NKHANI YOPFUNZIRA 13
NYIMBO NA. 4 “Yehova Ndi M’busa Wanga”
Djanja ya Yahova ni ifupilini
“Ko djanja ya Yahova ni ifupi?”—NUM. 11:23.
CHOLINGA
Kuona vomwe tingachite kuti tipitirize kuthemba maninge kuti Yahova adzatipase vomwe tinkudekana pa moyo wathu.
1. Ko Mose adaonesa tani kuti ambathemba Yahova pomwe ambatsogolera Aizirayeli pa kuchoka ku Iguputo?
BUKHU ya Aheberi ifotokoza va wanthu azinji maninge omwe enze na chikhulupiriro kwa ya Yahova. M’bodzi mwa wanthu mwawa ni Mose yemwe wenze na chikhulupiriro chopasa chidwi maninge. (Aheb. 3:2-5; 11:23-25) Iye adaonesa kuti wenze na chikhulupiriro pomwe adatsogolera Aizirayeli pakuchoka ku Iguputo ne kuchita mantha na Farao komasoti masocha yake. Iye adathemba maninge Yahova pomwe ambatsogolera Aizirayeli pa Nyanja Ifuwira komasoti muchipululu. (Aheb. 11:27-29) Mose adathemba maninge Mulungu wake olo kuti Aizirayeli ambakaikira kuti Yahova angakwanise kuwasamalira. Ndipo Mose alibe kukhumudwa ndawa yakuti Yahova adapasa Aizirayeli chakudya na madzi modabwisa. Mwanjira mweyi iwo adakwanisa kukhala na moyo muchipululu mule momwe mwenze mulibe chilichose.a—Eks. 15:22-25; Sal. 78:23-25.
2. Ko ndawa chani Yahova adamubvunza Mose kuti: ‘Ko djanja ya Yahova ni ifupi’? (Numeri 11:21-23)
2 Pa chochitika chinango pomwe padamala gole ibodzi Aizirayeli achoka ku Iguputo, Yahova adawapolomisa kuti awapase nyama. Olo kuti Mose wenze na chikhulupiriro cholimba iye adayamba kukaikira kuti peno Yahova angakwanisedi kuwapasa nyama Aizirayeli. Penze mamidyau yazinji ya Aizirayeli mwakuti muchipululu mwenze mulibe chakudya. Manje ko Yahova adakakwanisa tani kuwapasa nyama wanthu wose mwawale? Pakumudawira Mose, Yahova adamubvunza kuti: ‘Ko djanja ya Yahova ni ifupi?’ (Werengani Numeri 11:21-23.) Mu vesi mweyi mawu yakuti ‘djanja ya Yahova’ yatanthauza mzimu uchena panango kuti mphanvu yake yomwe aiphatisa basa. Mwa mawu yanango Yahova ambamubvunza Mose kuti: ‘Ko iwepo unkuganiza kuti inepano ningakwaniselini kuchita vomwe napolomisa?’
3. Ko ndawa chani ni vodekana kupfunzira vomwe vidachitikira Mose na Aizirayeli?
3 Ko nthawe zinango mudakaikira kale peno Yahova angakwanise kukusamalirani imwepo na banja yanu mwakuthupi? Peno mudaganiza kale mwevi panango ne koma mbvunzo womwe Yahova adachita Mose ungakuthandizeni. Mupfunziro mweino tione kuti ndawa chani Mose na Aizirayeli adakaikira vomwe Yahova ambafuna kuwachitira. Komasoti tione mpfundo za m’Baibolo zomwe zingaingizire chikhulupiriro chathu chakuti djanja ya Yahova ni ifupilini.
PFUNZIRANI NA VOMWE VIDACHITIKIRA MOSE NA AIZIRAYELI
4. Ko nchani chomwe chidachitika pomwe Aizirayeli enze mu chipululu?
4 Ko nkhani mweyi idayamba tani? Ntundu wa Aizirayeli na ‘wanthu azinji’ omwe adatewera Aizirayeli kuchoka ku Iguputo, wenze adamala kale nthawe ikulu maninge ankufamba mu chipululu, kundochokera pomwe adachoka ku Iguputo kuyenda kudziko yopolomisiwa. (Eks. 12:38; Deut. 8:15) Wanthu mwawale omwe enzelini Aizirayeli enze adaneta kudya mana ndipo adayamba kung’ung’udzika, pakumalizira pake Aizirayeli azinji adachitambo chibodzibodzi. (Num. 11:4-6) Wanthu mwawale adayamba kukumbukira vakudya vomwe enze navo ku Iguputo. Mose adayamba kudzibva wopanikizika maninge ndipo adayamba kudzibva kuti ana udindo wakuti awapase nyama. Koma ambadziwalini kuti angaiwone kuponi.—Num. 11:13, 14.
5-6. Ko Aizirayeli adatengera tani maganizo ya wanthu omwe enzelini Aizirayeli ndipo tinkupfunzira chani na vimwevi?
5 Vinkuoneka kuti Aizirayeli adatengerambo kusatembeja kwa wanthu wale omwe enzelini Aizirayeli. Vimwevi vingachitikembo na isepano ntsiku zino. Peno wanthu anango omwe tikhala nawo kawirikawiri atembejalini tingayambe kutengerambo maganizo yawo nkumbakhala osakondwa na vinthu vomwe Yahova atipasa. Tingayambe kumbaganizira vinthu vomwe tenze navo kalekale panango kumbachitira djerasi wanthu anango. Koma tingakhale okondwa maninge tikambapfunzira kukhala okondwa na vomwe tinavo viribe basa momwe vinthu viriri.
6 Aizirayeli ambadekana kukumbukira kuti Yahova wenze adawatsimikizira kuti: Akakafika komwe ankuyenda iwo adzakhale na vinthu vizinji vomwe ankudekana komasoti vinthu vinango vomwe ankuviganiziralini. Vimwevi vidakakwanirisika mu dziko yopolomisiwa osati mu chipululu. Chibodzibodzimbo kwa isepano, m’malo mwakuti timbandoganizira vinthu vomwe tilibe manjeuno, tichadekana kumbaganizira vomwe Yahova watipolomisa kudzatipasa mu dziko inyowani. Kuingizira pamwapa, ni vodekana kumbaganizira malemba ya m’Baibolo yomwe yangaingizire chikhulupiriro chathu chothemba Yahova.
7. Ko ndawa chani tingatsimikizire kuti djanja ya Yahova ni ifupilini?
7 Manje ko ndawa chani Yahova adauza Mose kuti: ‘Djanja yake ni ifupilini?’ Panango Yahova ambafuna kuthandiza Mose kuti aleke kumbandoganizira kukula kwa mphanvu za Yahova. Koma ambaganizire pomwe vomwe iye angakwanise kuchita. Panango kuti olo kuti Aizirayeli enze mu chipululu momwe mwenze mulibe chirichose, Yahova adakakwanisa kuwapasa nyama izinji maninge kuposha yomwe iwo ambaganizira. ‘Na djanja yamphanvu komasoti yothamuka’ Yahova adaonesa mphanvu zake. (Sal. 136:11, 12) Ndipomwapa, tingakhale otsimikiza kuti djanja ya Yahova ingathandize munthu aliyese vilibe basa komwe tiri panango mabvuto yomwe tinkulimbana nayo.—Sal. 138:6, 7.
8. Ko ni machimo yaponi yomwe azinji adachita mu chipululu ndipo tinkupfunzira chani? (Onani pomwe foto.)
8 Yahova adachita vomwe adapolomisa ndipo adawapasa Aizirayeli zinziri zizinji maninge. Koma Aizirayeli alibe kutembeja Yahova pa chodabwisa chimwechi. M’malo mwa vimwevi anango wa iwo adakhala wadyera ndipo iwo adamala ntsiku ibodzi na meya ankuphata zinziri. Yahova adakalipa na ‘wanthu wale omwe enze wadyera’ ndipo adawalanga. (Num. 11:31-34) Chitsanzo mwechi chitichenjeza kuti tichadekana kukhala wosamala kuti tileke kukhala wadyera. Vilibe basa peno ndise wolemera panango wosauka. Koma chinthu choyamba pa moyo wathu chidekana kukhala ‘kuunjika chuma kudzulu.’ Tingachite vimwevi pakukulisa ushamwali wathu na Yahova komasoti Yesu. (Mat. 6:19, 20; Luka 16:9) Mwanjira mweyi tingakhale na chitsimikizo chakuti Yahova adzatipase vose vomwe tinkudekana.
Ko ni makhalidwe yaponi yomwe azinji adayaonesa mu chipululu, ndipo tinkupfunzira chani na vimwevi? (Onani ndime 8)
9. Ko tichadekana kutsimikizira va chani?
9 Ntsiku zino Yahova afuthula pomwe djanja yake kuti athandize wanthu wake. Vimwevi vinkutanthauzalini kuti nthawe zose tidzakhale na kobiri panango chakudya.b Koma tingakhale otsimikizira kuti Yahova adzatisiyelini. Iye adzatipase mphanvu zomwe tinkudekana kuti tikwanise kulimbana na bvuto iriyose. Tichadekana kukhala otsimikiza kuti Yahova adzapfuthule djanja yake ndipo adzatipase vosowa vathu vakuthupi. Naboni tione vochitika viwiri pomwe tingachite vimwevi; (1) pomwe tinkulimbana na bvuto yosowa kobiri (2) na pomwe tinkukonza va tsogolo yathu.
BVUTO YOSOWA KOBIRI
10. Ko ni mabvuto yaponi yomwe tingagumane nayo?
10 Pomwe tinkufika kumapeto chaiko kwa dziko iyi, tigumane na mabvuto yazinji maninge. Dziko inkuipiraipira ndawa ya vandale, nkhondo, matsoka yachilengedwe komasoti miliri. Vimwevi vingabwerese mabvuto yazinji maninge ninge, kuluza basa, kuluza vinthu vomwe munavo panango kuchichimizika kusiya nyumba nkuyenda kukakhala kumalo yanango kuti mukwanise kupitiriza kusamalira banja yanu. Ko nchani chomwe chingakuthandizeni kusalula bwino vochita vomwe vingaonese kuti muthemba djanja Yahova?
11. Ko chani chomwe chingakuthandizeni kulimbana na bvuto yosowa kobiri? (Luka 12:29-31)
11 Chinthu chakuyamba chomwe imwepo mudekana kuchita komasoti chomwe chithandiza maninge ni kumuuza mabvuto yanu yose Yahova. (Miy. 16:3) Kumbirani nzeru kuti mukwanise kusalula bwino vochita komasoti kukhala wodekha kuti muleke kukhala na “nkhawa maninge.” (Werengani Luka 12:29-31.) Pitirizani kupemphera kuti mupitirize kukhala wokondwa na vinthu vomwe munavo. (1 Tim. 6:7, 8) Fufudzani mu vofalisa vathu kuti muone vomwe mungachite kuti mukwanise kulimbana na bvuto yosowa kobiri. Pa saiti ya jw.org pana nkhani zizinji na mavidiyo yomwe yalewa va nkhani mweyi ndipo vimwevi vathandiza kale wanthu azinji maninge.
12. Ko ni mibvunzo iponi yomwe yangathandize munthu kuchita vosalula vabwino pa nkhani ya banja yake?
12 Wanthu anango kuti akwanise kugumana basa, afulukira kutali na banja yawo. Koma pavochitika vizinji iwo azindikira kuti chenzelini chosalula chabwino. Mukanati mwabvuma basa ayi kumbandoganizira va maphindu ya kuthupi yomwe mungagumane, koma mumbaganizire pomwe momwe basa mweyo ingakhunzire uzimu wanu. (Luka 14:28) Ganizirani va mibvunzo aya: ‘Ko nchani chingachitikire banja yangu peno inepano ningakhale kutali? Ko nidzakhale na nthawe yoti nimbagumanike kumisonkhano nthawe zose komasoti mu umboni na abale?’ Peno muna wana, ni vabwino pomwe kudzibvunza kuti: ‘Ko nidzakwanise tani kuthandiza wana wangu kuti “ambatewedze mpfundo za Yahova” niri kutali?’ (Aef. 6:4) Tichadekana kusalula vochita mobverana na momwe Yahova aganizira ndipo ayi kusalula vochita pakutengera vomwe azishamwali wathu panango azibale wathu womwe atumikiralini Yahova aganiza.c Tony, yemwe akhala ku Ásia, adagumana mwayi wabasa uzinji maninge womwe adakatambira kobiri zizinji m’madziko yanango. Koma patsogolo pakuti wapemphera va nkhani mweyi komasoti wakambirana na nkazi wake, iye adasalula kulamba mwayi moyu ndipo adachinja vinthu vinango kuti ambakhale wokondwa na vinthu vochepa vomwe anavo. Ndipo iye adanena kuti: “Nakhala na mwayi wothandiza wanthu azinji maninge kudziwa Yahova ndipo wana wathu akonda maninge chonadi. Banja yathu yapfunzira kuti tikambatewedza mawu yogumanika pa Mateyu 6:33, Yahova adzapitirize kutisamalira.”
KUKONZEKERA VINTHU VAKUTSOGOLO
13. Ko ni vinthu vinango viponi vomwe tingadekane kuchita manjeuno kuti vidzatithandize tikadzakalamba?
13 Kudziwa kwathu Yahova kungayesewe pomwe tikambaganizira momwe moyo wathu udzakhalire tikadzakalamba. Baibolo itilimbikisa kuphata basa kuti tidzakhale navodekana kutsogolo. (Miy. 6:6-11) Peno ni vokwanisika vingakhale bwino kusungako kobiri pang’ono ndawa yakuti ingadzatithandize kutsogolo. (Mla. 7:12) Koma tinkufunalini kuti kobiri chikhale chinthu chodekana maninge pa moyo wathu.
14. Ko lemba ya Aheberi 13:5 itithandiza tani kuti tileke kumbadera nkhawa maninge va tsogolo yathu?
14 Yesu adafotokoza muchitsanzo chake mabvuto yomwe yangabwere ndawa yokonda kobiri m’malo mokhala ‘wodala kwa Mulungu.’ (Luka 12:16-21) Palibe yemwe ankudziwa momwe moyo udzakhalire mangwana. (Miy. 23:4, 5; Yak. 4:13-15) Ninge ateweri wa Yesu tina mabvuto yazinji maninge. Iye adanena kuti: Tichadekana kukhala “wokonzeka kusiya” chuma chathu chose kuti tikhale opfunzira wake. (Luka 14:33) Ndipo ni vimweviletu vomwe vidachitika na Akhrisitu wakuyambirira wa ku Yuda. Iwo adapitiriza kukhala okondwa olo kuti adaluza vinthu vawo. (Aheb. 10:34) Ntsiku zinombo abale azinji waluza basa zawo, katundu wawo ndawa yosangenerera ndale panango kuthandizira chipani chirichose. (Chiv. 13:16, 17) Ko nchani chomwe chidawathandiza kuchita vimwevi? Iwo adaonesa kuthemba maninge mapolomisi ya Yahova. Ndawa Mulungu adati: “Nidzakusiyenilini panango kukutayani olo pang’ono.” (Werengani Aheberi 13:5.) Ndipomwapa, tingachite vomwe tingakwanise kuti vidzatithandize kutsogolo. Koma pa nthawe ibodzibodzi mweyo tichadekana kuthemba kuti Yahova adzatisamalire peno chinthu chinango chosadikhirika chingachitike.
15. Ko azibereki wachikhrisitu achadekana kumbakhala na maganizo yaponi yokhudza wana wawo? (Onani pomwe foto.)
15 Wanthu azinji akhala na maganizo yakuti akhale na wana na cholinga chakuti adzawathandize iwo akadzakalamba. Ndipo azibereki mwawa aona wana wawo ninge “chinthu chomwe chingadzawapase kobiri.” Koma Baibolo ichapfunzisa kuti ni azibereki omwe adekana kusamalira wana. (2 Akor. 12:14) Ni shuwadi kuti azibereki angafunike thandizo pomwe akalamba ndipo wana azinji akhala okondwa kuwathandiza. (1 Tim. 5:4) Koma azibereki womwe athemba Yahova adziwa kuti chimwemwe chaicho chibweralini ndawa yolera wana na chakulinga chakuti adzawathandize akadzakalamba, koma kuti atumikire Yahova.—3 Yoh. 4.
Banja yomwe ithemba Yahova inkuphatisa basa mpfundo za m’Baibolo pakusalula vochita pa banja yawo. (Onani ndime 15)d
16. Ko azibereki angakodzekerese tani mwana wawo vakutsogolo? (Aefeso 4:28)
16 Pakupfunzisa mwana wanu kuona momwe angadzisamalilire, imwepo muchadekana kukhala chitsanzo ndipo muwoneseni kuti muthemba Yahova. Kundoyambira ali mwana muwoneseni ubwino wophata basa. (Miy. 29:21; werengani Aefeso 4:28.) Kuingizira mwapa, mulimbikiseni kuti ambachite khama kushikola. Ni vabwino kufufudza mpfundo za m’Baibolo ndipo nkuphatisa basa vimwevo pakupfunzisa mwana wanu kuti achite vosalula vabwino pa nkhani ya mapfunziro. Cholinga chanu chikulu chidekana kukhala chothandiza mwana wanu kuti ambakwanise kudzisamalira komasoti kuti ambakwanise kugumanika mu umboni nthawe zose. Ndipo peno ni vokwanisika angatumikire ninge mpainiya.
17. Ko tichadekana kutsimikizira va chani?
17 Atumiki okhulupirika wa Yahova angakhale na chitsimikizo chakuti iye ana chifuno chosamalira vosowa vawo vakuthupi. Pomwe tinkufika kumapeto chaiko kwa dziko ya Satana iyi, ndipo pomwe tinkudekana kuthemba maninge Yahova. Viribe basa vomwe vingachitike, tichadekana kukhala na chitsimikizo chakuti Yahova adzaphatise basa mphanvu zake kuti atisamalire. Tinkukaikiralini ne pang’ono kuti djanja yamphanvu komasoti yothamuka ya Yahova idzafupikelini kuti ingakangire kutithandiza.
NYIMBO NA. 150 Bwerani kwa Mulungu Kuti Mupulumuke
a Onani “mibvunzo yochokera kwa owerenga.” Mu Ntsanja ya ulonda ya outubro 2023.
b Onani “mibvunzo yochokera kwa owerenga” mu Nsanja ya Olonda ya 15 Setembro, 2014.
c Onani nkhani yakuti “Simungatumikire Ambuye Awiri.” Mu Nsanja ya Olonda ya 15 Abril, 2014.
d MAWU YOFOTOKOZERA FOTO: Banja ya Mboni inkucheza na mwana wawo yemwe ankuchita utumiki wa nthawe zose womanga Nyumba za Ufumu na mwamuna wake.