Vena Ehambu Ovo Vana Vaumbila “Huku Wehambu”
“Vena ehambu ovo vana Huku yavo o Jeova.” — SALMO 144:15.
1. Omokonda yatyi Onombangi mba Jeova ovanthu vena ehambu? (Tala olutalatu pefo pahimbikila onthele.)
ONOMBANGI MBA JEOVA ovanthu vena ehambu. Apeho vatomphola, vayola na vakuavo tyina veli kumwe momaliongiyo, no movionge, na tyina veli povitalukiso. Omokonda yatyi vena ehambu olio? Haunene omokonda vei Jeova, “Huku wehambu.” Vemuumbila iya valinga ononkhono mbokumuhetekela. (1 Timóteo 1:11; Salmo 16:11) Jeova Ondyivi-ndyivi yehambu, ngotyo uhanda tukale nehambu iya utuavela omahunga omanyingi etulunda okukala nehambu.—Deuteronômio 12:7; Eclesiastes 3:12, 13.
2, 3. (a) Oityi tyihangununa okukala nehambu? (b) Omokonda yatyi tyipondola okupuiya okukala nehambu?
2 Iya ove? Okuti una ehambu? Okukala nehambu tyihangununa okulitehelela nawa, nokupanda omuenyo wove. Ombimbiliya ilekesa nawa okuti vana vayambwa na Jeova, ovo vala vapondola okukala nehambu liotyotyili. Mahi, omokonda yatyi tyipondola okupuiya okukala nehambu mouye uno?
3 Tyipondola okupuiya okukala nehambu tyina tuna ovitateka, ngetyi tyina umwe tuhole amankhi ine apolwa mewaneno, na tyina ovalinepi velihenga, na tyina tuamapolwa movilinga. Tupu tyipondola okupuiya okukala nehambu tyina meumbo muhena ombembwa mokonda yokutañguna, na tyina ava tuundapa ine tulongeswa navo kosikola vetulinga omukuele, na tyina tumoneswa ononkhumbi, nokupakwa movikaleya mokonda yokufenda Jeova. Hamwe ekongoko lietu kalikahi nawa, tuna ouvela uhaveluka ine hamwe tuna omalusoke etusoyesa. Mahi hinangela okuti Jesus Kristu, “wokuna ehambu iya Omutumini wavilapo,” utyihole tyokuungumanesa ovanthu nokuvehambukiswa. (1 Timóteo 6:15; Mateus 11:28-30) Melongomona Liokomphunda, Jesus wapopile ovituwa vimwe vipondola okutukuatesako okukala nehambu, alo umwe tyina tuna ovitateka ovinyingi mokonda yokuvasiwa mouye wa Satanasi.
TYIHENA NA JEOVA, ONTHUE KATUPONDOLA OKUKALA NEHAMBU
4, 5. Oityi tupondola okulinga opo tukale nehambu iya atutualako notyituwa otyo?
4 Otyipuka tyo tete Jesus apopile, tyakolela unene. Wati: “Vena ehambu ovo vana vaimbuka okuti vesukisa okulongeswa na Huku, mokonda Ouhamba wo keulu o wavo.” (Mateus 5:3) Okuimbuka okuti tuesukisa okulongeswa na Huku, matyitulundu okumunoñgonoka nawa, nokuovola ekuateso nehongolelo liae. Oñgeni matutyilingi? O mokulilongesa Ombimbiliya, nokutavela ovitumino viae, nokuyeka efendelo tumulingila likale otyipuka tyakolela vali momuenyo wetu. Okulinga ovipuka ovio, matyitukuatesako okukala nehambu. Ekolelo lietu momilao vya Huku malikala vali tyapama. Iya “ekevelelo lihambukiswa” tuvasa mo Mbimbiliya malitupameka.—Tito 2:13.
5 Inkha tuhanda okukala nehambu tyihatale ku etyi tyimoneka momuenyo wetu, tuna okutualako okupameka oupanga wetu na Jeova. Apostolu Paulu wati: “Hambukuei apeho mu Tatekulu. Ndyipopia vali okuti: Hambukuei!” (Filipenses 4:4) Opo tukale noupanga omuwa na Jeova, tuesukisa ounongo utunda kwe. Ondaka ya Huku yati: “Una ehambu omunthu una wavasa ounongo, na una uvila okupunga ovipuka. Ounongo omuti womuenyo ku vana vakakatelamo. Vana veukuata nawa vaihanwa okuti vena ehambu.”—Provérbios 3:13, 18.
Opo tukale nehambu lihapu, tyakolela unene tutualeko okuendela muetyi tulilongesa
6. Oityi vali tuna okulinga opo tutualeko nehambu?
6 Mahi opo tukale nehambu lihapu, tyakolela unene tutualeko okuendela muetyi tulilongesa mo Mbimbiliya. Jesus walekesa okuti otyo tyakolela unene etyi ati: “Inkha muanoñgonoka ovipuka evi, mamukala nehambu inkha muvilinga.” (João 13:17; tanga Tiago 1:25.) Okuendela muetyi tulilongesa tyakolela unene inkha tuhanda okufuisapo esuko tuna liokulongeswa na Huku iya atukala nehambu lihapu. Mahi oñgeni tupondola okukala nehambu tyina kuna ovipuka ovinyingi vipondola okutupola-lyo? Tutalei ovipuka ovikuavo Jesus apopile Melongomona Liokomphunda.
OVITUWA VITUKALESA NEHAMBU
7. Oñgeni vana valila vapondola okukala nehambu?
7 “Vena ehambu ovo vana valila, mokonda mavakakengelelwa. (Mateus 5:4) Hamwe tupondola okulipula okuti: ‘Oñgeni omunthu ulila apondola okukala nehambu?’ Jesus ankho kekahi nokupopia ovanthu aveho valila. Vamwe puvo onondingavivi iya vasoya mokonda vekahi nokulambela movitateka vyo “muvo uno wepuiya okukala.” (2 Timóteo 3:1) Mahi vesuka vala navo muene, kavesukile na Jeova. Ngotyo, vetupu oupanga na Jeova iya vetupu ehambu. Jesus ankho ukahi nokupopia ovanthu vaimbuka okuti vesukisa okulongeswa na Huku. Ovanthu ovo, valila mokonda vaimbuka okuti ovanyingi vaanya Huku ine kavesukile nokulinga etyi Huku ahanda. Tupu, vaimbuka okuti ovakuankhali iya veete ovipuka ovivi vikahi nokulingwa novanthu vo mouye. Jeova weete vana vekahi nokulila, uveungumanesa Nondaka yae, uvekuatesako okukala nehambu iya uveavela omuenyo.—Tanga Ezequiel 5:11; 9:4.
8. Oñgeni okukala nomutima wapoleya tyipondola okukukuatesako okukala nehambu?
8 “Vena ehambu o vomutima wapoleya, mokonda mavakapiñgana ohi.” (Mateus 5:5) Oñgeni okukala nomutima wapoleya tyitukuatesako okukala nehambu? Ovanthu ovanyingi ovakalavi iya otyo tyieta vala ovitateka. Mahi tyina velilongesa otyili, valinga omapiluluko iya “velivaleka omunthu omupe.” Pahe, vena “okankhenda, nouwa-tima, nehiliyo, nomutima weliola, noumphua-lundo.” (Colossenses 3:9-12) Mokonda yotyo, vena ombembwa, vena oupanga omuwa na vakuavo iya vena ehambu. Tupu, Ondaka ya Huku yalaa okuti “mavakapiñgana ohi.”—Salmo 37:8-10, 29.
9. (a) Oityi Jesus ankho ahanda okupopia etyi ati vokuna omutima wapoleya “mavakapiñgana ohi”? (b) Omokonda yatyi vana “vena ondyala nohunga youviuki” mavakakala nehambu?
9 Oityi Jesus ankho ahanda okupopia etyi ati vokuna omutima wapoleya “mavakapiñgana ohi”? Ovakristau ovalembulwa, mavakapiñgana ohi tyina vamaende keulu opo vakakale onohamba, novanakwa iya avakatumina ohi. (Apocalipse 20:6) Ovakuavo, vehena ekevelelo liokuenda keulu, mavakapiñgana ohi mokonda mavakakala nomuenyo uhapu pano pohi. Mavakakala tyihena vali onkhali, tupu mavakala nombembwa, nehambu. Ovanthu ovo, ovo vana tupu Jesus apopile okuti: “Vena ehambu ovo vana vena ondyala nohunga youviuki.” (Mateus 5:6) Ehando liavo liouviuki malikafuiswapo tyina Jeova amamaneko ovivi. (2 Pedro 3:13) Mouye omupe, ovaviuki mavakakala nehambu iya nalumwe vali mavakalila mokonda yovanthu valinga ovivi.—Salmo 37:17.
10. Oityi tyihangununa okukala nokankhenda?
10 “Vena ehambu ovana-kankhenda, mokonda navo mavakalingilwa okankhenda.” (Mateus 5:7) Okukala nokankhenda tyihangununa okuihamenwa nononkhumbi vakuetu vekahi nokulambela. Mahi, okankhenda hankhalelo vala tulitehelela. Ombimbiliya itulongesa okuti okukala nokankhenda tyakutikinya okulingilako vakuetu ovipuka opo tuvekuateseko.
11. Oityi onthengele-popia yomulume omu Samaliya itulongesa?
11 Tanga Lucas 10:30-37. Onthengele-popia ya Jesus yomulume omu Samaliya ilekesa nawa oityi tyihangununa okukala nokankhenda. Okankhenda omu Samaliya akalele nako kemulundile okukuatesako omulume ankho weihamenua. Etyi Jesus amanuhula okupopia onthengele-popia oyo, ayawisako okuti: “Enda iya nove olingi ngotyo.” Ngotyo, tupondola okulipula: ‘Okuti naame otyo ndyilinga? Okuti ndyikahi nokuhetekela omu Samaliya? Tyina vakuetu vamona ononkhumbi, okuti ndyiovola okuvekuatesako? Okuti pena vali etyi ndyipondola okulinga opo ndyivekuateseko? Mongeleka, okuti ndyipondola okukuatesako ovakuatate vakulupa mewaneno, novahepe, na vana vena ovohe vahaumbila Jeova? Okuti ndyipondola “okupopia onondaka mbuungumanesa vana vasoya?”—1 Tessalonicenses 5:14; Tiago 1:27.
Linga ononkhono mbokukuatesako vakuenyi iya motale ehambu litundililako (Tala opalagrafu 12)
12. Omokonda yatyi okukala nokankhenda tyituetela ehambu?
12 Omokonda yatyi okukala nokankhenda tyituetela ehambu? Omokonda tyina tuna okankhenda, tukahi nokuava iya Jesus wapopia okuti okuava tyieta ehambu. Ehunga ekuavo, omokonda tyina tulinga ngotyo, tuhambukiswa Jeova. (Atos 20:35; tanga Hebreus 13:16.) Ohamba David wapopia konthele yomunthu una okankhenda okuti: “Jeova memuyakulila iya mahupisa omuenyo wae. Maihanwa okuti omunthu una ehambu kombanda yohi.” (Salmo 41:1, 2) Inkha nonthue tukala nokankhenda na vakuetu, Jeova nae makala nokankhenda nonthue iya matukala nehambu lihapu.—Tiago 2:13.
OMOKONDA YATYI “VANA VASUKUKA MOMUTIMA” VENA EHAMBU?
13, 14. Omokonda yatyi tyakolela unene ‘okusukuka momutima’?
13 Jesus wati: “Vena ehambu ovo vana vasukuka momutima, mokonda mavakamona Huku.” (Mateus 5:8) Opo tusukuke momutima, tuna okutualako okukala nomalusoke, nomahando aviuka. Okulinga ngotyo tyakolela unene inkha tuhanda Jeova etavele efendelo lietu.—Tanga 2 Coríntios 4:2; 1 Timóteo 1:5.
14 Vana vena omutima wasukuka vapondola okukala noupanga omuwa na Jeova. Huku wati: “Vena ehambu ovo vana vasukula omivalo viavo omile.” (Apocalipse 22:14) Oityi tyihangununa ‘okusukula omivalo omile’? Ko valembulwa, otyo tyihangununa okuti Jeova uvetala okuti vasukuka iya mekeveavela omuenyo uhankhi vali keulu. Tupu mavakakala nehambu lihapu. Kotyinyingi tyovanthu, vana vena ekevelelo liokukala pano pohi, tyihangununa okuti Jeova uveyeka vakale omapanga ae mokonda uvetala okuti ovaviuki. Ombimbiliya ipopia okuti “vakoha ovikutu viavo ovile, avevituelesa mohonde yo Ndyona.”—Apocalipse 7:9, 13, 14.
15, 16. Oñgeni vana vasukuka momutima vapondola “okumona Huku”?
15 Jeova wati: “Nawike omunthu upondola okumona ame iya akala nomuenyo.” (Êxodo 33:20) Ngotyo, oñgeni una wasukuka momutima apondola “okumona Huku”? Mo Gregu, ondaka “okumona” ipondola okuhangununa okusokolola, nokunoñgonoka. Ngotyo “okumona Huku” tyihangununa okunoñgonoka nawa ovituwa viae, nokukala nohole navio. (Efésios 1:18) Mokonda Jesus wahetekelele nawa ovituwa vya Huku, ankho upondola okupopia okuti: “Una undyuete, tupu weete Tate.”—João 14:7-9.
16 Tupu, onthue “tumona Huku” tyina tuimbuka oñgeni etukuatesako. (Jó 42:5) Tupu tupondola “okumona,” ine okusoka kovipuka oviwa Jeova alaa okuavela vana vatualako tyasukuka, novakuatyili kwe. Iya ovalembulwa mavakamona Jeova tyina vamatutiliswa avaende keulu.—1 João 3:2.
TUPONDOLA OKUKALA NEHAMBU NAMPHILA TUNA OVITATEKA
17. Omokonda yatyi ovana-mbembwa vena ehambu?
17 Jesus wati: “Vena ehambu ovana-mbembwa.” (Mateus 5:9) Tyina tulinga ononkhono mbokukala nombembwa na vakuetu, matukala nehambu. Tiago wahoneka okuti: “Otyinyango tyouviuki tyikunwa nombembwa, ku vana vahanda ombembwa.” (Tiago 3:18) Ngotyo, inkha ukahi nokulinga ononkhono mbokulivila na umwe mewaneno ine o mombunga, likuambela ku Jeova opo ekukuatesako okukala omuna-mbembwa. Jeova mekuavela ospilitu sandu maikukuatesako okukala novituwa oviwa, iya otyo matyikuetela ehambu. Jesus walekesa okuti tyakolela unene okulinga ononkhono mbokukala nombembwa etyi ati: “Inkha weta otyiawa tyove komutala wovilikutila iya ohinangela okuti una onondaka nomukuatate wove, saapo etyi weya okuava komutala wovilikutila, oende. Tete tetulula otyitateka otyo nomukuatate wove, konyima okondoka iya olingi otyilikutila tyove.”—Mateus 5:23, 24.
Ospilitu sandu ya Jeova maikukuatesako okukala novituwa oviwa, iya otyo matyikuetela ehambu
18, 19. Omokonda yatyi ovaumbili va Jeova vahambukwa alo umwe tyina vamoneswa ononkhumbi?
18 “Onwe muna ehambu tyina ovanthu vemupopia omapita nokumumonesa ononkhumbi, na tyina vakemba okumutendeleya ovipuka aviho ovivi, mokonda yange.” Oityi Jesus ankho ahanda okupopia? Wayawisako okuti: “Hambukwei amulombauka nehambu, mokonda ondyambi yenyi keulu onene. Mokonda ongotyo vamonesile ononkhumbi ovauli vatetekela ku onwe.” (Mateus 5:11, 12) Etyi ono apostolu vavetwa iya avapopilwa opo vayekepo okuivisa, “vatundile Mombonge Onene nehambu.” Ankho kavahambukilwe mokonda yokuavetwa. Mahi “omokonda vatalwa okuti vatokala okupenyenyekwa” mokonda yenyina lya Jesus.—Atos 5:41.
19 Hono, ovaumbili va Jeova navo vakoleleya nehambu tyina vamoneswa ononkhumbi mokonda yenyina lya Jesus. (Tanga Tiago 1:2-4.) Ngo no apostolu, onthue katuhambukilwa ononkhumbi tumoneswa. Mahi inkha tutualako noukuatyili ku Jeova, metukolesa omutima opo tukoleleye. Tala etyi tyaendele na Henryk Dornik kumwe nomukulu wae. Mohanyi ya Agosto yo 1944, vatuailwe motyipembe tyononkhuatwa. Vana ankho vekahi nokuvemonesa ononkhumbi avapopi okuti: “Kamatutyivili okuvekuluminya okulinga natyike. Ononkhumbi tukahi nokuvemonesa mbuvekalesa vala nehambu.” Henryk wati: “Namphila ankho hihande okumoneswa ononkhumbi, mahi okunoñgonoka okuti ankho ndyikahi nokutyilinga nomutima wakola opo ndyikale omukuatyili ku Jeova, tyankhalesa nehambu.” Ayawisako okuti: “Okulikuambela nomutima auho ku Jeova tyapameka oupanga wange nae iya Jeova walekesa okuti Omukuatesiko uyumbwa onthumbi.”
20. Omokonda yatyi tuna ehambu liokuumbila “Huku wehambu”?
20 Tyina tuhambukiswa Jeova, “Huku wehambu,” tupondola okutualako nehambu alo umwe tyina tumoneswa ononkhumbi novatumini, nombunga, na tyina tuamavele ine tuamakulupa. (1 Timóteo 1:11) Tupu tupondola okukala nehambu mokonda Huku, “uhapondola okukemba,” wetulaa ovipuka oviwa. (Tito 1:2) Tyina Jeova amafuisapo etyi etulaa, onthue kamatuhinangaila vali ovitateka tunavio hono. Tyotyili, katutyivili okusoka nawa ovipuka oviwa matukakala navio Mouye Omupe, nonkhalelo matukahambukwa! “Matukakala nehambu mokonda yombembwa.”—Salmo 37:11.