Anton Nengneng na Totoo so Papaboran Yo?

“MANKAKAUKOLAN NA NOBYA. Nepeg ya amputi tan mayapis, sakey a nangraduar odino no nayari et postgraduate. Nepeg a nanlapud pamilyan walaan to. Lablabayen so parehon caste.”

ONTAN so nabasa ed tipikon patalastas na pangasawa a nanengneng yo diad sakey a dyaryo ed India. Nayarin, nanengneng yo so mipadparan bengatla diad dakel iran parte na mundo. Diad India gendagendat a say paimano so ipaparungtal na saray ateng na prospektibon nobyo. Saray ebat so nayarin mangilaktip ed sakey a retrato na sakey a biin akawesan na masnag ya ambalangan sari tan nansulong na dakel a balitok ya alajas. No abobonan na lakian, nigapo iray paknaan ed gagalan pangasawa.

Kaslakan Iran Importantin Estandarte

Say pananap na amputin nobya so kaslakan a tuloy diad India. Saya so lapud nilamot-a-tuloy a sisiaen a say inkuan ya abebbeba iran caste na Hindun sosyedad et kayumanggiy baog [da]. Agano ni, angestorya so sakey a programa na telebisyon ed India nipaakar ed duaran bibii, sakey et amputi tan say sananey et kayumanggi. Say amputin bii so maruksa tan balasobas; say kayumanggin bii so mapangasi tan maamo. Agawa so sakey a mahikon impansalat et say amputin bii so dinmeket bilang dusa, manwarin say kayumanggin bii so pinmuti a bilang tumang. Mapatnag a say leksyon ed estorya ya anggaman diad kaunoran et tinmalona so kamaongan, say amputin baog so panpipilalekan a tumang.

Saratan a liknaan ed rasa so mabetbet a nagkalalon grabe nen say namoria na sakey. Alimbawa, sakey a taga-Asya so nayarin ombisita ed Mamasagur a bansa tan manreklamo a sikato so ag-inasikaso lapud kolor na baog to odino inkasingkit na saray mata to. Saratan a kiwas et ansakit ed sikato, tan manliknan sikatoy nibiig. Balet sano sikatoy ompawil ed dilin dalin to, nayarin pareho so pantrato to ed totoo na duman rasa. Anggan natan say kolor na baog tan nasyonalidad so walaan na baleg a betang ed panangikuenta na dakel a totoo ed kablian na sananey a too.

Insulat nen Arin Solomon ed kadaanan iran panaon, “Say kuarta ebatan to so amin a bengabengatla.” (Eclesiastes 10:19) Agaylan tua itan! Aapektaen met na kayamanan so panmoria ed totoo. Matalag a susupiaten so nanlapuan na kayamanan. Kasin say too so yinmaman lapud inkakuli odino maalwar a panangipakurang odino diad ag-inkamatua? Ag-importanti itan. Balanglan agamoran iray kayamanan ed panag-saol odino andi, mangitonton iya ed dakel a totoon mansipsip ed mayaman.

Say atagtagey ya edukasyon met so galgalangen na sayan milalaslasan a mundo. Bektan niyanak so sakey ya ugaw, nasasagyat iray ateng a mangimper na baleg a kantidad parad edukasyon. Kasabiy panaon a sikato lay manedad na duara odino talora, sikaray manaburido ed pampalista ed sikato ed dugan nursery school odino kindergarten bilang ununan kundang ed andukey a biahen mamaarap ed unibersidad a kurso. Ompatnag a nonoten na arum a totoon say bantog a diploma et itarok to so kanepegan parad pabor tan respeto na arum.

On, say kolor na baog, edukasyon, kuarta, nasyonalidad​—saraya so magmamaliw ya estandarten panguukoman na dakel a totoo odino, imbes et pasakitan so sananey a too. Saraya so bengatlan manetermina ed no siopa so pangipanengnengan da na pabor odino andi. Komusta kayo? Siopa so papaboran yo? Kasin ipapasen yo so sakey a walaan na kuarta, amputin baog, odino atagtagey ya edukasyon a mas makanepegan na pabor tan respeto? No ontan, kaukolan yon seryoson usisaen so basiyan na saray liknaan yo.

Kasin Maabig Irayan Estandarte?

Isulat na libron Hindu World: “Siopaman ed abebbeba iran caste a nampatey ed sakey a brāhmin so napairap ed ipapatey tan nakumpiska so kayarian to, tan say kamarerwa to so andi-geter a nakondena. Siopaman a brāhmin ya akapatey na siopaman so namulta labat tan agbalot dusaen na ipapatey.” Anggaman say libro et sasalitaen to so nipaakar ed kadaanan iran panaon, komusta met natan? Say panangidumaduma ed rasa tan makapuy a panuulopan so sengegan na inyagos na dala angga ed koma 20 siglo. Tan aglambengat nagagawa iya ed India. Say gulaan tan karawalan ya impreserba na apartheid ed Abalaten ya Aprika, panangidumaduma ed rasa ed Estados Unidos, nasyonalistan panangidumaduma ed saray Baltic​—manpatuloy niy listaan​—amin itan so nisesengeg ed saray liknaan na nisipor ya inkasuperyor. Maseguro, say ontan a panaglabi lapud rasa odino nasyonalidad so agmamapawala na maabig, mareen iran bunga.

Komusta met so nipaakar ed kayamanan? Agpanduaruwaan, dakel so yinmaman diad matua, makulin kimey. Anggaman ontan, abalbaleg a kayamanan so natitipon na organisado iran kriminal, ilegal iran negosyante, saray komersyante na druga, saray managlako na ilegal iran armas, tan arum ni. Tua, ya arum ed saraya so mangiiter na donasyon ed saray institusyon odino manusuporta ed saray programan ontulong ed duka. Anggaman kuan, saray kriminal a kiwas da so mangitatarok na baleg a tuloy a panamairap tan panamasakit ed saray biktima ra. Anggan say melag iran manangipakurang, a singa saramay mangaawat na pasuksuk odino mibibiang ed makapaduaruwan ag-agamil ed negosyo, so pansesengegan na dismaya, kasakitan, tan patey sano saray produkto odino serbisyo ra so onsaew tan onaliwa. On, say pankayarian a mismo ed kayamanan so aliwan basiyan parad paborablen pangukom.

Sirin, komusta so nipaakar ed edukasyon? Kasin say andukey a listaan na saray kurso tan titulo ya akakabit ed ngaran na sakey a too et mangarantiya a sikato so matua tan maptek? Kasin kabaliksan to a sikatoy nepeg a tangayen tekep na pabor? Iyan yo la, say edukasyon so makapangilaknab ed panmoria na sakey, tan dakel ed saray angusar ed edukasyon da diad kagunggunaan na arum so makanepegan ed galang tan respeto. Balet say awaran so napapano na saray alimbawa na panangabuso tan panamairap ed dakel a totoo na saray edukado. Tan kunsideraen pa so nagagawa ed eksena na kolehyo tan unibersidad natan. Saray eskuelaan so gogonigonen na saray problema ed panangabuso ed druga tan makaalis a seksual a sakisakit, tan dakel ed saray estudyante so manpalista lambengat lapud pangegemtan ed kuarta, pakayari, tan dayew. Say edukasyon labat na sakey so aliwan makatunongan a pakapatnagan na tuan ugali to.

Say kolor na baog, edukasyon, kuarta, nasyonalidad, odino arum ed saratan a bengatla so aliwan makatunongan a basiyan ed pangukom ed kaimportantian na sananey a too. Saray Kristiano so nepeg ya ag-okupado ed sarayan pamaakaran diad gunaet a gamoran so pabor na arum. Sirin, anto so nepeg a nonoten na sakey? Anto iran estandarte so nepeg a tumboken na sakey?