Na O Phethagatša Tlamo Yohle Ya Gago Go Modimo?
“Xobane medirô ka moka, le dithopa tšohle, tše di botse le tše mpe, Modimo ó tlo di iša thsekong.”—MMOLEDI 12:14.
1. Ke ditokišetšo dife tšeo Jehofa a di diretšego batho ba gagwe?
JEHOFA o thekga bohle bao ba tšwelago pele ba mo gopola e le Mmopi wa bona yo Mogolo. Lentšu la gagwe le le buduletšwego le ba nea tsebo yeo e nyakegago bakeng sa gore ba mo kgahliše ka botlalo. Moya o mokgethwa wa Modimo o ba hlahla go direng thato ya Modimo le go ‘enyweng dienywa medirong e botse yohle.’ (Ba-Kolose 1:9, 10) Go feta moo, Jehofa o nea dijo tša moya le tlhahlo ya pušo ya Modimo ka “molaki e a bôtêxaxo yo bohlale.” (Mateo 24:45-47) Ka gona, batho ba Modimo ba hwetša tšhegofatšo ya legodimong ka ditsela tše dintši ge ba dutše ba hlankela Jehofa gomme ba phethagatša modiro o bohlokwa wa go bolela ditaba tše di lokilego tša Mmušo.—Mareka 13:10.
2. Ke dipotšišo dife tšeo di ka rotogago mabapi le tirelo go Jehofa?
2 Bakriste ba therešo ba thabela go ba ba swaregilego tirelong e kgethwa go Jehofa. Lega go le bjalo, ba bangwe ba ka ngenega moko le go nagana gore maiteko a bona ga a na mohola. Ka mohlala, ka dinako tše dingwe Bakriste ba ineetšego ba ka ipotšiša ge e ba maiteko a magolo ao ba a dirago e le a bohlokwa e le ka kgonthe. Ge go naganwa ka thuto ya lapa le mediro e mengwe, ka monaganong wa hlogo ya lapa go ka rotoga dipotšišo tše di swanago le tše: ‘Na Jehofa o kgahlišwa e le ka kgonthe ke seo re se dirago? Na re phethagatša tlamo yohle ya rena go Modimo?’ Mantšu a bohlale a mokgoboketši a ka thuša go araba dipotšišo tšeo.
Na Tšohle ke Lefeela?
3. Ka go dumelelana le Mmoledi 12:8, tekanyo e feletšego ya lefeela ke efe?
3 Ba bangwe ba ka nagana gore mantšu a monna yo bohlale ga se ao a kgothatšago kudu go motho le ge e le ofe—bafsa goba batho ba bagolo. “Lefêla la mafêla! Ó r’yalo Mmoledi. Tšohle ké lefêla!” (Mmoledi 12:8) Ge e le gabotse, go hlokomologa Mmopi yo Mogolo bofseng ke lefeela le le feteletšego, go gola motho a sa mo hlankele le go ruma bophelo bjo botelele ka botšofadi feela. Tšohle e bile lefeela bakeng sa motho yo bjalo, gaešita le ge a ka hwa a e-na le mahumo le botumo lefaseng le leo le rapaletšego matleng a yo mobe, Sathane Diabolo.—1 Johane 5:19, bapiša le NW.
4. Ke ka baka la’ng go ka thwe ga se dilo tšohle e lego lefeela?
4 Dilo tšohle ga e be lefeela go bao ba ikgobelelago mahumo legodimong e le bahlanka ba Jehofa ba botegago. (Mateo 6:19, 20) Ba na le mo gontši mo ba go dirago modirong o putsago wa Morena, gomme boitapišo bjo bjalo ruri ga se bja lefeela. (1 Ba-Korinthe 15:58) Eupša ge e ba re le Bakriste ba ineetšego, na re swaregile modirong wo re o abetšwego ke Modimo mehleng ye ya bofelo? (2 Timotheo 3:1) Goba na re iketlile mokgweng wa bophelo wo o sa fapanego gakaalo le wa baagišani ba rena ka kakaretšo? Ba ka ba ba kopanela madumeding a fapa-fapanego gomme ba ka ba ba fišega kudu, ba e-ya ditirelong tša bona tša borapedi ka mehla e bile ba leka go dira seo mohuta wa borapedi bja bona o se nyakago go bona. Ee, ga se bagoeledi ba molaetša wa Mmušo. Ga ba na tsebo e nepagetšego ya go tseba gore le ke “lebaka la bofêlô” gomme ga ba bone go akgofa ga nako mabapi le mehla yeo re phelago go yona.—Daniele 12:4.
5. Re swanetše go dira eng ge e ba go phegelela dilo tše di tlwaelegilego tša bophelo go fetogile selo se segolo seo re tshwenyegilego ka sona?
5 Jesu Kriste o boletše mabapi le mehla ya rena e hlobaetšago gore: “Maboong a Morwa-motho xo tlo ba byalo ka mehleng ya Noaxe. Ba tlo dira tše ba di dirilexo mola meetse-fula à sešo a tla, xe ba-e-ja, bà e-nwa, bà nyala, bà nyadiša, xwa bá xwa tla ’tšatši le Noaxe a tsenexo polokelong ka lôna. Ba be ba sa šetše selô; meetsefula a bá a tla, a ba tšea ka moka. Le maboong a Morwa-motho xo tlo ba byalo.” (Mateo 24:37-39) Ga go na phošo ka go ja le go nwa ge go lekanetšwa, gomme lenyalo ke thulaganyo yeo e hlomilwego ke Modimo ka boyena. (Genesi 2:20-24) Lega go le bjalo, ge e ba re lemoga gore go phegelela dilo tše di tlwaelegilego tša bophelo go fetogile selo se segolo seo re tshwenyegilego ka sona, ke ka baka la’ng re sa rapelele taba ye? Jehofa a ka re thuša gore re etiše dikgahlego tša Mmušo pele, re dire se se lokilego gomme re phethagatše tlamo ya rena go yena.—Mateo 6:33; Ba-Roma 12:12; 2 Ba-Korinthe 13:7.
Boineelo le Tlamo ya Rena go Modimo
6. Batho ba bangwe ba kolobeditšwego ba palelwa ka tsela efe e bohlokwa go phethagatša tlamo ya bona go Modimo?
6 Go nyakega gore Bakriste ba bangwe ba ba ineetšego ba rapele go tšwa pelong ka gobane ga ba phelele boikarabelo bja bodiredi bjo ba ilego ba bo amogela ge ba be ba ineela go Modimo. Ngwaga le ngwaga, mo e ka bago lebaka la nywaga e mmalwa ga bjale, go ile gwa kolobetšwa batho ba fetago 300 000, eupša palo-kakaretšo ya Dihlatse tša Jehofa tše mafolofolo ga se ya oketšega ka go sepedišana le palo yeo. Ba bangwe bao ba ilego ba ba bagoeledi ba Mmušo ba kgaoditše go goelela ditaba tše di lokilego. Lega go le bjalo, batho ka o tee ka o tee ba swanetše go ba le karolo e nago le morero bodireding bja Bokriste pele ba ka kolobetšwa. Ka gona ba lemoga taelo yeo Jesu a e neilego balatedi ba gagwe ka moka e rego: “Yang Le dirê dithšaba ka moka barutiwa ka xo ba kolobetša Leineng la Tate le la Morwa le la Môya o mokxêthwa, le ka xo ba ruta xo boloka tšohle tše ke Le laetšexo tšôna.” (Mateo 28:19, 20) Ka ntle le ge e ba ba e-na le mafokodi a magolo kudu ka baka la bophelo bja mmele goba mabaka a mangwe ao ba sa kgonego go a laola, batho bao ba kolobeditšwego bao ba se sa hlankelago e le Dihlatse tša Modimo le Kriste tše mafolofolo, ga ba phelele tlamo yohle ya bona yeo ba nago le yona pele ga Mmopi wa rena yo Mogolo.—Jesaya 43:10-12.
7. Ke ka baka la’ng re swanetše go bokana gotee ka mehla bakeng sa borapedi?
7 Isiraele ya bogologolo e be e le setšhaba se se ineetšego go Modimo, gomme batho ba yona ka tlase ga kgwerano ya Molao, ba be ba e-na le boikarabelo pele ga Jehofa. Ka mohlala, banna ka moka ba be ba swanetše go bokana gararo bakeng sa menyanya ya ngwaga le ngwaga, gomme monna yo a bego a sa bine Paseka ka boomo o be a ‘ripiwa’ ka lehu. (Numeri 9:13; Lefitiko 23:1-43; Doiteronomio 16:16) Bakeng sa gore ba phethagatše tlamo ya bona go Modimo bjalo ka batho ba gagwe ba ineetšego, ba-Isiraele ba be ba swanetše go bokana bakeng sa borapedi. (Doiteronomio 31:10-13) Molaong go be go se na moo go thwego, ‘Dira se ge e ba o ka kgona go se tsenya bophelong bja gago.’ Go bao gona bjale ba ineetšego go Jehofa, ruri taelo ye e okeletša mantšung a Paulo: “A re hlokomelaneng gore re tutueletšane leratong le medirong e botse, re se tlogele go bokana ga rena gotee, bjalo ka ge e le mokgwa wa ba bangwe, eupša re kgothatšane, kudu-kudu ka ge le bona letšatši le batamela.” (Ba-Hebere 10:24, 25, NW) Ee, go bokana ka mehla gotee le badumedi-gotee ke karolo ya tlamo yeo Mokriste yo a ineetšego a nago le yona go Modimo.
Ela Diphetho tša Gago ka Kelohloko!
8. Ke ka baka la’ng mofsa yo a ineetšego a swanetše go naganišiša tirelo ya gagwe e kgethwa ka thapelo?
8 Mohlomongwe o mofsa yo a ineetšego go Jehofa. Ditšhegofatšo tše di humilego e tla ba tša gago ge e ba o etiša dikgahlego tša Mmušo pele bophelong bja gago. (Diema 10:22) Ka thapelo le ka go dira dithulaganyo ka kelohloko, o ka kgona go diriša bonyenyane nywaga ya gago ya bofsa sebopegong se itšego sa tirelo ya nako e tletšego—tsela e botse ya go bontšha gore o gopola Mmopi wa gago yo Mogolo. Go sego bjalo, dikgahlego tša dilo tše di bonagalago di ka thoma go ja bogolo bja nako ya gago le tlhokomelo ya gago. Go swana le batho ka kakaretšo, o ka tsena lenyalong o sa le yo monyenyane gomme wa tsena dikolotong tša go reka dilo tše di bonagalago. Mošomo wa boiphedišo wo o lefelelago gabotse o ka go tšeela bogolo bja nako ya gago gotee le matla. Ge e ba o e-na le bana, o tla swanelwa ke gore o rwale boikarabelo bja lapa ka nywaga-some e mentši. (1 Timotheo 5:8) O ka no ba o se wa lebala Mmopi wa gago yo Mogolo, eupša ke gabohlale go lemoga gore go rulaganya e sa le pele goba go se dire bjalo, go ka go thomela tsela yeo o tlago go phela ka yona ge o le motho yo mogolo. Nywageng ya ka morago, o ka gadima morago gomme wa kganyoga eka bonyenyane nywaga ya go tsena bogolong e ka ba e ile ya dirišwa ka mo go tletšego tirelong e kgethwa go Mmopi wa rena yo Mogolo. Ke ka baka la’ng o sa naganišiše dikgonagalo tša go dira bjalo ka thapelo gona bjale, e le gore o tle o hwetše kgotsofalo tirelong ya gago e kgethwa go Jehofa nywageng ya ge o sa le yo mofsa?
9. Ke eng seo motho yo a godilego a ka kgonago go se dira e bile a kile a rwala boikarabelo bjo bogolo ka phuthegong?
9 Ela hloko maemo a mangwe—a monna yo a kilego a dira e le modiši wa “mohlape wa Modimo.” (1 Petro 5:2, 3) Ka baka la lebaka le itšego, o ile a gafa ditokelo tšeo ka go rata. Ke therešo gore ga bjale o godile, gomme mo gongwe go ka ba go le thata go yena gore a tšwele pele tirelong ya Modimo. Eupša na e ka ba e le gore o swanetše go katanela gape ditokelo tša pušo ya Modimo? Monna yoo o be a tla tlišetša ba bangwe ditšhegofatšo gakaakang ge e ba a kgona go rwala boikarabelo bjo bogolwanyane ka phuthegong! Le gona ka ge go se na motho yo a iphelelago a nnoši, bagwera le baratiwa ba tla thaba ge a ka kgona go oketša tirelo ya gagwe bakeng sa go tlišetša Modimo tumišo. (Ba-Roma 14:7, 8) Sa bohlokwa le go feta, Jehofa a ka se ke a lebala seo yo mongwe le yo mongwe a se dirago tirelong ya gagwe. (Ba-Hebere 6:10-12) Ka gona, ke eng seo se ka re thušago gore re gopole Mmopi wa rena yo Mogolo?
Dithušo tša go re Thuša go Gopola Mmopi wa Rena yo Mogolo
10. Ke ka baka la’ng mokgoboketši a be a le boemong bjo bobotse kudu bja go ka nea ditlhahlo tabeng ya go gopola Mmopi wa rena yo Mogolo?
10 Mokgoboketši o be a le boemong bjo bobotse kudu bja go nea ditlhahlo tša go re thuša gore re gopole Mmopi wa rena yo Mogolo. Jehofa o be a ile a araba dithapelo tša gagwe tše di tšwago pelong ka go mo nea bohlale bjo bo sa tlwaelegago. (1 Dikxoši 3:6-12) Salomo o ile a dira nyakišišo e tseneletšego ka ditaba ka moka tša bophelo bja batho. Go feta moo, o ile a budulelwa ke Modimo gore a ngwale dikutollo tša gagwe e le gore di hole ba bangwe. O ngwadile gore: “Mmoledi yó e be [e] le yo bohlale; le xôna a ruta batho tsebô, è le moakanyi le mohlathi wa ditaba, mohlabi wa diêma tše ntši. Mmoledi yo ó lekile xo hwetša mantšu a ratêxaxo, a ngwala mantšu a therešô ka xo loka.”—Mmoledi 12:9, 10.
11. Ke ka baka la’ng re swanetše go amogela keletšo ya Salomo e bohlale?
11 Phetolelo ya Septuagint ya Segerika ya mantšu a e balega ka gore: “Godimo ga moo, ka ge mmoledi a be a le bohlale, ka ge a be a ruta batho bohlale; gore tsebe e kwe seo se rategago go tšwa dipapišong, mmoledi o ile a dira nyakišišo e tseneletšego ya go hwetša mantšu a kgahlišago le mongwalo o letlilego—mantšu a therešo.” (The Septuagint Bible, yeo e fetoletšwego ke Charles Thomson) Salomo o ile a katanela go fihlelela dipelo tša babadi ba gagwe ka mantšu a kgahlišago le ditaba tše di kgahlišago e le ka kgonthe le tše di nago le mohola. Ka ge mantšu a gagwe ao a hwetšwago ka Mangwalong e le ao a buduletšwego ka moya o mokgethwa, re ka amogela ka ntle le pelaelo dikutollo tša gagwe gotee le keletšo e bohlale.—2 Timotheo 3:16, 17.
12. O be o ka hlalosa bjang ka mantšu a gago seo se boletšwego ke Salomo bjalo ka ge se ngwadilwe go Mmoledi 12:11, 12?
12 Le ge go be go se na mekgwa ya mehleng yeno ya go gatiša, mehleng ya Salomo go be go na le dipuku tše dintši kudu. Dipuku tšeo di be di swanetše go lebelelwa bjang? O itše: “Mantšu a bahlale ké maxapeletši [“a bjalo ka matsolwana,” PK]; le xôna a etša dimapolô tše di kokoteletšwexo felô xotee, tše di tlišitšwexo ke modiši o tee. Le xôna, Ngwan’a-ka! A nke ke Xo eletšê. Tša xo ngwala mangwalô a mantši xa di fêle, ’me xo ithuta tše ntši xo lapiša mmele.”—Mmoledi 12:11, 12.
13. Mantšu a bao ba nago le bohlale bja Modimo a ka ipontšha bjang a swana le matsolwana, gomme ke bomang bao ba swanago le “dimapolô tše di kokoteletšwexo felô xotee”?
13 Mantšu a bao ba nago le bohlale bja Modimo a ipontšha a swana le matsolwana. Bjang? A hlohleletša babadi goba batheetši gore ba dire kgatelopele ka go dumelelana le mantšu a bohlale ao a balwago goba a kwewago. Go feta moo, bao ba dulago ba swaregile ka “go kgoboketša mafoko,” (NW) goba dipolelo tše bohlale e le ka kgonthe le tše di nago le mohola, ba swana le “dimapolô tše di kokoteletšwexo felô xotee” goba tše di bofeletšwego swine. Se se ka ba bjalo ka gobane mantšu a mabotse a batho ba bjalo a bonagatša bohlale bja Jehofa gomme ka go rialo a ka šoma go matlafatša le go thekga babadi goba batheetši. Ge e ba o motswadi yo a boifago Modimo, na ga se wa swanela go dira boiteko bjohle bja go bjala bohlale bjo bjalo ka monaganong le pelong tša ngwana wa gago?—Doiteronomio 6:4-9.
14. (a) Ke dipuku tša mohuta mang tšeo “xo ithuta” tšona go se nago mohola? (b) Ke dipuku tša mohuta mang tšeo re swanetšego go di ela hloko kudu, gona ka baka la’ng?
14 Ka gona, ke ka baka la’ng Salomo a ile a bolela ka seo a bego a se dira ka dipuku? Ee, ge di bapišwa le Lentšu la Jehofa, dibolumo tše di sa felego tša lefase le di rwele kgopolo feela ya motho. Bogolo bja kgopolo ye bo bonagatša monagano wa Sathane Diabolo. (2 Ba-Korinthe 4:4) Ka baka leo, “xo ithuta tše ntši” ditabeng tše bjalo tša lefase ga go tšweletše mohola o swarelelago. Ge e le gabotse, bogolo bja tšona e ka ba bjo bo gobatšago moyeng. Go etša Salomo, a re naganišišeng ka seo se bolelwago ke Lentšu la Modimo ka bophelo. Se se tla matlafatša tumelo ya rena le go re batametša kgaufsi le Jehofa. Go lebiša tlhokomelo e feteletšego dipukung tše dingwe goba methopong e mengwe ya thuto go ka re lapiša. Kudu-kudu ge e ba dingwalwa tše bjalo di tšweleditšwe ka kgopolo ya lefase yeo e thulanago le bohlale bja Modimo, ke tšeo di se nago mohola le tšeo di senyago go ba le tumelo go Modimo le merero ya gagwe. Ka gona-ge, a re gopoleng gore dingwalwa tše di holago kudu-kudu tša mehleng ya Salomo le tša mehleng ya rena ke tšeo di bonagatšago bohlale bja ‘modiši o tee,’ Jehofa Modimo. O re neile dipuku tše 66 tša Mangwalo a Makgethwa, gomme re swanetše go lebiša tlhokomelo e kgolo go tšona. Beibele le dipuku tše di neago thušo tša “molaki e a bôtêxaxo” di re thuša go fihlelela “xo tseba Modimo.”—Diema 2:1-6.
Tlamo Yohle ya Rena go Modimo
15. (a) O be o ka hlalosa bjang mantšu a Salomo mabapi le “tlamo yohle ya motho”? (b) Ge e ba re nyaka go phethagatša tlamo ya rena go Modimo, re swanetše go dira eng?
15 Ge a ruma nyakišišo ya gagwe ka botlalo, mokgoboketši, Salomo o re: “A re kweng phêthêxô ya ditaba tšohle: Boifa Modimo, O lôtê taêlô tša xaxwe. Ké se se swanetšexo batho bohle [“tlamo yohle ya motho,” NW]. Xobane medirô ka moka, le dithopa tšohle, tše di botse le tše mpe, Modimo ó tlo di iša thsekong.” (Mmoledi 12:13, 14) Go ba le poifo e nepagetšego ya, goba go bontšha tlhompho ya go boifa Mmopi wa rena yo Mogolo go tla re šireletša, mohlomongwe le malapa a rena, go phegeleleng tsela ya bošilo ya bophelo yeo e ka tlišago mathata ao a sa hlalosegego le manyami godimo ga rena le baratiwa ba rena. Poifo e nepagetšego ya go boifa Modimo ke e sekilego e bile ke yona mathomo a bohlale le tsebo. (Psalme 19:9; Diema 1:7) Ge re e-na le temogo yeo e theilwego Lentšung la Modimo leo le buduletšwego gomme re diriša keletšo ya lona dilong tšohle, re tla be re phethagatša “tlamo yohle” ya rena go Modimo. Aowa, ga se taba ya go ngwala lelokelelo la ditlamo. Go e na le moo, seo se nyakegago ke gore re lebelele ka Mangwalong ge re rarolla mathata a bophelo le go dira dilo ka tsela ya Modimo ka mehla.
16. Jehofa o tla dira eng mabapi le kahlolo?
16 Re swanetše go lemoga gore ga go na seo Mmopi wa rena yo Mogolo a sa se bonego. (Diema 15:3) O tlo ‘iša mediro ka moka tshekong.’ Ee, Yo Godimo-dimo o tla ahlola dilo tšohle, go akaretša le tšeo di utegilego mahlong a batho. Go tseba ka mabaka a bjalo go ka dira e le tutuetšo e tutueletšago go ela ditaelo tša Modimo hloko. Eupša tutuetšo e kgolo-kgolo e swanetše go ba lerato la rena la go rata Tatago rena wa legodimong, ka ge moapostola Johane a ngwadile gore: “Xobane leratô la xo rata Modimo ké xe re e-ya ka melaô ya xaxwe; xomme melaô ya xaxwe xa se e thata.” (1 Johane 5:3) Le gona ka ge ditaelo tša Modimo di hlametšwe go tšwetša pele boiketlo bja rena bjo bo swarelelago, ruri ga se feela gore ke e swanetšego eupša e bile ke gabohlale go e ela hloko. Se ga se boima go barati ba Mmopi yo Mogolo. Ba nyaka go phethagatša tlamo ya bona go yena.
Phethagatša Tlamo Yohle ya Gago
17. Re tla dira’ng ge e ba re nyaka go phethagatša tlamo yohle ya rena go Modimo?
17 Ge e ba re hlalefile gomme re nyaka e le ka kgonthe go phethagatša tlamo yohle ya rena go Modimo, ka ntle le go boloka ditaelo tša gagwe, re tla ba le poifo ya tlhompho ya go boifa go se mo kgahliše. Ka kgonthe, “xo boifa Morêna ké mathômô a bohlale,” gomme bao ba elago ditaelo tša gagwe hloko ba na le “temogo e botse.” (Psalme 111:10, bapiša le NW; Diema 1:7.) Ka gona a re gateng mogato ka bohlale gomme re kwe Jehofa dilong tšohle. Se se bohlokwa kudu-kudu gona bjale, ka gobane Kgoši Jesu Kriste o gona, gomme letšatši la kahlolo le le tlišwago ke yena e le Moahlodi yo a kgethilwego wa Modimo le batametše.—Mateo 24:3; 25:31, 32.
18. Re tla ba le mafelelo afe ge e ba re phethagatša tlamo yohle ya rena go Jehofa Modimo?
18 Yo mongwe le yo mongwe wa rena mo nakong ye o seka-sekwa ke Modimo. Na re sekametše dilong tša moya, goba na ditutuetšo tša lefase di dumeletšwe gore di fokodiše tswalano ya rena le Modimo? (1 Ba-Korinthe 2:10-16; 1 Johane 2:15-17) Go sa šetšwe gore re bafsa goba batho ba bagolo, a re direng sohle seo re ka se kgonago go kgahliša Mmopi wa rena yo Mogolo. Ge e ba re e-kwa Jehofa gomme re boloka ditaelo tša gagwe, re tla gana dilo tša lefeela tša lefase le le le fetago. Ka gona re ka dula re nagana ka kholofelo ya go phela ka mo go sa felego tshepedišong e mpsha ya dilo ya Modimo e holofeditšwego. (2 Petro 3:13) Tše ke ditebelelo tše dikgolo gakaakang go bohle bao ba phethagatšago tlamo yohle ya bona go Modimo!
O be o tla Araba Bjang?
◻ Ke ka baka la’ng o be o ka bolela gore ga se dilo tšohle e lego lefeela?
◻ Ke ka baka la’ng Mokriste wa mofsa a swanetše go naganišiša tirelo ya gagwe e kgethwa ka thapelo?
◻ Ke dipuku tša mohuta mang tšeo “xo ithuta” tšona go bego go ka se be le mohola?
◻ “Tlamo yohle ya motho” ke eng?
[Seswantšho go letlakala 20]
Ga se dilo tšohle e lego lefeela bakeng sa bao ba hlankelago Jehofa
[Seswantšho go letlakala 23]
Ka go se swane le dipuku tše dintši tša lefase le, Lentšu la Modimo le a lapološa e bile le a hola