e fihlago go kgaolo 36 e mabapi le ditiragalo tša Molaleng wa Moaba ge Ba-Isiraele ba be ba lokišeletša go tsena ga bona Lefaseng la Kholofetšo.

12. Ba-Isiraele bao ba hlomilego mešaša Sinai ke ba bantši gakaaka’ng gomme ba rulagantšwe bjang?

¹² Ditiragalo tša Thabeng ya Sinai (1:1–10:10). E be e šetše e le ngwaga ba-Isiraele ba le lefelong la dithaba la Sinai. Ke lefelong le moo ba ilego ba bopja go ba phuthego e kopanego. Ka taelo ya Jehofa go balwa banna ka moka ba nywaga e 20 go ya godimo. Go hwetšwa gore meloko e feta-fetana ka palo go tloga go banna-tia ba 32 200 molokong wa Manase go fihla go ba 74 600 molokong wa Juda bao ba dirago palo-moka ya banna ba 603 550 bao ba swanelegelago go dira direng tša Isiraele, ka ntle ga ba-Lefi le basadi le bana—batho ba palo e ka bago dimilione tše tharo goba go feta moo. Ngwako wa pokano gotee le ba-Lefi o beilwe bogareng bja mešaša. Ba-Isiraele ba bangwe ba hlomile mešaša ya bona ka mahlakoreng ka bobedi moo ba abetšwego gona, ba beilwe ka dihlopha tša meloko e meraro e meraro, gomme moloko o mongwe le o mongwe o neilwe ditaelo mabapi le thulaganyo ya go sepela ge e le nako ya go khuduga. Jehofa o nea ditaelo gomme pego e re: “Ba-Isiraele ba dirile tšohle tše Morêna a di laetšexo ka Moše.” (2:34) Ba kwa Jehofa gomme ba bontšha tlhompho go Moše, yo e lego moemedi yo a bonagalago wa Modimo.

13. Ba-Lefi ba abelwa tirelo ka go latela thulaganyo efe?

¹³ Ka morago ba-Lefi ba kgethelwa tirelo ya Jehofa, bjalo ka topollo bakeng sa maitšibulo a Isiraele. Ba aroganywa ka dihlopha tše tharo go ya ka meloko ya bona e tšwago go barwa ba bararo ba Lefi: Gerisome, Kahathe, le Merari. Mafelo a go dula mešašeng le boikarabelo bja tirelo di kgethwa go ya ka dikarolo tše. Ba ba nago le nywaga e tlogago go e 30 go ya godimo ba dira modiro o boima wa go rwala taberenakele. E le gore go ka phethwa modiro o sego boima, go lokišetšwa gore ba bangwe ba nywaga e tlogago go e 25 ba o dire. (Nywaga ye ya bogolo e ile ya theolelwa go 20 mehleng ya Dafida.)—1 Kor. 23:24-32; Esera 3:8.

14. Ke ditaelo dife tšeo di newago bakeng sa go kgonthišetša bohlweki ka gare ga mešaša?

¹⁴ E le gore mešaša e dule e hlwekile, go newa ditaelo tša gore batho bao ba swarwago ke malwetši ba tswalelelwe, tša go dira poelano ka baka la mekgwa ya go se botege, tša go lokiša melato yeo go yona mohlomongwe monna a ka belaelago boitshwaro bja mosadi wa gagwe le tša go kgonthišetša gore bao ba ilego ba kgethelwa go ba Baitlami go Jehofa ka go dira keno ba itshwara ka mo go swanetšego. Ka ge setšhaba se tla bitšwa ka leina la Modimo wa sona, se swanetše go itshwara ka go dumelelana le melao.

15. (a) Go ile gwa ntšhwa meneelo efe mabapi le go kgakolwa ga aletare? (b) Ke kwano efe yeo ba-Isiraele ba swanetšego go e gopola, gomme Paseka e swanetše go ba gopotša’ng?

¹⁵ Moše ge a oketša ka ditaba tše dingwe tšeo di diregilego kgweding e fetilego (Num. 7:1, 10; Ek. 40:17), o tšwela pele go bolela ka meneelo ya dilo tšeo di neetšwego ke matona a 12 a setšhaba ka nako e ka bago matšatši a 12 go tloga nakong ya go kgakolwa ga aletare. Go be go se na phadišano goba go nyaka go godišwa mabapi le seo; o mongwe le o mongwe o ile a ntšha seo se lekanago gabotse le seo ba bangwe ba ilego ba se ntšha. Bjale batho ka moka ba swanetše go lemoga gore ka godimo ga matona a a meloko le ka godimo ga Moše, go na le Jehofa Modimo yo a neelago ditaelo go Moše. Le ka mohla ga se ba swanela go lebala kwano ya bona le Jehofa. Paseka e tla ba gopotša ka tsela e makatšago yeo ka yona Jehofa a ilego a ba phološa Egipita, gomme ba e bina gona mo lešokeng ka nako e beilwego, e lego ngwaga ka morago ga gore ba tloge Egipita.

16. Jehofa o eta setšhaba pele ka tsela efe, gomme ke go letšwa gofe ga phalafala mo go rulaganywago?

¹⁶ Jehofa ka tsela yona ye a ilego a laela go tloga ga ba-Isiraele Egipita, o tšwela pele a eta pele setšhaba maetong a sona ka leru leo le aparetšago taberenakele ya tente ya Bohlatse mosegare le ka mollo o bonagalago go yona ge e le bošego. Ge leru le tloga, setšhaba le sona se a tloga. Ge leru le dula ka godimo ga taberenakele, setšhaba se dula mešašeng mo e ka bago ka matšatši a sego kae goba kgwedi goba go feta moo, ka gobane pego e re botša gore: “Ba be ba dula ka taêlô ya Morêna. Ba be ba khuduxa ka taêlô ya Morêna. Ba r’yalo ba hlôkômetše madišo a Morêna, ka mo Morêna a bexo a ba laya ka Mošê.” (Num. 9:23) Ge nako ya go tloga Sinai e dutše e batamela, go letšwa ga diphalafala go a rulaganywa gore go kgoboketšwe setšhaba gotee le gore go laelwe dihlopha tše di fapa-fapanego tše lego mešašeng leetong la bona la lešokeng.

17. Hlalosa mokgwa wo go bego go sepelwa ka wona.

¹⁷ Ditiragalo tša lešokeng (10:11–21:35). Mafelelong, letšatšing la bo-20 la kgwedi ya bobedi, Jehofa o tloša leru ka godimo ga taberenakele, ka gona o dira sešupo sa gore ba-Isiraele ba tloge lefelong la Sinai. Ba e-na le taberenakele ya kgwerano ya Jehofa magareng ga bona, ba leba Kadese-Barenea yeo e lego dikhilomithara tše 240 go ya ka leboa. Ge ba sepela mosegare, leru la Jehofa le a ba okamela. Nako e nngwe le e nngwe ge Areka e e-tšwa, Moše o rapela gore Jehofa a nanoge gomme a šwalalanye manaba a gagwe, gomme nako e nngwe le e nngwe ge e ema, o rapela gore Jehofa a boele go “mašaba a diketekete tša Isiraele.”—10:36.

18. Ke go belaela gofe mo go tsogago ge ba le tseleng ya go ya Kadese-Baranea, gomme Jehofa o lokiša thulaganyo ya pušo ya legodimo bjang ka gare ga setšhaba?

¹⁸ Lega go le bjalo, go tsoga bothata ka mešašeng. Ge ba le leetong la go ya ka leboa la Kadese-Barenea, go ba le makga a ka bago a mararo a go belaela. E le go thibela tiragalo ya mathomo, Jehofa o romela mollo gore o tšhume ba bangwe ba batho. Ka morago “ba mahlakanasela” ba tutueletša ba-Isiraele go nguna-nguna ka gore ga ba sa hlwa ba hwetša dihlapi, dithaga-raka, magapu, mefopye, dieiye le dikonofola tša kua Egipita, ge e se mana feela. (11:4) Moše o ferekana kudu mo a bilego a kgopelago Jehofa gore a upje a mmolaye, go e na le go mo dumelela gore a tšwele pele e le mohlokomedi wa monna wa setšhaba se ka moka. Ka botho Jehofa o tšea karolo ya moya wo o lego go Moše gomme o e bea godimo ga bagolo ba 70 bao ba tšwelago pele ba thuša Moše e le baporofeta ka mešašeng. Bjale nama e ba e ntši. Bjalo ka ge go kile gwa direga pele, moya wo o tšwago go Jehofa o fokišetša dikhwiri tše di tšwago lewatleng, gomme ka megabaru setšhaba se di gola ka bontši, gomme ba di kgoboketša kudu ka baka la bojato. Bogale bja Jehofa bo tukela setšhaba, gomme o bolaya ba bantši ka baka la megabaru ya bona ya boithati.—Ek. 16:2, 3, 13.

19. Jehofa o lebeletšana bjang le go ntšha diphošo ga Miryama le Arone?

¹⁹ Mathata a tšwela pele. Miryama le Arone ka baka la go palelwa ke go lebelela ngwanabo bona e monyenyane Moše e le moemedi wa Jehofa, ba mo sola ka baka la mosadi wa gagwe, yo a sa tšwago go tla mešašeng. Ba nyaka go newa matla a oketšegilego a lekanago le a Moše, lege e le gore “Mošê e be e le monna yo boleta ruri xo fetiša batho ka moka ba lefase.” (Num. 12:3) Jehofa ka noši o rarolla bothata, o dira gore go tsebege gore Moše o na le boemo bjo bo kgethegilego gomme o otla Miryama ka lephera ka ge mo gongwe e le yena a thomilego go duma-duma. Ke feela ka baka la go tsena ga Moše gare ka morago a fodišwago.

20, 21. Ke ditiragalo dife tšeo di bakago gore Jehofa a laele gore ba-Isiraele ba sepele lešokeng ka nywaga e 40?

²⁰ Ba-Isiraele ge ba fihla Kadese ba hloma mešaša mollwaneng wa Lefase la Kholofetšo. Jehofa bjale o laela Moše gore a romele dihlodi go ya go hlola naga. Di tsena ka karolong ya ka borwa go ba go fihla “tseleng ya xo ya Hamathi” gomme di sepela ka maoto dikhilomithara tše makgolo-kgolo ka matšatši a 40. (13:21) Ge di boa di swere tše dingwe tša dienywa tše botse tša kua Kanana, dihlodi tše lesome di tsoša kgang ka gore e tla ba e le bošilo go ya go hlasela batho ba matla ka tsela yeo le metse e šireleditšwego gakaalo. Kalebe o leka go homotša phuthego ka pego e botse, eupja o a palelwa. Dihlodi tša marabele di mediša poifo dipelong tša ba-Isiraele, di bolela gore naga yeo e “ja baaxi ba yona” gomme di bile di re, “Batho ba re ba bonexo mo xo yôna ké batho ba batelele.” Ge dipelaelo tša bohlanogi di dutše di tšwela pele ka gare ga mešaša, Jošua le Kalebe ba rapeletša ka gore, “Morêna ó na le rena. Le se ba boife.” (13:32; 14:9) Lega go le bjalo, phuthego e thoma go bolela ka gore e ba pšhatle ka mafsika.

²¹ Jehofa bjale o tsena taba gare ka go lebanya, gomme o botša Moše gore: “Sethšaba sé se tlo lesa neng xo nnyatša; se tlo thôma neng xo mpôta ka ’baka la matete ohle ao, a ke a dirilexo mo xo bôná?” (14:11) Moše o mo lopa gore a se ke a fediša setšhaba, ka ge leina la Jehofa le botumo bja gagwe di akaretšwa. Ka gona Jehofa o laela gore ba-Isiraele ba tšwele pele ba ralala lešokeng go fihlela ge batho bao ba ngwadišitšwego setšhabeng, go tloga go ba nywaga e 20 go ya pele ba hwile ka moka. Gare ga banna bao ba ngwadišitšwego, ke Kalebe le Jošua feela bao ba tlago go dumelelwa go tsena Lefaseng la Kholofetšo. Setšhaba se dira maiteko a lefeela a go ithotoša sona ka noši, gomme se fenywa o šoro ke ba-Amaleke le ba-Kanana. A mafelelo a bohloko gakaakang ao setšhaba se lebanago le ona ka baka la go se hlomphe Jehofa gotee le baemedi ba gagwe ba botegago!

22. Ke ka ditsela dife go gatelelwago bohlokwa bja go kwa?

²² Ka kgonthe, ba sa swanetše go ithuta mo gontši ge e le mabapi le go kwa. Ka mo go swanetšego, Jehofa o ba nea melao e mengwe gape yeo e gatelelago se. O ba tsebiša gore ge ba tsena Lefaseng la Kholofetšo go swanetše gore go be le tebalelo ya diphošo, eupja batho bao ka boomo ba sa kwego ba swanetše gore ba bolawe. Ka gona, ge go hwetšwa monna a sela molao wa Sabatha ka go rwalela dikgong, Jehofa o laela gore: “Monna eo a bolaêlwê ruri.” (15:35) Jehofa o laela gore setšhaba se rokelele matobolo mephethong ya diaparo tša bona e le kgopotšo ya melao ya Jehofa le bohlokwa bja go e kwa.

23. Mafelelo a borabele bja Kora, Dathane le Abirama ke afe?

²³ Lega go le bjalo, borabele bo thoma gape. Kora, Dathane, Abirama gotee le banna ba ba tumilego ba 250 ba phuthego ba ganetša matla a Moše le a Arone. Moše o iša taba go Jehofa, gomme o botša marabele gore: ‘E-tlang le swere merufsi ya go swara mollo pele ga Jehofa e le gore a ikgethele.’ (16:6, 7) Bjale letago la Jehofa le tšwelela pele ga phuthego ka moka. O tliša kahlolo ka pela, o dira gore lefase le bulege gomme le metše malapa a Kora, Dathane, le Abirama, o bile o romela mollo gore o bolaye banna ba 250 bao ba neelago diorelo, go akaretša le Kora. Letšatšing le le latelago, batho ba thoma go bea Moše le Arone molato ka seo Jehofa a se dirilego, gomme O ba otla gape ka go rapalatša babelaedi ba 14 700.

24. Ke pontšho efe yeo Jehofa a e dirago e le gore a fediše borabele?

²⁴ Ka baka la ditiragalo tše, Jehofa o laela gore moloko o mongwe le o mongwe o tliše lehlotlo pele ga gagwe gotee le lehlotlo leo le ngwadilwego leina la Arone bakeng sa moloko wa Lefi. Letšatšing le le latelago Arone o bontšhwa e le yena yo a kgethilwego ke Jehofa bakeng sa boperisita, ka gobane lehlotlo la gagwe ke lona feela leo le hwetšwago le hlogile matšoba. Le bewa ka gare ga areka ya kgwerano gore e be “seeletši sa xo eletša dinganga.” (Num. 17:10; Ba-Heb. 9:4) Ka morago ga go ba nea ditaelo tše dingwe tša go thekga boperisita ka dikarolo tša lesome le mabapi le meetse a go hlwekiša ao a nago le molora wa kgomo e khunwana, pego e re bušetša morago kua Kadese. Ke gona moo Miryama a hwelago gona le moo a bolokelwago gona.

25. Moše le Arone ba palelwa bjang ke go godiša Jehofa, gomme mafelelo e ba afe?

²⁵ Ba sa le mollwaneng wa Lefase la Kholofetšo, phuthego e omanya Moše ka baka la go hlokega ga meetse. Jehofa o tšea seo e le go omanya Yena gomme O tšwelela a le letagong la Gagwe, o laela Moše gore a tšee lepara gomme a ntšhe meetse lefsikeng. Na Moše le Arone ba godiša Jehofa? Go e na le moo, Moše o betha lefsika gabedi a befetšwe. Batho gotee le diruiwa tša bona ba hwetša meetse a go nwa, eupja Moše le Arone ba palelwa ke go nea Jehofa kgodišo. Gaešita lege leeto le le nolago moko la lešokeng le le kgaufsi le go fela, Jehofa o ba befelelwa ka bobedi gomme ba botšwa gore ba ka se tsene Lefaseng la Kholofetšo. Ka morago Arone o hwela Thabeng ya Horo, gomme morwa wa gagwe Eleasara o tšea mediro ya moperisita o mogolo.

26. Ke ditiragalo dife tšeo di swayago leeto la go dikologa Edomo?

²⁶ Ba-Isiraele ba retologela bohlabatšatši gomme ba nyaka go phatša nageng ya ba-Edomo, eupja ba a thibelwa. Ge ba le tseleng e telele ya go dikologa Edomo, batho ba tsena bothateng gape ka baka la go belaela ka Modimo le Moše. Ba tennwe ke mana, gomme ba swerwe ke lenyora. Ka baka la borabele bja bona Jehofa o ba romela dinoga, gomme go hwa ba bantši. Mafelelong ge Moše a tsena ditaba gare, Jehofa o mo laela gore a dire noga ya koporo gomme a e fege phateng. Bao ba lomilwego ke dinoga eupja ba lebelela noga ya koporo, ba a phela. Ba-Isiraele ge ba lebile leboa, ba hlomarelwa ke dikgoši Sihoni wa ba-Amoro le Ogo wa Basane. Ba-Isiraele ba fenya dikgoši tše ka bobedi, gomme ba-Isiraele ba dula mafelong a ka bohlabela a Moedi.

27. Ke bjang Jehofa a thibelago maano a Balaka mabapi le Bileama?

²⁷ Ditiragalo tša Molaleng wa Moaba (22:1–36:13). Ba-Isiraele ba fagahletše go tsena ga bona Kanana, bjale ba kgobokana molaleng wa Moaba ka leboa la Lewatle le le Hwilego le go ya ka bohlabela bja Jorodane ka mošola wa Jeriko. Ba-Moaba ge ba bona batho ba bantši gakaakaa ba hlomile mešaša ka pele ga bona, ba tsenwa ke poifo e kgolo. Kgoši ya bona Balaka a lakane le ba-Midiani, o bitša Bileama gore a tle a diriše boloi gomme a rogake ba-Isiraele. Gaešita lege Modimo a botša Bileama ka go lebanya gore, “O se kê wa ya le bôná,” fela yena o nyaka go ya. (22:12) O nyaka moputso. Mafelelong o a ya, eupja o thibelwa ke morongwa gomme o dira gore pokolo ya gagwe ya tshadi e mo kgalemele ka mohlolo. Ge mafelelong Bileama a e-tla gore a bolele malebana le ba-Isiraele, moya wa Modimo o a mo tutuetša gore diema tša gagwe tše nne di porofete ditšhegofatšo feela go setšhaba sa Modimo, gaešita le go bolela gore go tla tšwa naledi go Jakobo gomme molamo wa go buša o tla tšwa go Isiraele gore a fenye le go senya.

28. Moreo wa bohwirihwiri wo o šišintšwego ke Bileama wo o tlelago ba-Isiraele ke ofe, eupja kotlo e emišwa bjang?

²⁸ Ka morago ga gore Bileama a befediše Balaka ka go se rogake ga gagwe ba-Isiraele, o tsoma kgaugelo ya kgoši ka go šišinya gore ba-Moaba ba diriše basadi ba bona gore ba goketše banna ba Isiraele go tla menyanyeng ya boitshwaro bjo bo gobogilego bjo bo bego bo dirwa borapeding bja Baali. (31:15, 16) Gona fa mollwaneng wa Lefase la Kholofetšo, ba-Isiraele ba thoma go wela boitshwarong bjo bo gobogilego kudu le borapeding bja medimo ya maaka. Ge bogale bja Jehofa bo tuka, Moše o laela gore bao ba nago le molato ba otlwe o šoro. Ge Pinease, morwa wa moperisita o mogolo a bona morwa wa letona la lešika a tliša mosadi wa mo-Midiani ka mešašeng, o a ba latela gomme o a ba bolaya, o hlaba mosadi dithong tša gagwe tša pelego ka lerumo. Ka morago ga se, kotlo e a kgaotša, eupja e šetše e bolaile ba 24 000.

29. (a) Go balwa ga batho mo go dirwago bofelong bja nywaga e 40 go utolla eng? (b) Ke tokišetšo efe yeo bjale e dirwago bakeng sa go tsena Lefaseng la Kholofetšo?

²⁹ Jehofa bjale o laela Moše le Eleasara gore ba bale batho gape, bjalo ka ge go ile gwa dirwa nywageng e 39 e fetilego kua Thabeng ya Sinai. Go balwa ga bona ga mafelelo go bontšha gore palo ya bona ga se ya oketšega. Go e na le moo, palo ya banna bao ba ngwadišitšwego e ile fase ka ba 1820. Go bao ba ilego ba ngwadišetšwa tirelo ya bohlabani kua Sinai ga go na yo a šetšego, ka ntle ga Jošua le Kalebe. Ka moka ga bona ba be ba hwetše lešokeng bjalo ka ge Jehofa a be a boletše gore se se tla direga. Ka morago Jehofa o nea ditaelo mabapi le go arolwa ga naga e le bohwa. O boeletša taba ya gore Moše a ka se tsene Lefaseng la Kholofetšo ka baka la go se godiše ga gagwe Jehofa kua meetseng a Meriba. (20:13; 27:14, mengwalo ya ka tlase ya NW) Jošua o bewa go ba mohlatlami wa Moše.

30. Taba yeo e lego mabapi le ba-Midiani e lokišwa bjang, gomme ke go abaganywa gofe ga naga mo go dirwago ka bohlabatšatši bja Jorodane?

³⁰ Jehofa ka morago o laela ba-Isiraele ka Moše ka bohlokwa bja melao ya Gagwe mabapi le dihlabelo le menyanya gotee le ka bohlokwa bja dikeno. Le gona o laela Moše gore a lokiše ditaba le ba-Midiani ka baka la seo ba ilego ba se dira ge ba be ba gokeletša Isiraele go rapela Baali wa Peoro. Banna ka moka ba ba-Midiani ba a bolawa ntweng gotee le Bileama, go šadišwa dikgarebe feela gomme tše 32 000 di a thopja gotee le dithebola tšeo di akaretšago diphoofolo tše 808 000. Ga go mo-Isiraele le o tee yo go begwago gore ga se a boa ntweng. Barwa ba Rubeni le ba Gade bao ba nago le diruiwa ba kgopela go dula lefelong leo le lego ka bohlabatšatši bja Jorodane, gomme ka morago ga gore ba dumele gore ba tla thuša tabeng ya go thopa Lefase la Kholofetšo, kgopelo ya bona e a amogelwa gomme meloko ye e mebedi gotee le seripa sa moloko wa Manase e newa karolo ye e nonnego ya naga e le bohwa bja bona.

31. (a) Ge ba-Isiraele ba tsena nageng ba swanetše go tšwela pele ba bontšha go kwa bjang? (b) Ke ditaelo dife tšeo di newago mabapi le bohwa bja meloko?

³¹ Ka morago ga gore pego e boeletše mafelo ao go bego go khutšwa go ona leetong la nywaga e 40, e bolela gape ka taba ya go nyakega ga go kwa Jehofa. Modimo o ba nea naga, eupja ba swanetše go ba baahloledi ba Gagwe gomme ba rake baagi bao ba gobogilego le bao ba rapelago batemona, ba fedišetše ruri bodumedi bja bona bja diswantšho. Go hlaloswa ka botlalo mellwane ya naga ya bona yeo ba e neilwego ke Modimo. E swanetše go abaganywa magareng ga bona ka matengwa. Ba-Lefi bao ba se nago bohwa bja moloko, ba swanetše go newa metse e 48 gotee le mafulo a yona, e 6 go yona e tla ba ya botšhabelo bakeng sa mmolai yo a sa bolayago motho ka boomo. Naga e swanetše go dula e le ka tlase ga moloko, ga se ya swanela go fetišetšwa molokong o mongwe ka lenyalo. Ge e ba go se na mojabohwa wa monna, gona barwedi ba tla newa bohwa—ka mohlala, barwedi ba Tselofagadi—ba swanetše go nyalwa molokong wa bona. (27:1-11; 36:1-11) Numeri e phetha ka go bolela ka melao ye ya Jehofa ka Moše gotee le bana ba Isiraele ge ba lebane le go tsena Lefaseng la Kholofetšo.

LEBAKA LEO KA LONA E HOLAGO

32. Jesu le sehlabelo sa gagwe ba swantšhetšwa bjang go Numeri?

³² Jesu o ile a tsopola Numeri ka makga a sego kae, gomme baapostola ba gagwe gotee le bangwadi ba bangwe ba Beibele ba bontšha gabotse kamoo pego ya yona e kwagalago le go ba e holago ka gona. Moapostola Paulo ka mo go kgethegilego o ile a bapiša tirelo ya go botega ya Jesu le tirelo ya Moše, yeo e ngwadilwego kudu-kudu ka go Numeri. (Ba-Heb. 3:1-6) Tabeng ya dihlabelo tša diphoofolo le tabeng ya go fokwa ga molora wa sethojana se se khunwana go Numeri 19:2-9, re bona gape seswantšho sa tokišetšo e kgolo kudu ya go hlwekišwa ka sehlabelo sa Kriste.—Ba-Heb. 9:13, 14.

33. Ke ka baka la’ng go ntšhwa ga meetse kua lešokeng e le mo go kgahlišago go rena lehono?

³³ Ka mo go swanago, Paulo o ile a bontšha gore go ntšhwa ga meetse lefsikeng kua lešokeng go bolela mo gontši go rena, ka gore: “Ka moka ba nwile senwewa se tee sa môya; ba nwile se se bexo se e-tšwa lefsikeng le bexo le ba felexetša; ’me lefsika leo e be e le Yêna Kriste.” (1 Ba-Kor. 10:4; Num. 20:7-11) Ka mo go swanetšego, ke Kriste ka noši yo a itšego: “E a nwaxo meetse a Nna ke tl’o xo mo fa, a ka se kê a bá a nyôrwa neng le neng. Xomme meetse a Nna ke tl’o xo mo fa, mo xo yêna a tlo ba mothôpô wo o tšwaxo meetse a xo iša bophelong byo bo sa felexo.”—Joh. 4:14.

34. Jesu o bontšhitše bjang gore noga ya koporo e be e e-na le tlhaloso ya boporofeta?

³⁴ Jesu le gona o ile a tsopola ka go lebanya tiragalong yeo e ngwadilwego go Numeri yeo e bego e swantšhetša tokišetšo e makatšago yeo Modimo a bego a tla e dira ka yena. O itše, “Morwa-motho le Yêna ó tlo fêxwa ka mokxwa woo, Xore mang le mang e a mo dumêlaxo a se lahlêxê; a upyê a bê le bophelô byo bo sa felexo.”—Joh. 3:14, 15; Num. 21:8, 9.

35. (a) Bakriste ba swanetše go itiša malebana le eng bjalo ka ge go bontšhitšwe ke ba-Isiraele kua lešokeng, gomme ka baka la’ng? (b) Ke mehlala efe yeo e lego mabapi le megabaru le borabele ye Juda gotee le Petro ba boletšego ka yona mangwalong a bona?

³⁵ Ke ka baka la’ng ba-Isiraele ba ile ba romelwa gore ba sepele lešokeng ka nywaga e 40? Ke ka baka la go se be le tumelo. Moapostola Paulo o ile a nea kgothatšo e matla ntlheng ye: “Lebêlêlang-xê, lena Bana bešo, xore mo xo lena xo se kê xwa ba wa pelo e mpe ya xo se dumêlê, e a kaxo hlanôxêla Modimo e a phelaxo. Sa lena a e bê xo eletšana byale xe xo sa le la ‘Lehono.’” Ka baka la go se kwe ga bona le ka baka la go hloka tumelo ga bona, ba-Isiraele bao ba ile ba hwela lešokeng. “A re phêxêleleng-xê xo tsêna khutšong yeo [ya Modimo], xore xo se bê le e a waxo a etša bala ba xo se kwê.” (Ba-Heb. 3:7–4:11; Num. 13:25–14:38) Juda ge a lemoša ka batho ba sa boifego Modimo bao ba gobošago dilo tše kgethwa, o bolela ka megabaru ya Bileama ya go nyaka moputso le dipolelo tša borabele tša Kora malebana le Moše mohlanka wa Jehofa. (Juda 11; Num. 22:7, 8, 22; 26:9, 10) Bileama le gona o boletšwe ke Petro e le yo a “ratilexo moputsô wa bokxôpô” gomme o boletšwe gape ke Jesu yo a tagafaditšwego kutollong ya gagwe yeo e neilwego ka Johane e le yo a ‘reilego ba-Isiraele gore ba rapele medimo ya diswantšho gomme ba dire bootswa.’ Ka kgonthe phuthego ya Bokriste lehono e swanetše go lemošwa ka batho ba ba bjalo ba e sego ba bakgethwa.—2 Pet. 2:12-16; Kut. 2:14.

36. Ke mekgwa efe e mebe yeo Paulo a ilego a lemoša ka yona, gomme ke bjang rena lehono re ka holwago ke keletšo ya gagwe?

³⁶ Ge boitshwaro bjo bo gobogilego bo thoma ka phuthegong ya Korinthe, Paulo o ile a ba ngwalela mabapi le “xo kxanyoxa tše mpe,” a lebišitše ka mo go kgethegilego go Numeri. O kgothaditše ka gore: “Le xôna re se kê ra dira bootswa, ra etša ba bangwê ba bôná ba naxo ba dira bootswa, xwa fedišwa ba dikete tše masome a mabedi a metšô e meraro ka ’tšatši le tee.” (1 Ba-Kor. 10:6, 8; Num. 25:1-9; 31:16)b Go thwe’ng ka nako yeo setšhaba se ilego sa belaela ka gore go kwa ditaelo tša Modimo go be go le boima le ka gore ba be ba sa kgotsofala ka tokišetšo ya Jehofa ya mana? Mabapi le se Paulo o re: “Le gona re se ke ra leka Jehofa, bjalo ka ge ba bangwe ba bona ba ile ba mo leka gomme ba bolawa ke dinoga.” (1 Ba-Kor. 10:9, NW; Num. 21:5, 6) Paulo bjale o tšwela pele ka gore: “Le gona le se ke la dumaduma, bjalo ka ge ba bangwe ba bona ba ile ba dumaduma, gomme ba bolawa ke mosenyi.” Diphihlelo tša ba-Isiraele e bile tše bohloko gakaakang ka baka la go dumaduma ga bona malebana le Jehofa, baemedi ba gagwe le ditokišetšo tša gagwe! Dilo tše tšeo di ilego ‘tša tšwela pele di ba diragalela gore e be ditemošo,’ di swanetše go ba temošo e botse go rena ka moka lehono, e le gore re ka tšwela pele re direla Jehofa ka tumelo e tletšego.—1 Ba-Kor. 10:10, 11, NW; Num. 14:2, 36, 37; 16:1-3, 41; 17:5, 10.

37. Bontšha kamoo Numeri e re thušago ka gona go kwešiša ditemana tše dingwe tša Beibele.

³⁷ Numeri le gona e nea tsebišo yeo ditemana tše dintši tša Beibele di ka kwešišwago kaone ka yona.—Num. 28:9, 10—Mat. 12:5; Num. 15:38—Mat. 23:5; Num. 6:2-4—Luka 1:15; Num. 4:3—Luka 3:23; Num. 18:31—1 Ba-Kor. 9:13, 14; Num. 18:26—Ba-Heb. 7:5-9; Num. 17:8-10—Ba-Heb. 9:4.

38. Ke ka ditsela dife tše kgethegilego tšeo ka tšona puku ya Numeri e holago, gomme e re dira gore re hlokomele eng?

³⁸ Seo se ngwadilwego go Numeri ka kgonthe se buduletšwe ke Modimo, gomme se re hola ka go re ruta bohlokwa bja go kwa Jehofa le go hlompha batho bao a ba beilego go ba balebeledi gare ga batho ba gagwe. Ka mohlala, e sola diphošo gomme ka ditiragalo tšeo e lego tša boporofeta, e re dira gore re hlokomele Motho yo Jehofa a mmeilego e le Mophološi le Moetapele wa batho ba Gagwe lehono. E nea kgokagano e bohlokwa le e rutago pegong yeo e lego mabapi le go thewa ga Mmušo wa Jehofa wa go loka diatleng tša Jesu Kriste, yena motho yo A mo kgethilego gore a be Mmoelanyi le Moperisita o Mogolo.

[Mengwalo ya ka tlase]