ਯਹੋਵਾਹ “ਭੇਤ ਖੋਲ੍ਹਣ ਵਾਲਾ” ਪਰਮੇਸ਼ੁਰ ਹੈ

“ਤੇਰਾ ਪਰਮੇਸ਼ੁਰ ਦਿਓਤਿਆਂ ਦਾ ਦਿਓਤਾ ਅਤੇ ਰਾਜਿਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਭੁ ਅਤੇ ਭੇਤ ਖੋਲ੍ਹਣ ਵਾਲਾ ਹੈ।”—ਦਾਨੀ. 2:47.

ਤੁਸੀਂ ਕੀ ਜਵਾਬ ਦਿਓਗੇ?

ਯਹੋਵਾਹ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਕਿਹੜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ?

ਵਹਿਸ਼ੀ ਦਰਿੰਦੇ ਦੇ ਛੇ ਸਿਰ ਕਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ?

ਵਹਿਸ਼ੀ ਦਰਿੰਦੇ ਦਾ ਨਬੂਕਦਨੱਸਰ ਦੁਆਰਾ ਦੇਖੀ ਵੱਡੀ ਮੂਰਤ ਨਾਲ ਕੀ ਸੰਬੰਧ ਹੈ?

1, 2. ਯਹੋਵਾਹ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਕਿਹੜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕਿਉਂ?

ਜਦੋਂ ਪਰਮੇਸ਼ੁਰ ਦਾ ਰਾਜ ਇਨਸਾਨੀ ਰਾਜ ਨੂੰ ਖ਼ਤਮ ਕਰੇਗਾ, ਉਸ ਵੇਲੇ ਦੁਨੀਆਂ ਉੱਤੇ ਕਿਨ੍ਹਾਂ ਸਰਕਾਰਾਂ ਦਾ ਰਾਜ ਹੋਵੇਗਾ? ਅਸੀਂ ਇਸ ਦਾ ਜਵਾਬ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿਉਂਕਿ ‘ਭੇਤ ਖੋਲ੍ਹਣ ਵਾਲੇ’ ਪਰਮੇਸ਼ੁਰ ਯਹੋਵਾਹ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਇਸ ਬਾਰੇ ਦੱਸਿਆ ਹੈ। ਉਸ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਦਾਨੀਏਲ ਨਬੀ ਅਤੇ ਯੂਹੰਨਾ ਰਸੂਲ ਰਾਹੀਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਰਕਾਰਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ।

² ਯਹੋਵਾਹ ਨੇ ਦਾਨੀਏਲ ਅਤੇ ਯੂਹੰਨਾ ਨੂੰ ਵਹਿਸ਼ੀ ਦਰਿੰਦਿਆਂ ਵਾਲੇ ਕਈ ਦਰਸ਼ਣਾਂ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਰਕਾਰਾਂ ਬਾਰੇ ਦੱਸਿਆ। ਉਸ ਨੇ ਦਾਨੀਏਲ ਨੂੰ ਇਕ ਵੱਡੀ ਮੂਰਤ ਵਾਲੇ ਸੁਪਨੇ ਦਾ ਮਤਲਬ ਵੀ ਦੱਸਿਆ। ਯਹੋਵਾਹ ਨੇ ਬਾਈਬਲ ਵਿਚ ਇਹ ਸਾਰੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਸਾਡੇ ਫ਼ਾਇਦੇ ਲਈ ਲਿਖਵਾਈਆਂ ਹਨ। (ਰੋਮੀ. 15:4) ਉਸ ਨੇ ਇਹ ਇਸ ਕਰਕੇ ਕੀਤਾ ਹੈ ਤਾਂਕਿ ਸਾਡੀ ਇਹ ਉਮੀਦ ਹੋਰ ਪੱਕੀ ਹੋਵੇ ਕਿ ਉਸ ਦਾ ਰਾਜ ਸਾਰੀਆਂ ਮਨੁੱਖੀ ਸਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਖ਼ਤਮ ਕਰੇਗਾ।—ਦਾਨੀ. 2:44.

3. ਬਾਈਬਲ ਦੀਆਂ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀਆਂ ਨੂੰ ਸਹੀ-ਸਹੀ ਸਮਝਣ ਲਈ ਪਹਿਲਾਂ ਸਾਨੂੰ ਕੀ ਜਾਣਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ਅਤੇ ਕਿਉਂ?

³ ਦਾਨੀਏਲ ਅਤੇ ਯੂਹੰਨਾ ਦੁਆਰਾ ਲਿਖੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਉੱਤੇ ਗੌਰ ਕਰਨ ਨਾਲ ਸਾਨੂੰ ਅੱਠ ਰਾਜਿਆਂ ਜਾਂ ਇਨਸਾਨੀ ਸਰਕਾਰਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਪਤਾ ਲੱਗਦੀ ਹੈ। ਨਾਲੇ ਇਹ ਵੀ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਿਹੜੀ ਸਰਕਾਰ ਕਿਹਦੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਵੇਗੀ। ਪਰ ਅਸੀਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀਆਂ ਨੂੰ ਤਾਂ ਹੀ ਸਹੀ-ਸਹੀ ਸਮਝ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਜੇ ਅਸੀਂ ਬਾਈਬਲ ਵਿਚ ਦਰਜ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲੀ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਦਾ ਮਤਲਬ ਸਮਝਦੇ ਹਾਂ। ਕਿਉਂ? ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਦੀ ਪੂਰਤੀ ਬਾਰੇ ਪੂਰੀ ਬਾਈਬਲ ਵਿਚ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਹ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਇਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਡੋਰੀ ਹੈ ਜਿਸ ਨਾਲ ਬਾਕੀ ਸਾਰੀਆਂ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀਆਂ ਬੱਝੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ।

ਸੱਪ ਦੀ ਸੰਤਾਨ ਅਤੇ ਵਹਿਸ਼ੀ ਦਰਿੰਦਾ

4. ਤੀਵੀਂ ਦੀ ਸੰਤਾਨ ਵਿਚ ਕੌਣ-ਕੌਣ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹ ਸੰਤਾਨ ਕੀ ਕਰੇਗੀ?

⁴ ਅਦਨ ਦੇ ਬਾਗ਼ ਵਿਚ ਬਗਾਵਤ ਤੋਂ ਜਲਦੀ ਬਾਅਦ ਯਹੋਵਾਹ ਨੇ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤਾ ਸੀ ਕਿ “ਤੀਵੀਂ” ਇਕ “ਸੰਤਾਨ” ਪੈਦਾ ਕਰੇਗੀ।a (ਉਤਪਤ 3:15 ਪੜ੍ਹੋ।) ਇਹ ਸੰਤਾਨ ਅੰਤ ਵਿਚ ਸੱਪ ਯਾਨੀ ਸ਼ੈਤਾਨ ਦਾ ਸਿਰ ਫੇਹੇਗੀ। ਯਹੋਵਾਹ ਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇਹ ਸੰਤਾਨ ਅਬਰਾਹਾਮ ਦੇ ਘਰਾਣੇ ਵਿੱਚੋਂ ਆਵੇਗੀ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਸੰਬੰਧ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਕੌਮ ਨਾਲ ਹੋਵੇਗਾ। ਨਾਲੇ ਇਹ ਯਹੂਦਾਹ ਦੇ ਗੋਤ ਵਿੱਚੋਂ ਹੋਵੇਗੀ ਅਤੇ ਰਾਜਾ ਦਾਊਦ ਦੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਵਿਚ ਜਨਮ ਲਵੇਗੀ। (ਉਤ. 22:15-18; 49:10; ਜ਼ਬੂ. 89:3, 4; ਲੂਕਾ 1:30-33) ਇਹ ਸੰਤਾਨ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਤੇ ਯਿਸੂ ਮਸੀਹ ਹੈ। (ਗਲਾ. 3:16) ਪਵਿੱਤਰ ਸ਼ਕਤੀ ਨਾਲ ਚੁਣੇ ਹੋਏ ਮਸੀਹੀ ਵੀ ਇਸ ਸੰਤਾਨ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹਨ। (ਗਲਾ. 3:26-29) ਯਿਸੂ ਅਤੇ ਇਹ ਚੁਣੇ ਹੋਏ ਮਸੀਹੀ ਮਿਲ ਕੇ ਪਰਮੇਸ਼ੁਰ ਦੇ ਰਾਜ ਵਿਚ ਹਕੂਮਤ ਕਰਨਗੇ ਅਤੇ ਇਸ ਰਾਜ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ ਸ਼ੈਤਾਨ ਨੂੰ ਖ਼ਤਮ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ।—ਲੂਕਾ 12:32; ਰੋਮੀ. 16:20.

5, 6. (ੳ) ਦਾਨੀਏਲ ਅਤੇ ਯੂਹੰਨਾ ਨੇ ਕਿੰਨੀਆਂ ਹਕੂਮਤਾਂ ਬਾਰੇ ਦੱਸਿਆ? (ਅ) ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦੀ ਕਿਤਾਬ ਵਿਚ ਦੱਸੇ ਗਏ ਵਹਿਸ਼ੀ ਦਰਿੰਦੇ ਦੇ ਸੱਤ ਸਿਰ ਕਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ?

⁵ ਅਦਨ ਦੇ ਬਾਗ਼ ਵਿਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਪਹਿਲੀ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਵਿਚ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਸ਼ੈਤਾਨ ਵੀ ਇਕ “ਸੰਤਾਨ” ਪੈਦਾ ਕਰੇਗਾ। ਉਸ ਦੀ ਸੰਤਾਨ ਤੀਵੀਂ ਦੀ ਸੰਤਾਨ ਨਾਲ ਵੈਰ ਰੱਖੇਗੀ। ਸ਼ੈਤਾਨ ਦੀ ਸੰਤਾਨ ਵਿਚ ਕੌਣ-ਕੌਣ ਹਨ? ਉਹ ਸਾਰੇ ਜਿਹੜੇ ਸ਼ੈਤਾਨ ਵਾਂਗ ਯਹੋਵਾਹ ਨੂੰ ਨਫ਼ਰਤ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਬੀਤੇ ਸਮਿਆਂ ਤੋਂ ਸ਼ੈਤਾਨ ਨੇ ਆਪਣੀ ਸੰਤਾਨ ਨੂੰ ਬਾਦਸ਼ਾਹੀਆਂ ਤੇ ਹਕੂਮਤਾਂ ਦਿੱਤੀਆਂ। (ਲੂਕਾ 4:5, 6) ਪਰ ਬਹੁਤ ਥੋੜ੍ਹੀਆਂ ਇਨਸਾਨੀ ਹਕੂਮਤਾਂ ਨੇ ਪਰਮੇਸ਼ੁਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਉੱਤੇ ਵੱਡਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾਇਆ, ਚਾਹੇ ਇਹ ਲੋਕ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਕੌਮ ਸਨ ਜਾਂ ਫਿਰ ਚੁਣੇ ਹੋਏ ਮਸੀਹੀਆਂ ਦੀ ਮੰਡਲੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਦਾਨੀਏਲ ਅਤੇ ਯੂਹੰਨਾ ਨੂੰ ਦਿਖਾਏ ਗਏ ਦਰਸ਼ਣਾਂ ਵਿਚ ਕਿਉਂ ਸਿਰਫ਼ ਅੱਠ ਹਕੂਮਤਾਂ ਦਾ ਹੀ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।

⁶ ਪਹਿਲੀ ਸਦੀ ਈ. ਦੇ ਅਖ਼ੀਰ ਵਿਚ ਦੁਬਾਰਾ ਜੀਉਂਦੇ ਹੋਏ ਯਿਸੂ ਨੇ ਯੂਹੰਨਾ ਰਸੂਲ ਨੂੰ ਕਈ ਅਨੋਖੇ ਦਰਸ਼ਣ ਦਿਖਾਏ ਸਨ। (ਪ੍ਰਕਾ. 1:1) ਇਕ ਦਰਸ਼ਣ ਵਿਚ ਯੂਹੰਨਾ ਨੇ ਦੇਖਿਆ ਕਿ ਅਜਗਰ ਯਾਨੀ ਸ਼ੈਤਾਨ ਇਕ ਵੱਡੇ ਸਮੁੰਦਰ ਦੇ ਕੰਢੇ ਉੱਤੇ ਖੜ੍ਹਾ ਸੀ। (ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦੀ ਕਿਤਾਬ 13:1, 2 ਪੜ੍ਹੋ।) ਯੂਹੰਨਾ ਨੇ ਉਸ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿੱਚੋਂ ਇਕ ਅਜੀਬ ਦਰਿੰਦੇ ਨੂੰ ਵੀ ਨਿਕਲਦਾ ਦੇਖਿਆ ਜਿਸ ਨੂੰ ਸ਼ੈਤਾਨ ਨੇ ਵੱਡਾ ਅਧਿਕਾਰ ਦਿੱਤਾ। ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਇਕ ਦੂਤ ਨੇ ਯੂਹੰਨਾ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਗੂੜ੍ਹੇ ਲਾਲ ਰੰਗ ਦੇ ਦਰਿੰਦੇ ਦੇ ਸੱਤ ਸਿਰ “ਸੱਤ ਰਾਜੇ” ਜਾਂ ਸਰਕਾਰਾਂ ਹਨ। ਇਹ ਦਰਿੰਦਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦੀ ਕਿਤਾਬ 13:1 ਵਿਚ ਦੱਸੇ ਗਏ ਦਰਿੰਦੇ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਹੈ। (ਪ੍ਰਕਾ. 13:14, 15; 17:9, 10) ਯੂਹੰਨਾ ਨੇ ਜਦੋਂ ਇਹ ਗੱਲਾਂ ਲਿਖੀਆਂ ਸਨ, ਉਦੋਂ ਪੰਜ ਰਾਜੇ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਸਨ, ਇਕ ਰਾਜਾ ਉਸ ਵੇਲੇ ਰਾਜ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ ਅਤੇ ਇਕ “ਅਜੇ ਨਹੀਂ ਆਇਆ” ਸੀ। ਇਹ ਸਰਕਾਰਾਂ ਜਾਂ ਵਿਸ਼ਵ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਕਿਹੜੀਆਂ ਹਨ? ਆਓ ਆਪਾਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦੀ ਕਿਤਾਬ ਵਿਚ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤੇ ਗਏ ਇਸ ਦਰਿੰਦੇ ਦੇ ਇਕ-ਇਕ ਸਿਰ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰੀਏ। ਅਸੀਂ ਇਹ ਵੀ ਦੇਖਾਂਗੇ ਕਿ ਦਾਨੀਏਲ ਨੇ ਕਈ ਸਦੀਆਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਵਿਸ਼ਵ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਬਾਰੇ ਕਿਹੜੀਆਂ ਹੋਰ ਗੱਲਾਂ ਦੱਸੀਆਂ ਸਨ।

ਪਹਿਲੇ ਦੋ ਸਿਰ—ਮਿਸਰ ਅਤੇ ਅੱਸ਼ੂਰ

7. ਪਹਿਲਾ ਸਿਰ ਕਿਸ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕਿਉਂ?

⁷ ਦਰਿੰਦੇ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਸਿਰ ਮਿਸਰ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਕਿਉਂ? ਕਿਉਂਕਿ ਮਿਸਰ ਪਹਿਲੀ ਵਿਸ਼ਵ ਸ਼ਕਤੀ ਸੀ ਜਿਸ ਨੇ ਪਰਮੇਸ਼ੁਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਵੈਰ ਰੱਖਿਆ ਸੀ। ਅਬਰਾਹਾਮ, ਜਿਸ ਰਾਹੀਂ ਤੀਵੀਂ ਦੀ ਸੰਤਾਨ ਨੇ ਆਉਣਾ ਸੀ, ਦਾ ਘਰਾਣਾ ਮਿਸਰ ਵਿਚ ਵਧਿਆ-ਫੁੱਲਿਆ। ਇਸ ਕਰਕੇ ਮਿਸਰੀਆਂ ਨੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲੀਆਂ ਉੱਤੇ ਜ਼ੁਲਮ ਕੀਤੇ। ਸ਼ੈਤਾਨ ਨੇ ਸੰਤਾਨ ਦੇ ਆਉਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਪਰਮੇਸ਼ੁਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਨਾਮੋ-ਨਿਸ਼ਾਨ ਮਿਟਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ। ਕਿਵੇਂ? ਉਸ ਨੇ ਸਾਰੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲੀ ਮੁੰਡਿਆਂ ਨੂੰ ਮਾਰਨ ਲਈ ਫ਼ਿਰਊਨ ਨੂੰ ਉਕਸਾਇਆ। ਯਹੋਵਾਹ ਨੇ ਇਹ ਸਾਜ਼ਸ਼ ਕਾਮਯਾਬ ਨਹੀਂ ਹੋਣ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਮਿਸਰ ਦੀ ਗ਼ੁਲਾਮੀ ਤੋਂ ਛੁਡਾਇਆ। (ਕੂਚ 1:15-20; 14:13) ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਉਸ ਨੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲੀਆਂ ਨੂੰ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤੇ ਹੋਏ ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਵਸਾਇਆ।

8. ਦੂਸਰਾ ਸਿਰ ਕਿਸ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਨੇ ਕੀ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਸੀ?

⁸ ਦਰਿੰਦੇ ਦਾ ਦੂਸਰਾ ਸਿਰ ਅੱਸ਼ੂਰ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਹਕੂਮਤ ਨੇ ਵੀ ਪਰਮੇਸ਼ੁਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਨਾਮੋ-ਨਿਸ਼ਾਨ ਮਿਟਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ। ਇਹ ਸੱਚ ਹੈ ਕਿ ਯਹੋਵਾਹ ਨੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੇ ਦਸ-ਗੋਤੀ ਰਾਜ ਨੂੰ ਮੂਰਤੀ-ਪੂਜਾ ਅਤੇ ਬਗਾਵਤ ਕਰਨ ਕਰਕੇ ਸਜ਼ਾ ਦੇਣ ਲਈ ਅੱਸ਼ੂਰ ਨੂੰ ਵਰਤਿਆ ਸੀ। ਪਰ ਫਿਰ ਅੱਸ਼ੂਰ ਨੇ ਯਰੂਸ਼ਲਮ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ। ਸ਼ੈਤਾਨ ਦਾ ਮਕਸਦ ਸ਼ਾਇਦ ਉਸ ਵੇਲੇ ਯਹੂਦਾਹ ਦੇ ਰਾਜ ਘਰਾਣੇ ਨੂੰ ਖ਼ਤਮ ਕਰਨਾ ਸੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚੋਂ ਯਿਸੂ ਨੇ ਆਉਣਾ ਸੀ। ਇਹ ਹਮਲਾ ਯਹੋਵਾਹ ਦੇ ਮਕਸਦ ਅਨੁਸਾਰ ਨਹੀਂ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਨੇ ਹਮਲਾਵਰਾਂ ਨੂੰ ਮਾਰ-ਮੁਕਾ ਕੇ ਚਮਤਕਾਰੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਵਫ਼ਾਦਾਰ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਬਚਾਇਆ।—2 ਰਾਜ. 19:32-35; ਯਸਾ. 10:5, 6, 12-15.

ਤੀਸਰਾ ਸਿਰ—ਬਾਬਲ

9, 10. (ੳ) ਯਹੋਵਾਹ ਨੇ ਬਾਬਲੀਆਂ ਦੇ ਹੱਥੋਂ ਕੀ ਕਰਾਇਆ ਸੀ? (ਅ) ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਦੀ ਪੂਰਤੀ ਲਈ ਕੀ ਹੋਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸੀ?

⁹ ਦਰਿੰਦੇ ਦਾ ਤੀਸਰਾ ਸਿਰ ਉਸ ਰਾਜ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਬਾਬਲ ਸੀ। ਯਹੋਵਾਹ ਨੇ ਬਾਬਲ ਦੇ ਹੱਥੋਂ ਯਰੂਸ਼ਲਮ ਨੂੰ ਤਬਾਹ ਕਰਾਇਆ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਗ਼ੁਲਾਮ ਬਣਾਇਆ। ਪਰ ਇਹ ਸਭ ਕੁਝ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਯਹੋਵਾਹ ਨੇ ਬਾਗ਼ੀ ਇਜ਼ਰਾਈਲੀਆਂ ਨੂੰ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਸੀ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਉੱਤੇ ਇਹ ਮੁਸੀਬਤ ਆਵੇਗੀ। (2 ਰਾਜ. 20:16-18) ਉਸ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਕੀਤੀ ਸੀ ਕਿ ਯਰੂਸ਼ਲਮ ਵਿਚ “ਯਹੋਵਾਹ ਦੇ ਸਿੰਘਾਸਣ” ਉੱਤੇ ਇਨਸਾਨੀ ਰਾਜੇ ਬੈਠਣੇ ਬੰਦ ਹੋ ਜਾਣਗੇ। (1 ਇਤ. 29:23) ਪਰ ਯਹੋਵਾਹ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤਾ ਸੀ ਕਿ ਰਾਜਾ ਦਾਊਦ ਦੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਵਿੱਚੋਂ ਇਕ ਜਣਾ ਆਵੇਗਾ ਜਿਸ ਦਾ ਇਸ ਸਿੰਘਾਸਣ ਉੱਤੇ ਬੈਠਣ ਦਾ “ਹੱਕ” ਹੋਵੇਗਾ।—ਹਿਜ਼. 21:25-27.

¹⁰ ਇਕ ਹੋਰ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਵਿਚ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਜਦੋਂ ਪਰਮੇਸ਼ੁਰ ਦਾ ਚੁਣਿਆ ਹੋਇਆ ਮਸੀਹ ਆਵੇਗਾ, ਤਾਂ ਉਸ ਵੇਲੇ ਯਹੂਦੀ ਯਰੂਸ਼ਲਮ ਦੇ ਮੰਦਰ ਵਿਚ ਭਗਤੀ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋਣਗੇ। (ਦਾਨੀ. 9:24-27) ਇਜ਼ਰਾਈਲੀਆਂ ਦੇ ਗ਼ੁਲਾਮ ਬਣਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਲਿਖੀ ਗਈ ਇਕ ਹੋਰ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਵਿਚ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਮਸੀਹ ਬੈਤਲਹਮ ਵਿਚ ਪੈਦਾ ਹੋਵੇਗਾ। (ਮੀਕਾ. 5:2) ਇਨ੍ਹਾਂ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀਆਂ ਦੀ ਪੂਰਤੀ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸੀ ਕਿ ਯਹੂਦੀਆਂ ਨੂੰ ਗ਼ੁਲਾਮੀ ਤੋਂ ਰਿਹਾਈ ਮਿਲੇ, ਉਹ ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼ ਵਾਪਸ ਆਉਣ ਅਤੇ ਮੰਦਰ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਬਣਾਉਣ। ਪਰ ਬਾਬਲੀ ਹਕੂਮਤ ਕਦੇ ਵੀ ਆਪਣੇ ਗ਼ੁਲਾਮਾਂ ਨੂੰ ਆਜ਼ਾਦ ਨਹੀਂ ਕਰਦੀ ਸੀ। ਤਾਂ ਫਿਰ ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਨੂੰ ਕਿੱਦਾਂ ਹੱਲ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ? ਯਹੋਵਾਹ ਨੇ ਆਪਣੇ ਨਬੀਆਂ ਨੂੰ ਇਸ ਦਾ ਜਵਾਬ ਦੱਸਿਆ ਸੀ।—ਆਮੋ. 3:7.

11. ਦਾਨੀਏਲ ਤੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦੀ ਕਿਤਾਬ ਵਿਚ ਬਾਬਲੀ ਹਕੂਮਤ ਨੂੰ ਕਿੱਦਾਂ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ? (ਫੁਟਨੋਟ ਦੇਖੋ।)

¹¹ ਨਬੀ ਦਾਨੀਏਲ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਵਿਚ ਸੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਗ਼ੁਲਾਮ ਬਣਾ ਕੇ ਬਾਬਲ ਲਿਜਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। (ਦਾਨੀ. 1:1-6) ਯਹੋਵਾਹ ਨੇ ਉਸ ਰਾਹੀਂ ਦੱਸਿਆ ਸੀ ਕਿ ਬਾਬਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੋਰ ਕਿਹੜੀਆਂ ਵਿਸ਼ਵ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਆਉਣਗੀਆਂ। ਯਹੋਵਾਹ ਨੇ ਕੁਝ ਚਿੰਨ੍ਹ ਵਰਤ ਕੇ ਇਹ ਭੇਤ ਖੋਲ੍ਹੇ। ਮਿਸਾਲ ਲਈ, ਉਸ ਨੇ ਬਾਬਲ ਦੇ ਰਾਜਾ ਨਬੂਕਦਨੱਸਰ ਨੂੰ ਸੁਪਨੇ ਵਿਚ ਇਕ ਵੱਡੀ ਸਾਰੀ ਮੂਰਤ ਦਿਖਾਈ ਜਿਹੜੀ ਵੱਖੋ-ਵੱਖਰੀਆਂ ਧਾਤਾਂ ਦੀ ਬਣੀ ਹੋਈ ਸੀ। (ਦਾਨੀਏਲ 2:1, 19, 31-38 ਪੜ੍ਹੋ।) ਦਾਨੀਏਲ ਰਾਹੀਂ ਯਹੋਵਾਹ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਸ ਮੂਰਤ ਦਾ ਸੋਨੇ ਦਾ ਸਿਰ ਬਾਬਲੀ ਹਕੂਮਤ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ।b ਬਾਬਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਉਣ ਵਾਲੀ ਵਿਸ਼ਵ ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਚਾਂਦੀ ਦੀ ਹਿੱਕ ਅਤੇ ਬਾਹਾਂ ਨਾਲ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਸ਼ਕਤੀ ਕੌਣ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਨੇ ਪਰਮੇਸ਼ੁਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਕੀ ਸਲੂਕ ਕੀਤਾ?

ਚੌਥਾ ਸਿਰ—ਮਾਦੀ-ਫਾਰਸੀ ਹਕੂਮਤ

12, 13. (ੳ) ਯਹੋਵਾਹ ਨੇ ਬਾਬਲੀ ਰਾਜ ਦੀ ਹਾਰ ਬਾਰੇ ਕੀ ਦੱਸਿਆ ਸੀ? (ਅ) ਮਾਦੀ-ਫਾਰਸੀ ਹਕੂਮਤ ਨੂੰ ਵਹਿਸ਼ੀ ਦਰਿੰਦੇ ਦੁਆਰਾ ਕਿਉਂ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ?

¹² ਦਾਨੀਏਲ ਤੋਂ ਤਕਰੀਬਨ ਸੌ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਯਸਾਯਾਹ ਨਬੀ ਰਾਹੀਂ ਯਹੋਵਾਹ ਨੇ ਬਾਬਲ ਨੂੰ ਜਿੱਤਣ ਵਾਲੀ ਵਿਸ਼ਵ ਸ਼ਕਤੀ ਬਾਰੇ ਕਈ ਗੱਲਾਂ ਦੱਸੀਆਂ ਸਨ। ਯਹੋਵਾਹ ਨੇ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਇਹ ਦੱਸਿਆ ਸੀ ਕਿ ਬਾਬਲ ਸ਼ਹਿਰ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਹਰਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ, ਸਗੋਂ ਇਸ ਨੂੰ ਹਰਾਉਣ ਵਾਲੇ ਰਾਜੇ ਦਾ ਨਾਂ ਵੀ ਦੱਸਿਆ ਸੀ। ਉਹ ਫਾਰਸੀ ਹਕੂਮਤ ਦਾ ਰਾਜਾ ਖੋਰੁਸ ਸੀ। (ਯਸਾ. 44:28–45:2) ਦਾਨੀਏਲ ਨੂੰ ਮਾਦੀ-ਫਾਰਸੀ ਵਿਸ਼ਵ ਸ਼ਕਤੀ ਸੰਬੰਧੀ ਦੋ ਦਰਸ਼ਣ ਦਿਖਾਏ ਗਏ ਸਨ। ਇਕ ਦਰਸ਼ਣ ਵਿਚ ਇਸ ਰਾਜ ਨੂੰ ਰਿੱਛ ਨਾਲ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਜਿਸ ਨੂੰ ‘ਢੇਰ ਸਾਰਾ ਮਾਸ ਖਾਣ’ ਲਈ ਕਿਹਾ ਗਿਆ। (ਦਾਨੀ. 7:5) ਇਕ ਹੋਰ ਦਰਸ਼ਣ ਵਿਚ ਦਾਨੀਏਲ ਨੇ ਦੇਖਿਆ ਕਿ ਇਸ ਦੋਹਰੀ ਵਿਸ਼ਵ ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਦੋ ਸਿੰਗਾਂ ਵਾਲੇ ਮੇਢੇ ਦੁਆਰਾ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।—ਦਾਨੀ. 8:3, 20.

¹³ ਯਹੋਵਾਹ ਨੇ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀਆਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਮਾਦੀ-ਫ਼ਾਰਸੀ ਹਕੂਮਤ ਦੇ ਹੱਥੋਂ ਬਾਬਲ ਦੇ ਰਾਜ ਨੂੰ ਖ਼ਤਮ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲੀਆਂ ਨੂੰ ਆਜ਼ਾਦ ਕਰਾ ਕੇ ਮੁੜ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦੇਸ਼ ਵਸਾਇਆ। (2 ਇਤ. 36:22, 23) ਪਰ ਇਸ ਹਕੂਮਤ ਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਪਰਮੇਸ਼ੁਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਨਾਮੋ-ਨਿਸ਼ਾਨ ਮਿਟਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਅਸਤਰ ਦੀ ਕਿਤਾਬ ਵਿਚ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਦੂਰ-ਦੂਰ ਤਕ ਫੈਲੇ ਫਾਰਸੀ ਸਾਮਰਾਜ ਵਿਚ ਰਹਿੰਦੇ ਸਾਰੇ ਯਹੂਦੀਆਂ ਦਾ ਬੀ ਨਾਸ਼ ਕਰਨ ਦੀ ਸਾਜ਼ਸ਼ ਘੜੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਸ ਹਕੂਮਤ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਹਾਮਾਨ ਨੇ ਇਹ ਸਾਜ਼ਸ਼ ਘੜੀ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਨੇ ਇਸ ਤਬਾਹੀ ਦੀ ਤਾਰੀਖ਼ ਵੀ ਨਿਯਤ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਯਹੋਵਾਹ ਨੇ ਇਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਆਪਣੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ੈਤਾਨ ਦੀ ਸੰਤਾਨ ਦੇ ਹੱਥੋਂ ਬਚਾਇਆ। (ਅਸ. 1:1-3; 3:8, 9; 8:3, 9-14) ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਕਹਿਣਾ ਸਹੀ ਹੈ ਕਿ ਦਰਿੰਦੇ ਦਾ ਚੌਥਾ ਸਿਰ ਮਾਦੀ-ਫਾਰਸੀ ਹਕੂਮਤ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ।

ਪੰਜਵਾਂ ਸਿਰ—ਯੂਨਾਨ

14, 15. ਯਹੋਵਾਹ ਨੇ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਯੂਨਾਨੀ ਸਾਮਰਾਜ ਬਾਰੇ ਕਿਹੜੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਦੱਸੀਆਂ ਸਨ?

¹⁴ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦੀ ਕਿਤਾਬ ਵਿਚ ਵਹਿਸ਼ੀ ਦਰਿੰਦੇ ਦਾ ਪੰਜਵਾਂ ਸਿਰ ਯੂਨਾਨ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਦਾਨੀਏਲ ਨੇ ਨਬੂਕਦਨੱਸਰ ਦੇ ਸੁਪਨੇ ਦਾ ਅਰਥ ਸਮਝਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਦੱਸਿਆ ਸੀ ਕਿ ਇਸ ਵਿਸ਼ਵ ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਮੂਰਤ ਦੇ ਪਿੱਤਲ ਦੇ ਢਿੱਡ ਅਤੇ ਪੱਟਾਂ ਨਾਲ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਦਾਨੀਏਲ ਨੂੰ ਹੋਰ ਦੋ ਦਰਸ਼ਣ ਦਿਖਾਏ ਗਏ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਰਾਹੀਂ ਇਸ ਵਿਸ਼ਵ ਸ਼ਕਤੀ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹਾਕਮ ਬਾਰੇ ਕੁਝ ਗੱਲਾਂ ਦੱਸੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ।

¹⁵ ਇਕ ਦਰਸ਼ਣ ਵਿਚ ਦਾਨੀਏਲ ਨੇ ਦੇਖਿਆ ਕਿ ਯੂਨਾਨ ਨੂੰ ਚਾਰ ਖੰਭਾਂ ਵਾਲੇ ਇਕ ਚੀਤੇ ਨਾਲ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਵਿਸ਼ਵ ਸ਼ਕਤੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਦੂਸਰੇ ਰਾਜਿਆਂ ਨੂੰ ਹਰਾਵੇਗੀ। (ਦਾਨੀ. 7:6) ਇਕ ਹੋਰ ਦਰਸ਼ਣ ਵਿਚ ਦਾਨੀਏਲ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਇਕ ਵੱਡੇ ਸਾਰੇ ਸਿੰਗ ਵਾਲਾ ਬੱਕਰਾ ਝੱਟ ਦੋ ਸਿੰਗਾਂ ਵਾਲੇ ਮੇਢੇ (ਮਾਦੀ-ਫਾਰਸੀ ਹਕੂਮਤ) ਨੂੰ ਮਾਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਯਹੋਵਾਹ ਨੇ ਦਾਨੀਏਲ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਸੀ ਕਿ ਇਹ ਬੱਕਰਾ ਯੂਨਾਨ ਨੂੰ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਵੱਡਾ ਸਿੰਗ ਇਸ ਦੇ ਇਕ ਰਾਜੇ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਦਾਨੀਏਲ ਨੇ ਹੋਰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇਹ ਵੱਡਾ ਸਿੰਗ ਟੁੱਟ ਜਾਵੇਗਾ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਜਗ੍ਹਾ ਚਾਰ ਛੋਟੇ ਸਿੰਗ ਨਿਕਲ ਆਉਣਗੇ। ਭਾਵੇਂ ਇਹ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਯੂਨਾਨ ਦੇ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਬਣਨ ਤੋਂ ਕਈ ਸੌ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਲਿਖੀ ਗਈ ਸੀ, ਪਰ ਇਸ ਵਿਚ ਦੱਸੀ ਇਕ-ਇਕ ਗੱਲ ਪੂਰੀ ਹੋਈ। ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਯੂਨਾਨ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਰਾਜੇ ਸਿਕੰਦਰ ਮਹਾਨ ਨੇ ਮਾਦੀ-ਫਾਰਸੀ ਹਕੂਮਤ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਪਰ ਇਹ ਸਿੰਗ ਜਲਦੀ ਹੀ ਟੁੱਟ ਗਿਆ ਜਦੋਂ ਸਿਕੰਦਰ ਮਹਾਨ ਸਿਰਫ਼ 32 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿਚ ਮਰ ਗਿਆ। ਉਸ ਵੇਲੇ ਉਸ ਦਾ ਰਾਜ ਚੜ੍ਹਦੀਆਂ ਕਲਾਂ ਵਿਚ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਮਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਦੀ ਬਾਦਸ਼ਾਹਤ ਉਸ ਦੇ ਚਾਰ ਜਰਨੈਲਾਂ ਨੇ ਆਪਸ ਵਿਚ ਵੰਡ ਲਈ।—ਦਾਨੀਏਲ 8:20-22 ਪੜ੍ਹੋ।

16. ਐਂਟੀਓਕਸ ਚੌਥੇ ਨੇ ਕੀ ਕੀਤਾ ਸੀ?

¹⁶ ਫਾਰਸੀ ਹਕੂਮਤ ਨੂੰ ਹਰਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਯੂਨਾਨ ਨੇ ਪਰਮੇਸ਼ੁਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਦੇਸ਼ ਉੱਤੇ ਰਾਜ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਤਕ ਯਹੂਦੀ ਦੁਬਾਰਾ ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਵਸ ਚੁੱਕੇ ਸਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਯਰੂਸ਼ਲਮ ਵਿਚ ਮੰਦਰ ਦੁਬਾਰਾ ਬਣਾ ਲਿਆ ਸੀ। ਉਹ ਅਜੇ ਵੀ ਪਰਮੇਸ਼ੁਰ ਦੇ ਚੁਣੇ ਹੋਏ ਲੋਕ ਸਨ ਅਤੇ ਮੰਦਰ ਵਿਚ ਯਹੋਵਾਹ ਦੀ ਭਗਤੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। ਪਰ ਦੂਸਰੀ ਸਦੀ ਈ. ਪੂ. ਵਿਚ ਦਰਿੰਦੇ ਦੇ ਪੰਜਵੇਂ ਸਿਰ ਯੂਨਾਨ ਨੇ ਪਰਮੇਸ਼ੁਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ। ਸਿਕੰਦਰ ਦੀ ਬਾਦਸ਼ਾਹਤ ਦੇ ਇਕ ਹਿੱਸੇ ਉੱਤੇ ਰਾਜ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਐਂਟੀਓਕਸ ਚੌਥੇ ਨੇ ਯਰੂਸ਼ਲਮ ਦੇ ਮੰਦਰ ਵਿਚ ਇਕ ਝੂਠੇ ਦੇਵਤੇ ਦੀ ਵੇਦੀ ਰਖਵਾ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਯਹੂਦੀਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਧਰਮ ਨੂੰ ਮੰਨਣ ਉੱਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਾ ਦਿੱਤੀ ਸੀ ਅਤੇ ਹੁਕਮ ਤੋੜਨ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਮੌਤ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। ਸ਼ੈਤਾਨ ਦੀ ਸੰਤਾਨ ਨੇ ਪਰਮੇਸ਼ੁਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਕਿੰਨਾ ਵੈਰ ਰੱਖਿਆ! ਪਰ ਜਲਦੀ ਹੀ ਯੂਨਾਨ ਦੀ ਜਗ੍ਹਾ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਵਿਸ਼ਵ ਸ਼ਕਤੀ ਨੇ ਲੈ ਲਈ। ਵਹਿਸ਼ੀ ਦਰਿੰਦੇ ਦਾ ਛੇਵਾਂ ਸਿਰ ਕੌਣ ਸੀ?

ਛੇਵਾਂ ਸਿਰ—ਰੋਮ “ਭਿਆਣਕ ਅਤੇ ਡਰਾਉਣਾ”

17. ਛੇਵੇਂ ਸਿਰ ਨੇ ਉਤਪਤ 3:15 ਦੀ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਵਿਚ ਕਿਹੜੀ ਅਹਿਮ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ?

¹⁷ ਜਦੋਂ ਯੂਹੰਨਾ ਨੇ ਵਹਿਸ਼ੀ ਦਰਿੰਦੇ ਦਾ ਦਰਸ਼ਣ ਦੇਖਿਆ ਸੀ, ਉਸ ਵੇਲੇ ਰੋਮ ਵਿਸ਼ਵ ਸ਼ਕਤੀ ਸੀ। (ਪ੍ਰਕਾ. 17:10) ਇਸ ਛੇਵੇਂ ਸਿਰ ਨੇ ਉਤਪਤ 3:15 ਦੀ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਵਿਚ ਅਹਿਮ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ। ਸ਼ੈਤਾਨ ਨੇ ਰੋਮੀ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕਰ ਕੇ ਸੰਤਾਨ ਦੀ ਅੱਡੀ ʼਤੇ ਡੰਗ ਮਾਰਿਆ। ਕਿਵੇਂ? ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਯਿਸੂ ਉੱਤੇ ਰੋਮੀ ਹਕੂਮਤ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਬਗਾਵਤ ਕਰਨ ਦਾ ਝੂਠਾ ਦੋਸ਼ ਲਾ ਕੇ ਉਸ ਉੱਤੇ ਮੁਕੱਦਮਾ ਚਲਾਇਆ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਮੌਤ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਦਿੱਤੀ। (ਮੱਤੀ 27:26) ਪਰ ਡੰਗ ਦਾ ਜ਼ਖ਼ਮ ਜਲਦੀ ਠੀਕ ਹੋ ਗਿਆ ਕਿਉਂਕਿ ਯਹੋਵਾਹ ਨੇ ਯਿਸੂ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਜੀਉਂਦਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।

18. (ੳ) ਯਹੋਵਾਹ ਨੇ ਕਿਹੜੀ ਨਵੀਂ ਕੌਮ ਨੂੰ ਚੁਣਿਆ ਅਤੇ ਕਿਉਂ? (ਅ) ਸੱਪ ਦੀ ਸੰਤਾਨ ਤੀਵੀਂ ਦੀ ਸੰਤਾਨ ਨਾਲ ਕਿਵੇਂ ਵੈਰ ਰੱਖਦੀ ਰਹੀ?

¹⁸ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੇ ਧਾਰਮਿਕ ਆਗੂਆਂ ਨੇ ਯਿਸੂ ਦੇ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਬਗਾਵਤ ਵਿਚ ਰੋਮ ਦਾ ਸਾਥ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਅਤੇ ਕੌਮ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਮਸੀਹ ਵਜੋਂ ਸਵੀਕਾਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਇਸ ਲਈ ਯਹੋਵਾਹ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਤਿਆਗ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਉਹ ਉਸ ਦੇ ਖ਼ਾਸ ਲੋਕ ਨਹੀਂ ਰਹੇ। (ਮੱਤੀ 23:38; ਰਸੂ. 2:22, 23) ਇਸ ਦੀ ਜਗ੍ਹਾ ਉਸ ਨੇ ਇਕ ਨਵੀਂ ਕੌਮ “ਪਰਮੇਸ਼ੁਰ ਦੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ” ਨੂੰ ਚੁਣਿਆ। (ਗਲਾ. 3:26-29; 6:16) ਇਹ ਕੌਮ ਚੁਣੇ ਹੋਏ ਯਹੂਦੀ ਅਤੇ ਗ਼ੈਰ-ਯਹੂਦੀ ਮਸੀਹੀਆਂ ਦੀ ਬਣੀ ਹੋਈ ਸੀ। (ਅਫ਼. 2:11-18) ਯਿਸੂ ਦੀ ਮੌਤ ਅਤੇ ਦੁਬਾਰਾ ਜੀਉਂਦੇ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੱਪ ਦੀ ਸੰਤਾਨ ਤੀਵੀਂ ਦੀ ਸੰਤਾਨ ਨਾਲ ਵੈਰ ਰੱਖਦੀ ਰਹੀ। ਰੋਮ ਨੇ ਕਈ ਵਾਰ ਮਸੀਹੀ ਮੰਡਲੀ ਨੂੰ ਖ਼ਤਮ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਜੋ ਸੰਤਾਨ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸੀ।c

19. (ੳ) ਦਾਨੀਏਲ ਨੇ ਛੇਵੀਂ ਵਿਸ਼ਵ ਸ਼ਕਤੀ ਬਾਰੇ ਕੀ ਦੱਸਿਆ ਸੀ? (ਅ) ਅਗਲੇ ਲੇਖ ਵਿਚ ਕਿਸ ਗੱਲ ʼਤੇ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ?

¹⁹ ਦਾਨੀਏਲ ਨੇ ਨਬੂਕਦਨੱਸਰ ਦੇ ਜਿਸ ਸੁਪਨੇ ਦਾ ਮਤਲਬ ਦੱਸਿਆ ਸੀ ਉਸ ਵਿਚ ਰੋਮ ਨੂੰ ਲੋਹੇ ਦੀਆਂ ਲੱਤਾਂ ਨਾਲ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। (ਦਾਨੀ. 2:33) ਦਾਨੀਏਲ ਨੇ ਵੀ ਇਕ ਦਰਸ਼ਣ ਦੇਖਿਆ ਜਿਸ ਵਿਚ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਰੋਮੀ ਵਿਸ਼ਵ ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਦਿਖਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਪਰ ਉਸ ਵਿਸ਼ਵ ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਵੀ ਦਿਖਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਜਿਹੜੀ ਰੋਮ ਵਿੱਚੋਂ ਨਿਕਲੀ ਸੀ। (ਦਾਨੀਏਲ 7:7, 8 ਪੜ੍ਹੋ।) ਕਈ ਸਦੀਆਂ ਤਕ ਰੋਮ ਆਪਣੇ ਦੁਸ਼ਮਣਾਂ ਦੀਆਂ ਨਜ਼ਰਾਂ ਵਿਚ “ਭਿਆਣਕ ਅਤੇ ਡਰਾਉਣਾ ਅਤੇ ਡਾਢਾ ਬਲਵਾਨ” ਰਿਹਾ। ਪਰ ਇਸ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਵਿਚ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਇਸ ਸਾਮਰਾਜ ਵਿਚ “ਦਸ ਸਿੰਙ” ਨਿਕਲਣਗੇ ਅਤੇ ਇਕ ਹੋਰ ਛੋਟਾ ਸਿੰਗ ਨਿਕਲੇਗਾ ਤੇ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਬਣੇਗਾ। ਇਹ ਦਸ ਸਿੰਗ ਕੌਣ ਹਨ ਅਤੇ ਛੋਟਾ ਸਿੰਗ ਕੌਣ ਹੈ? ਇਸ ਛੋਟੇ ਸਿੰਗ ਦਾ ਨਬੂਕਦਨੱਸਰ ਦੁਆਰਾ ਦੇਖੀ ਵੱਡੀ ਮੂਰਤ ਨਾਲ ਕੀ ਸੰਬੰਧ ਹੈ? ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਵਾਲਾਂ ਦੇ ਜਵਾਬ ਸਫ਼ਾ 14 ʼਤੇ ਦਿੱਤੇ ਲੇਖ ਵਿਚ ਮਿਲਣਗੇ।

[ਫੁਟਨੋਟ]

ਯਹੋਵਾਹ ਦੱਸਦਾ ਹੈ ਕਿ “ਬਹੁਤ ਜਲਦੀ ਕੀ-ਕੀ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਹੈ”

“ਇਹ ਉਹ ਗੱਲਾਂ ਹਨ ਜਿਹੜੀਆਂ ਯਿਸੂ ਮਸੀਹ ਰਾਹੀਂ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਪਰਮੇਸ਼ੁਰ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਇਹ ਗੱਲਾਂ ਦੱਸੀਆਂ ਸਨ ਤਾਂਕਿ ਉਹ ਪਰਮੇਸ਼ੁਰ ਦੇ ਸੇਵਕਾਂ ਨੂੰ ਦਿਖਾ ਸਕੇ ਕਿ ਬਹੁਤ ਜਲਦੀ ਕੀ-ਕੀ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਹੈ।”—ਪ੍ਰਕਾ. 1:1.

ਤੁਸੀਂ ਕੀ ਜਵਾਬ ਦਿਓਗੇ?

ਵੱਡੀ ਮੂਰਤ ਦੇ ਕਿਹੜੇ ਹਿੱਸੇ ਐਂਗਲੋ-ਅਮਰੀਕੀ ਵਿਸ਼ਵ ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ?

ਐਂਗਲੋ-ਅਮਰੀਕੀ ਵਿਸ਼ਵ ਸ਼ਕਤੀ ਅਤੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ-ਸੰਘ ਦੇ ਆਪਸੀ ਸੰਬੰਧ ਬਾਰੇ ਯੂਹੰਨਾ ਨੇ ਕੀ ਦੱਸਿਆ ਸੀ?

ਦਾਨੀਏਲ ਅਤੇ ਯੂਹੰਨਾ ਅਨੁਸਾਰ ਇਨਸਾਨੀ ਸਰਕਾਰਾਂ ਦਾ ਅੰਤ ਕਿਵੇਂ ਹੋਵੇਗਾ?

1, 2. (ੳ) ਦਾਨੀਏਲ ਅਤੇ ਯੂਹੰਨਾ ਦੀਆਂ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀਆਂ ਤੋਂ ਸਾਨੂੰ ਕੀ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ? (ਅ) ਵਹਿਸ਼ੀ ਦਰਿੰਦੇ ਦੇ ਛੇ ਸਿਰ ਕਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ?

ਦਾਨੀਏਲ ਅਤੇ ਯੂਹੰਨਾ ਦੀਆਂ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀਆਂ ਉੱਤੇ ਗੌਰ ਕਰ ਕੇ ਅਸੀਂ ਹੁਣ ਅਤੇ ਭਵਿੱਖ ਵਿਚ ਵਾਪਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦਾ ਮਤਲਬ ਸਮਝ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਯੂਹੰਨਾ ਨੇ ਵਹਿਸ਼ੀ ਦਰਿੰਦੇ ਦਾ ਦਰਸ਼ਣ ਅਤੇ ਦਾਨੀਏਲ ਨੇ ਦਸ ਸਿੰਗਾਂ ਵਾਲੇ ਡਰਾਉਣੇ ਦਰਿੰਦੇ ਦਾ ਦਰਸ਼ਣ ਦੇਖਿਆ ਸੀ। ਨਾਲੇ ਦਾਨੀਏਲ ਨੇ ਵੱਡੀ ਮੂਰਤ ਦਾ ਮਤਲਬ ਸਮਝਾਇਆ ਸੀ। ਅਸੀਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀਆਂ ਤੋਂ ਕੀ ਸਿੱਖ ਸਕਦੇ ਹਾਂ? ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀਆਂ ਦੀ ਸਪੱਸ਼ਟ ਜਾਣਕਾਰੀ ਲੈਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਾਨੂੰ ਕੀ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ?

² ਆਓ ਆਪਾਂ ਯੂਹੰਨਾ ਦੇ ਦਰਸ਼ਣ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਜਿਸ ਵਿਚ ਉਸ ਨੇ ਇਕ ਵਹਿਸ਼ੀ ਦਰਿੰਦਾ ਦੇਖਿਆ ਸੀ। (ਪ੍ਰਕਾ. 13) ਜਿਵੇਂ ਅਸੀਂ ਪਿਛਲੇ ਲੇਖ ਵਿਚ ਦੇਖਿਆ ਸੀ, ਇਸ ਦਰਿੰਦੇ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਛੇ ਸਿਰ ਮਿਸਰ, ਅੱਸ਼ੂਰ, ਬਾਬਲ, ਮਾਦੀ-ਫਾਰਸੀ ਹਕੂਮਤ, ਯੂਨਾਨ ਤੇ ਰੋਮ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰਿਆਂ ਨੇ ਤੀਵੀਂ ਦੀ ਸੰਤਾਨ ਨਾਲ ਵੈਰ ਰੱਖਿਆ। (ਉਤ. 3:15) ਯੂਹੰਨਾ ਦੁਆਰਾ ਇਹ ਦਰਸ਼ਣ ਲਿਖਣ ਤੋਂ ਕਈ ਸਦੀਆਂ ਬਾਅਦ ਤਕ ਛੇਵਾਂ ਸਿਰ ਰੋਮ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਰਿਹਾ। ਪਰ ਸੱਤਵੇਂ ਸਿਰ ਨੇ ਇਸ ਦੀ ਜਗ੍ਹਾ ਲੈਣੀ ਸੀ। ਕਿਹੜੀ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਤਾਕਤ ਸੱਤਵਾਂ ਸਿਰ ਸਾਬਤ ਹੋਈ ਅਤੇ ਇਸ ਨੇ ਤੀਵੀਂ ਦੀ ਸੰਤਾਨ ਨਾਲ ਕੀ ਸਲੂਕ ਕੀਤਾ?

ਇੰਗਲੈਂਡ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਬਣੇ

3. ਦਸ ਸਿੰਗਾਂ ਵਾਲਾ ਡਰਾਉਣਾ ਦਰਿੰਦਾ ਅਤੇ ਦਸ ਸਿੰਗ ਕਿਸ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ?

³ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦੀ ਕਿਤਾਬ ਦੇ 13ਵੇਂ ਅਧਿਆਇ ਵਿਚ ਦੱਸੇ ਗਏ ਵਹਿਸ਼ੀ ਦਰਿੰਦੇ ਦੇ ਸੱਤਵੇਂ ਸਿਰ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰਨ ਲਈ ਯੂਹੰਨਾ ਦੇ ਦਰਸ਼ਣ ਅਤੇ ਦਾਨੀਏਲ ਦੁਆਰਾ ਦੇਖੇ ਦਸ ਸਿੰਗਾਂ ਵਾਲੇ ਡਰਾਉਣੇ ਦਰਿੰਦੇ ਉੱਤੇ ਗੌਰ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।a (ਦਾਨੀਏਲ 7:7, 8, 23, 24 ਪੜ੍ਹੋ।) ਦਾਨੀਏਲ ਨੇ ਜਿਹੜਾ ਦਰਿੰਦਾ ਦੇਖਿਆ ਸੀ, ਉਹ ਰੋਮੀ ਵਿਸ਼ਵ ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। (ਸਫ਼ਾ 12-13 ʼਤੇ ਚਾਰਟ ਦੇਖੋ।) ਪੰਜਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿਚ ਰੋਮੀ ਸਾਮਰਾਜ ਟੁੱਟਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ। ਇਸ ਡਰਾਉਣੇ ਦਰਿੰਦੇ ਦੇ ਸਿਰ ਉੱਤੇ ਉੱਗੇ ਦਸ ਸਿੰਗ ਉਨ੍ਹਾਂ ਹਕੂਮਤਾਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ ਜਿਹੜੀਆਂ ਰੋਮੀ ਸਾਮਰਾਜ ਵਿੱਚੋਂ ਨਿਕਲੀਆਂ ਸਨ।

4, 5. (ੳ) ਿਨੱਕੇ ਸਿੰਗ ਨੇ ਕੀ ਕੀਤਾ? (ਅ) ਵਹਿਸ਼ੀ ਦਰਿੰਦੇ ਦਾ ਸੱਤਵਾਂ ਸਿਰ ਕੌਣ ਹੈ?

⁴ ਡਰਾਉਣੇ ਦਰਿੰਦੇ ਦੇ ਸਿਰ ਉੱਤੇ ਉੱਗੇ ਸਿੰਗਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਚਾਰ ਸਿੰਗਾਂ ਜਾਂ ਹਕੂਮਤਾਂ ਦਾ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਵਿਚ ਖ਼ਾਸ ਤੌਰ ਤੇ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਤਿੰਨ ਸਿੰਗਾਂ ਨੂੰ ‘ਇਕ ਹੋਰ ਿਨੱਕੇ ਸਿੰਙ’ ਨੇ ਪੁੱਟ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਗੱਲ ਦੀ ਪੂਰਤੀ ਉਦੋਂ ਹੋਈ ਜਦੋਂ ਇੰਗਲੈਂਡ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਬਣਿਆ। ਇੰਗਲੈਂਡ ਪਹਿਲਾਂ ਰੋਮੀ ਸਾਮਰਾਜ ਦੀ ਇਕ ਬਸਤੀ ਸੀ ਤੇ 17ਵੀਂ ਸਦੀ ਤਕ ਇਹ ਮਾਮੂਲੀ ਜਿਹਾ ਰਾਜ ਸੀ। ਪਰ ਪੁਰਾਣੇ ਰੋਮੀ ਸਾਮਰਾਜ ਵਿੱਚੋਂ ਨਿਕਲੇ ਤਿੰਨ ਹੋਰ ਰਾਜ ਸਪੇਨ, ਨੀਦਰਲੈਂਡਜ਼ ਤੇ ਫਰਾਂਸ ਇੰਗਲੈਂਡ ਨਾਲੋਂ ਕਿਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਸਨ। ਇੰਗਲੈਂਡ ਨੇ ਇਕ-ਇਕ ਕਰ ਕੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਤਿੰਨਾਂ ਦੀ ਤਾਕਤ ਖ਼ਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। 18ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਮੱਧ ਤਕ ਇੰਗਲੈਂਡ ਦੁਨੀਆਂ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਰਾਜ ਬਣਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਪਰ ਉਦੋਂ ਅਜੇ ਇਹ ਵਹਿਸ਼ੀ ਦਰਿੰਦੇ ਦਾ ਸੱਤਵਾਂ ਸਿਰ ਨਹੀਂ ਬਣਿਆ ਸੀ।

⁵ ਭਾਵੇਂ ਇੰਗਲੈਂਡ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਬਣ ਗਿਆ ਸੀ, ਪਰ ਉੱਤਰੀ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿਚ ਇਸ ਦੀਆਂ ਬਸਤੀਆਂ ਨੇ ਬਗਾਵਤ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਫਿਰ ਵੀ ਇੰਗਲੈਂਡ ਦੀ ਸਮੁੰਦਰੀ ਸੈਨਾ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਧੀਨ ਅਮਰੀਕਾ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਬਣਦਾ ਗਿਆ। ਜਦੋਂ 1914 ਵਿਚ ਪ੍ਰਭੂ ਦਾ ਦਿਨ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ, ਉਸ ਵੇਲੇ ਤਕ ਇੰਗਲੈਂਡ ਦੁਨੀਆਂ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਸਾਮਰਾਜ ਬਣ ਚੁੱਕਾ ਸੀ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਦੁਨੀਆਂ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਉਦਯੋਗਿਕ ਤਾਕਤ ਬਣ ਚੁੱਕਾ ਸੀ।b ਪਹਿਲੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਦੌਰਾਨ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਇੰਗਲੈਂਡ ਨੇ ਇਕ-ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਖ਼ਾਸ ਦੋਸਤੀ ਕਾਇਮ ਕੀਤੀ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਦਰਿੰਦੇ ਦਾ ਸੱਤਵਾਂ ਸਿਰ ਐਂਗਲੋ-ਅਮਰੀਕੀ ਵਿਸ਼ਵ ਸ਼ਕਤੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਸਾਮ੍ਹਣੇ ਆਇਆ। ਇਸ ਨੇ ਤੀਵੀਂ ਦੀ ਸੰਤਾਨ ਨਾਲ ਕੀ ਸਲੂਕ ਕੀਤਾ?

6. ਸੱਤਵੇਂ ਸਿਰ ਨੇ ਪਰਮੇਸ਼ੁਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਕੀ ਸਲੂਕ ਕੀਤਾ?

⁶ ਪ੍ਰਭੂ ਦਾ ਦਿਨ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਤੋਂ ਜਲਦੀ ਬਾਅਦ ਸੱਤਵੇਂ ਸਿਰ ਨੇ ਪਰਮੇਸ਼ੁਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਯਾਨੀ ਧਰਤੀ ਉੱਤੇ ਬਾਕੀ ਰਹਿੰਦੇ ਮਸੀਹ ਦੇ ਭਰਾਵਾਂ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ। (ਮੱਤੀ 25:40) ਯਿਸੂ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਸੀ ਕਿ ਉਸ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਦੌਰਾਨ ਤੀਵੀਂ ਦੀ ਸੰਤਾਨ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਜਣੇ ਧਰਤੀ ਉੱਤੇ ਪਰਮੇਸ਼ੁਰ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋਣਗੇ। (ਮੱਤੀ 24:45-47; ਗਲਾ. 3:26-29) ਐਂਗਲੋ-ਅਮਰੀਕੀ ਵਿਸ਼ਵ ਸ਼ਕਤੀ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਪਵਿੱਤਰ ਸੇਵਕਾਂ ਨਾਲ ਲੜਾਈ ਕੀਤੀ। (ਪ੍ਰਕਾ. 13:3, 7) ਪਹਿਲੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਦੌਰਾਨ ਇਸ ਨੇ ਪਰਮੇਸ਼ੁਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਉੱਤੇ ਜ਼ੁਲਮ ਕੀਤੇ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕਿਤਾਬਾਂ-ਰਸਾਲਿਆਂ ਉੱਤੇ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਲਾਈਆਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਖ਼ਾਸ ਆਗੂਆਂ ਨੂੰ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿਚ ਸੁੱਟ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਨੇ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਲਈ ਪ੍ਰਚਾਰ ਦੇ ਕੰਮ ਨੂੰ ਲਗਭਗ ਬੰਦ ਹੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਯਹੋਵਾਹ ਨੇ ਇਹ ਸਭ ਕੁਝ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਦੇਖ ਲਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਨੇ ਇਸ ਬਾਰੇ ਯੂਹੰਨਾ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਸੀ। ਪਰਮੇਸ਼ੁਰ ਨੇ ਯੂਹੰਨਾ ਨੂੰ ਇਹ ਵੀ ਦੱਸਿਆ ਸੀ ਕਿ ਪ੍ਰਚਾਰ ਦਾ ਕੰਮ ਦੁਬਾਰਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਵੇਗਾ। (ਪ੍ਰਕਾ. 11:3, 7-11) ਜਿਵੇਂ ਯਹੋਵਾਹ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਪਵਿੱਤਰ ਸੇਵਕਾਂ ਨੇ ਦੁਬਾਰਾ ਇਹ ਕੰਮ ਜ਼ੋਰ-ਸ਼ੋਰ ਨਾਲ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ।

ਐਂਗਲੋ-ਅਮਰੀਕੀ ਵਿਸ਼ਵ ਸ਼ਕਤੀ ਅਤੇ ਲੋਹੇ ਤੇ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਪੈਰ

7. ਵਹਿਸ਼ੀ ਦਰਿੰਦੇ ਦੇ ਸੱਤਵੇਂ ਸਿਰ ਅਤੇ ਵੱਡੀ ਮੂਰਤ ਦਾ ਆਪਸ ਵਿਚ ਕੀ ਸੰਬੰਧ ਹੈ?

⁷ ਵਹਿਸ਼ੀ ਦਰਿੰਦੇ ਦੇ ਸੱਤਵੇਂ ਸਿਰ ਅਤੇ ਵੱਡੀ ਮੂਰਤ ਦਾ ਆਪਸ ਵਿਚ ਕੀ ਸੰਬੰਧ ਹੈ? ਇੰਗਲੈਂਡ ਰੋਮੀ ਸਾਮਰਾਜ ਵਿੱਚੋਂ ਨਿਕਲਿਆ ਸੀ। ਅਮਰੀਕਾ ਇੰਗਲੈਂਡ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੁੰਦਾ ਸੀ, ਇਸ ਕਰਕੇ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਮਰੀਕਾ ਵੀ ਰੋਮੀ ਸਾਮਰਾਜ ਵਿੱਚੋਂ ਨਿਕਲਿਆ ਸੀ। ਪਰ ਮੂਰਤ ਦੇ ਪੈਰਾਂ ਬਾਰੇ ਕੀ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ? ਇਸ ਦੇ ਪੈਰ ਲੋਹੇ ਅਤੇ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਹਨ। (ਦਾਨੀਏਲ 2:41-43 ਪੜ੍ਹੋ।) ਦਾਨੀਏਲ ਨੇ ਮੂਰਤ ਦੇ ਪੈਰਾਂ ਬਾਰੇ ਜੋ ਕਿਹਾ ਅਤੇ ਯੂਹੰਨਾ ਨੇ ਵਹਿਸ਼ੀ ਦਰਿੰਦੇ ਦੇ ਸੱਤਵੇਂ ਸਿਰ ਬਾਰੇ ਜੋ ਕਿਹਾ ਸੀ ਉਸ ਦੀ ਪੂਰਤੀ ਉਦੋਂ ਹੋਈ ਜਦੋਂ ਐਂਗਲੋ-ਅਮਰੀਕੀ ਵਿਸ਼ਵ ਸ਼ਕਤੀ ਬਣੀ। ਜਿਵੇਂ ਲੋਹੇ ਅਤੇ ਮਿੱਟੀ ਨਾਲ ਬਣੀ ਚੀਜ਼ ਸ਼ੁੱਧ ਲੋਹੇ ਨਾਲ ਬਣੀ ਚੀਜ਼ ਤੋਂ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਐਂਗਲੋ-ਅਮਰੀਕੀ ਵਿਸ਼ਵ ਸ਼ਕਤੀ ਰੋਮੀ ਵਿਸ਼ਵ ਸ਼ਕਤੀ ਨਾਲੋਂ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚੋਂ ਇਹ ਨਿਕਲੀ ਸੀ। ਇਹ ਰੋਮੀ ਵਿਸ਼ਵ ਸ਼ਕਤੀ ਨਾਲੋਂ ਕਮਜ਼ੋਰ ਕਿਵੇਂ ਹੈ?

8, 9. (ੳ) ਸੱਤਵੀਂ ਵਿਸ਼ਵ ਸ਼ਕਤੀ ਨੇ ਆਪਣੀ ਤਾਕਤ ਦਾ ਲੋਹਾ ਕਿਵੇਂ ਮਨਵਾਇਆ ਸੀ? (ਅ) ਮੂਰਤ ਦੇ ਪੈਰਾਂ ਵਿਚ ਮਿੱਟੀ ਕਿਸ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ?

⁸ ਐਂਗਲੋ-ਅਮਰੀਕੀ ਵਿਸ਼ਵ ਸ਼ਕਤੀ ਨੇ ਕਈ ਵਾਰ ਆਪਣੀ ਲੋਹੇ ਵਰਗੀ ਤਾਕਤ ਦਾ ਸਬੂਤ ਦਿੱਤਾ। ਮਿਸਾਲ ਲਈ, ਇਸ ਨੇ ਪਹਿਲਾ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਜਿੱਤ ਕੇ ਆਪਣੀ ਤਾਕਤ ਦਿਖਾਈ। ਦੂਸਰੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਦੌਰਾਨ ਵੀ ਇਸ ਨੇ ਆਪਣੀ ਤਾਕਤ ਦਾ ਲੋਹਾ ਮਨਵਾਇਆ।c ਉਸ ਯੁੱਧ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਇਸ ਨੇ ਕਈ ਵਾਰ ਆਪਣੀ ਤਾਕਤ ਨੂੰ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕੀਤਾ। ਇਹ ਵੀ ਯਾਦ ਰੱਖੋ ਕਿ ਸ਼ੁਰੂ ਤੋਂ ਹੀ ਲੋਹੇ ਵਿਚ ਮਿੱਟੀ ਵੀ ਰਲ਼ੀ ਹੋਈ ਹੈ।

⁹ ਯਹੋਵਾਹ ਦੇ ਸੇਵਕਾਂ ਨੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਮੂਰਤ ਦੇ ਪੈਰਾਂ ਦਾ ਮਤਲਬ ਸਮਝਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਦਾਨੀਏਲ 2:41 ਵਿਚ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਲੋਹਾ ਅਤੇ ਮਿੱਟੀ ਇੱਕੋ “ਰਾਜ” ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਨਾ ਕਿ ਬਹੁਤ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ। ਮਿੱਟੀ ਐਂਗਲੋ-ਅਮਰੀਕੀ ਵਿਸ਼ਵ ਸ਼ਕਤੀ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ ਹੇਠ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ ਜਿਹੜੇ ਇਸ ਨੂੰ ਲੋਹੇ ਵਰਗੇ ਬਲਵਾਨ ਰੋਮੀ ਸਾਮਰਾਜ ਨਾਲੋਂ ਕਮਜ਼ੋਰ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਮਿੱਟੀ “ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਅੰਸ” ਯਾਨੀ ਆਮ ਲੋਕ ਹਨ। (ਦਾਨੀ. 2:43) ਐਂਗਲੋ-ਅਮਰੀਕੀ ਵਿਸ਼ਵ ਸ਼ਕਤੀ ਵਿਚ ਆਮ ਲੋਕ ਨਾਗਰਿਕ ਹੱਕ ਮੁਹਿੰਮਾਂ ਤੇ ਮਜ਼ਦੂਰ ਯੂਨੀਅਨਾਂ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ ਅਤੇ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਲੜਾਈ ਲੜ ਕੇ ਆਪਣੇ ਹੱਕ ਲੈਣ ਲਈ ਖੜ੍ਹੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਵਿਰੋਧ ਕਰਕੇ ਐਂਗਲੋ-ਅਮਰੀਕੀ ਵਿਸ਼ਵ ਸ਼ਕਤੀ ਆਪਣੀ ਲੋਹੇ ਵਰਗੀ ਤਾਕਤ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਸਤੇਮਾਲ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਲੋਕ ਵੱਖੋ-ਵੱਖਰੀਆਂ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਪਾਰਟੀਆਂ ਨੂੰ ਸਮਰਥਨ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਕੋਈ ਵੀ ਨੇਤਾ ਵੋਟਾਂ ਵਿਚ ਵੱਡੇ ਫ਼ਰਕ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਜਿੱਤਦਾ। ਇਸ ਕਰਕੇ ਸਰਕਾਰ ਕੋਲ ਆਪਣੀਆਂ ਨੀਤੀਆਂ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਦਾ ਪੂਰਾ ਅਧਿਕਾਰ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਦਾਨੀਏਲ ਦੀ ਇਹ ਗੱਲ ਸਹੀ ਸਾਬਤ ਹੋਈ ਹੈ: “ਰਾਜ ਕੁਝ ਤਕੜਾ ਅਤੇ ਕੁਝ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋਵੇਗਾ।”—ਦਾਨੀ. 2:42; 2 ਤਿਮੋ. 3:1-3.

10, 11. (ੳ) “ਪੈਰਾਂ” ਦਾ ਕੀ ਹਸ਼ਰ ਹੋਵੇਗਾ? (ਅ) ਅਸੀਂ ਪੈਰਾਂ ਦੀਆਂ ਉਂਗਲੀਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਬਾਰੇ ਕੀ ਨਤੀਜਾ ਕੱਢ ਸਕਦੇ ਹਾਂ?

¹⁰ ਇੱਕਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿਚ ਵੀ ਇੰਗਲੈਂਡ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਆਪਣੀ ਖ਼ਾਸ ਦੋਸਤੀ ਕਾਇਮ ਰੱਖੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਦੋਵੇਂ ਰਲ਼ ਕੇ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਵੱਖੋ-ਵੱਖਰੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਨੂੰ ਨਜਿੱਠਦੇ ਹਨ। ਵੱਡੀ ਮੂਰਤ ਅਤੇ ਵਹਿਸ਼ੀ ਦਰਿੰਦੇ ਬਾਰੇ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀਆਂ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਐਂਗਲੋ-ਅਮਰੀਕੀ ਵਿਸ਼ਵ ਸ਼ਕਤੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੋਈ ਹੋਰ ਵਿਸ਼ਵ ਸ਼ਕਤੀ ਨਹੀਂ ਆਵੇਗੀ। ਭਾਵੇਂ ਇਹ ਆਖ਼ਰੀ ਵਿਸ਼ਵ ਸ਼ਕਤੀ ਰੋਮੀ ਵਿਸ਼ਵ ਸ਼ਕਤੀ ਨਾਲੋਂ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਆਪਣੇ ਆਪ ਖ਼ਤਮ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗੀ।

¹¹ ਕੀ ਮੂਰਤ ਦੇ ਪੈਰਾਂ ਦੀਆਂ ਉਂਗਲੀਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਦਾ ਵੀ ਕੋਈ ਖ਼ਾਸ ਅਰਥ ਹੈ? ਗੌਰ ਕਰੋ: ਦੂਸਰੇ ਦਰਸ਼ਣਾਂ ਵਿਚ ਦਾਨੀਏਲ ਨੇ ਗਿਣਤੀ ਦਾ ਖ਼ਾਸ ਤੌਰ ਤੇ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਵੱਖੋ-ਵੱਖਰੇ ਦਰਿੰਦਿਆਂ ਦੇ ਸਿੰਗਾਂ ਅਤੇ ਸਿਰਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਦਾ ਖ਼ਾਸ ਅਰਥ ਹੈ। ਪਰ ਜਦੋਂ ਉਸ ਨੇ ਮੂਰਤ ਦੀ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਤਾਂ ਉਸ ਨੇ ਪੈਰਾਂ ਦੀਆਂ ਉਂਗਲੀਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਇਸ ਲਈ ਇੱਥੇ ਇਸ ਗਿਣਤੀ ਦਾ ਕੋਈ ਖ਼ਾਸ ਅਰਥ ਨਹੀਂ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਮੂਰਤ ਦੀਆਂ ਬਾਹਾਂ, ਹੱਥਾਂ, ਉਂਗਲੀਆਂ, ਲੱਤਾਂ ਤੇ ਪੈਰਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਦਾ ਕੋਈ ਅਰਥ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਪਰ ਦਾਨੀਏਲ ਨੇ ਇਹ ਜ਼ਰੂਰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਂਗਲੀਆਂ ਲੋਹੇ ਅਤੇ ਮਿੱਟੀ ਦੀਆਂ ਬਣੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। ਪੈਰਾਂ ਬਾਰੇ ਦਾਨੀਏਲ ਦੀ ਗੱਲ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਐਂਗਲੋ-ਅਮਰੀਕੀ ਵਿਸ਼ਵ ਸ਼ਕਤੀ ਦੀ ਹਕੂਮਤ ਦੌਰਾਨ ਇਕ “ਪੱਥਰ” ਮੂਰਤ ਦੇ ਪੈਰਾਂ ਵਿਚ ਵੱਜੇਗਾ। ਇਹ ਪੱਥਰ ਪਰਮੇਸ਼ੁਰ ਦੇ ਰਾਜ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ।—ਦਾਨੀ. 2:45.

ਐਂਗਲੋ-ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਦੋ ਸਿੰਗਾਂ ਵਾਲਾ ਵਹਿਸ਼ੀ ਦਰਿੰਦਾ

12, 13. ਦੋ ਸਿੰਗਾਂ ਵਾਲਾ ਦਰਿੰਦਾ ਕਿਸ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਕੀ ਕਰਦਾ ਹੈ?

¹² ਭਾਵੇਂ ਐਂਗਲੋ-ਅਮਰੀਕੀ ਵਿਸ਼ਵ ਸ਼ਕਤੀ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੈ, ਫਿਰ ਵੀ ਯਿਸੂ ਦੁਆਰਾ ਯੂਹੰਨਾ ਨੂੰ ਦਿਖਾਏ ਦਰਸ਼ਣਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਇਹ ਵਿਸ਼ਵ ਸ਼ਕਤੀ ਅੰਤ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿਚ ਇਕ ਖ਼ਾਸ ਕੰਮ ਕਰੇਗੀ। ਯੂਹੰਨਾ ਨੇ ਦਰਸ਼ਣ ਵਿਚ ਦੋ ਸਿੰਗਾਂ ਵਾਲੇ ਵਹਿਸ਼ੀ ਦਰਿੰਦੇ ਨੂੰ ਦੇਖਿਆ ਜਿਹੜਾ ਅਜਗਰ ਵਾਂਗ ਗੱਲ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਇਹ ਅਜੀਬ ਦਰਿੰਦਾ ਕਿਸ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ? ਇਸ ਦੇ ਦੋ ਸਿੰਗ ਹਨ ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਦੋਹਰੀ ਵਿਸ਼ਵ ਸ਼ਕਤੀ ਯਾਨੀ ਐਂਗਲੋ-ਅਮਰੀਕੀ ਵਿਸ਼ਵ ਸ਼ਕਤੀ ਹੈ। ਯੂਹੰਨਾ ਨੇ ਦੇਖਿਆ ਕਿ ਇਸ ਰੂਪ ਵਿਚ ਇਹ ਵਿਸ਼ਵ ਸ਼ਕਤੀ ਇਕ ਖ਼ਾਸ ਕੰਮ ਕਰੇਗੀ।—ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦੀ ਕਿਤਾਬ 13:11-15 ਪੜ੍ਹੋ।

¹³ ਇਹ ਦੋ ਸਿੰਗਾਂ ਵਾਲਾ ਵਹਿਸ਼ੀ ਦਰਿੰਦਾ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸੱਤ ਸਿਰਾਂ ਵਾਲੇ ਵਹਿਸ਼ੀ ਦਰਿੰਦੇ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ “ਕਹਿੰਦਾ” ਹੈ। ਯੂਹੰਨਾ ਨੇ ਲਿਖਿਆ ਕਿ ਇਹ ਮੂਰਤੀ ਹੋਂਦ ਵਿਚ ਆਉਂਦੀ ਹੈ, ਫਿਰ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤੇ ਫਿਰ ਦੁਬਾਰਾ ਹੋਂਦ ਵਿਚ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਇੰਗਲੈਂਡ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਕਹਿਣ ʼਤੇ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ ਇਕ ਸੰਗਠਨ ਬਣਾਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਨਾਲ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇਹ ਸੰਗਠਨ ਇਸ ਲਈ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਤਾਂਕਿ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਦੇਸ਼ ਇਕਜੁੱਟ ਹੋ ਸਕਣ ਅਤੇ ਇਸ ਰਾਹੀਂ ਆਪਣੀ ਗੱਲ ਕਹਿ ਸਕਣ।d ਇਹ ਸੰਗਠਨ ਪਹਿਲੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਨਾਂ ਰਾਸ਼ਟਰ-ਸੰਘ (League of Nations) ਸੀ। ਦੂਸਰਾ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਸੰਗਠਨ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਗਿਆ। ਇਸੇ ਯੁੱਧ ਦੌਰਾਨ, ਪਰਮੇਸ਼ੁਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਕਿ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦੀ ਕਿਤਾਬ ਵਿਚ ਦਰਜ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਮੁਤਾਬਕ ਵਹਿਸ਼ੀ ਦਰਿੰਦੇ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਦੁਬਾਰਾ ਹੋਂਦ ਵਿਚ ਆਵੇਗੀ ਅਤੇ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੋਇਆ। ਇਸ ਸੰਗਠਨ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਨਾਂ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਸੰਘ (United Nations)।—ਪ੍ਰਕਾ. 17:8.

14. ਕਿਸ ਅਰਥ ਵਿਚ ਵਹਿਸ਼ੀ ਦਰਿੰਦੇ ਦੀ ਮੂਰਤੀ “ਅੱਠਵਾਂ ਰਾਜਾ” ਹੈ?

¹⁴ ਯੂਹੰਨਾ ਦਰਿੰਦੇ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਨੂੰ “ਅੱਠਵਾਂ ਰਾਜਾ” ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਕਿਸ ਅਰਥ ਵਿਚ? ਇਹ ਵਹਿਸ਼ੀ ਦਰਿੰਦੇ ਦਾ ਅੱਠਵਾਂ ਸਿਰ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਹ ਉਸ ਦਰਿੰਦੇ ਦੀ ਸਿਰਫ਼ ਮੂਰਤੀ ਹੈ। ਇਸ ਮੂਰਤੀ ਯਾਨੀ ਸੰਗਠਨ ਕੋਲ ਜੋ ਵੀ ਤਾਕਤ ਹੈ, ਉਹ ਇਸ ਨੂੰ ਇਸ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਖ਼ਾਸ ਕਰਕੇ ਐਂਗਲੋ-ਅਮਰੀਕੀ ਵਿਸ਼ਵ ਸ਼ਕਤੀ ਤੋਂ ਮਿਲੀ ਹੈ। (ਪ੍ਰਕਾ. 17:10, 11) ਪਰ ਇਸ ਨੂੰ ਇਕ ਖ਼ਾਸ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਰਾਜੇ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਅਧਿਕਾਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇਗਾ ਅਤੇ ਇਹ ਕੰਮ ਹੋਣ ਨਾਲ ਦੁਨੀਆਂ ਹੀ ਬਦਲ ਜਾਵੇਗੀ।

ਦਰਿੰਦੇ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਕੰਜਰੀ ਨੂੰ ਖਾ ਜਾਂਦੀ ਹੈ

15, 16. ਕੰਜਰੀ ਕਿਸ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਅੱਜ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਧਰਮ ਪ੍ਰਤੀ ਕੀ ਰਵੱਈਆ ਹੈ?

¹⁵ ਯੂਹੰਨਾ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਗੂੜ੍ਹੇ ਲਾਲ ਰੰਗ ਦੇ ਵਹਿਸ਼ੀ ਦਰਿੰਦੇ ਉੱਤੇ ਇਕ ਕੰਜਰੀ ਬੈਠੀ ਹੋਈ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਵੱਸ ਵਿਚ ਕੀਤਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਹ ਲਾਲ ਰੰਗ ਦਾ ਦਰਿੰਦਾ ਸੱਤ ਸਿਰਾਂ ਵਾਲੇ ਦਰਿੰਦੇ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਕੰਜਰੀ ਦਾ ਨਾਂ “ਮਹਾਂ ਬਾਬਲ” ਹੈ। (ਪ੍ਰਕਾ. 17:1-6) ਇਹ ਕੰਜਰੀ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੇ ਧਰਮਾਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ ਜਿਹੜੇ ਯਹੋਵਾਹ ਦੀ ਭਗਤੀ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਈਸਾਈ-ਜਗਤ ਮੁੱਖ ਹੈ। ਇਸ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਦੀ ਪੂਰਤੀ ਅਨੁਸਾਰ ਧਰਮ ਇਸ ਸੰਗਠਨ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਸਮਰਥਨ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਉੱਤੇ ਆਪਣਾ ਅਧਿਕਾਰ ਚਲਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ।

¹⁶ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦੀ ਕਿਤਾਬ ਵਿਚ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਮਹਾਂ ਬਾਬਲ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪਾਣੀਆਂ ਉੱਤੇ ਬੈਠਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਪਰ ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਦਿਨ ਦੌਰਾਨ ਇਹ ਪਾਣੀ ਸੁੱਕ ਜਾਣਗੇ। ਪਾਣੀ ਧਰਮਾਂ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ। (ਪ੍ਰਕਾ. 16:12; 17:15) ਮਿਸਾਲ ਲਈ, ਜਦੋਂ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਮੂਰਤੀ ਯਾਨੀ ਸੰਗਠਨ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਉਦੋਂ ਪੱਛਮੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਉੱਤੇ ਚਰਚਾਂ ਦਾ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵ ਸੀ। ਪਰ ਅੱਜ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲੋਕ ਚਰਚਾਂ ਅਤੇ ਪਾਦਰੀਆਂ ਦਾ ਆਦਰ ਤੇ ਸਮਰਥਨ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਅਸਲ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਕਿ ਧਰਮ ਸਾਰੀਆਂ ਲੜਾਈਆਂ ਦੀ ਜੜ੍ਹ ਹੈ। ਪੱਛਮੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਅਜਿਹੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਧ ਰਹੀ ਹੈ ਜਿਹੜੇ ਖੁੱਲ੍ਹੇ-ਆਮ ਜ਼ੋਰ-ਸ਼ੋਰ ਨਾਲ ਕਹਿ ਰਹੇ ਹਨ ਕਿ ਧਰਮਾਂ ਨੂੰ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਖ਼ਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

17. ਧਰਮਾਂ ਨਾਲ ਕੀ ਹੋਵੇਗਾ ਅਤੇ ਕਿਉਂ?

¹⁷ ਪਰ ਇਸ ਦਾ ਇਹ ਮਤਲਬ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਧਰਮ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਖ਼ਤਮ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਹ ਕੰਜਰੀ ਆਪਣਾ ਅਧਿਕਾਰ ਚਲਾਉਂਦੀ ਰਹੇਗੀ ਅਤੇ ਉਦੋਂ ਤਕ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਰਾਜਿਆਂ ਤੋਂ ਆਪਣੀ ਗੱਲ ਮਨਵਾਉਂਦੀ ਰਹੇਗੀ ਜਦੋਂ ਤਕ ਪਰਮੇਸ਼ੁਰ ਰਾਜਿਆਂ ਦੇ ਮਨਾਂ ਵਿਚ ਇਕ ਵਿਚਾਰ ਨਹੀਂ ਪਾਉਂਦਾ। (ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦੀ ਕਿਤਾਬ 17:16, 17 ਪੜ੍ਹੋ।) ਯਹੋਵਾਹ ਜਲਦੀ ਹੀ ਸ਼ੈਤਾਨ ਦੀ ਦੁਨੀਆਂ ਦੀਆਂ ਸਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਧਰਮਾਂ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਲਈ ਉਕਸਾਵੇਗਾ। ਸਰਕਾਰਾਂ ਇਸ ਨੂੰ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਅਮੀਰੀ ਨੂੰ ਖ਼ਤਮ ਕਰ ਦੇਣਗੀਆਂ। 20-30 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਅਜਿਹੀ ਗੱਲ ਸੋਚਣੀ ਵੀ ਨਾਮੁਮਕਿਨ ਸੀ। ਪਰ ਅੱਜ ਇਹ ਕੰਜਰੀ ਗੂੜ੍ਹੇ ਲਾਲ ਰੰਗ ਦੇ ਵਹਿਸ਼ੀ ਦਰਿੰਦੇ ਉੱਤੇ ਬੈਠੀ ਹਿਚਕੋਲੇ ਖਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਫਿਰ ਵੀ ਇਹ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਖਿੱਸਕ ਕੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਥੱਲੇ ਨਹੀਂ ਡਿਗੇਗੀ, ਇਸ ਨੂੰ ਅਚਾਨਕ ਸੁੱਟਿਆ ਜਾਵੇਗਾ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਬਹੁਤ ਬੁਰਾ ਹਾਲ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ।—ਪ੍ਰਕਾ. 18:7, 8, 15-19.

ਦਰਿੰਦਿਆਂ ਦਾ ਅੰਤ

18. (ੳ) ਵਹਿਸ਼ੀ ਦਰਿੰਦਾ ਕੀ ਕਰੇਗਾ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਕੀ ਨਿਕਲੇਗਾ? (ਅ) ਦਾਨੀਏਲ 2:44 ਅਨੁਸਾਰ ਪਰਮੇਸ਼ੁਰ ਦਾ ਰਾਜ ਕਿਨ੍ਹਾਂ ਹਕੂਮਤਾਂ ਨੂੰ ਖ਼ਤਮ ਕਰਦਾ ਹੈ? (ਸਫ਼ਾ 17 ਉੱਤੇ ਦਿੱਤੀ ਡੱਬੀ ਦੇਖੋ।)

¹⁸ ਧਰਮਾਂ ਦੇ ਖ਼ਤਮ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਹਿਸ਼ੀ ਦਰਿੰਦੇ ਨੂੰ, ਜੋ ਕਿ ਸ਼ੈਤਾਨ ਦਾ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਸੰਗਠਨ ਹੈ, ਪਰਮੇਸ਼ੁਰ ਦੇ ਰਾਜ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਲਈ ਉਕਸਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਪਰ ਧਰਤੀ ਦੇ ਰਾਜੇ ਸਵਰਗ ਤਕ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚ ਸਕਣਗੇ, ਇਸ ਲਈ ਉਹ ਧਰਤੀ ਉੱਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ʼਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਨਗੇ ਜਿਹੜੇ ਪਰਮੇਸ਼ੁਰ ਦੇ ਰਾਜ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਕਰਕੇ ਪਰਮੇਸ਼ੁਰ ਨਾਲ ਦਰਿੰਦੇ ਦੀ ਆਖ਼ਰੀ ਲੜਾਈ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਵੇਗੀ। (ਪ੍ਰਕਾ. 16:13-16; 17:12-14) ਦਾਨੀਏਲ ਸਾਨੂੰ ਇਸ ਲੜਾਈ ਬਾਰੇ ਇਕ ਗੱਲ ਦੱਸਦਾ ਹੈ। (ਦਾਨੀਏਲ 2:44 ਪੜ੍ਹੋ।) ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦੀ ਕਿਤਾਬ 13:1 ਵਿਚ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਵਹਿਸ਼ੀ ਦਰਿੰਦਾ, ਉਸ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਅਤੇ ਦੋ ਸਿੰਗਾਂ ਵਾਲਾ ਦਰਿੰਦਾ ਉਸ ਲੜਾਈ ਵਿਚ ਖ਼ਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਜਾਣਗੇ।

19. ਸਾਨੂੰ ਕਿਸ ਗੱਲ ਦਾ ਭਰੋਸਾ ਹੈ ਅਤੇ ਹੁਣ ਕੀ ਕਰਨ ਦਾ ਸਮਾਂ ਹੈ?

¹⁹ ਅਸੀਂ ਸੱਤਵੇਂ ਸਿਰ ਦੇ ਆਖ਼ਰੀ ਦਿਨਾਂ ਵਿਚ ਜੀ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਇਸ ਦੀ ਤਬਾਹੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸ ਦਰਿੰਦੇ ʼਤੇ ਹੋਰ ਕੋਈ ਸਿਰ ਨਹੀਂ ਨਿਕਲੇਗਾ। ਜਦੋਂ ਧਰਮਾਂ ਨੂੰ ਖ਼ਤਮ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ, ਉਸ ਵੇਲੇ ਐਂਗਲੋ-ਅਮਰੀਕੀ ਵਿਸ਼ਵ ਸ਼ਕਤੀ ਦੀ ਹਕੂਮਤ ਹੋਵੇਗੀ। ਦਾਨੀਏਲ ਅਤੇ ਯੂਹੰਨਾ ਦੀਆਂ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀਆਂ ਦੀ ਹਰ ਛੋਟੀ-ਛੋਟੀ ਗੱਲ ਪੂਰੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਭਰੋਸਾ ਰੱਖ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਜਲਦੀ ਹੀ ਧਰਮਾਂ ਦਾ ਨਾਸ਼ ਹੋਵੇਗਾ ਅਤੇ ਆਰਮਾਗੇਡਨ ਦੀ ਲੜਾਈ ਹੋਵੇਗੀ। ਪਰਮੇਸ਼ੁਰ ਨੇ ਇਹ ਸਾਰੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਦੱਸੀਆਂ ਹਨ। ਕੀ ਅਸੀਂ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀਆਂ ਵਿਚ ਦਿੱਤੀਆਂ ਚੇਤਾਵਨੀਆਂ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਦੇਵਾਂਗੇ? (2 ਪਤ. 1:19) ਯਹੋਵਾਹ ਵੱਲ ਹੋਣ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਰਾਜ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਨ ਦਾ ਹੁਣ ਹੀ ਸਮਾਂ ਹੈ।—ਪ੍ਰਕਾ. 14:6, 7.

[ਫੁਟਨੋਟ]

[ਸਫ਼ਾ 17 ਉੱਤੇ ਡੱਬੀ]

“ਏਹਨਾਂ ਸਾਰੀਆਂ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀਆਂ” ਵਿਚ ਕੌਣ-ਕੌਣ ਹੈ?

ਦਾਨੀਏਲ 2:44 ਅਨੁਸਾਰ ਪਰਮੇਸ਼ੁਰ ਦਾ ਰਾਜ “ਏਹਨਾਂ ਸਾਰੀਆਂ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀਆਂ ਨੂੰ ਚੂਰ ਚੂਰ ਕਰ ਕੇ ਸਤਿਆ ਨਾਸ ਕਰੇਗਾ।” ਇਸ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਵਿਚ ਸਿਰਫ਼ ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਰਕਾਰਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮੂਰਤ ਦੇ ਵੱਖੋ-ਵੱਖਰੇ ਹਿੱਸਿਆਂ ਦੁਆਰਾ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ।

ਹੋਰ ਇਨਸਾਨੀ ਸਰਕਾਰਾਂ ਬਾਰੇ ਕੀ? ਇਸ ਦਾ ਜਵਾਬ ਸਾਨੂੰ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦੀ ਕਿਤਾਬ ਵਿਚ ਦਰਜ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਤੋਂ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਚ ਦੱਸਿਆ ਹੈ ਕਿ “ਸਾਰੀ ਧਰਤੀ ਦੇ ਰਾਜਿਆਂ” ਨੂੰ “ਸਰਬਸ਼ਕਤੀਮਾਨ ਪਰਮੇਸ਼ੁਰ ਦੇ ਮਹਾਨ ਦਿਨ ʼਤੇ” ਯਹੋਵਾਹ ਨਾਲ ਲੜਨ ਲਈ ਇਕੱਠਾ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। (ਪ੍ਰਕਾ. 16:14; 19:19-21) ਇਸ ਲਈ ਆਰਮਾਗੇਡਨ ਵਿਚ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਮੂਰਤ ਦੁਆਰਾ ਦਰਸਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਮਨੁੱਖੀ ਸਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਖ਼ਤਮ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ, ਸਗੋਂ ਬਾਕੀ ਸਾਰੀਆਂ ਸਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਖ਼ਤਮ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ।

ਅੱਠ ਰਾਜਿਆਂ ਦਾ ਭੇਤ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ

ਦਾਨੀਏਲ ਅਤੇ ਯੂਹੰਨਾ ਦੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਉੱਤੇ ਗੌਰ ਕਰਨ ਨਾਲ ਸਾਨੂੰ ਅੱਠ ਰਾਜਿਆਂ ਜਾਂ ਇਨਸਾਨੀ ਸਰਕਾਰਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਪਤਾ ਲੱਗਦੀ ਹੈ। ਨਾਲੇ ਇਹ ਵੀ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਿਹੜੀ ਸਰਕਾਰ ਕਿਹਦੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਵੇਗੀ। ਅਸੀਂ ਬਾਈਬਲ ਵਿਚ ਦਰਜ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲੀ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਦਾ ਮਤਲਬ ਸਮਝ ਕੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀਆਂ ਨੂੰ ਸਹੀ-ਸਹੀ ਸਮਝ ਸਕਦੇ ਹਾਂ।

ਬੀਤੇ ਸਮਿਆਂ ਤੋਂ ਸ਼ੈਤਾਨ ਨੇ ਆਪਣੀ ਸੰਤਾਨ ਨੂੰ ਬਾਦਸ਼ਾਹੀਆਂ ਤੇ ਹਕੂਮਤਾਂ ਦਿੱਤੀਆਂ। (ਲੂਕਾ 4:5, 6) ਪਰ ਬਹੁਤ ਥੋੜ੍ਹੀਆਂ ਇਨਸਾਨੀ ਹਕੂਮਤਾਂ ਨੇ ਪਰਮੇਸ਼ੁਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਉੱਤੇ ਵੱਡਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾਇਆ, ਚਾਹੇ ਇਹ ਲੋਕ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਕੌਮ ਸਨ ਜਾਂ ਫਿਰ ਚੁਣੇ ਹੋਏ ਮਸੀਹੀਆਂ ਦੀ ਮੰਡਲੀ। ਦਾਨੀਏਲ ਅਤੇ ਯੂਹੰਨਾ ਨੂੰ ਦਿਖਾਏ ਗਏ ਦਰਸ਼ਣਾਂ ਵਿਚ ਸਿਰਫ਼ ਅੱਠ ਹਕੂਮਤਾਂ ਦਾ ਹੀ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।

[ਸਫ਼ੇ 12, 13 ਉੱਤੇ ਚਾਰਟ/ਤਸਵੀਰਾਂ]

(ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਫੋਰਮੈਟ ਕੀਤੇ ਹੋਏ ਟੈਕਸਟ ਲਈ, ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਦੇਖੋ)

1. ਮਿਸਰ

2. ਅੱਸ਼ੂਰ

3. ਬਾਬਲ

5. ਯੂਨਾਨ

6. ਰੋਮ

ਪਰਮੇਸ਼ੁਰ ਦੇ ਲੋਕ

2000 ਈ. ਪੂ.

ਅਬਰਾਹਾਮ

1500

ਪੈਦਾਇਸ਼ੀ ਇਜ਼ਰਾਈਲ

1000

ਦਾਨੀਏਲ 500

ਈ. ਪੂ./ਈ.

ਯੂਹੰਨਾ

ਪਰਮੇਸ਼ੁਰ ਦਾ ਇਜ਼ਰਾਈਲ 500

1000

1500

2000 ਈ.

[ਫੁਟਨੋਟ]

[ਤਸਵੀਰਾਂ]

ਵੱਡੀ ਮੂਰਤ (ਦਾਨੀ. 2:31-45)

ਸਮੁੰਦਰ ਵਿੱਚੋਂ ਨਿਕਲੇ ਚਾਰ ਦਰਿੰਦੇ (ਦਾਨੀ. 7:3-8, 17, 25)

ਮੇਢਾ ਅਤੇ ਬੱਕਰਾ (ਦਾਨੀ., ਅਧਿ. 8)

ਸੱਤ ਸਿਰਾਂ ਵਾਲਾ ਵਹਿਸ਼ੀ ਦਰਿੰਦਾ (ਪ੍ਰਕਾ. 13:1-10, 16-18)

ਦੋ ਸਿੰਗਾਂ ਵਾਲਾ ਦਰਿੰਦਾ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਵਹਿਸ਼ੀ ਦਰਿੰਦੇ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ “ਕਹਿੰਦਾ” ਹੈ (ਪ੍ਰਕਾ. 13:11-15)

[ਕ੍ਰੈਡਿਟ ਲਾਈਨਾਂ]

Photo credits: Egypt and Rome: Photograph taken by courtesy of the British Museum; Medo-Persia: Musée du Louvre, Paris