NKHANI YOPFUNZIRA 40
Khalani ninge Petulo, ayi kufoka
‘Futukani kwa ine Ambuya ndawa ndine munthu wochimwa.’—LUKA 5:8.
NYIMBO NA. 38 Mulungu Adzakulimbitsa
VOMWE TIPFUNZIREa
1. Ko Petulo adabva tani pomwe Yesu adamuthandiza modabwisa kuphata ntsomba zizinji?
PETULO adachezera usiku wose kuteya marede koma alibe kuphata ne ntsomba ibodzi. Iye adakhala wodabwa pomwe Yesu adanena kuti: ‘Yendani pakati pa nyanza ndipo thusani marede yanu pamwaapo.’ (Luka 5:4) Petulo ambatsimikizalini kuti angaphate ntsomba, podiya venze teno iye adachita vomwe Yesu adamuuza. Pomwe adathusa marede iwo adaphata ntsomba zizinji manige mpakana marede nkuyamba kung’ambika. Pomwe adabvesa kuti chenze chodabwisa, Petulo na anzake ‘adakhala odabwa’. Pamwapo Petulo adati: ‘Futukani kwa ine Ambuya ndawa ndine munthu wochimwa.’ (Luka 5:6-9) Vinkuoneka kuti Petulo ambaganiza kuti ni wosayenera kukhala pafupi na Yesu.
2. Ndawa chani ni vodekana kupfunzira va chitsanzo cha Petulo?
2 Petulo wenze na lazawu, iye wenzedi ‘munthu wochimwa.’ Ndipo Baibolo iwonesa kuti nthawe zinango adayankhula na kuchita vinthu vomwe patsogolo pake adadzilinga. Ko mudadzibvakokale tene ninge Petulo? Ko pa na vinthu vomwe imwepo munkufunisisa kuchinja pa moyo wanu panango kulimbana na chofoka chomwe mwakhala nacho kwa nthawe itali? Peno nteno, kupfunzira chitsanzo cha Petulo kungatithandize kuti tileke kufoka. Ndawa chani? Ganizirani ivi: Yahova adakafuna, vophonya va Petulo adakabvumalini kuti vinembewe m’Baibolo. Koma ivo vidanembewa m’Baibolo na chakulinga chakuti tipfunzirepo kanthu. (2 Tim. 3:16, 17) Kupfunzira va munthu moyu yemwe wenze wofoka ndipo ambabva ninge timbverambo vitithandiza kudziwa kuti Yahova adikhiralini kuti timbachite vinthu mosaphonyesa. Chomwe Yahova ankufuna ni chakuti tileke kufoka nakuti tipitirize kuyesesa podiya kuti ndise wanthu tilibe ungwiro.
3. Ndawa chani tichadekanalini kufoka?
3 Ndawa chani ni vofunika kwa isepano kuti tiyesese kupirira? Pa na mawu yanango yomwe yachati: Kutherena kawirikawiri kuchachitisa kuti uchidziwe bwino chinthu chomwe unkupfunzira. Mwakulinganiza, woyimba nyimbo atherena kwa magole yazinji mpaka kufika povidziwa bwino voimbira. Pa nthawe yose mweyi iye aphonya maulendo yazinji, koma akapitiriza kutherena mosakayika akwanisa kuyimba. Podiya kuti iye adziwe kuyimba na choyimbira bwinobwino, nthawe zinango ambaphonyese basi. Olo viri tene alekalini kuyimba, iye apitiriza kutherena kuti akwanise kumbayimba bwino. Nchibodzibodzimbo, olo kuti tagonjesa chofoka chinango vingachitike kuti tingachibwerezerepomwe, olo viri tene tipitiriza kuyesesa kuti tikonzepomwe. Tose isepano tiyankhula panango kuchita vinthu vomwe patsogolo pake tingadzilinge. Koma chodekana ni kuleka kufoka ndawa mwanjira mweyi Yahova adzatithandize kuyesesa nthawe zose kuchinja. (1 Pet. 5:10) Naboni manje tione chitsanzo cha kupirira cha Petulo. Chifundo chomwe Yesu adaonesa kwa Petulo olo kuti ambaphonyesa vinthu, chingatithandize kupitiriza kutumikira Yahova.
MABVUTO NA MADALISO YA PETULO
Ko imwepo mudakachita chani mudakauziwa kuti mukhale nteweri wa Yesu ninge Petulo? (Onani ndime 4)
4. Ko Petulo ambadzibva tani ndipo Yesu adamulimbikisa tani? (Luka 5:5-10)
4 Baibolo inenalini kuti ndawa chani Petulo ambadziona kuti ni ‘munthu wochimwa’ olo va chimo yomwe ambatanthauza. (Werengani Luka 5:5-10.) Panango iye wenze adaphonyesa vinthu va siriyasi. Yesu adazindikira kuti Petulo wenze na mantha panango ndawa yakuti iye ambadziona wosayenera. Koma Yesu ambadziwa kuti Petulo adakapitiriza kukhala wokhulupirika, mokoma moyo Yesu adauza Petulo kuti ‘aleke kuchita mantha.’ Mawu mwaya yambaonesa kuti Yesu ambamuthemba Petulo ndipo vimwevi vidachinja moyo wake. Petulo na m’bale wake Adireya adadzasiya patsogolo pake bizi yawo ya ntsomba ndipo adayamba kufamba na Yesu pa utumiki wake, ndawa ya vimwevi iwo adatambira madaliso yazinji ya Yahova.—Maliko 1:16-18.
5. Ko Petulo adatambira madaliso yaponi ndawa ya kumalisa mantha yake na kubvuma kukhala nteweri wa Yesu?
5 Ninge wopfunzira wa Yesu, Petulo adakhala na moyo wokomedza maninge. Iye adawona Yesu ankupolesa wodwala, kuthamangisa viwanda, mpakana kumukisa wakufa.b (Mat. 8:14-17; Maliko 5:37, 41, 42) Petulo adawonapomwe masomphenya ya Yesu ninge Mpfumu ya Ufumu wa Mulungu, ndipo vimwevi vidakhudza maninge moyo wake. (Maliko 9:1-8; 2 Pet. 1:16-18) Petulo adawona vinthu vizinji mwakuti sembe wenzelini wopfunzira wa Yesu adakavionalini. Mosakayika iye ambakhala wokondwa ndawa yakuti adamalisa maganizo yophonyeka na kukhala na mwayi wotambira madaliso yazinji teneuyu.
6. Ko Petulo adamalisa mabvuto yake mwakankulumize? Fotokozani.
6 Olo kuti adabva na kuona vinthu vizinji pomwe wenze na Yesu, Petulo ambalimbana na vofoka vake. Onani vitsanzo vinango. Pomwe Yesu adati ankufunika kuti abonere na kufa kuti akwanirise maulosi ya m’Baibolo, Petulo adauza Yesu kuti vimwevi vichitikelini. (Maliko 8:31-33) Maulendo yazinji Petulo na atumi anango adagegedzana pakufuna kudziwa kuti nkulu wenze mbani pakati pawo. (Maliko 9:33, 34) Usiku Yesu akanati wafa, Petulo adaganiza mophonyeka ndipo adagwata dzitu ya munthu. (Yoh. 18:10) Usiku ubodzibodzi moule, mosaganiza bwino adalamba maulendo yatatu kuti wenzelini wopfunzira wa Yesu. (Maliko 14:66-72) Vimwevi vidachitisa kuti Petulo alire maninge.—Mat. 26:75.
7. Pambuyo pakuti Yesu wamukisiwa, ko ni mwayi uponi womwe Petulo adapasiwa?
7 Ndawa ya vimwevi Petulo vidamuwawa maninge. Koma Yesu alibe kumusiya ndipo pomwe iye adamukisiwa adapasa Petulo mwayi woonesa chikondi chake kwa iye. Yesu adamupasa utumiki unango unyowani Petulo wakubusa na kusamalira nkhosa zake. (Yoh. 21:15-17) Petulo adachita ndendende momwe Yesu adamukumbirira. Petulo wenze ku Yerusalemu pa ntsiku ya Pentekosite ndipo wenze m’bodzi mwa woyamba omwe adadzodzewa na mzimu uchena.
8. Ko nchani chomwe Petulo adaphonyesa pomwe wenze ku Antiokeya?
8 Olo pa nthawe yomwe iye wenze wodzodzewa, Petulo ambadekana kulimbana na vofoka vake. Mu gole ya 36 Yesu wayendakale kudzulu, Mulungu adatumiza Petulo kwa Koneliyo yemwe wenzelini Muyuda, kumoko Mulungu adadzodza Koneliyo. Kuchokera mwapo Koneliyo adadzodzewa na mzimu uchena ndipo vidaonekeratu kuti ‘Mulungu alibe tsankho,’ vomwe vinkuoneseratu kuti wale omwe wenzelini Ayuda angakhalembo mu mpingu Wachikhrisitu. (Mac. 10:34, 44, 45) Pambuyo pa vimwevi Petulo adayamba kudya pabodzi na wanthu wamakhaindi yanango, chinthu chomwe wenze akalibe wachitako pa moyo wake. (Agal. 2:12) Koma Akhrisitu anango wachiyuda enze na maganizo yakuti Ayuda na wanthu wamakhaindi yanango achadekalini kudyera pabodzi. Akhrisitu anango omwe ambakumbuka tene pomwe adayenda ku Antiyokeya adaleka kudya na wanthu wamakhaindi yanango ndawa yakuti ambagopa kukhumudwisa Ayuda anzawo. Mtumi Paulo adaona kuti mtumi Petulo wayamba kukhala na tsankho ndipo adamutsumuliratu pa gulu ya wanthu. (Agal. 2:13, 14) Podiya kuti ambaphonyesa, Petulo alibe kufoka adapitiriza kuyesesa kuchinja.
NCHANI CHIDATHANDIZA PETULO KUTI APIRIRE?
9. Ko lemba ya Yohane 6:68, 69 inkuwonesa tani kuti Petulo wenze wokhulupirika?
9 Petulo wenze wokhulupirika, iye alibe kubvuma kuti chilichose panango munthu amuletse kukhala nteweri wa Yesu. Mwakulinganiza, ulendo unango adawonesa kukhulupirika kwake pomwe opfunzira anango alibe kubvesa vomwe Yesu adalewa. (Werengani Yohane 6:68, 69.) Azinji omwe ambatewera Yesu adaleka kumutewera ndipo alibe kudikhira kuti Yesu awatanthauzire bwinobwino. Koma Petulo alibe kuchita vimwevi ndipo wenze wokhulupirika ndipo adanena kuti, ‘Yesu yekha ndiye a na mawu yomwe yangapulumuse moyo wake.’
Ko chikondi chomwe Yesu wenze nacho kwa Petulo chinkukulimbikisani tani imwepo? (Onani ndime 10)
10. Ko Yesu adawonesa tani kuti ambamuthemba Petulo? (Onani pomwe foto.)
10 Yesu alibe kumusiya Petulo ndipo pa ntsiku yomaliza ya moyo wake pano pa dziko Yesu ambadziwa kuti Petulo na atumi anango adzamuthawe. Olo nteno Yesu adauza Petulo kuti adzapitirize kukhala wokhulupirika. (Luka 22:31, 32) Yesu ambadziwa kuti ‘mzimu ni wofunisisa koma thupi ni yofoka.’ (Maliko 14:38) Ndipomwapa Yesu alibe kusiya kukonda Petulo, podiya pambuyo pakuti Petulo walamba Yesu maulendo yatatu kuti ankumudziwalini. Pambuyo pakuti Yesu wamukisiwa adawonekera kwa Petulo pomwe iye wenze yekha. (Maliko 16:7; Luka 24:34; 1 Akor. 15:5) Vimwevi vidamulimbikisa maninge Petulo pomwe wenze wokwinyilira maninge na vomwe adachita.
11. Ko Yesu adamutsimikizira tani Petulo kuti Yahova adzamusamalire?
11 Yesu adamutsimikizira Petulo kuti Yahova adzamusamalire. Pambuyo pakuti Yesu wamukisiwa adachitisa Petulo na atumi anango kuti aphepomwe ntsomba zizinji modabwisa. (Yoh. 21:4-6) Mosakayika chodabwisa mwechi chidachitisapomwe kuti Petulo abvesese kuti Yahova angamupase mosashupa vinthu vakuthupi vomwe iye angadekana. Panango Petulo adakumbukira mawu ya Yesu yomwe iye adanena kuti: Yahova adzasamalire ose omwe ‘aikha Ufumu wa Mulungu pa malo yoyamba.’ (Mat. 6:33) Vose vimwevi vidathandiza Petulo kuti ambayikhe basa ya kulalikira pa malo ya kuyamba osati pa bizi yake ya ntsomba. Iye wenze wolimba moyo ndipo adalalikira mu Pentekosite 33 Yesu wayenda kale kudzulu. Adathandiza wanthu mamidyau yazinji kubvuma ntontholo wabwino. (Mac. 2:14, 37-41) Patsogolo pake adathandiza Asamariya na wanthu wa makhaindi yanango. (Mac. 8:14-17; 10:44-48) Mosakayika, Yahova adaphatisa basa Petulo modabwisa kuti adathandize wanthu wa makhaindi yose kukhala Akhrisitu.
KO TAPFUNZIRA CHANI KWA PETULO?
12. Ko chitsanzo cha Petulo chingatilimbikise tani peno tinkulimbana na bvuto kwa magole yazinji?
12 Yahova angatithandize kupirira. Ni shuwadi kuti nthawe zizinji ni voshupa kupitiriza kuchita vinthu vabwino makamaka tikakhala kuti tinkulimbana na bvuto kwa nthawe itali. Nthawe zinango mabvuto yathu yangakhale yoshupa maninge kuposha yomwe Petulo adagumana nayo. Koma Yahova angatipase mphanvu zomwe tichadekana kuti tileke kufoka. (Sal. 94:17-19) Mwakulinganiza, onani moyo wa m’bale munango yemwe akanati wapfunzira chonadi wenze na chizolowezi cha kugonana amuna okhaokha kwa magole yazinji. Iye adachinjiratu moyo wake ndipo adayamba kuphatisa basa vomwe Baibolo ichapfunzisa. Olo viri tene iye nthawe zizinji achadekana kulimbana na maganizo yoipa. Koma nchani chomwe chimuthandiza kupirira? Iye adanena kuti: “Yahova anilimbisa na mzimu uchena . . . , Inepano napfunzira kuti nivokwanisika kupitiriza kufamba mu njira ya chonadi . . . Yahova apitiriza kunilimbisa na kuniphatisa basa olo kuti niphonyesa vinthu.”
Horst Henschel adayamba utumiki wake ninge mpainiya wokhazikika pa 1 Janeiro 1950. Ko imwepo munkuganiza kuti iye adadzilinga ndawa ya kutumikira Yahova? (Onani ndime 13, 15)d
13. Ko tingatewedzere tani chitsanzo cha Petulo? (Machitidwe 4:13, 29, 31 (Onani pomwe foto.)
13 Ninge momwe taonera, nthawe inango Petulo adaphonyesa vinthu ndawa yogopa wanthu. Koma Petulo adapemphera kwa Yahova kuti amupase mphanvu ndipo adakwanisa kuchita vinthu molimba ntima. (Werengani Machitidwe 4:13, 29, 31.) Isepanombo tingakwanise kumalisa mantha yathu. Onani vomwe vidachitikira Horst, m’bale wachilumbwa yemwe adakhala ku Alemanha pa nkhondo yachiwiri ya pa dziko yose. Maulendo yazinji iye adagonja pa viyeso ku shikola pa kulemekeza dziko yawo pa kunena kuti: “Viva Hitler!” Pomwe Horst adafotokozera azibereki wake, iwo alibe kumukalipira koma adapemphera naye pabodzi kukumbira kuti Yahova amuthandize kukhala wolimba ntima. Na thandizo ya azibereki wake pabodzi na kuthemba Yahova Horst adakwanisa kukhala na mphanvu zomwe ambadekana kuti apitirize kukhala wosagunduzika. Patsogolo pake iye adanena kuti: “Yahova alibe kunisiya.”c
14. Ko abusa wa chikondi angathandize tani omwe ni wofoka?
14 Yahova na Yesu adzatisiyelini isepano. Pambuyo pakuti Petulo wamulamba Yesu iye ambadekana kusalula chinthu chodekana maninge. Ko iye adakasalula kusiya kukhala nteweri wa Yesu panango adakapitiriza kupirira? Yesu adamugwigwirira Yahova kuti chikhulupiriro cha Petulo chileke kufoka ndipo Yesu adamuuza Petulo kuti adamupempherera kwa Yahova ndipo adamuonesa kuti iye angakwanisepomwe kulimbisa azibale wake. (Luka 22:31, 32) Mosakayika Petulo ambadzibva wolimba akakumbukira vomwe Yesu adalewa. Nchibodzibodzimbo tikakhala kuti tinkusalula chinthu chodekana maninge pa moyo wathu, Yahova adzatithandize kupitiriza kukhala wokhulupirika. Iye angachite vimwevi pa kuphatisa basa abusa wachikondi. (Aef. 4:8, 11) M’bale munango dzina yake Paul yemwe wakhala ankutumikira ninge nkulu kwa magole yazinji ayesesa kuchita vimwevi. Peno munthu ankuganizira vofoka iye amuthandiza kuganizira momwe Yahova adamupfunzisira chonadi. Pamwapo iye akumbukira kuti chikondi chokhulupirika cha Yahova chidzachitiselini kuti Yahova amulekelere kuti afoke. Paul adati: “Ine nawona abale azinji wokhumudwa omwe na thandizo ya Yahova ankukwanisa kupirira.”
15. Ko chitsanzo cha Petulo na Horst chinkuonesa tani kuti tichadekana kuthemba mawu ya pa Mateyu 6:33?
15 Ninge momwe Yahova adasamalilira Petulo na atumi anango mwakuthupi iye adzatisamalirembo tikambayikha Ufumu wa Mulungu pa malo ya kuyamba. (Mat. 6:33) Horst yemwe tamutomola pa kuyamba, adayamba kuganizira vochita upainiya pambuyo pa nkhondo yachiwiri ya pa dziko yose. Koma iye wenze wosauka maninge, iye ambaganiza kuti akwaniselini kupitiriza kukhala mpainiya wokhazikika. Ko iye adachita chani? Iye adatsimikiza kuona peno Yahova angamusamaliredi. Pomwe ambachezerewa na wonyang’anira dera iye adaphata basa kwa sondo yose. Kumala kwa sondo mweire iye adadabwa pomwe wonyang’anira dera adamupasa envelope yomwe yenze na kobiri yomwe idachoka kwa m’bale munango yemwe ambamudziwalini. Zenze kobiri zizinji zakuti zingakwanise kumuthandizira ninge mpainiya kwa minyezi yazinji. Mphaso mweyi idachitisa Host kuwona kuti Yahova akwanise kumusamalira. Ndipo iye kwa moyo wake wose wakhala ankuyikha Ufumu wa Mulungu pa malo ya kuyamba.—Mal. 3:10.
16. Ndawa chani tichadekana kupfunzira va Petulo na vomwe iye adanemba m’makalata yake?
16 Vinkuwoneseratu kuti Petulo adakhala wokondwa maninge ndawa yakuti Yesu alibe kumusiya, ninge momwe iye adakumbirira nthawe inango. Yesu adapitiriza kupfunzisa Petulo kuti apitirize kukhala mtumi wokhulupirika ndipo ni chitsanzo chabwino maninge kwa Akhrisitu. Isepanombo tingapfunzire vizinji maninge pa vomwe Petulo adapfunzisiwa. Iye chaiye adanemba vinthu vomwe tingapfunzire pa makalata yake yawiri yomwe adanembera Akhrisitu woyambirira yomwe yagumanika m’Baibolo manjeuno. Mu nkhani inkubwera tidzaone vinthu vinango vomwe tinkupfunzira m’makalata mwaya na momwe tingaviphatisire basa manjeuno.
NYIMBO NA. 126 Khalani Maso, Limbani M’chikhulupiriro, Khalani Amphanvu
a Abale azinji alimbana na vofoka, nkhani mweyi yanemberewa kuti iwawonese momwe angamalisire vofoka vimwevi na momwe angapilirire ninge atumiki okhulupirika wa Yahova.
b Malemba yazinji munkhani mweyi ni ntontholo wabwino wa Maliko. Vinkuoneka kuti iye adanemba mawu yomwe adayabva kwa Petulo yemwe wenzepo pa vochitika vose vimwevi.
c Onani mbiri ya moyo ya Horst Henschel, yakuti: “Motivado pela realidade da minha familia,” mu Galamukani! ya 22 Fevereiro 1998.
d MAWU YOFOTOKOZERA MAFOTO: Ninge momwe yankuonesera mafoto mwaya, azibereki wa Horst Henschel adapemphera naye pabodzi ndipo adamuthandiza kupitiriza kulimbisa chosalula chake cha kukhala wolimba.