NKHANI YAKUPFUNZA 40
NYIMBO 111 Bzomwe Bzimbatikondwesa
Yahova Angatithandize “Kukhala Wakukondwa”
“ Nin’dzayenda kwa . . . Mulungu wangu omwe ambandikondwesa.” — SALIMO 43:4.
CAKULINGA CA NKHANIYI
Mu nkhani ino, tin’cezerana bzinthu bzomwe bzingatitazise kukhala wa-kukondwa na bzomwe tingacite kuti tikhale pomwe wakukondwa.
1-2. (a) Kodi ni mabvuto yaponi yomwe wanthu azinji ambagumana nayo ntsiku zino? (b) Kodi tin’cezerana ciyani mu nkhani ino?
WANTHU azinji ntsiku zino ambayezera kucita bzinthu bzakusiyana-siyana kuti akhale wakukondwa. Koma napo bziri tenepo, iwo ambakwanisa lini kukhala wakukondwa. Wanthu azinji mbakusunama ndipo ambakumbuka kuti bzinthu bzin’dzawafambira lini bwino. Bzimwebzi bzingacitikirembo wanthu wa Yahova. Pakuti tikukhala mu “ntsiku zakumalizira,” tingadikhirire kugumana na bzinthu “bzakunesa na bzakugopswa.” — 2 Timotio 3:1.
2 Mu nkhani ino, tin’cezerana bzinthu bzomwe bzingatitazise kukhala wakukondwa na bzomwe tingacite kuti tikhale pomwe wakukondwa. Tsono cakuyamba mbatiwoneni mbani omwe angatithandize kukhala wakukondwa.
YAHOVA ANGATITHANDIZE KUKHALA WAKUKONDWA
3. Kodi cirengedwe cimbatipfunzisa ciyani pakulewa bza Yahova? (Onanimbo bzithunzi-thunzi.)
3 Yahova ni Mulungu wakukondwa nthawe zentse. Ndipo iye akufunambo kuti tikhale wakukondwa. Ndipopa iye adalenga bzinthu bzakusiyana-siyana bzomwe bzimbaticitisa kuti tikhale wakukondwa. Timbakomedwa kwene-kwene tikambawona kore zakusiyana-siyana zomwe ziripo m’dziko mwathu, bzirombo bzikusenzeka ndipo timbakomedwa kwene-kwene tikambadya cakudya comwe timbacifuna. Bzentsenebzi bzikulatiza kuti Mulungu ambatifuna ndipo akufuna kuti tikondwe na moyo!
Baby elephant: Image © Romi Gamit/Shutterstock; penguin chicks: Vladimir Seliverstov/500px via Getty Images; baby goats: Rita Kochmarjova/stock.adobe.com; two dolphins: georgeclerk/E+ via Getty Images
Tikambawona bzirombo bzikusenzeka timbakumbukira kuti Yahova ngwakukondwa (Onani ndime 3)
4. (a) Thangwe ranyi Yahova ambapitiriza kukhala wakukondwa napo kuti ambawona mabvuto yakusiyana-siyana m’dzikoli? (b) Kodi Yahova ambatipasa mphaso iponi? (Salimo 16:11)
4 Napo kuti Yahova ni “Mulungu wakukondwa,” iye ambadziwa mabvuto yomwe yakucitika m’dzikoli. (1 Timotio 1:11) Tsono iye ambalekerera lini kuti bzimwebzi bzimutazise kukhala wakukondwa. Iye ambadziwa kuti mabvuto yentseneya njakanthawe ndipo adakhazikisa kale ntsiku ya kudzayamalisa. Ndipo iye akudikhirira mwakupirira ntsiku yomwe an’dzamalisa kusunama na mabvuto yentse mpaka kale-kale. Pomwe bzimwebzi bzikanati kucitika, Yahova ambabvesesa bzomwe tikugumana nabzo ndipo akufunisisa kutithandiza. Kodi iye ambatithandiza tani? Cakuyamba iye ambatipasa mphaso yakukhala wakukondwa. (Werengani Salimo 16:11.) Onani momwe kudziwa Yahova kudacitisira Jezu kukhala wakukondwa.
5-6. Thangwe ranyi Jezu ngwakukondwa?
5 Pa bzakulengedwa bzentse bza Yahova, Jezu ngwakukondwa kwene-kwene. Thangwe ranyi? Mbatiwoneni mathangwe mawiri. (1) “Iye ni cifanikiso ca Mulungu wakusaya kuwonekayo” ndipo ambalatiza mwakulungamiratu makhalidwe ya Baba wace. (Akolose 1:15; 1 Timotio 6:15) (2) Jezu adakhala nthawe ikulu pabodzi na Baba wace kuposa munthu ali-wentse.
6 Jezu nthawe zentse akhakhala wakukondwa thangwe ra kucita bzomwe Baba wace akhamukumbira kuti acite. (Mimwani 8:30, 31; Juwau 8:29) Ndipopa Yahova ambakomedwa kwene-kwene na Jezuyo. — Mateu 3:17.
7. N’ciyani comwe cingatithandize kukhala wakukondwa?
7 Ifepanombo tingakhale wakukondwa tikapitiriza kumudziwa Yahova. Tikambamala nthawe ikulu tikupfunza bza Yahova na kumutewezera tin’dzakhala wakukondwa kwene-kwene. Timbakhalambo wakukondwa tikambacita bzomwe Yahova ambafuna na kudziwa kuti iye akukomedwa nafe.a (Salimo 33:12) N’cadidi kuti nthawe zinango tingasuname kwa ntsiku zing’ono-ng’ono ayai kwa nthawe itali. Penu imwepo mumbabzibva mwa njira imweyi, khalani na citsimikizo cakuti bzimwebzi bzikuthandauza lini kuti Yahova akukomedwa lini namwe! Ndife wakuperewera ndipo nthawe zinango timbabva kuwawa ndipo timbasunama. Yahova ambabvesesa bzimwebzi. (Salimo 103:14) Tsapano mbaticezeraneni bzinthu bzomwe bzingatitazise kukhala wakukondwa na bzomwe tingacite kuti tikhale pomwe wakukondwa.
LEKANI KULEKERERA KUTI CINTHU CIRI-CENTSE CIKUTAZISENI KUKHALA WAKUKONDWA
8. N’ciyani comwe cingaticitikire tikakhala tikugumana na mabvuto?
8 Mabvuto. Kodi imwepo mukugumana na mabvuto ninga kuzunzidwa, malengwa ya pantsi, kusauka, matenda ayai kukalamba? Mabvuto ninga yamweya yangaticitise kuti tikhale wakusunama. Maka-maka bzikakhala kuti palibe cinthu ciri-centse comwe tingacite kuti tiyacinje. Ndipopa Bibliya limbalewa mwakubveka bwino kuti “mtima wakusweka umbacitisa kuti munthu asuname.” (Mimwani 15:13) Mkulu wa gwere munango, wakucemeredwa Babis, adabzibva mwa njira imweyi. Mkati mwa magole manai basi, iye adafedwa m’bale wace, mai wace na pai wace. Iye adati: “Ndikhabzibva kuti ndikhali candekha nakuti pakhalibe munthu omwe angadandithandiza. Nthawe zinango ndikhacita thupo kwene-kwene thangwe napo kuti ndikhafuna kumala nthawe ikulu ndiri pabodzi na abereki wangu pabodzi na m’bale wangu pomwe iwo akhanati kufa, inepano ndikhakwanisa lini.” Kulewa cadidi, mabvuto yomwe tingagumane nayo pa moyo wathu yangakhale yakunesa kwene-kwene mwakuti yangaticitise kubzibva kukhala wakuneta na wakusaya mphanvu.
9. N’ciyani comwe cingatithandize kukhala pomwe wakukondwa? (Jeremiya 29:4-7, 10)
9 N’ciyani comwe cingatithandize kukhala pomwe wakukondwa? Tingakhale wakukondwa tikambaleka kucita thupo na bzinthu bzomwe tingabzicinje lini na kukhala wakutenda. Dzikoli limbalimbikisa kuti moyo wathu ukhale wakukondwa umbafunika kukhala wakulungamiratu. Tsono bzimwebzi n’cadidi lini. Yahova adauza Adjuda omwe akhali pa ukapolo ku Babiloniya kuti akhafunika kubvuma momwe bzinthu bzikhaliri pa moyo wawo na kucita bzomwe angadakwanisa kuti akhale wakukondwa. (Werengani Jeremiya 29:4-7, 10.) N’ciyani comwe tikupfunza? Mbabvumani momwe bzinthu bziriri pa moyo wanu ndipo mbatendani bzinthu bzabwino bzomwe munabzo. Kumbukirani kuti Yahova an’dzakusiyani lini, iye an’dzakuthandizani. (Salimo 63:7; 146:5) Effie, omwe adacita asidenti yomwe idamucitisa kuti aleke kufamba pomwe, adalewa kuti: “Ndidathandizidwa kwene-kwene na Yahova, wanthu wa m’banja mwangu na abale wa m’gwere. Ndipopa ndidawona kuti kungadakhala kusaya kutenda bzingadakhala kuti inepano ndabwerera m’mbuyo. Ndikufuna kulatiza kuti ndikutenda kwene-kwene thandizo lomwe Yahova pabodzi na axamwali wangu adandipasa.”
10. Thangwe ranyi tingakhale wakukondwa napo ticigumana na mabvuto?
10 Napo kuti tingagumane na mabvuto ayai bzinthu bzakuipa bzikaticitikira ayai kucitikira wanthu wa m’banja mwathu, ifepano tingapitirize kukhala wakukondwa.b (Salimo 126:5) Thangwe ranyi? Thangwe kuti tikhale wakukondwa bzimbathemba lini momwe bzinthu bziriri pa moyo wathu. Mpainiya munango, wakucemeredwa Maria, adalewa kuti: “Tikagumana na mabvuto timbapitiriza kukhala wakukondwa thangwe timbakumbukira bzomwe Yahova adatipicira. Bzimwebzi bzikuthandauza lini kuti timbalira lini ayai kulatiza momwe tikubvera. Tsono Baba wathu angatithandize kukhala wakukondwa bziribe basa mabvuto yomwe tikugumana nayo.” Bziribe basa kuti ni mabvuto yaponi yomwe tikugumana nayo tsapano, iyo njakanthawe. Tsapanopali Yahova an’malisa bzentse bzomwe bzimbacitisa kuti tibonere na kusunama.
11. Kodi bzomwe mpostolo Paulo adacita bzikukulimbikisani tani?
11 Nthawe zinango, tingakumbuke kuti tikugumana na mabvuto thangwe rakuti Yahova akukomedwa lini nafe. Tikabzibva mwa njira imweyi, tingakumbukire bza atumiki wa Yahova wakukhulupirika omwe adagumana na mabvuto yakunesa. Mbatiwoneni bzomwe bzidacitikira mpostolo Paulo. Iye adasankhulidwa na Jezu kuti akapalizire mafala yabwino “kwa wanthu wa mitundu, amambo na kwa wana wa Jirayeri.” (Mabasa 9:15) Umweyu ukhali mwayi ukulu kwene-kwene! Napo bziri tenepo Paulo adagumana na mabvuto mazinji. (2 Akolinto 11:23-27) Tsono kodi mabvuto yomwe Paulo akhagumana nayo yakhalatiza kuti Yahova akhakomedwa lini naye pomwe? Ne, ndibzo lini! Mwakusiyana na bzimwebzi kupirira kwace kukhalatiza kuti iye akhasimbidwa na Yahova. (Aroma 5:3-5) Kumbukiranimbo momwe bzinthu bziriri pa moyo wanu. Imwepo mukupitirizambo kupirira napo kuti mukugumana na mabvuto. Ndipopa mungakhalembo na citsimikizo cakuti Yahova akukomedwa namwe.
12. Bzomwe tikhadikhirira bzikasaya kukwanisika bzingatitazise tani kukhala wakukondwa?
12 Bzomwe tikhadikhirira bzikasaya kukwanisika. (Mimwani 13:12) Lufoyi lathu na kutenda kwathu Yahova, bzimbaticitisa kuti tifunisise kucita bzizinji pakumutumikira. Tsono ifepano tikayezera kucita bzinthu bzomwe tingakwanise lini kubzicita thangwe ra momwe bzinthu bziriri pa moyo wathu, ifepano tingasuname. (Mimwani 17:22) Mpainiya munango, wakucemeredwa Holly adati: “Inepano ndikhafuna kuyenda ku Xikola ya Apalizi wa Umambo, kukapalizira ku dziko linango ayai kuthandizira kukamanga Beteli ipsa ku Estados Unidos. Tsono bzinthu pa moyo wangu bzidacinja, ndipo ndiribe kukwanisa kucita bzomwe ndikhafuna. Inepano ndidasunama kwene-kwene. Bzimbapasa ciya iwepo ukafuna kucita bzinthu tsono un’kwanisa lini.” Atumiki azinji wa Yahova adabzibvambo kale mwa njira imweyi.
13. Bzinthu pa moyo wathu bzikatitazisa kucita bzomwe tikhafuna, kodi n’ciyani comwe tingacite?
13 Bzomwe bzingatithandize kukhala pomwe wakukondwa. Kumbukirani kuti Yahova angatiuze lini kuti ticite bzinthu bzomwe tingabzikwanise lini. Ndipo iye ambatiwona lini kuti ndife wakufunika thangwe ra bzinthu bzomwe timbamucitira. Yahova akufuna kuti tizindikire malire yathu na kukhala wakukhulupirika. (Mika 6:8; 1 Akolinto 4:2) Iye ambacita thupo na unthu bwathu bwa mkati sikuti thangwe ra bzomwe timbacita. Ndipopa tin’funika lini kumbacita bzinthu bzomwe tin’kwanisa lini kubzicita.c Na tenepo, penu bzinthu pa moyo wanu bzikukutazisani kucita bzizinji pa kutumikira Yahova, citani bzomwe mungakwanise. Kodi mungabzipereke kuti mupfunzise maswaka ayai kulimbikisa abale na mpfumakazi wacikulire? Kodi imwepo mungazungire munthu ayai kumuligaliri, kumutumizira mensaje kuti mumulimbikise? Yahova ambakomedwa imwepo mukambacita bzinthu bzomwe mungakwanise ndipo an’dzakusimbani na kukuthandizani kukhala wakukondwa! Ndipo kumbukirani kuti mu dziko lipsa ifepano tin’dzatumikira Yahova mu njira yomwe tikhadikhirira lini! Bzimwebzi ndibzo bzomwe bzidalimbikisa Holly, iye adati: “Ndikayamba kubzibva kuti ndiribe mphanvu, ‘nimbaima ndicikumbukira kuti nin’dzakhala na moyo mpaka kale-kale.’ Ndipo na thandizo la Yahova nin’dzakwanisa kucita bzomwe ndikufuna kumucitira mu dziko lipsa.”
14. Ni cinthu cinango ciponi comwe cingatitazise kukhala wakukondwa?
14 Kuthemba kobiri ayai bzinthu bzinango kuti tikhale wakukondwa. Mbuto zakucezera za pa interneti, ifepano tingawone wanthu omwe angawoneke ninga kuti mbakukondwa thangwe rakuti nthawe zentse ambakhala na bzinthu bzabwino. Ifepano tingayambe kukumbuka kuti kucita bzinthu bzomwe timbabzifuna, kugula bzinthu bzomwe timbabzifuna na kuyenda ku mbuto zakusiyana-siyana bzingaticitise kuti tikhale wakukondwa. Kufuna bzinthu bzimwebzi n’kwakuphonyeka lini. Yahova adatilenga mu njira yakuti timbakomedwe na bzinthu bzakudeka. Tsono wanthu azinji omwe adayezera kubzikondwesa okha, patsogolo pace adazindikira kuti bzinthu bzomwe akhakumbuka kuti bzingadawacitisa kuti akhale wakukondwa bziribe kuwakondwesa. Mpainiya munango, wakucemeredwa Eva, adalewa kuti: “Imwepo mukambandokumbukira bza kumbabzikondwesa mwekha, nthawe zentse mumbafuna bzinango basi.” Tikambayezera kubzikondwesa tekha tin’dzasunama.
15. N’ciyani comwe tingapfunze na Mambo Salomau?
15 Mambo Salomau adayezera kucita bzinthu bzizinji bzakusiyana-siyana kuti awone penu angadakhala wakukondwa. Iye adadya bzakudya bzabwino bzakusiyana-siyana, adabva nyimbo zakudekeza ndipo adagula bzinthu bzakuumira. Tsono bzinthu bzimwebzi bziribe kumucitisa kuti akhale wakukondwa. Iye adati: “Maso yambaneta lini kuwona; ndipo makutu yambaneta lini kubva.” (Mpalizi 1:8; 2:1-11) Wanthu winango ambakumbuka kuti akakhala na kobiri na kucita bzomwe ambafuna angakhale wakukondwa. Tsono bzimwebzi n’cadidi lini; bzinthu bzimwebzi bzingaticitise lini kuti tikhale wakukondwa.
16. Kodi kuthandiza winango kungatithandize tani kukhala pomwe wakukondwa? (Onanimbo bzithunzi-thunzi.)
16 Bzomwe tingacite kuti tikhale pomwe wakukondwa. Jezu adalewa kuti: “Kupasa kumbabweresa cikondweso cikulu kuposa kutambira.” (Mabasa 20:35) Mkulu wa gwere munango, wakucemeredwa Alekos, adalewa kuti: “Nimbayezera kucita tubzinthu tung’ono-tung’ono kuti ndithandize winango. Ndikambawathandiza, nimbakumbukira lini bzomwe nimbafuna ndipo bzimwebzi bzimbandicitisa kuti ndikhale wakukondwa.” N’ciyani comwe imwepo mungacite kuti muthandize winango? Imwepo mukawona munthu omwe akugumana na mabvuto mbayezerani kumulimbikisa. Napo kuti imwepo mungakwanise lini kumalisa mabvuto yaceyo, imwepo mungamutsangalaze mwa kumutetekera mwatceru, kuyezera kubvesesa momwe iye akubvera na kumukumbusa kuti atulire thupo lace Yahova. (Salimo 55:22; 68:19) Ndipo imwepo mungamuthandizembo kuzindikira kuti Yahova alibe kumusiya. (Salimo 37:28; Zaiya 59:1) Imwepo mungabzipereke kuti mumuthandize mwa kumuphikira cakudya ayai kuyenda kukazunga naye pabodzi. Mucemereni kuti muyende naye pabodzi mu upalizi ndipo bzimwebzi bzin’dzamucitisa kuti abzibve bwino. Bvumani kuti Yahova akuphatiseni basa kuti mulimbikise winango. Kukumbukira bzakufuna bza winango m’mbuto mwa bzakufuna bzathu bzokha kun’dzaticitisa kuti tikhale wakukondwa! — Mimwani 11:25.
M’mbuto mwa kukumbukira bzakufuna bzanu, mbakumbukirani bzakufuna bza winango (Onani ndime 16)d
17. Penu tikufuna kukhala wakukondwa, n’ciyani comwe tin’funika kucita? (Salimo 43:4)
17 Tingakhale wakukondwa tikapitiriza kumudziwa bwino Yahova na kumukondwesa. Bibliya limbatitsimikizira kuti Yahova ndiye omwe “ambatikondwesa.” (Werengani Salimo 43:4.) Bziribe basa mabvuto yomwe tingakhale tikugumana nayo, tin’funika lini kucita thupo ayai mantha. Penu Yahova ni xamwali wathu, iye an’dzatithandiza kukhala wakukondwa mpaka kale-kale! — Salimo 144:15.
NYIMBO 155 Cikondweso Cathu Cakusaya Kumala
a Onani kwadru yakuti “Kumbirani Yahova Kuti Akuthandizeni Kukhala Wakukondwa.”
b Onani mu jw.org vidiyo ya Dennis na Irina Christensen mu Nkhani Zipsa za m’Bungwe Lakutonga za gole la 2023 #5.
c Kuti mudziwe bzizinji onani nkhani yakuti “Musadzipanikize, Ndipo Mudzakhala Achimwemwe” mu Ntsanza ya Mulindiri ya 15 Julho, 2008, (Chichewa).
d BZOMWE BZIKUCITIKA PA CITHUNZI-THUNZI: Mpfumakazi yagula bzinthu bzace bzizinji, tsono yakomedwa kwene-kwene pomwe yagulira mafolori mpfumakazi inango yacikulire yomwe ikufunikira kulimbikisidwa.