NKHANI YOPFUNZIRA 23
NYIMBO NA. 2 ‘Dzina Lanu Ndi Yehova’
Ko dzina ya Yahova ni yodekana tani kwa ise?
‘‘Imwepo ndimwe mboni zangu,’ wanena teno Yahova.’—YES. 43:10.
CHOLINGA
Kuona vomwe tingachite kuti tionese kuti Yahova ni wochena, komasoti kuti vose vomwe Satana adamunenera ni bodza.
1-2. Ko tinkudziwa tani kuti dzina ya Yahova ni yodekana maninge kwa Yesu?
DZINA ya Yahova ni chinthu chodekana maninge kwa Yesu. Yesu ni munthu yemwe ateteza maninge dzina ya Yahova. Ninge momwe tidaonera mu nkhani yapita, Yesu wenze wokonzeka kufa kuti atsimikizire kuti Yahova ni wochena komasoti kuti vose vomwe Ababa wake achita ni vachilungamo. (Maliko 14:36; Aheb. 10:7-9) Patsogolo pa magole 1000, Yesu adzapereke utongi wose kwa Yahova ndawa yakuti iye ankufuna kuti Yahova atambire ulemerero wose. (1 Akor. 15:26-28) Ulemu womwe Yesu apereka pa dzina ya Yahova, uwonesa pomwe kukula kwa chikondi chomwe iye anacho kwa Ababa wake.
2 Yesu adabwera pa dziko yapasi kuti adzayankhule mu dzina ya Ababa wake. (Yoh. 5:43; 12:13) Iye adachitisa kuti dzina ya Yahova idziwike kwa ateweri wake. (Yoh. 17:6, 26) Iye adachita pomwe vodabwisa komasoti adapfunzisa mu dzina ya Ababa wake. (Yoh. 10:25) Yesu adakumbira kuti Yahova anyang’anire wopfunzira wake ndawa ya dzina yake, panango kuti ndawa ya dzina ya Yahova. Ndipo pakunena va opfunzira wake, Yesu adakumbira kwa Yahova kuti: “Ababa anyang’anireni ndawa ya dzina yanu.” (Yoh. 17:11) Vinkuchita kuonekeratu kuti kwa Yesu dzina ya Yahova ni chinthu chodekana maninge kuposha chirichose. Ndipomwapa, ganizirani ivi. Ko munthu anganene tani kuti ni Mkhrisitu peno adziwalini ne aphatisalini basa dzina ya Yahova?
3. Ko tipfunzire chani mu nkhani mweino?
3 Ndawa yakuti ndise Akhrisitu chaiwo, isepano titewedzera Yesu pakuonesa chikondi na ulemu pa dzina ya Yahova. (1 Pet. 2:21) Mupfunziro mweino tione kuti ndawa chani wanthu omwe “alalikira ntontholo wabwino wa Ufumu,” adziwika na dzina ya Yahova. (Mat. 24:14) Ndipo tione pomwe momwe tingaonesere kuti dzina ya Yahova ni yodekana maninge kwa aliyese wa isepano.
“WANTHU WODZIWIKA NA DZINA YAKE”
4. (a) Wandosala pang’ono kubwerera kudzulu, ko Yesu adauza chani opfunzira wake? (b) Ko ni mbvunzo uponi womwe tione manjeuno?
4 Wandosala pang’ono kubwerera kudzulu, Yesu adauza opfunzira wake kuti: “Koma mukadzatambira mzimu uchena, mudzakhale na mphanvu. Ndipo mudzakhale mboni zangu mu Yerusalemu, ku Yudeya kose na ku Samariya, mpakana kumamaliziro ya dziko yapasi.” (Mac. 1:8) Vimwevi vinkutanthauza kuti opfunzira adakalalikira ntontholo wabwino ku madera yose osati ku Yerusalemu kokha. Kuyenda kwa nthawe, wanthu wa makhaindi yose adakakhala na mwayi wokhala opfunzira wa Yesu. (Mat. 28:19, 20) Manje ko imwepo mwabvesesa vomwe Yesu adanena: “Mudzakhale mboni zangu!” Ko opfunzira ambandodekana kukhala mboni za Yesu, panango iwo ambadekana pomwe kudziwa dzina ya Yahova? Msolo 15 wa lemba ya Machitidwe utithandiza kugumana m’dawiro.
5. Ko atumi na akulu ku Yerusalemu adaonesa tani kudekana kwa kudziwa dzina ya Yahova? (Onani pomwe foto.)
5 Mu gole ya 49, Yesu wayenda kale kudzulu. Atumi komasoti akulu adasonkhana ku Yerusalemu kuti awone va wanthu omwe enzelini Ayuda komasoti enze alibe kuchita m’dulidwe vomwe iwo ambadekana kuchita kuti akhale Akhrisitu. Kumapeto kwa nsonkhano muyu, Yakobo m’bale wake wa Yesu adanena kuti: “[Petulo] wafotokoza bwino momwe Mulungu adaganizirira wanthu wa makhaindi yanango kwa nthawe yoyamba, kuti pakati pawo atengepo wanthu wodziwika na dzina yake.” Manje ko Yakobo ambanena va dzina ya mbani? Pakunena vomwe adanena mneneri Amosi, iye adapitiriza kunena kuti: “Nidzachite vimwevi kuti wanthu wosala mwawo afagefage Yahova na ntima wose. Amufagefage na makhaindi yose ya wanthu, wanthu wochemerewa na dzina yangu, wanena teno Yahova.” (Mac. 15:14-18) Opfunzira anyowani mwawa alibe kundopfunzira va Yahova, koma ‘ambadzachemerewa pomwe na dzina yake.’ Vimwevi vinkutanthauza kuti iwo ambadzadziwikisa dzina Yahova kwa wanthu anango nakuti wanthu adzawadziwe na dzina mweyo.
M’magole yoyamba, pa nsonkhano munango wa abale wa m’bungwe yotonga iwo adakwanisa kubvesa kuti Akhrisitu achadekana kukhala wanthu wodziwika na dzina ya Yahova (Onani ndime 5)
6-7. (a) Ko ndawa chani Yesu adabwera pa dziko yapasi? (b) Ko ni nkhani ikulu iponi yomwe iye ambadekana kuchita?
6 Dzina ya Yesu itanthauza kuti: ‘Yahova ni mpulumusi.’ Vimwevi ni vobveka ndawa yakuti Yahova adaphatisa basa Yesu kuti apulumuse omwe ana chikhulupiriro. Yesu adabwera pa dziko yapasi kuti adzapereke moyo wake kwa wanthu. (Mat. 20:28) Pakupereka malipiro ya dipo, Yesu adachitisa kuti wanthu wose akhale na mwayi wopulumuka na kukhala na moyo wosapera.—Yoh. 3:16.
7 Koma ndawa chani wanthu ambadekana kupulumusiwa? Ndawa ya vomwe vidachitika m’munda wa Edeni. Ninge tidaonera mu nkhani yapita ire, banja yoyamba Adamu na Hava adapandukira Yahova. Ndawa ya vimwevi iwo adaluza mwayi wokhala na moyo mpakana kalekale. (Gen. 3:6, 24) Koma Yesu adabwera pa dziko yapasi kuti adzachite chinthu chodekana maninge kuposha kupulumusa wanthu. Satana wenze adanyoza Yahova mu vinthu vizinji maninge. (Gen. 3:4, 5) Ndipomwapa, kupulumusiwa kwa wanthu kwenze kobverana na chinthu chinango chodekana maninge. Kuchenesewa kwa dzina ya Yahova. Yesu wenze woimira Yahova ndipo adachita chifuniro chake munjira ya chilungamo. Ndipomwapa, iye wenze munthu wodekana maninge kuti achenese dzina ya Yahova.
Ko munthu anganene tani kuti ni Mkhrisitu peno adziwalini ne aphatisalini basa dzina ya Yahova?
8. Ko chani chomwe ateweri wose wa Yesu wokhulupirika achadekana kudziwa?
8 Wose womwe ambafuna kukhala ateweri wa Yesu, Ayuda, omwe enzelini Ayuda, ambadekana kudziwa kuti Yahova, Ababa wake wa Yesu ni phata ya chipulumuso chaicho. (Yoh. 17:3) Kuingizira pamwapa, ninge Yesu iwo ambadzadziwika pomwe na dzina ya Yahova. Ndipo iwo ambadekana pomwe kudziwa kudekana kwa kuchenesa dzina mweyi. Chipulumuso chawo chimbathemba vimwevi. (Mac. 2:21, 22) Ndipomwapa, opfunzira ose wa Yesu okhulupirika ambadekana kupfunzira va Yahova komasoti Yesu. Tinkukwanisa kubvesa kuti ndawa chani Yesu adamaliza pemphero yake na mawu yogumanika pa lemba ya Yohani msolo 17 yakuti: “Inepano nachitisa kuti iwo adziwe dzina yanu ndipo nidzapitirize kuwadziwisa dzina mwiyo kuti iwombo ambawonese chikondi ninge chomwe imwepo mudaniwonesa, kuti inembo nikhale wobverana na iwo.”—Yoh. 17:26.
“IMWEPO NDIMWE MBONI ZANGU”
9. Ko tingaonese tani kuti dzina ya Yahova ni yodekana kwa isepano?
9 Vomwe taona mpakana pano, vinkuchita kuwoneseratu kuti ateweri wose wa Yesu achadekana kuchenesa dzina ya Yahova. (Mat. 6:9, 10) Dzina ya Yahova idekana kukhala chinthu chodekana maninge kwa isepano. Isepano tidekana kuonesa vimwevi pa vomwe tichita pa moyo wathu. Manje ko tingachite tani kuti tichenese dzina ya Yahova na kuonesa kuti Satana ni wabodza?
10. Ko ni chiweruzo chiponi chomwe chili nembewe pa lemba ya Yesaya msolo 42 mpakana 44? (Yesaya 43:9; 44:7-9) (Onani pomwe foto.)
10 Pa lemba ya Yesaya 42 mpakana 44, tipfunzira vomwe tingachite kuti tichenese dzina ya Yahova. Misolo mwaya Yahova achemera wanthu kuti aunganidzane pabodzi ninge kuti ali kotongera mirandu ku tiribunali. Iye ankutsutsa wose womwe adzinena kuti ni milungu, nkumbadzitsimikizira kuti ni milungu chaiyo. Yahova ankukumbira pomwe kuti mboni zawo zingene, mkupereka umboni wakuti milungu yawo ilipo. Koma palibe yemwe ankukwanisa kuchita vimwevi.—Werengani Yesaya 43:9; 44:7-9.
Tili ninge tili ku tiribunali ndipo tina mwayi ukulu maninge woperekera umboni pa dzina ya Yahova (Onani ndime 10-11)
11. Ko Yahova ankuyankhula chani kwa wanthu wake pa lemba ya Yesaya 43:10-12?
11 Werengani Yesaya 43:10-12. Pakuyankhula na wanthu wake Yahova wanena kuti: ‘Imwepo ndimwe mboni zangu, . . . ine ndine Mulungu.’ Pamwapo, iye ankuwakumbira kuti iwo adawire bvunzo uyu: ‘Ko alipo Mulungu munango kupatula ine?’ (Yes. 44:8) Ndipomwapa, ni mwayi ukulu maninge kwa isepano kudawira bvunzo moyu. Na mawu yathu komasoti vochita vathu, isepano tipereka umboni wakuti Yahova ni Mulungu chaiye. Dzina yake iri padzulu maninge kuposha dzina iliyose. Momwe tichitira vinthu pa moyo wathu vionesa kuti tikonda Yahova komasoti ndise okhulupirika kwa iye, viribe basa momwe Satana angatidzudzire. Mwanjira mweyi, tina mwayi wothandiza pakuchenesa dzina ya Yahova.
12. Ko polomisi ya pa Yesaya 40:3, 5 idakwanirisika tani?
12 Tikambachenesa dzina ya Yahova, tikhala kuti tinkutewedzera Yesu Khrisitu. Mu ulosi unango, Yesaya adanena kuti munthu munango ‘adzakonze njira ya Yahova.’ (Yes. 40:3) Ko vimwevi vidakwanisika tani? Yohani m’batizi adakonzera njira Yesu yemwe ambabwera mu dzina ya Yahova na kuyankhula mu dzina ya Yahova. (Mat. 3:3; Maliko 1:2-4; Luka 3:3-6) Yesaya adalosera pomwe kuti: ‘Ulemerero wa Yahova udzaonekere.’ (Yes. 40:5) Ko vimwevi vidakwanirisika tani? Pomwe Yesu adabwera pa dziko yapasi, iye adayimira Yahova mwaungwiro nkundokhala ninge ni Yahova chaiye yemwe wenze adabwera pa dziko yapasi.—Yoh. 12:45.
13. Ko tingamutewedzere tani Yesu?
13 Ninge Yesu, isepano ndise mboni zomwe ziteteza dzina ya Yahova. Isepano tidziwika na dzina mweyi ndipo tiyankhula vinthu vose vabwino vomwe iye achita. Koma kuti tikhale mboni zabwino, tichadekanalini kuleka kuyankhula vose vomwe Yesu adachita kuti achenese dzina ya Yahova. (Mac. 1:8) Yesu adakhala mboni ya Yahova ndipo adaikhira khama pakuteteza dzina ya Yahova. Isepanombo, titewedzera chitsanzo chake. (Chiv. 1:5) Ko nchani pomwe chomwe tichadekana kuchita kuti tionese kuti dzina Yahova ni yodekana kwa isepano?
KO TIONESA TANI KUTI DZINA YA YAHOVA NI YODEKANA KWA ISEPANO?
14. Ko tibva tani tikabva va dzina ya Yahova pa Salimo 105:3?
14 Isepano timekera dzina ya Yahova. (Werengani Salimo 105:3.) Yahova akhala wokondwa maninge tikambaonesa kuti tinkumekera dzina yake. (Yer. 9:23, 24; 1 Akor. 1:31; 2 Akor. 10:17) Kwa isepano, ni mwayi ukulu maninge ‘kupereka ulemerero pa dzina ya Yahova’ na kuteteza mbiri yake. Tidekanalini kukhala na manyazi kuuza anzathu wakubasa, kushikola na wanthu womwe tikhala nawo pafupi kuti ndise Mboni za Yahova. Satana ankufuna kuti isepano tileke kumbauza wanthu anango va dzina ya Yahova. (Yer. 11:21; Chiv. 12:17) Shuwadi, Satana komasoti wose womwe afalisa mabodza ankufuna kuti isepano tiyebwe va dzina ya Yahova. (Yer. 23:26, 27) Koma ndawa ya chikondi chathu pa dzina ya Yahova, isepano tipitiriza kumulemekeza ‘ntsiku iriyose.’—Sal. 5:11; 89:16.
15. Ko kuchemerera pa dzina ya Yahova kutanthauza chani?
15 Isepano tipitiriza kuchemera pa dzina ya Yahova. (Yow. 2:32; Aro. 10:13, 14) Kuchemera pa dzina ya Yahova, kuphatanidza vinthu vizinji maninge kuposha kundoidziwa na kuiphatisa basa. Isepano tinkudziwa momwe Mulungu aliri, timuthemba iye komasoti tifaga thandizo na malangizo yake. (Sal. 20:7; 99:6; 116:4; 145:18) Ndipo tiyankhula pomwe va dzina yake na makhalidwe yake kwa wanthu anango, na kuthandiza wanthu kuti achinje vinthu pa moyo wawo kuti akondwerese Mulungu nakuti adzapulumuke.—Yes. 12:4; Mac. 2:21, 38.
16. Ko tingaonese tani kuti Satana ni wabodza?
16 Ndise wokonzeka kudzudziwa ndawa ya dzina ya Yahova. (Yak. 5:10, 11) Tikambagumana na mabvuto, koma kumbapitiriza kukhala wokhulupirika kwa Yahova, tionesa kuti Satana ni wabodza. Mu nthawe ya Yobu, Satana adanena ivi pakunenera wale womwe atumikira Yahova: ‘Munthu angapereke chirichose chomwe anacho kuti apulumuse moyo wake.’ (Yobu 2:4) Satana adabvekesa kuti munthu angandotumikira Yahova pomwe vinthu viri bwino, koma akambalimbana na mabvuto, angakwaniselini kupitiriza. Yobu adaonesa kuti imweyi ni bodza. Isembo tina mwayi wowonesa kuti viribe basa vomwe Satana angatichite, koma tidzamusiyelini Yahova. Tingatsimikizire na ntima wose kuti Yahova adzapitirize kutisamalira na kutinyang’anira ndawa ya dzina yake.—Yoh. 17:11.
17. Mobverana na lemba ya 1 Petulo 2:12 ni njira inango iponi ya momwe tingalemekezere dzina ya Yahova?
17 Ise tilemekeza dzina ya Yahova. (Miy. 30:9; Yer. 7:8-11) Ndawa yakuti tiyimira Yahova komasoti tidziwika na dzina yake, vochita vathu vingamulemekeze panango kumunyozesa. (Werengani 1 Petulo 2:12.) Ndipomwapa, tidekana kuchita vose vomwe tingakwanise kuti tilemekeze Yahova, pa vomwe tingayankhule na kuchita. Mwanjira mweyi, olo kuti tilibe ungwiro tingakwanise kulemekeza dzina ya Yahova.
18. Ko ni njira inango iponi ya momwe tingaonesere kuti dzina Yahova ni yodekana kwa isepano? (Onani pomwe mawu ya m’nyantsi.)
18 Isepano tidera nkhawa maninge va dzina ya Yahova kuposha vomwe wanthu anango angaganize kwa isepano. (Sal. 138:2) Ndawa chani? Tikambachita vinthu vomwe vikondweresa Yahova, wanthu azinji akondwalini ndipo ayamba kutiyankhulira vinthu voipa.a Onani vomwe vidachitika na Yesu. Iye wenze wokonzeka kubonera na kufa pa impfa yochitisa manyazi, ninge chigananga kuti alemekeze dzina ya Yahova. Yesu alibe ‘kuikhira nzeru vochitisa manyazi’ mwevi mwakuti alibe kuikhira nzeru vinthu vomwe wanthu anango angaganize kwa iye. (Aheb. 12:2-4) Cholinga chake chenze kuchita chifuniro cha Yahova.—Mat. 26:39.
19. Ko mudzibva tani ndawa yodziwika na dzina ya Yahova, ndipo ndawa chani?
19 Isepano timekera maninge dzina ya Yahova ndipo tiona kuti ni mwayi ukulu maninge kudziwika kuti Mboni za Yahova. Ndise wokonzeka kutsutsiwa na kunyozewa na wanthu. Kwa isepano dzina ya Yahova ni yodekana maninge koposha momwe wanthu ationera. Ndipomwapa, viribe basa vomwe Satana angachite kuti atilambize. Koma ndise wotsimikiza kupitiriza kulemekeza dzina ya Yahova. Tikachita vimwevi ninge Yesu, tidzakwanise kuonesa kuti dzina ya Yahova ni yodekana maninge kwa isepano kuposha chinthu chirichose.
NYIMBO NA. 10 Tamandani Yehova Mulungu Wathu
a Olo munthu wokhulupirika Yobu, adayamba kushupika mu ntima ndawa ya maganizo ya amuna atatu wale omwe adayamba kumuyimba mulandu kuti ankugumana na mabvuto ndawa yakuti wachita vinthu vinango vophonyeka. Pakuyamba, pomwe iye adaluza wana wake komasoti vose vomwe wenze navo, ‘Yobu alibe kuchimwa panango kuimba Mulungu mulandu kuti wachita vinthu voipa.’ (Yobu 1:22; 2:10) Koma pomwe Yobu adaimbiwa mulandu kuti wachita vinthu voipa, iye adayamba kudziteteza pakuyankhula ‘mawu mosaganiza bwino.’ Iye adaikhira nzeru maninge pakufuna kuteteza mbiri yake m’malo mwakuchenesa dzina ya Yahova.—Yobu 6:3; 13:4, 5; 32:2; 34:5.