Hóbennan—Entrená Boso Facultadnan Perceptivo!
“Alimento sólido ta pertenecé na hende maduro, na esnan kende mediante uso tin nan facultadnan perceptivo entrená pa distinguí tantu loke ta bon como loke ta malu.”—HEBREONAN 5:14.
1, 2. (a) Con nos situacion awe ta comparabel cu esun dje cristiannan na Efeso? (b) Ki abilidadnan por protehá bo di peliger, i con bo por desaroyá nan?
“VIGILA cuidadosamente p’e manera cu boso ta cana no ta manera hende imprudente sino manera hende sabí, cumprando e tempu oportuno pa boso mes, pasobra e dianan ta malu.” (Efesionan 5:15, 16) For di dia cu apostel Pablo a skirbi e palabranan ei dos mil aña pasá, te awor, ‘hende malbado i impostornan a bai di malu pa pió.’ Nos ta biba den “tempu crítico, duru pa trata cuné,” of manera un otro traduccion ta expres’é, tempunan “yen di peliger.”—2 Timoteo 3:1-5, 13; Phillips.
2 Pero, dor di siña ta spiertu i desaroyá “conocimentu i abilidad di pensa,” bo por evitá cu peligernan cu ta loer bo, lo haci bo daño. (Proverbionan 1:4) Segun Proverbionan 2:10-12: “Ora sabiduria drenta bo curason i conocimentu mes bira agradabel pa bo mes alma, capacidad di pensa mes lo vigilá bo, dicernimentu mes lo protehá bo, pa libra bo for dje mal caminda, dje homber cu ta papia cos maligno.” Anto con bo por desaroyá tal abilidad? Hebreonan 5:14 ta bisa: “Alimento sólido ta pertenecé na hende maduro, na esnan cu mediante uso tin nan facultadnan perceptivo entrená pa distinguí tantu loke ta bon como loke ta malu.” Mescos cu den caso di cualkier abilidad, pa bo dominá uso di bo facultadnan perceptivo, bo mester di práctica. E palabra griego cu Pablo a usa kier men literalmente, ‘cu a ser entrená manera un gimnasta.’ Con bo ta cuminsá un entrenamentu asina?
Entrená Bo Facultadnan Perceptivo
3. Con bo por usa bo facultadnan perceptivo ora bo tin cu tuma un decision?
3 Tuma nota cu ta “mediante uso” bo ta entrená bo facultadnan perceptivo, esta, bo abilidad pa distinguí bon for di malu. Ora bo tin cu tuma un decision, masha poco bes lo bo yega na un decision sabí dor di ‘tira un pará,’ sigui un impulso of djis bai tras dje mayoria. Pa yega na decisionnan sabí, bo mester usa bo facultadnan perceptivo. Con? Promé, dor di examiná e situacion a fondo, i haña sa tur loke tin enbolbí. Haci pregunta, si ta necesario. Haña sa cua ta bo opcionnan. Proverbionan 13:16 ta bisa: “Tur cu ta spiertu lo actua cu conocimentu.” Despues, purba determiná cua ley of principionan bíblico ta aplicabel. (Proverbionan 3:5) Claro, pa bo por haci esei, bo mester tin conocimentu di Bijbel. Ta p’esei Pablo ta animá nos pa tuma “alimento sólido,” i siña “e hanchura i largura i haltura i profundidad” dje berdad.—Efesionan 3:18.
4. Di con ta esencial pa bo conocé Dios su principionan?
4 Dor cu nos ta imperfecto, cu tendencia di haci picá, ta esencial pa nos haci asina. (Génesis 8:21; Romanonan 5:12) Jeremías 17:9 ta bisa cu “e curason ta mas traicionero cu cualkier otro cos i ta desesperá.” Si principio divino no guia nos, nos lo por gaña nos mes pa kere cu algu malu ta bon, djis pasobra nos carni ta anhel’é. (Compará cu Isaías 5:20.) E salmista a skirbi: “Con un hóben lo limpia su caminda? Dor di mantené su mes alerto conforme cu bo palabra. Debí na bo ordunan mi ta actua cu comprendimentu. P’esei mi a odia tur caminda falsu.”—Salmo 119:9, 104.
5. (a) Di con algun hóben ta sigui camindanan falsu? (b) Con un cierto hóben a haci e berdad di su mes?
5 Di con algun hóben cu a lanta den famia cristian a sigui un caminda falsu? Lo por ta dor cu nunca nan no a ‘proba pa nan mes loke ta e bon i aceptabel i perfecto boluntad di Dios’? (Romanonan 12:2) Kisas algun di nan ta bai reunion cu nan mayornan, i por ripití algun siñansa básico di Bijbel. Pero ora cu pidi nan duna prueba di nan creencianan, of splica algun dje cosnan mas profundo dje Palabra di Dios, bo ta keda desapuntá con superficial nan conocimentu ta. Ta fácil pa desviá hóbennan asina. (Efesionan 4:14) Si esei ta e caso cu bo, pakico no dicidí di haci un cambio. Un ruman muher hóben ta conta: “Mi a haci un investigacion. Mi a puntra mi mes: ‘Con mi por sa cu esaki ta e religion corecto? Con mi por sa cu tin un Dios cu yama Jehova?’”a Dor di investigá den Bijbel cuidadosamente, el a keda convencí cu sí, e cosnan cu el a siña di su mayornan tabata berdad!—Compará cu Echonan 17:11.
6. Con bo por ‘sigurá bo di loke ta aceptabel pa Señor,’ Jehova?
6 Si bo ta ekipá cu un conocimentu di Jehova su principionan, lo ta mas fácil pa bo ‘sigurá bo di loke ta aceptabel pa Señor.’ (Efesionan 5:10) Awor, kico si tog bo no ta sigur cua rumbo ta sabí pa sigui den un situacion specífico? Pidi Jehova yudansa den oracion. (Salmo 119:144) Purba papia e asuntu cu bo mayornan of cu un cristian maduro. (Proverbionan 15:22; 27:17) Ademas, bo por haña guia útil dor di haci un investigacion den Bijbel i den publicacionnan di Watch Tower. (Proverbionan 2:3-5) Mas bo usa bo facultadnan perceptivo, mas skerpi nan lo bira.
Mustra Dicernimentu den Recreo
7, 8. (a) Con bo por usa bo facultadnan perceptivo pa determiná si lo bo asistí na un reunion social of no? (b) Ki punto di bista Bijbel tin di recreo?
7 Awor, laga nos mira con lo bo por usa bo facultadnan perceptivo den cierto situacionnan specífico. Por ehempel, laga bisa cu nan a invitá bo pa un reunion social. Bo por a asta ricibí un pamfleta imprimí cu ta haci propaganda p’e. Nan ta bisa bo cu lo tin hopi hóben Testigo. Pero nan lo cobra un prijs di entrada pa cubri e gastunan. Ta bon pa bo bai?
8 Wel, usa bo facultadnan perceptivo. Promé, haña sa kico ta enbolbí. Con grandi e reunion social aki lo ta? Ken lo bai t’ei? Ki ora lo e cuminsá? Ki ora lo e caba? Ki actividadnan tin planeá? Con supervision lo tuma lugá? Despues, investigá den Index di Publicacionnan di Watch Tower.b Busca bou di “Reunionnan Social” i “Entretenimentu.” Kico un investigacion asina lo por revelá? En todo caso, cu Jehova no ta desaprobá binimentu huntu pa pasa un ratu contentu. De echo, Eclesiástes 8:15 ta bisa cu ora nan ta traha duru, “humanidad no tin nada mihó bou di solo cu come i bebe i alegrá.” Asta Jesucristo mes a asistí na algun comementu special i na por lo ménos un fiesta di casamentu. (Lucas 5:27-29; Juan 2:1-10) Si hacié balansá, reunimentu social por ta beneficioso.
9, 10. (a) Ki peligernan algun reunion social por trece cuné? (b) Ki preguntanan lo bo por haci bo mes promé cu bo dicidí si lo bo bai un reunion social of no?
9 Sin embargo, un reunion social mal organisá por nificá problema. Na 1 Corintionan 10:8, nos por lesa con asociacion imprudente a hiba na fornicacion, i na ehecucion di “bintitres mil [israelita infiel] den un dia.” Un otro spiertamentu cu ta siña nos un les, ta pará na Romanonan 13:13: “Mescos cu den dia, laga nos cana decentemente, no den paranda i buracheria, no den relacion sexual ilegal i conducta inmoral, no den contencion i yaluzí.” (Compará cu 1 Pedro 4:3.) Ta berdad cu no por bisa precis cuantu hende nos por invitá na un reunion social. Pero experencia ta mustra cu mas grandi e grupo ta, mas difícil e ta pa supervisá. Un grupo chikitu cu bon supervision tin ménos chens di bira un “fiesta desenfrená.”—Galationan 5:21, Byington.
10 Sin duda, bo investigacion lo lanta mas pregunta, por ehempel: Lo tin algun cristian maduro presente? Ta ken ta financiá e fiesta eigenlijk? Ki propósito e fiesta tin? Promové asociacion saludabel, of producí ganashi pa un hende? Tin regla tocante ken por drenta i ken no? Si e ta tuma lugá den fin di siman, lo e caba na un ora razonabel, pa esnan cu asistí por sali den e ministerio cristian e siguiente dia? Si ta bai tin música i bailamentu, nan lo cuadra cu principionan cristian? (2 Corintionan 6:3) Kisas e preguntanan ei no ta fácil pa haci. Pero Proverbionan 22:3 ta siña: “Spiertu ta esun cu a mira e calamidad i a bai na sconde su mes, pero esun inexperto a sigui padilanti i mester sufri e castigu.” Sí, bo por evitá situacionnan peligroso dor di usa bo facultadnan perceptivo.
Dicernimentu den Planea Bo Educacion
11. Con hóbennan por usa nan facultadnan perceptivo ora di planea nan futuro?
11 Bijbel ta bisa cu planea pa futuro ta un cos sabí. (Proverbionan 21:5) Abo i bo mayornan a yega di papia riba bo futuro? Por ta cu bo tin plan di drenta sirbishi di tempu completo como pionero. Di berdad, ningun otro carera cu bo scoge lo no duna bo mas satisfaccion. Si bo ta cultivando un bon custumber di studia, i ta desaroyá bo abilidadnan den e ministerio, bo ta preparando pa e carera excitante aki. Bo a pensa caba con lo bo sostené bo mes den e ministerio? Si den futuro bo dicidí di forma un famia, lo bo por cumpli cu e responsabilidad extra ei? Pa bo yega na decisionnan balansá i realístico tocante cosnan asina, bo mester usa bo facultadnan perceptivo.
12. (a) Con algun famia a dicidí di adaptá na e situacion económico cu ta cambia? (b) Semper ta asina cu si bo busca educacion adicional, bo no por tin e trabou di pionero como meta? Splica.
12 Tin caminda cu ainda bo por siña un ofishi of un profesion miéntras bo ta traha einan. Algun hóben ta siña traha den e negoshi di famia, of cerca un amigu adulto cu tin negoshi. Otro hóbennan ta sigui curso na scol cu lo yuda nan sostené nan mes despues. Caminda cu e opcionnan ei no ta disponibel, i despues di pensa e asuntu bon, mayornan lo por regla pa nan yunan ricibí educacion adicional despues di scol secundario. Planeamentu asina aki pa bo por cumpli cu bo responsabilidadnan como adulto, i mas ainda, pa bo por keda den e sirbishi di pionero riba término largu, no kier men cu bo no ta pone e Reino di Dios promé. (Mateo 6:33) I educacion adicional no kier men cu bo no por traha pionero. Por ehempel, un hóben Testigo tabata kier a traha pionero pa basta tempu caba. Ora el a caba scol secundario, su mayornan, cu tambe ta pionero regular, a regla pa e haña educacion adicional. E tabata por traha pionero bayendo skol, i awor e por haci algu pa e sostené su mes i sigui traha pionero.
13. Con famianan mester calculá e gastu di educacion adicional?
13 Pa loke ta educacion adicional, cada famia tin e derecho i responsabilidad di tuma su propio decision. Si scoge tal educacion bon, e por ta útil. Pero, e por ta un trampa. Si bo tin un educacion asina na mente, kico ta bo meta? Bo kier prepará bo mes pa bo por cumpli cu bo responsabilidadnan como adulto na un moda onorabel? Of bo ta “busca cosnan grandi pa bo mes”? (Jeremías 45:5; 2 Tesalonicensenan 3:10; 1 Timoteo 5:8; 6:9) Kico di sali for di cas pa busca educacion adicional, i biba, por ehempel, na un campus? Si bo tuma Pablo su spiertamentu na cuenta di cu “mal asociacion ta daña custumbernan útil,” un decision asina lo ta sabí? (1 Corintionan 15:33; 2 Timoteo 2:22) Ademas, corda cu “e tempu cu a keda ta reducí.” (1 Corintionan 7:29) Cuantu tempu lo bo dedicá na un educacion asina? Lo e ocupá mayor parti di bo añanan hubenil? Si ta asina, con lo bo aplicá e animacion bíblico pa bo “corda, awor, bo Magnífico Creador den e dianan di bo hubentud”? (Eclesiástes 12:1) Ademas, tumando e cursonan, lo bo sobra suficiente tempu pa actividadnan cristian vital, manera asistencia na reunion, sirbishi di veld i studio personal? (Mateo 24:14; Hebreonan 10:24, 25) Si bo facultadnan perceptivo ta skerpi, nunca lo bo no perde bo metanan spiritual for di bista ora abo i bo mayornan ta planea pa bo futuro.
Mantené Namoracion Onorabel
14. (a) Ki principionan mester guia parehanan cu ta namorá ora nan ta mustra cariño pa otro? (b) Con algun pareha a keda sin mustra dicernimentu den e asuntu aki?
14 Otro área caminda bo tin mester di facultad perceptivo, ta namoracion. Ta masha normal cu bo kier mustra bo cariño pa un hende cu bo ta apreciá. Ta bisto cu e pareha decente di Cantica di Sálomon a intercambiá algun muestra di cariño promé cu nan a casa. (Cantica di Sálomon 1:2; 2:6; 8:5) Awe, kisas algun pareha cu ta namorá tambe por haña cu ta apropiado si nan tene man, sunchi i brasa otro, foral si nan no ta leu di casa. Pero corda: “Esun cu ta confia den su mes curason ta bobo.” (Proverbionan 28:26) Trágicamente, vários pareha no a usa dicernimentu, i nan a pone nan mes den situacionnan peligroso. Muestranan di cariño a bira intenso i descontrolá; actonan impuru a tuma lugá como resultado, i nan a asta escalá pa bira inmoralidad sexual.
15, 16. Ki precaucionnan razonabel parehanan por tuma pa haci sigur cu nan namoracion lo keda onorabel?
15 Si bo ta den namoracion, ta sabí di bo parti si bo evitá di ta bo so cu bo futuro casá den circunstancianan inapropiado. Pues, por ta mihó pa boso gosa di otro su compania den un grupo, of na lugánan público. Algun pareha ta busca un shaperon. Ademas, tene e palabranan di Oséas 4:11 na mente: “Biña i biña dushi ta loke ta kita bon motivacion.” Alcohol por debilitá e bon huicio di un pareha, i haci nan actua na un moda cu nan lo lamentá despues.
16 Proverbionan 13:10 ta bisa: “Cu tribilidad hende ta solamente causa un lucha, pero cerca esnan cu ta consultá cu otro, tin sabiduria.” Sí, “consultá cu otro” i papia tocante con boso lo bai actua. Pone límite na boso muestranan di cariño, respetando otro su sintimentunan i concenshi. (1 Corintionan 13:5; 1 Tesalonicensenan 4:3-7; 1 Pedro 3:16) Na cuminsamentu por ta difícil pa boso papia riba e tema delicado aki. Pero e por evitá pa problema grave desaroyá despues.
Ser Siñá ‘Desde Hubentud Padilanti’
17. Con David a haci Jehova ‘su confiansa desde su hubentud padilanti,’ i kico hóbennan djawe por siña for di esaki?
17 Pa bo evitá e trampanan di Satanas, lo bo tin cu vigilá constantemente, i lo tin biaha cu bo mester mustra hopi curashi. Por ta cu na algun ocasion lo bo tin desacuerdo, no cu bo pareunan so, sino cu henter mundu. David e salmista a bisa den oracion: “Abo ta mi speransa, o Señor Soberano Jehova, mi confiansa desde mi hubentud. O Dios, bo a siña mi desde mi hubentud padilanti, i te cu awor mi ta sigui declará bo obranan maraviyoso.” (Salmo 71:5, 17)c David ta conocí pa su curashi. Pero, na ki tempu el a desaroy’é? Como hóben! Asta promé cu su famoso confrontacion cu Goliat, David a mustra curashi extraordinario cuidando e tounan di su tata—el a mata tantu un leon como un oso. (1 Samuel 17:34-37) Pero David a duna Jehova tur crédito pa e curashi cu el a demostrá. El a yama Jehova “mi confiansa desde mi hubentud.” E abilidad cu David tabatin pa dependé riba Jehova a hacié capas pa enfrentá cualkier prueba. Abo tambe lo descubrí cu si bo dependé riba Jehova, lo e duna bo e curashi i e forsa pa “vence mundu.”—1 Juan 5:4.
18. Ki animacion hóbennan djawe cu ta deboto na Dios ta ricibí?
18 Miles di hóben manera abo a tuma nan posicion cu curashi, i ta sirbi como publicadó bautisá dje bon nobo awor. Nos ta gradicí Dios pa e fe i e curashi cu boso tin! Keda determiná pa scapa for dje corupcion di mundu. (2 Pedro 1:4) Sigui usa bo facultadnan perceptivo cu bo ta entrená usando Bijbel. Esei lo protehá bo di calamidad awor, i finalmente lo sigurá bo salbacion. Sí, manera nos último artículo ta bai mustra, lo bo haci bo bida exitoso.
[Nota]
a Mira e artículo “Hóbennan Sa Puntra . . . Con Mi Por Haci e Berdad di Mi Mes?” den e edicion di Spierta! di 8 di november 1998.
b E artículo “Recreo Social—Gosa di e Beneficionan, Evitá e Trampanan,” den E Toren di Vigilancia na spañó di 15 di augustus 1992, ta contené un abundancia di informacion riba e tema aki.
c Ta parce cu Salmo 71 ta un continuacion di Salmo 70, cu ta ser identificá den su título como un salmo di David.
Preguntanan di Repaso
◻ Con un hóben por entrená su facultadnan perceptivo?
◻ Con un hóben por usa su facultadnan perceptivo ora di asistí na reunionnan social cristian?
◻ Ki factornan bo por tuma na cuenta ora di planea bo educacion?
◻ Con parehanan cu ta namorá por evitá e trampa di inmoralidad sexual?
[Plachi na página 15]
Bo ta entrená bo facultadnan perceptivo dor di siña investigá
[Plachi na página 16]
Un reunion social chikitu ta mas fácil pa supervisá, i e tin ménos chens di bira un paranda descontrolá
[Plachi na página 16]
Mayornan mester yuda nan yunan planea nan educacion
[Plachi na página 17]
Sali cu bo namorado den grupo ta un proteccion