Schaftich sent dee, dee Jehova tru bliewen

1-2. (a) Waut haben eenje Rejierungen jäajen Jehova sien Volkj jedonen, un waut deit sien Volkj dan? (b) Woo kjenn wie schaftich sennen, wan wie uk vefolcht woaren? (Räd uk von daut Bilt oppe väaschte Sied.)

KRAKJT nu es ons Woakj en äwa 30 Lenda veboden ooda nich en aule Stekjen frie. En eenje Lenda haben de huach Aunjestalde onse Breeda un Sestren enjestopt. Waut deeden dee orrajcht? Von Jehova siene Sied deeden dee nuscht orrajcht. Aules, waut dee deeden, wia, de Bibel läsen un studieren, aundre von äaren Gloowen vetalen un no de Toopkomes wanken. Dee haben sikj uk opp kjeene Sied jestalt. Wan dee uk väl Vefoljunk hauden, sent dee Gott oba tru jebläwen. Dee haben jewäsen, daut an nuscht von Jehova aufbrinjen kaun. Un dee sent schaftich, dit to doonen.

² Meist secha hast du Bilda jeseenen von eenje Zeijen, dee soo mootich un brow sent un doabie noch een schaftjet Jesecht haben. Dee sent schaftich, wäajen dee weeten, daut Jehova met an tofräd es, wiels see am tru bliewen (1. Chr. 29:17a). Jesus säd: “Schaftich sent dee, dee wäajens Jerajchtichkjeits haulwen vefolcht woat. . . . Freit junt un siet äwafroo, wiels june Beloonunk em Himmel es groot” (Mat. 5:10-12, NW).

EEN BIESPEL FA ONS

3. Soo aus daut en Aposteljeschicht 4:19-20 sajcht, waut deeden de Apostel ieeschtemma, aus dee vefolcht worden, un wuarom?

³ Onse Breeda un Sestren beläwen krakjt soont aus de Apostel ieeschtemma, aus dee vefolcht worden, wäajen see von Jesus prädijden. De Rechtasch von dän judischen Huagen Rot “vebooden an, jeemols en Jesus sien Nomen to räden”, un daut vebooden dee an emma wada (Apj. 4:18; 5:27-28, 40). Waut deeden de Apostel dan? (Läs Aposteljeschicht 4:19-20.) Dee wisten, daut doa noch een Hechra wia, waut an aunjedeent haud to prädjen un jrintlich Zeichnis to jäwen von Christus (Apj. 10:42). Soo, Petrus un Johanes, dee fa de aundre räden deeden, säden gaunz driest, daut see Gott mea jehorchen wudden aus de Rechtasch, un daut see nich opphieren wudden, von Jesus to räden. Daut wia een bät soo, aus wan see to dee Rechtasch säden: “Woag jie junt to sajen, daut june Jebooten hecha sent aus Gott siene?”

4. Waut fa een Biespel sent de Apostel fa aule true Christen, soo aus daut en Aposteljeschicht 5:27-29 sajcht, un woo kjenn wie dee nodoonen?

⁴ De Apostel sent von don aun een goodet Biespel jewast fa aule true Christen, dee uk sajen: “Wie motten Gott mea jehorchen aus Menschen” (läs Aposteljeschicht 5:27-29). Nodäm daut se de Apostel vekjielt hauden, wäajen see tru wieren, jinjen see ut dän judischen Huagen Rot rut un “freiden sikj, daut see wieren wieet jeacht worden, fa Jesus sienen Nomen Schaund to lieden”, un dee prädijden bloos wieda! (Apj. 5:40-42).

5. Waut fa Froagen mott wie oppem kloaren haben?

⁵ Daut Biespel von de Apostel brinjt eenje Froagen opp. Biejlikj, woo paust dee äare Entscheidunk, Gott mea to jehorchen aus Menschen, met daut toop, wan de Schreft sajcht, wie sellen “de Rejierunk unjadon sennen”? (Reem. 13:1). Un woo kjenn wie “de Rejierunk un dee, dee Jewault äwa an haben . . . jehorchen”, soo aus de Apostel Paulus säd, un doawäajen noch onsen Gott aus hechsten Harscha tru sennen? (Tit. 3:1).

“DE REJIERUNK”

6. (a) Wäa es “de Rejierunk”, wua Reema 13:1 von rät, un waut sent wie dee schuldich to jäwen? (b) Woo es daut met aule menschelje Harscha?

⁶ Läs Reema 13:1. En disen Varsch meent “de Rejierunk” menschelje Harscha, waut Macht un Kontroll äwa aundre haben. Christen motten dise Rejierunk unjadon sennen. De Rejierungen sorjen fa Ordnunk, fieren daut Jesaz ut un eenjemol veteidjen dee soogoa Jehova sien Volkj (Opb. 12:16). Wie sent schuldich, dee Taks to tolen, dee to ferchten un dee de Iea to jäwen, waut dee velangen (Reem. 13:7). Oba dise Rejierungen haben dise Macht bloos, wäajen Jehova daut toolat. Jesus muak dit dietlich, aus de reemischa Harscha Pontius Pilatus am befruach. Aus Pilatus säd, daut hee entscheiden kunn, aus hee Jesus sien Läwen raden wull ooda daut se am dootmuaken, säd Jesus to am: “Du hast äwahaupt kjeene Krauft äwa mie, wan dee die nich von bowen jejäft worden wia” (Joh. 19:11). Soo aus Pilatus siene Macht bejrenst wia, es uk aule Menschen äare Macht en de Rejierunk un en de Politikj bejrenst.

7. En waut fa Stekjen bruck wie de menschelje Harscha nich unjadon sennen, un waut sullen dee weeten?

⁷ Christen sent de menschelje Rejierungen unjadon, soo lang aus daut nich jäajen Gott sien Jesaz jeit. Oba wie kjennen dee nich unjadon sennen, wan dee waut velangen, waut Gott vebeeden deit ooda wan dee waut vebeeden, waut Gott velangt. Toom Biespel, veleicht velangen dee von junge Mana, Jewäaren to nämen un em Kjrich to gonen un to kjamfen.b Ooda dee vebeeden onse Bibel ooda onse Bieekja, waut sikj oppe Bibel stetten, un daut Prädichtwoakj un de Toopkomes. Wan Harscha äare Macht orrajcht brucken, soo aus wan see Christus siene Nofolja vefoljen, dan sent dee veauntwuatlich ver Gott; Jehova sitt dee! (Liera 5:7).

8. Waut es de Unjascheet tweschen “hecha” un “Hechsta”, un wuarom es daut wichtich?

⁸ Daut Wuat “hecha ” meent “bäta, jrata, hecha aunjestalt.” Oba daut meent nich, “daut baste, jratste un daut hechste aunjestalt.” Doatoo jeft daut daut Wuat “hechsten.” Wan von de menschelje Rejierunk uk woat jesajcht, daut dee huach aunjestalt sent, jeft daut oba noch eenen, dee daut hechste aunjestalt es – un daut es de Hechsta. De Bibel nant Jehova Gott vea Mol dän “hechsten Gott” (Dan. 7:18, 22, 25, 27).

DE HECHSTA GOTT

9. Waut sach de Profeet Daniel en eenje Visionen?

⁹ De Profeet Daniel sach en eenje Visionen kloa, daut Jehova de Hechsta wia äwa aule aundre Harscha. Daut ieeschte sach Daniel vea groote Tieren, waut de Weltmacht von siene Tiet un dee doano väastalden. Daut wieren Babel, Medien un Persien, Griechenlaunt, Room un uk de Weltmacht, dee vondoag rejieet – Enjlaunt un Stäts (Dan. 7:1-3, 17). Dan sach Daniel Jehova Gott em Himmel oppem Troon setten (Dan. 7:9-10). Waut dis trua Profeet daut näakjste sach, sull fa de menschelje Harscha vondoag dän Dach eene Woarnunk sennen.

10. Wäm jeft Jehova de Macht, äwa de Ieed to rejieren, un waut wiest daut von am?

¹⁰ Läs Daniel 7:13-14, 27. Gott nemt aule menschelje Harscha de Macht to rejieren wajch un jeft dee daut, dee daut vedeenen un mea Macht haben. Wäm krakjt? “Däm daut no een Maun leet”, Jesus Christus, un “däm hechsten Gott siene heilje”, de 144 000, dee met am toop “opp emma un eewich” rejieren (Dan. 7:18). Daut es kloa, Jehova es de hechsta Gott, wiels bloos hee haft de Macht, soont to doonen.

11. Waut schreef Daniel noch, waut doa wiest, daut Jehova de Hechsta es äwa de Velkja?

¹¹ Daut, waut Daniel en de Vision sach, paust krakjt met daut toop, waut hee aul ea schreef. “Gott em Himmel”, säd Daniel, “stalt eenen Kjennich tosied, un stalt eenen aundren aun”. Un hee schreef uk, “daut de aulahechsta Gott äwa de Velkja un Lenda rejieet. Hee stald däm äwa daut Rikj, wäm hee well” (Dan. 2:19-21; 4:14). Haft daut aul mol ea soont jejäft, daut Jehova haft Harscha raufjesat ooda aunjestalt? Gaunz kloa!

12. Jeff een Biespel, woo Jehova enne Vegonenheit Kjennichs vom Troon raufsad. (See daut Bilt.)

¹² Jehova haft dietlich jewäsen, daut hee de hechste Macht haft äwa “de Rejierunk”. See wie mol dree Biespels. De Farao von Ägipten muak Jehova sien Volkj to Sklowen un stald sikj emma wada doajäajen, dee gonen to loten. Oba Gott muak sien Volkj frie un veseept dän Farao en daut roode Mäa (2. Mo. 14:26-28; Psa. 136:15). De Kjennich Belsazar von Babel muak een Fast un stald sikj “jäajen däm HARN em Himmel”, un hee haft “Jetta von Golt, Selwa, Brons, Iesa, Holt un Steen jeieet” enne Städ Jehova (Dan. 5:22-23). Oba Gott leet disen stolten Maun toschaund gonen. Belsazar wort “en de selwje Nacht noch” dootjemoakt un sien Kjennichrikj en de Meeda un Persa äare Macht jejäft (Dan. 5:28, 30; 6:1). De Kjennich Herodes Agrippa I. von Palestina leet dän Apostel Jakobus dootmoaken un stopt dän Apostel Petrus en un räakjend, dän uk doottomoaken. Oba Jehova hilt Herodes doavon auf, sienen Plon uttofieren. Dan “schluach dän Harn sien Enjel am” un hee storf (Apj. 12:1-5, 21-23).

13. Jeff een Biespel, woo Jehova eene Grupp Harscha jewonn.

¹³ Jehova haft uk jewäsen, daut hee de hechste Macht haft äwa Gruppen von Harscha. Hee kjamft fa de Israeliten, soo daut dee de 31 kanaanitische Kjennichs kunnen venichten, dee sikj toopjestonen hauden, un hee holp dee, een grootet Poat von daut vesproakne Launt entonämen (Jos. 11:4-6, 20; 12:1, 7, 24). Jehova holp de Israeliten uk, dän Kjennich Ben-Hadad gaunz to jewennen un 32 aundre sierische Harscha, dee jäajen Israel kjamften (1. Kjen. 20:1, 26-29).

14-15. (a) Waut säden de Kjennichs Nebukadnezar un Darius äwa Jehova sien Rajcht to harschen? (b) Waut sajcht de Psalmenschriewa äwa Jehova un sien Volkj?

¹⁴ Emma wada haft Jehova jewäsen, daut hee de Hechsta es. Aus de Kjennich Nebukadnezar von Babel met siene Krauft un Harlichkjeit pucht, enne Städ deemootich tootostonen, daut bloos Jehova dise Iea jehieed, leet Gott am onkluak woaren em Kopp. Aus Nebukadnezar wada kluak wort, “lowd [hee] . . . däm Aulahechsten” un stunt daut too un säd: “[Jehova sien] Machtrajcht haft kjeen Enj”. Hee säd noch: “Kjeena kaun dienen Wellen un diene Macht vehinjren” (Dan. 4:27, 30-32). Nodäm aus Daniel aufjeprooft wort, aus hee wudd tru bliewen, un Jehova am von de Leiwheel rad, jeef de Kjennich Darius daut Jeboot, daut aule “Daniel sienen Gott ferchten un ieren sellen. Hee es de Gott, dee doa läft un emma läwen woat; sien Rikj woat nienich een Enj haben, un sien Rajcht to rejieren es eewich” (Dan. 6:8-11, 20-23, 27-28).

¹⁵ De Psalmenschriewa schreef: “De HAR moakt de Velkja äaren Rot to nuscht, un moakt de Menschen äare Plons, daut dee nuscht utrechten”. Dan säd hee: “Jesäajent es daut Volkj, daut Gott aus äaren HARN haft, dee Menschen, dee hee sikj aus sien Oafgoot jewält haft!” (Psa. 33:10, 12). Daut es eene goode Uasoak, wuarom wie Jehova wellen tru bliewen!

DE LATSTA KJRICH

16. Opp waut kjenn wie ons veloten enne “groote Liedenstiet”, un wuarom? (See daut Bilt.)

¹⁶ Nu hab wie jeläst, waut Jehova enne Vegonenheit jedonen haft. Woo woat daut dan wiedagonen? Wie kjennen ons gaunz secha sennen, daut hee siene true Deena enne “groote Liedenstiet”, ooda groote Triebsaul, raden woat, waut boolt kjemt (Mat. 24:21, NW; Dan. 12:1, NW). Hee woat sien Volkj raden, wan Velkja, dee sikj toopstonen, waut Gog von Magog jenant woaren, siene true Deena oppe gaunze Welt woaren met Jewault aunjriepen. Mau rajcht wan mank dise Velkja uk de 193 Velkja von de Veeende Nazionen (UNO) sent, woaren dee jäajen Jehova siene himlische Armee nuscht doonen kjennen! Jehova vesprakjt: “Soo woa ekj wiesen, daut ekj harlich un heilich sie, un woa ver väl Velkja wiesen, wäa ekj sie, un see woaren enseenen, daut ekj de HAR sie” (Hes. 38:14-16, 23; Psa. 46:10).

17. Waut sajcht de Schreft äwa de Kjennichs oppe Ieed verut un äwa dee, dee Jehova tru bliewen?

¹⁷ Wan Gog aunjriepen woat, woat daut to dän Kjrich von Harmagedon fieren, wua Jehova aule “Kjennichs opp de Ieed äwa de gaunze Welt” venichten woat (Opb. 16:14, 16; 19:19-21). Oba “de Opprechtje woaren en daut Launt wonen, un de fromme [ooda true] woaren doabennen bliewen” (Spr. 2:21).

WIE MOTTEN TRU BLIEWEN

18. Waut sent väl Christen aul reed jewast to doonen, un wuarom? (Daniel 3:28).

¹⁸ Fa hundade Joaren haben väl Christen äare Frieheit un soogoa äa Läwen opp Spell jesat, wäajen see Jehova, äaren hechsten Harscha, leewen. Dee Christen sent sikj eenich, Gott tru to bliewen. Dee sent soo aus de dree Hebräa, dee don äaren hechsten Gott tru wieren, waut an utem heeten Hettowen rad (läs Daniel 3:28).

19. No waut woat Jehova sien Volkj rechten, un waut mott wie nu aul doonen?

¹⁹ De Psalmenschriewa David räd doavon, woo wichtich daut es, Gott tru to bliewen: “Du, HAR, best Rechta äwa aule Velkja. Recht mie HAR, doano aus ekj jerajcht un fromm sie” (Psa. 7:9). Un dan schrift hee wieda: “Lot mie derch goot un opprechtich sennen bewoat bliewen, wiels ekj räakjen met die” (Psa. 25:21). Daut baste en ons Läwen es, Jehova tru to bliewen un niemols waut to doonen, wuaderch wie am ontru woaren, endoont waut doa passieet! Dan woa wie daut uk sajen kjennen, waut de Psalmenschriewa schreef: “Schaftich sent dee, dee tru bliewen, … dee en Jehova sien Jesaz waundlen” (Psa. 119:1, NW, Fn).