Watchtower BIBLIOTECA HA INTERNET
Watchtower
BIBLIOTECA HA INTERNET
Ñañu
O̱
  • Ä
  • ä
  • E̱
  • e̱
  • O̱
  • o̱
  • U̱
  • u̱
  • ꞌ
  • RÄ MÄKÄ TꞌOFO
  • YÄ HE̱ꞌMI
  • YÄ MHUNTSꞌI
  • w25 mäyo yä nxii 2-7
  • De̱mbäbihu̱ rä mꞌu̱i yä e̱nxe̱

Otho rä bideo pa nunä testo o parrafo.

Punꞌgägihe, hingi tsa dä xogi nunä bideo.

  • De̱mbäbihu̱ rä mꞌu̱i yä e̱nxe̱
  • Yꞌo̱dehu̱ (Pa gä nxadihu̱) 2025
  • Yä subtítulo
  • Rä imformäsio ngunätho
  • YÄ E̱NXE̱ YÄ UMILDE
  • YÄ E̱NXE̱ MÄDI YÄ JÄꞌI
  • YÄ E̱NXE̱ TSE̱TI YÄ INJUSTISIA ꞌNE YÄ NTSꞌOMꞌU̱I
  • YÄ E̱NXE̱ FAXTE PA XTRÄ NTꞌAXI RÄ MHUNTSꞌI DE YÄ NTSꞌOMꞌU̱I
  • Nuꞌu̱ yä ntꞌani o̱tꞌe rꞌa yä jäꞌi
    Yꞌo̱dehu̱ (Pa gä nxadihu̱) 2024
Yꞌo̱dehu̱ (Pa gä nxadihu̱) 2025
w25 mäyo yä nxii 2-7

RÄ NTꞌUDI PA GÄ NXADIHU̱ 19

RÄ JÄHÑÄ 6 Mähetsꞌi eꞌspäbi rä nsu Äjuä

De̱mbäbihu̱ rä mꞌu̱i yä e̱nxe̱

«Nsundahu̱ Jeoba, gatꞌho yä e̱nxe̱» (SAL. 103:20).

TE MA GÄ HANTHU̱

Ha nunä ntꞌudi di nxadihu̱, ma gä handihu̱ te dä za gä pädihu̱ de yä e̱nxe̱.

1, 2. a) ¿Te jakägihu̱ gä nꞌañꞌohu̱ de yä e̱nxe̱? b) ¿Te mä tꞌo̱tꞌe di pe̱ꞌtsihu̱ o di pe̱fihu̱ mähye̱gi ke yä e̱nxe̱?

NUꞌMU̱ gä fu̱di gä pädi de rä Zi Dada Jeoba ꞌne gä desidi gi pe̱päbi, rä Zi Dada Jeoba bi mu̱di bi hyantꞌäꞌi ngu de rä familia. Pe ha rä familia rä Zi Dada Jeoba hingä ho̱nse̱ ꞌmu̱i yä miyontho yä jäꞌi, sino ꞌnehe yä miyontho yä e̱nxe̱ (Dan. 7:​9, 10). Pe mäske yä e̱nxe̱ ꞌne nuju̱ di ꞌmu̱ihu̱ ha nꞌadä rä familia, jabu̱ rꞌa yä tꞌo̱tꞌe nuꞌu̱ di nꞌañꞌo de gekhu̱. Por ejemplo, rä Zi Dada Jeoba go bi hyoki mꞌe̱tꞌo yä e̱nxe̱ ꞌne mänꞌa xä mꞌu̱i ndunthi yä je̱ya ke gekhu̱ (Job 38:​4, 7). Nuju̱ dende dä mꞌu̱ihu̱ di pe̱ꞌtsihu̱ rä tsꞌoki, pe yä e̱nxe̱ hinä, nuꞌu̱ yä perfecto ꞌne xa ja yä tsꞌe̱di (Luc. 9:26).

2 Mäske jabu̱ rꞌa yä tꞌo̱tꞌe nuꞌu̱ di nꞌañꞌo de gekhu̱ ko yä e̱nxe̱, ꞌnehe jabu̱ rꞌa yä tꞌo̱tꞌe nuꞌu̱ di pe̱ꞌtsihu̱ o di pe̱fihu̱ mähye̱gi. Por ejemplo, tanto yä e̱nxe̱ ngu nuju̱ tsa gä udihu̱ nuꞌu̱ yä hogä mꞌu̱i pe̱ꞌtsi rä Zi Dada Jeoba, tsa gä huahnihu̱ näꞌä di ne gä pe̱fihu̱, ja nꞌa mä thuhuhu̱, mä mfenihu̱ ꞌne di pe̱ꞌtsihu̱ rꞌa nꞌañꞌo yä responsabilida. Pe hingä ho̱nse̱ꞌä, ꞌnehe ja ngu yä e̱nxe̱ di jakägihu̱ mꞌe̱di gä hombäbihu̱ rä mfatsꞌi Äjuä ꞌne gä xo̱kämbenihu̱ (1 Ped. 1:12).

3. ¿Te dä za gä pädihu̱ de yä e̱nxe̱?

3 Ja ngu di handihu̱, jabu̱ ndunthi yä tꞌo̱tꞌe nuꞌu̱ di pe̱ꞌtsihu̱ o di pe̱fihu̱ mähye̱gi ke yä e̱nxe̱. Gatꞌho näꞌä pe̱fi yä e̱nxe̱, dä za dä ꞌñutkägihu̱ ndunthi, dä za dä nupkä mä mfenihu̱ ꞌne dä maxkägihu̱ pa gä pe̱päbihu̱ mänꞌa xä ñho rä Zi Dada Jeoba. Ha nunä ntꞌudi di nxadihu̱, ma gä handihu̱ hanja dä za gä de̱mbäbihu̱ yä hogä mꞌu̱i yä e̱nxe̱: 1) hanja dä za gä ñꞌumildehu̱, 2) hanja dä za gä mädihu̱ yä jäꞌi, 3) hanja gä tse̱tihu̱ yä injustisia ꞌne yä ntsꞌomꞌu̱i ꞌne 4) hanja dä za gä mfaxtehu̱ pa xträ ntꞌaxi rä mhuntsꞌi de yä ntsꞌomꞌu̱i.

YÄ E̱NXE̱ YÄ UMILDE

4. a) ¿Hanja udi yä e̱nxe̱ ge yä umilde? b) ¿Por hanja yä e̱nxe̱ yä umilde? (Salmo 89:7).

4 Yä e̱nxe̱ pe̱ꞌtsi ndunthi rä esperiensia xa ja yä tsꞌe̱di ꞌne yä mfädi, yä umilde ꞌne nzäntho o̱te yä mhända rä Zi Dada Jeoba (Sal. 103:20). Mäske nunka gä pätuäbihu̱ yä thuhu, nuꞌu̱ o̱te Äjuä nsinke dä ñꞌetsꞌi ꞌne di ja ko ndunthi rä johya (Gén. 32:​24, 29; 2 Rey. 19:35).a Nuꞌu̱ hingi häni näꞌä rä nsunda ho̱nse̱ go ri ꞌñepäbi rä Zi Dada Jeoba. ¿Por hanja yä e̱nxe̱ yä umilde? Ngeꞌä nuꞌu̱ xa di mädi rä Zi Dada Jeoba ꞌne pe̱ꞌtsuäbi rä tꞌekꞌei (hñeti Salmo 89:7).

5. ¿Hanja bi ꞌñudi rä umilda nuni rä e̱nxe̱? (Hyandi ꞌnehe rä kꞌoi).

5 Ma gä handihu̱ hanja nꞌa rä e̱nxe̱ bi ꞌñudi ge mrä umilde. Ngu po rä je̱ya 96, nꞌa rä e̱nxe̱ näꞌä hindi pätuäbihu̱ rä thuhu bi matsꞌi rä apostol Juan pa bi hyandi yä tꞌo̱tꞌe xä nsunda de Äjuä ꞌne näꞌä ma xä thogi xudi ndämäni (Apoc. 1:1). ¿Te bi me̱fi rä apostol Juan ora bi hyandi nuꞌu̱ yä tꞌo̱tꞌe xä nsunda de Äjuä ꞌne näꞌä ma xä thogi xudi ndämäni? Bi ndandiñähmu ꞌne mi ne xä nsunda näꞌä rä e̱nxe̱ꞌä. Pe näꞌä rä e̱nxe̱ himbi hyopäbi ꞌne bi ꞌñembäbi: «Ogi o̱tꞌä njabu̱, ngeꞌä nekägi ꞌne märꞌa ri ku dyä ꞌme̱gohu̱ mähye̱gi de Äjuä, [ . . . ] Go dä xo̱kämbeni Äjuä» (Apoc. 19:10). ¡Hängu rä umilda bi ꞌñudi nuni rä e̱nxe̱! Näꞌä himbi ne bi hñäni näꞌä rä nsunda go mi ꞌñepäbi Äjuä, hänge bi ꞌñembäbi rä apostol Juan: «Go dä xo̱kämbeni Äjuä». ꞌNehe, himbi senti ge mänꞌa mi ja rä nsu ke rä apostol Juan. Mäske näꞌä rä e̱nxe̱ mänꞌa mi ja rä tsꞌe̱di ꞌne mänꞌa mi o̱tꞌä ndunthi yä je̱ya de mi pe̱päbi rä Zi Dada Jeoba, ko ndunthi rä umilda bi ꞌñembäbi rä apostol Juan: «Dyä ꞌme̱gohu̱ mähye̱gi de Äjuä». Mäske hingä geꞌä xki me̱fi rä apostol Juan, näꞌä rä e̱nxe̱ himbi zu̱i, sino bi zofo ko ndunthi rä mhäte ꞌne rä ñhojäꞌi. Näꞌä e̱nxe̱ bi ntiende ge rä apostol Juan xki jabu̱ ngeꞌä xki ntsu po näꞌä xki handi.

Nꞌa rä e̱nxe̱ xipäbi rä apostol Juan ge hindä ndandiñähmu nixi dä nsunda.

Rä e̱nxe̱ bi ꞌñudi rä umilda ꞌne himbi zu̱i rä apostol Juan, sino bi zofo ko ndunthi rä mhäte ꞌne rä ñhojäꞌi. (Hyandi rä parrafo 5).


6. ¿Hanja dä za gä udihu̱ ge dyä umildehu̱?

6 Ja ngu yä e̱nxe̱, ¿hanja dä za gä udihu̱ ge dyä umildehu̱? Di udihu̱ ge dyä umildehu̱ ora di kumplihu̱ ko nuꞌu̱ yä responsabilida di pe̱ꞌtsihu̱ ha rä hnini Äjuä ꞌne hindi sentihu̱ ge mänꞌa ja mä nsuhu̱ ke märꞌaa (1 Cor. 4:7). Nixi di ñꞌetsꞌihu̱ po gatꞌho nuꞌu̱ yä je̱ya xtä pe̱päbihu̱ rä Zi Dada Jeoba o po nuꞌu̱ yä responsabilida di pe̱ꞌtsihu̱. Entremäs gä pe̱ꞌtsihu̱ nꞌa rä däta nsu, mänꞌa di debe gä handihu̱ nuꞌu̱ märꞌaa ngu yä dängi (Luc. 9:48). Ja ngu yä e̱nxe̱, di ne gä pe̱päbihu̱ märꞌaa nsinke gä ꞌñexmänsuhu̱.

7. Ora di unihu̱ nꞌa rä tsꞌofo o nꞌa rä konseho, ¿hanja dä za gä udihu̱ ge dyä umildehu̱?

7 ꞌNehe dä za gä udihu̱ ge dyä umildehu̱ ora di umbäbihu̱ nꞌa rä tsꞌofo o nꞌa rä konseho nꞌa rä ku o nꞌa mä bätsihu̱. Rꞌabu̱ ma dä ja mꞌe̱di hingä ntsuhu̱ ꞌne gä xipäbihu̱ ge hingä geꞌä pe̱fi. Pe ja ngu näꞌä rä e̱nxe̱ bi zofo rä apostol Juan, mähyoni gä ñähu̱ ko ndunthi rä mhäte, rä ñhojäꞌi ꞌne rä tꞌekꞌei. Mu̱ gä jahu̱bu̱, hingä japäbihu̱ näꞌä rä zi jäꞌi mänꞌa dä durämu̱i. ꞌNehe ma gä udihu̱ ge dyä umildehu̱ mu̱ di usahu̱ rä Noya Äjuä pa gä unihu̱ nꞌa rä tsꞌofo o nꞌa rä konseho, pe nzäntho di debe gä jahu̱ ko ndunthi rä tꞌekꞌei ꞌne rä mhäte (Col. 4:6).

YÄ E̱NXE̱ MÄDI YÄ JÄꞌI

8. a) Ja ngu mängä Lucas 15:​10, ¿hanja udi yä e̱nxe̱ ge mädi yä zi jäꞌi? b) ¿De te mä forma faxkägihu̱ yä e̱nxe̱ pa gä uñhu̱ ntꞌo̱de? (Hyandi ꞌnehe rä kꞌoi).

8 Yä e̱nxe̱ tuyämu̱i po yä jäꞌi ꞌne mädiꞌu̱. Nuꞌu̱ senti ndunthi rä johya ora nꞌa rä jäꞌi di arrepenti ꞌne pengi ko rä Zi Dada Jeoba ꞌne ora nꞌa rä zi jäꞌi pädi näꞌä mäjuäni de Äjuä, paatä rä mꞌu̱i ꞌne desidi dä me̱päbi (hñeti Lucas 15:10).b Rä Mäkä Tꞌofo enä ge yä e̱nxe̱ ꞌnehe faxkägihu̱ pa gä uñhu̱ ntꞌo̱de rä Noya Äjuä (Apoc. 14:6). Mäske nuꞌu̱ hingi ñäui yä jäꞌi, ja ngu di jahu̱ nuju̱, hää dä za dä gu̱nkägihu̱ pa gä tinihu̱ nuꞌu̱ yä zi jäꞌi ne dä bädi de rä Zi Dada Jeoba. Pe hindä za gä asegurahu̱ ge nꞌa rä e̱nxe̱ go bi gu̱nkägihu̱ pa dä tinihu̱ nꞌa rä jäꞌi näꞌä mi ne dä bädi de Äjuä. ¿Por hanja di mäñhu̱ njabu̱? Ngeꞌä rä Zi Dada Jeoba dä za dä usa rä mäkä tsꞌe̱di pa duä tsii nuꞌu̱ yä zi jäꞌi ne dä bädi de geꞌä o di gu̱hni nuꞌu̱ yä ꞌme̱go pa dä dini nuꞌu̱ yä zi jäꞌiꞌu̱ (Hech. 16:​6, 7). Rä Zi Dada Jeoba xa di ho dä usa nuꞌu̱ yä e̱nxe̱ pa dä maxkägihu̱ gä uñhu̱ ntꞌo̱de. Hänge kada gi po̱ni gi ungä ntꞌo̱de, beni ge nuꞌu̱ ma dä mꞌu̱pu̱ pa dä maxkägihu̱. (Hyandi rä recuadro «Rä Zi Dada Jeoba bi yꞌo̱de yä sadi»).c

Nꞌa rä medinthäti ya ri mengi rä nguu de dä ungä ntꞌo̱de ko rä exhibidor. Mäñä de geꞌu̱ di nheki rꞌa yä e̱nxe̱ nuꞌu̱ japi dä ñegi näꞌä rä nju. Oraꞌä, näꞌä nju handi nꞌa rä zi ꞌme̱hñä hudi ha nꞌa rä thuhni ꞌne nheki ge xa turämu̱i.

Nꞌa rä medinthäti ya ri mengi rä nguu de dä ungä ntꞌo̱de ko rä exhibidor. Näꞌä nju handi nꞌa rä zi ꞌme̱hñä näꞌä nheki ge xa turämu̱i. Näꞌä pädi ge yä e̱nxe̱ usagihu̱ pa gä tinihu̱ nuꞌu̱ yä zi jäꞌi ne dä bädi de Äjuä. Hänge desidi dä ma dä ze̱njua ꞌne nupäbi rä mfeni. (Hyandi rä parrafo 8).


Rä Zi Dada Jeoba bi yꞌo̱de yä sadi

¿Gi kamfri ge yä e̱nxe̱ go bi gu̱hni nuyu̱ yä zi ku pa bi dini nuꞌu̱ yä zi jäꞌi mi ne dä bädi de Äjuä?

  • Mentä nꞌa rä zi nju ko rä nänä mi ungä ntꞌo̱de po rä telefono ha rä dähni Perú, nuꞌu̱ bi zofo nꞌa rä zi ꞌme̱hñä ꞌne näꞌä bi ꞌñembäbi ge ya mi o̱tꞌe nꞌa rä tiempo de mi apäbi Äjuä ge xä me̱hni toꞌo xä ꞌñuti de geꞌä. Näꞌä zi ꞌme̱hñä bi ꞌñenä ge Äjuä xki yꞌo̱de yä sadi ꞌne bi mu̱di bi nxadi rä Mäkä Tꞌofo ko nuyu̱ yä zi nju. Ko rä tiempo, näꞌä zi ꞌme̱hñä bi mu̱di bi ntini ha yä mhuntsꞌi.

  • Nꞌa rä zi ꞌme̱hñä mengu Rumania bi mu̱di bi nxadi rä Mäkä Tꞌofo, pe ko rä tiempo ya himbi sigi. Ñäꞌtsi bi ma bä mpe̱fi ha Italia ꞌne mi ne xa sigi xä nxadi mänꞌaki. Koꞌmu̱ himi pädi ninꞌa rä Testigo ha näꞌä lugaꞌä, bi xatuäbi rä Zi Dada Jeoba pa xä zu̱di toꞌo xä za xä ꞌñuti mänꞌaki de rä Mäkä Tꞌofo. Nꞌa rä pa yä patro bi yꞌapäbi dä ma dä ntai ha rä de̱nda. Nuꞌu̱ bi ꞌñembäbi ge hinxä ñäui ko näꞌä rä dueño de rä de̱nda, bi tꞌembäbi: «Näꞌä rä testigo rä Jeoba. Nzäntho di ho dä zofo de rä Mäkä Tꞌofo nuꞌu̱ yä cliente». ꞌNe geꞌä bi thogi. Rä ku bi predikabi de rä Noya Äjuä ꞌne näꞌä zi ꞌme̱hñä bi senti ge Äjuä xki dädi nuꞌu̱ yä sadi. Bi mu̱di bi nxadi mänꞌaki rä Mäkä Tꞌofo ꞌne bi ja yä mpadi ha rä mꞌu̱i. Nꞌa de nuꞌu̱ yä bätsi bi hyandi gatꞌho nuꞌu̱ yä mpadi xki yꞌo̱tꞌe rä nänä, hänge ꞌnehe bi mu̱di bi nxadi rä Mäkä Tꞌofo ꞌne bi ntini ha yä mhuntsꞌi.

  • Nꞌa rä medinthäti mi ne xä pa näꞌä rä bo̱jä. Nuꞌmu̱ nꞌa rä cliente ko rä zi ꞌme̱hñä mi ne xä hyandi mu̱ xä dai, rä ku bi esplikabi por hanja mi ne xä pa. Bi ꞌñembäbi ge njabu̱ ma xä orra rä bojä ꞌne ma xä me̱ꞌtsä rä tiempo pa xä ꞌñuti yä zi jäꞌi de rä Mäkä Tꞌofo. Näꞌä rä cliente bi ꞌñembäbi rä ku. «Penä mände dä xatuäbi Äjuä ꞌne dä embäbi: “Di senti se̱he̱. Po rä mäte, pe̱hni toꞌo dä maxkägi pa gä pädi de geꞌi”». Näꞌä zi jäꞌi bi hyandi hanja Äjuä xki yꞌo̱de rä sadi. Nubye̱ ko rä ꞌme̱hñä ꞌne yoho yä zi tꞌixu di nxadi rä Mäkä Tꞌofo ꞌne gatꞌho ya di ntini ha yä mhuntsꞌi.

9. ¿Hanja dä za gä udihu̱ ge di mädihu̱ märꞌaa?

9 Ja ngu yä e̱nxe̱, ¿hanja dä za gä udihu̱ ge di mädihu̱ yä zi jäꞌi? Nuꞌmu̱ ha rä mhuntsꞌi tꞌuni rä anunsio ge ya bi ntestigo rä Jeoba mänꞌaki nꞌa rä ku, ja ngu yä e̱nxe̱, rꞌakägihu̱ ndunthi rä johya. ¿Hanja dä za gä udihu̱ ge di johyahu̱? Dä za gä jahu̱ po mädee de gä umbäbihu̱ nꞌa rä hogä ꞌñehe ꞌne gä bembäbihu̱ ge xa di mädihu̱ (Luc. 15:​4-7; 2 Cor. 2:​6-8). ꞌNehe, dä za gä udihu̱ ge di de̱mbäbihu̱ yä mꞌu̱i yä e̱nxe̱, nuꞌmu̱ di o̱thu̱ ntsꞌe̱di po gä umbäbihu̱ ntꞌo̱de yä zi jäꞌi de rä Noya Äjuä (Ecl. 11:6). Ja ngu yä e̱nxe̱ faxkägihu̱ ora di po̱nihu̱ di uñhu̱ ntꞌo̱de, nuju̱ ꞌnehe dä za gä honihu̱ yä forma de gä fatsꞌihu̱ nuꞌu̱ mä zi kuhu̱. ¿Hanja dä za gä jahu̱? Por ejemplo, mu̱ ha rä mhuntsꞌi nꞌa rä ku penä fu̱di di ungä ntꞌo̱de o di japäbi xä ñhei dä bo̱ni dä ungä ntꞌo̱de ngeꞌä di hñeni, ¿dä za gä honihu̱ rä forma de gä fatsꞌihu̱ nuni mä zi kuhu̱ pa dä ungä ntꞌo̱de?

10. ¿Te dä za gä pädihu̱ de näꞌä bi thogi mä zi njuhu̱ Sara?

10 ¿Pe xiꞌmu̱ hindä za gä uñhu̱ ntꞌo̱de ja ngu gä nehmähu̱? Mäske njabu̱, tobe dä za gä tinihu̱ märꞌa yä forma de gä fatsꞌihu̱ yä e̱nxe̱ ha rä tꞌungä ntꞌo̱de. Ma gä handihu̱ te bi thogi nꞌa mä zi njuhu̱ rä thuhu Sara,d de rä dähni India. Mä zi njuhu̱ Sara xki me̱päbi rä Zi Dada Jeoba de gä precursora regular durante 20 nje̱ya. Pe nse̱kitho bi zu̱di nꞌa rä tsꞌo ñheni, ꞌne ya himbi za bi mꞌai de rä cama. Nuni mä zi njuhu̱ xa bi durämu̱i. Pe ko rä mfatsꞌi yä ku de rä mhuntsꞌi ꞌne näꞌä rä nzäi mi pe̱ꞌtsi de dä hñeti rä Mäkä Tꞌofo hyaxtho, rꞌamätsꞌu̱u̱ bi mengi näꞌä rä johya mi senti de dä me̱päbi rä Zi Dada Jeoba. ¿Te bi me̱fi mä zi njuhu̱ Sara pa bi sigi bi ungä ntꞌo̱de? Koꞌmu̱ himi tsa dä bo̱ni de rä nguu pa dä ungä ntꞌo̱de nixi mi tsa dä hñudi pa dä yꞌofo yä karta, bi mu̱di bi zofo po rä telefono nuꞌu̱ yä zi jäꞌi xki umbäbi ntꞌo̱de änte, ꞌne mismo nuꞌu̱ yä zi jäꞌi bi metuäbi de märꞌa yä jäꞌi nuꞌu̱ xä za xä ꞌñuti ꞌnehe de rä Mäkä Tꞌofo. ¿Te mä jäpi bi hñäni Sara ngeꞌä himbi hye̱gi de dä ungä ntꞌo̱de? ¡70 yä zi jäꞌi bi ne bi nxadi kongeꞌä rä Mäkä Tꞌofo! Koꞌmu̱ xa mi ndunthi ꞌne himi tsa dä atiende gatꞌho, bi yꞌapäbi rä mfatsꞌi märꞌa yä ku pa xä matsꞌi. Ndunthi de geꞌu̱ ya di ntini ha yä mhuntsꞌi. ¡Hängu rä johya umbäbi yä e̱nxe̱ ngeꞌä nuni mä zi njuhu̱ o̱tꞌe ntsꞌe̱di po dä umbäbi ntꞌo̱de yä zi jäꞌi! Geꞌä rä johya senti yä e̱nxe̱ ora nuꞌi gi o̱tꞌe ntsꞌe̱di po gi ungä ntꞌo̱de ꞌnehe.

YÄ E̱NXE̱ TSE̱TI YÄ INJUSTISIA ꞌNE YÄ NTSꞌOMꞌU̱I

11. ¿Ndaꞌu̱ nuꞌu̱ yä injustisia ꞌne yä tsꞌomꞌu̱i xä thogi yä e̱nxe̱, ꞌne te dä za gä pädihu̱?

11 Durante yä mꞌotho yä je̱ya, yä e̱nxe̱ xä zogägihu̱ nꞌa rä hogä kꞌoi de hanja di debe gä ze̱tihu̱ yä injustisia ꞌne yä ntsꞌomꞌu̱i. Nuꞌu̱ bi hyandi hanja rä Zithu ꞌne märꞌa yä tsꞌo e̱nxe̱ bi ꞌuege de rä Zi Dada Jeoba ꞌne bi mu̱di bi nkontraui (Gén. 3:1; 6:​1, 2; Jud. 6). ꞌNehe rä Mäkä Tꞌofo no̱ni de nꞌa rä u̱xjua näꞌä bi nkontraui nꞌa rä e̱nxe̱ näꞌä mi ne xä nupäbi rä mfeni rä profeta Daniel (Dan. 10:13). Durante yä mꞌotho yä je̱ya, yä e̱nxe̱ xä hyandi hanja ndunthi yä jäꞌi hinxä ne xä me̱päbi rä Zi Dada Jeoba. Pe mäske njabu̱, yä e̱nxe̱ sigi pe̱päbi rä Zi Dada Jeoba ko rä johya ꞌne ko rä pasensia to̱ꞌmi näꞌä rä tiempo habu̱ Äjuä ma dä huati gatꞌho yä injustisia.

12. ¿Hanja dä za gä tse̱tihu̱ yä injustisia ꞌne yä ntsꞌomꞌu̱i?

12 Ja ngu yä e̱nxe̱, ¿hanja dä za gä tse̱tihu̱ yä injustisia ꞌne yä ntsꞌomꞌu̱i? Zäi ge nuju̱ ꞌnehe xtä thogihu̱ yä injustisia ꞌne yä ntꞌu̱tsate. Pe mäske njabu̱, di ꞌmu̱ihu̱ seguro ge mänꞌitꞌho rä Zi Dada Jeoba ma dä huati gatꞌho nuꞌu̱ yä ntsꞌomꞌu̱i. Po rängeꞌä, ja ngu yä e̱nxe̱ «hingä tsayahu̱ gä o̱thu̱ rä ñhojäꞌi» (Gál. 6:9). ꞌNehe, rä Zi Dada Jeoba promete dä rꞌakägihu̱ rä tsꞌe̱di (1 Cor. 10:13). Po rängeꞌä, dä hogi gä apäbihu̱ rä mäkä tsꞌe̱di rä Zi Dada Jeoba ꞌne näꞌä ma dä maxkägihu̱ gä pe̱ꞌtsihu̱ rä pasensia ꞌne nꞌa rä mꞌu̱i temäꞌentho (Gál. 5:22; Col. 1:11). Mu̱ nuꞌi gi thogi yä ntꞌu̱tsate, ¿te dä hogi gi pe̱fi? Pe̱ꞌtsuäbi ndunthi rä komfiansa rä Zi Dada Jeoba ꞌne ogi tsu. Näꞌä nzäntho ma dä mꞌu̱i kongeꞌi ꞌne ma dä rꞌaꞌi näꞌä rä tsꞌe̱di dä jaꞌi mꞌe̱di (Heb. 13:6).

YÄ E̱NXE̱ FAXTE PA XTRÄ NTꞌAXI RÄ MHUNTSꞌI DE YÄ NTSꞌOMꞌU̱I

13. ¿Te mä nꞌa rä ꞌme̱fi xä umbäbi rä Zi Dada Jeoba yä e̱nxe̱? (Mateo 13:​47-49).

13 Ha nuya yä gäxä pa di ꞌmu̱hu̱, rä Zi Dada Jeoba xä nkargobi yä e̱nxe̱ mä nꞌa rä ꞌme̱fi (hñeti Mateo 13:​47-49).e Po mädee de rä tꞌungä ntꞌo̱de, rä Zi Dada Jeoba di mbitabi yä miyontho yä jäꞌi dä bädi de geꞌä ꞌne dä me̱päbi. Rꞌa yä zi jäꞌi desidi dä paatä yä mꞌu̱i, di ꞌuege de näꞌä xä ntsꞌo ꞌne desidi dä me̱päbi rä Zi Dada Jeoba, pe mä ndunthi yä jäꞌi hingi ju̱ nunä rä desision. Rä Zi Dada Jeoba go xä nkargobi yä e̱nxe̱ «dä ꞌuekä yä tsꞌomꞌu̱i de yä hojäꞌi». Näꞌä pe̱fi yä e̱nxe̱ faxte pa xträ ntꞌaxi rä mhuntsꞌi de yä ntsꞌomꞌu̱i. ¿Signifika ge näꞌä rä yꞌo̱tꞌä tsꞌoki ya hindä za dä mengi mänꞌaki ha rä mhuntsꞌi? Hinä, nixi ne dä mää ge ya hinte mä xuñha ma dä nja ha rä mhuntsꞌi. ¡Hängu rä jamädi di umbäbihu̱ gatꞌho näꞌä pe̱fi yä e̱nxe̱ pa xträ ntꞌaxi rä mhuntsꞌi de yä ntsꞌomꞌu̱i!

14, 15. ¿Hanja dä za gä mfaxtehu̱ pa xträ ntꞌaxi rä mhuntsꞌi de yä ntsꞌomꞌu̱i? (Hyandi ꞌnehe yä kꞌoi).

14 Ja ngu yä e̱nxe̱, ¿hanja dä za gä mfaxtehu̱ pa xträ ntꞌaxi rä mhuntsꞌi de yä ntsꞌomꞌu̱i? Di jahu̱ nuꞌmu̱ di o̱thu̱ ntsꞌe̱di po gä pe̱fihu̱ näꞌä di ho rä Zi Dada Jeoba ꞌne di ꞌuegehu̱ de näꞌä di u̱tsa. ꞌNehe, nuꞌmu̱ di japihu̱ dä ze̱di näꞌä mä ntsitsꞌihu̱ di pe̱ꞌtsihu̱ kongeꞌä. Po rängeꞌä, kada nꞌa de gekhu̱ di debe gä suhu̱ kontoꞌo di ntsitsꞌihu̱ ꞌne gä ꞌuegehu̱ de gatꞌho nuꞌu̱ yä tꞌo̱tꞌe dä za dä ꞌuegägihu̱ de rä Zi Dada Jeoba. Mu̱ gä jahu̱bu̱, ma gä mfaxtehu̱ pa xträ ntꞌaxi rä mhuntsꞌi de näꞌä xä ntsꞌo (Sal. 101:3). ꞌNehe dä za gä fatsꞌihu̱ mä zi kuhu̱ pa hindä tsꞌoni näꞌä rä ntsitsꞌi pe̱ꞌtsi ko rä Zi Dada Jeoba. Por ejemplo, ¿xiꞌmu̱ gä pädihu̱ ge nꞌa rä ku bi yꞌo̱tꞌe nꞌa rä däta tsꞌoki? Koꞌmu̱ xa di mädihu̱, ma gä xipäbihu̱ dä ñäui yä anciano. Pe mu̱ näꞌä rä ku hindä jamäsu näꞌä rä konseho dä umbäbihu̱, mähyoni ge nuju̱ go gä xipäbihu̱ yä anciano näꞌä bi me̱fi. Mu̱ gä jahu̱bu̱, ma gä fatsꞌihu̱ pa dä rekupera näꞌä rä ntsitsꞌi mi pe̱ꞌtsi ko rä Zi Dada Jeoba ꞌne dä hñäni näꞌä rä mfatsꞌi di japäbi mꞌe̱di (Sant. 5:​14, 15).

15 ¡Hängu rä dumu̱i di sentihu̱ ora nꞌa rä ku hingi jamäsu näꞌä rä konseho tꞌumbäbi nixi di arrepenti ꞌne pe̱ꞌtsi te drä tꞌe̱ni de rä mhuntsꞌi! Mu̱ di pädihu̱ ge nꞌa rä ku bi tꞌe̱ni de rä mhuntsꞌi, ¿te mähyoni gä pe̱fihu̱? Rä Mäkä Tꞌofo enä ge ya hingä ntsixu̱ kongeꞌu̱ (1 Cor. 5:​9-13).f Mu̱ gä jamäsuhu̱ nunä rä tsꞌofo, ma gä mfaxtehu̱ pa xträ ntꞌaxi rä mhuntsꞌi de yä ntsꞌomꞌu̱i. ꞌNehe, mu̱ hingä ntsixu̱ ko nuꞌu̱ toꞌo xä tꞌe̱ni de rä mhuntsꞌi, di udihu̱ hängu di mädihu̱ nuni rä zi jäꞌi. ¿Por hanja di mäñhu̱ njabu̱? Ngeꞌä mu̱ gä jahu̱bu̱, ma gä japäbihu̱ dä ntso̱ꞌmi, dä paatä rä mꞌu̱i, dä arrepenti ꞌne dä ne dä mengi mänꞌaki ko rä Zi Dada Jeoba. Xti thogi njabu̱, ma gä sentihu̱ ndunthi rä johya, ja ngu näꞌä senti rä Zi Dada Jeoba ꞌne yä e̱nxe̱ (Luc. 15:7).

Rꞌa yä kꞌoi: 1) Yoho yä nju tsi nꞌa rä café ha nꞌa rä parke. Di yoho hudi ha nꞌa rä thuhni. Nꞌa de geꞌu̱ umbäbi nꞌa rä konseho näꞌä mänꞌaa, pe näꞌä nju hingi ne dä yꞌo̱de ꞌne di ñegitho. 2) Di ndee, ha rä Ngu de gä Mhuntsꞌi, nubye̱ näꞌä nju ñäui yoho yä anciano ꞌne xipäbi te thogi ko rä amiga.

¿Te dä hogi gä pe̱fihu̱ mu̱ di pädihu̱ ge nꞌa mä kuhu̱ bi yꞌo̱tꞌe nꞌa rä däta tsꞌoki? (Hyandi rä parrafo 14).g


16. Xi nuꞌi, ¿te ma gi pe̱fi pa gi de̱mbäbi yä hogä mꞌu̱i yä e̱nxe̱?

16 ¡Xa nꞌa rä däta nsu gä pädihu̱ gatꞌho näꞌä pe̱fi yä e̱nxe̱ ꞌne gä mpe̱fihu̱ mähye̱gi! Po rängeꞌä, ma gä o̱thu̱ ntsꞌe̱di po gä de̱mbäbihu̱ yä mꞌu̱i yä e̱nxe̱: gä ñꞌumildehu̱, gä mädihu̱ yä zi jäꞌi, gä tse̱tihu̱ yä injustisia ꞌne yä ntsꞌomꞌu̱i ꞌne gä mfaxtehu̱ pa xträ ntꞌaxi rä mhuntsꞌi. Mu̱ gä de̱mbäbi yä mꞌu̱i yä e̱nxe̱, nuju̱ ꞌnehe ma dä za gä mꞌu̱ihu̱ ha rä familia rä Zi Dada Jeoba pa nzäntho.

JA NGU YÄ E̱NXE̱, ¿HANJA DÄ ZA GÄ UDIHU̱. . .

  • . . . rä umilda?

  • . . . ge di mädihu̱ yä zi jäꞌi?

  • . . . ge di nehu̱ xträ ntꞌaxi rä mhuntsꞌi de yä ntsꞌomꞌu̱i?

RÄ JÄHÑÄ 123 Ma gä o̱tehu̱ nuꞌu̱ toꞌo di gu̱nkägihu̱

a Rä Mäkä Tꞌofo mää ge ꞌmu̱i yä miyontho yä e̱nxe̱, pe ho̱nse̱ no̱mbäbi yä thuhu yoho yä e̱nxe̱: Miguel ꞌne Gabriel (Dan. 12:1; Luc. 1:19).

b Lucas 15:10: «Hangue nugui dí xiꞌahʉ, njabʉtho nehe ꞌbʉ ꞌnara ꞌyøtꞌatsꞌoqui da ñobri, nuꞌbʉ yá ɛnxɛ Ajua̱ bí øtꞌango nuni mahetsꞌi».

c Dä za gi tini märꞌa yä esperiensia ha rä Índice de las publicaciones Watch Tower. Hyoni habu̱ enä «Ángeles» ꞌnepu̱ ku̱tꞌi habu̱ enä «dirección angélica (ejemplos)».

d Ha nunä he̱ꞌmi bi ꞌmatuäbi rä thuhu.

e Mateo 13:​47-49: «Nehe rá hmanda ra Nda̱ de mahetsꞌi nja ngu ꞌnara xitꞌa̱ bi tꞌɛntꞌa ja ra ndehe ne bi gʉ ꞌramaꞌnaꞌño ya hua̱. 48 Y nu mi ñutsꞌi ra xitꞌa̱, ya mɛhua̱ bi hña̱i pa ja ra ña̱nthe. Ne bi hñudiꞌʉ pa bi huahna ya hoga hua̱ pa bi yʉtꞌa ja ra ꞌbøtsꞌe; ha nuꞌʉ himyá hoga hua̱ bi føtbʉ. 49 Ma da njabʉ nehe ja rá nga̱tsꞌi ra ximhai, ma da ꞌñehe ya ɛnxɛ pa da ꞌueca ya tsꞌoꞌmʉi de ja ya hoja̱ꞌi».

f Ja ngu bi mhängä ha rä Imforme 2 de rä Cuerpo Gobernante de rä je̱ya 2024, mu̱ nꞌa rä jäꞌi näꞌä xä tꞌe̱ni de rä mhuntsꞌi dä desidi dä ntini mänꞌaki kongekhu̱, kada nꞌa rä ku go ma dä desidise̱ mu̱ dä ze̱njua, dä umbäbi nꞌa rä hogä ꞌñehe o dä xipäbi märꞌa yä noya, pe nsinke dä ñä ndunthi kongeꞌä.

g NÄꞌÄ DI HNEKI HA YÄ KꞌOI: Nꞌa rä nju xipäbi rä amiga ge dä ñäui yä anciano. Koꞌmu̱ näꞌä himbi jamäsu näꞌä rä konseho, nubye̱ näꞌä nju go xipäbi yä anciano näꞌä bi yꞌo̱tꞌe rä amiga.

    Biblioteka ha Internet Otomí (Valle del Mezquital) (2000-2025)
    Kotˈi ri kuenta
    Ku̱tˈi ha ri kuenta
    • Ñañu
    • Pe̱mpäbi märꞌaa
    • Paati hanja di nheki
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Condiciones de Uso
    • Política de privacidad
    • Configuración de privacidad
    • JW.ORG
    • Ku̱tˈi ha ri kuenta
    Pe̱mpäbi märꞌaa