BIBLIOTEKA ONLINE Watchtower
Watchtower
BIBLIOTEKA ONLINE
Papiamentu (Kòrsou)
  • BEIBEL
  • PUBLIKASHON
  • REUNION
  • g96 8/8 pág. 22-24
  • E “Ordu di un Mundu Nobo”—Tambaleando Desde Su Principio

No tin vidio disponibel pa esaki.

Despensa, tin un problema pa habri e vidio.

  • E “Ordu di un Mundu Nobo”—Tambaleando Desde Su Principio
  • Spièrta!—1996
  • Suptema
  • Informashon Similar
  • Guera Ta Penosamente Permanente
  • Cerca di Bai Bankrut
  • Religion, un Forsa Stabilisador?
  • Aniversarionan Significante cu Poco pa Celebrá
  • Miéntras cu e Ordu di un Mundu Nobo A Faya, Berdadero Teocracia A Florecé!
  • Plan di Hende pa Siguridad Internacional
    E Toren di Vigilansia Anunsiando e Reino di Yehova Dios—1993
  • Secrecia den Nòmber di Señor
    E Toren di Vigilansia Anunsiando e Reino di Yehova Dios—1997
  • Aña di esfuersonan frustrá
    E Toren di Vigilansia Anunsiando e Reino di Yehova Dios—1995
  • Fin di un Era—Tin Speransa pa Futuro?
    Spièrta!—1996
Mas Artíkulo
Spièrta!—1996
g96 8/8 pág. 22-24

E “Ordu di un Mundu Nobo”—Tambaleando Desde Su Principio

DJE CORESPONSAL DI SPIERTA! NA ALEMANIA

NA PRINCIPIO di 1991, hende tabata optimista. E Guera Friu a caba. Ta cierto cu tabatin e problema di Kuwait, cu Irak a invadí na augustus di 1990. Pero Nacionnan Uní a demostrá nan poder i a duna ultimátum pa Irak sali promé cu 15 di januari. E ultimátum tabatin e apoyo di un coalicion militar di 28 nacion di Nacionnan Uní cu nan a organisá lihé i cu tabata cla pa obligá Irak pa sucumbí. Tabatin gran speransa di cu e posicion firme dje comunidad mundial a indicá e comienso di un era nobo.

George Bush, e presidente di Merca n’e tempu ei, a mencioná “e posibilidad di forma e ordu di un mundu nobo, pa nos mes i pa generacionnan di futuro, un mundu den locual e gobernacion di ley, i no e ley di mondi, lo goberná conducta internacional.”

E consecuencia tabata cu Irak a ignorá e ultimátum di 15 di januari, i esei a resultá den atakenan grandísimo di avion i proyectil contra base militar irakí. Claramente, e comunidad mundial tabata serio tocante su ultimátum i a determiná di apoy’é. Ménos cu tres luna despues, riba 11 di april, Nacionnan Uní a declará e fin di e Guera dje Golfo. E promesa di e ordu di un mundu nobo di pas, económica i políticamente firme, a parce di bira un realidad.

Guera Ta Penosamente Permanente

Durante 1991 e dos repúblicanan, Slovenia i Croacia, a declará independencia for di Yugoslavia dje tempu ei, causando e principio di un guera civil cu despues a resultá den e formacion di vários nacion separá. Ménos cu un aña despues, Pierre Hassner, analista político frances, a bisa: “Mescos cu e ordu mundial di ántes a terminá na 1914 na Sarajevo, asina e ordu di un mundu nobo di George Bush a terminá na Sarajevo tambe.” No obstante, e speransa pa pas a bira mas briyante ora conferencianan a cuminsá na Dayton, Ohio, Merca, na november di 1995 i un combenio pa pas a ser firmá na Paris dia 14 di december. Cerca e fin di 1995, e speransa a rebibá di cu e ordu pa un mundu nobo tal bes no tabata morto tog.

E repúblicanan dje Union di República Socialista Soviético tabata alehá poco poco for di otro. Na 1991, Lituania, Estonia, i Latvia tabata e proménan pa declará nan independencia, i otronan a sigui un bes. Un grupo desuní yamá Comunidad di Estadonan Independiente tabata establecí na december, aunke algun ex-miembro dje Union Soviético a nenga di uni. Anto, dia 25 di december, Gorbachev a retirá como presidente dje Union Soviético.

Sin embargo, asta e repúblicanan individual a cuminsá desintegrá. Por ehempel, Chechenia, un comunidad chikitu islámico den region caucasio norteño di Rusia, tabata lucha pa independencia. Su esfuerso pa separacion na fin di 1994 a principiá un atake controversial di soldatnan ruso. Aunke mas cu 30.000 hende a muri desde cu e crísis a cuminsá un poco despues di 1990, e guera a sigui te n’e aña aki.

Desde october di 1995, entre 27 i 46 conflicto—dependiendo di nan clasificacion—a ser bringá den tur e mundu.

Cerca di Bai Bankrut

Na principio dje década di 1990, e ordu di un mundu nobo a resultá di ser no solamente políticamente incierto sino tambe económicamente.

Na 1991, Nicaragua a devaluá su placa, pero asina mes, 25 miyon córdoba tabatin e balor di solamente un dollar mericano. Tambe, Zaire tabata experenciá un velocidad di inflacion di 850 porciento, obligando e pueblo di soportá un dje nivelnan di bida di mas abou di mundu. E economia di Rusia tambe tabata sufriendo. E velocidad di inflacion a subi te na 2.200 porciento pa aña na 1992, haciendo placa perde casi tur su balor. Aunke e situacion a mehorá despues, na 1995 problemanan económico tabata leu di tabata solucioná.

E escándalo financiero di mas grandi dje siglo aki a sosodé na 1991, ora e Banco di Crédito i Comercio Internacional a colaps, como consecuencia di fraude i actividadnan criminal. Depositornan den 62 pais a wanta pérdida n’e suma di miles di miyones di dollar mericano.

No solamente nacionnan swak económicamente tabata tambaleá; Alemania fuerte tabatin e carga pisá dje gastu di unificacion di Oost i West Alemania cu a drenta na vigor dia 3 di october di 1990. Desempleo a aumentá ora trahadornan a exigí vacansi mas largu i mihó cuido di salú. Ausencia for di trabou i abusu extenso dje sistema socialista a pone mas presion riba e economia.

Na Merca, un seri di desaster severo a desbaratá companianan di seguro, cu a haña cu tabata difícil pa paga reclamonan di seguro. I na 1993 e buki Bankruptcy 1995: The Coming Collapse of America and How to Stop It (Bankrut 1995: E Binidero Colapso di Merca i Con pa Evit’é) a advertí dje peligernan di aumento rápido di debe i déficit di presupuesto nacional. Asta e firmesa manera e baranca di Gibraltar dje compania británico di seguro Lloyd’s of London a ser cuestioná. Golpiá pa pérdida, e compania a keda obligá di pensa tocante e inpensabel—posibel bankrut.

Religion, un Forsa Stabilisador?

Na 1991, e diario aleman Frankfurter Allgemeine Zeitung a bisa: “E vision aki di un ordu di un mundu nobo tin su rais den un tradicion largu di bista mericano di mundu, tur locual tabatin un kern religioso i tabata expresá usando terminologia cristian.”

Hende por kere cu e fundeshi religioso aki mester a agregá stabilidad n’e ordu di un mundu nobo. Pero, realmente, intolerancia i contencion religioso a resultá den instabilidad extenso. Algeria i Egipto tabata solamente dos di vários gobiernu na desacuerdo cu fundamentalista islámico. Un ola di terorismo bou di instigacion religioso a dal e dos paisnan. Multitudnan religioso desordená na India a incluí un periodo di nuebe dia di violencia religioso na Bombai durante 1993 cu a resultá den mas cu 550 morto.

Desunion religioso a tarda progreso ecuménico na 1994 ora e Iglesia Anglicano a ordená 32 hende muher como pastor. Papa Juan Pablo II a yama esei “un obstáculo profundo pa tur speransa di reunimentu entre e Iglesia Católico i e comunion anglicano.”

Riba 19 di april di 1993, tension entre e gobiernu di Merca i miembronan di un culto religioso, Branch Davidians—locual a resultá caba den un confrontacion n’e centro dje culto na Waco, Texas, i e matamentu di cuater oficial di gobiernu—a exigí bida di por lo ménos 75 miembro dje culto. Dos aña despues investigacionnan a ser hací dje posibilidad di cu bom di terorista cu a mata 168 hende den un edificio federal n’e Ciudad Oklahoma por ta revancha p’e atake na Waco.

Mundu a keda escandalisá na principio di 1995 pa tende di un atake di terorista usando gas venenoso den tunel di trein di Tokio. Dies hende a muri, i miles mas a bira malu. Mundu a keda asta mas escandalisá ora e secta apocalíptico yamá Aum Shinrikyo, of Aum Berdad Supremo, tabata acusá dje responsabilidad.

Aniversarionan Significante cu Poco pa Celebrá

Na 1492, Cristóbal Colón pa casualidad a descubrí América. E celebracion na 1992, cincu shen aña despues dje descubrimentu, tabata manchá cu pleitamentu. Rond di 40 miyon desendiente di indjan norteamericano a rabia n’e declaracion cu un europeo a “descubrí” e tera unda nan antepasadonan a biba i a florecé pa hopi tempu promé cu Colón sikiera a nace. Algun indjan a yama Colón “un precursor di explotacion i conkista.” I ta cierto cu e yegamentu di Colón na América tabata mas un desaster cu un bendicion pa yu dje tera. Conkistadornan supuestamente cristian a horta e indjannan di nan tera, soberania, dignidad, i bida.

Na september di 1995, Israel a cuminsá un celebracion di 16 luna largu pa conmemorá e aniversario number 3.000 dje conkista di rey David di Jerusalem. Pero e aniversario tabatin un comienso trágico ora bala di scopet di un asesino a mata e promé minister Yitzhak Rabin algun minuut despues di su discurso na un reunion político pa pas. Esei a tira un sombra riba e proceso pa pas den Medio Oriente, demostrando cu diferencianan religioso serio ta existí no solamente entre hudiu i palestino sino asta entre hudiu mes.

Vários aniversario di 50 aña a ser celebrá entre 1991 i 1995 en relacion cu Guera Mundial II—e atake di Pearl Harbor cu a resultá den drentamentu di Merca den e guera; e invasion di Aliado na Europa; e liberacion di concentrasicamp nazi; e victoria di Aliado na Europa; i tiramentu dje promé bom atómico riba Hapon. Den bista dje sanger i lágrimanan asociá cu e sucesonan aki, algun hende a puntra si realmente tabata bale la pena pa celebrá nan.

Esei a resultá den e aniversario di un otro suceso significante, e fundamentu dje organisacion di Nacionnan Uní na october di 1945. Tabatin hopi speransa di cu por fin nan a descubrí e manera pa alcansá pas mundial.

Segun cu Boutros Boutros-Ghali, e secretario general di Nacionnan Uní, a bisa recientemente den su defensa, e organisacion a logra hopi triunfo. Pero, e no a logra cumpli cu e propósito di su carta constitucional, esta, “pa mantené pas i siguridad internacional.” Hopi bes su soldatnan a purba di mantené pas den lugánan unda cu no tabatin pas pa mantené. Desde 1995, Nacionnan Uní no a supla e rosea di bida den un ordu incierto di un mundu nobo.

Miéntras cu e Ordu di un Mundu Nobo A Faya, Berdadero Teocracia A Florecé!

En bista dje instabilidad político, económico, i religioso cu a haci nan vision dje ordu di un mundu nobo desintegrá dilanti nan wowo mes, algun hende a cuminsá papia tocante e desordu di un mundu nobo. Durante e desaroyo aki Testigonan di Jehova a mira mas prueba di cu solamente un mundu nobo cu Dios lo traha por disfrutá di un stabilidad den sociedad humano.

Den algun pais e fin dje Guera Friu a nificá mas libertad pa Testigonan di Jehova, i a permití nan celebrá congresonan internacional sobresaliente na Budapest, Kiev, Moscú, Praga, St. Petersburg, Warsaw, i na otro parti. Eseinan a fortalecé e areglo mundial di congregacion di Testigonan di Jehova i a yuda acelerá nan trabou di predicá. P’esei, no ta un sorpresa cu e cantidad di Testigonan activo den un dje partinan aki so a aumentá for di 49.171 na 1991 te na 153.361 na 1995. Durante e mésun cuater añanan, e cantidad di Testigonan den tur e mundu a aumentá for di 4.278.820 te na 5.199.895. Berdadero teocracia ta florecé manera nunca ántes!

Sí, miyones di hende awor ta funda nan speransa p’e futuro riba e promesa di Jehova Dios di “shelu nobo i un tera nobo” den cua “husticia lo tin cu biba.” (2 Pedro 3:10, 13) Cuantu mas sabí esei ta, cu acudí na un ordu di mundu nobo humano, locual, despues di a tambaleá desde su principio, ciertamente lo ricibí un exterminacion pronto!—Daniel 2:44.

    Publikashonnan na Papiamentu (Curaçao) (1986-2025)
    Log Out
    Log In
    • Papiamentu (Kòrsou)
    • Kompartí
    • Preferensia
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Kondishonnan di Uso
    • Maneho di Privasidat
    • Konfigurashon di Privasidat
    • JW.ORG
    • Log In
    Kompartí