No Eniwan Savve Waka for Tufala Boss
“No eniwan savve waka for tufala boss. . . Iufala no savve worshipim God and long semtaem busy for kasem staka selen.”—MATT. 6:24.
1-3. (a) Wanem problem nao staka famili kasem saed long selen, and wanem nao samfala duim? (Lukim piksa long start bilong study.) (b) Taem dadi or mami tingting for lusim famili, wanem nao olketa savve warim?
TAEM hasband bilong Marilyn, James, kam bak from waka evriday hem savve taed fogud.a Selen wea hem kasem hem fitim for peim nomoa olketa samting wea famili needim evriday. Marilyn laek helpem hasband bilong hem and laekem boy bilong tufala, Jimmy, for garem samfala naes samting olsem olketa skulfren bilong hem. Hem laek helpem relative bilong olketa, and tu for keepim samfala selen for future. Staka fren bilong hem muv long nara kantri for waka, mekem olketa savve kasem staka selen. Bat taem Marilyn tingting for duim sem samting and lusim famili bilong hem, hem no savve nao wanem for duim. Why nao olsem?
2 Marilyn barava wari taem hem tingim wanem nao bae happen long famili bilong hem sapos hem go. Famili bilong hem savve worshipim Jehovah tugeta. Hem ting raonem, hao nao bae olketa gohed duim datwan sapos hem stap farawe? Bat hem tingim tu olketa narawan wea lusim famili for go waka long nara kantri, luk olsem famili bilong olketa gohed worshipim Jehovah. Waswe, hem savve iusim Internet for teachim son bilong hem abaotem Jehovah and for lukaftarem hem?—Eph. 6:4.
3 Marilyn askem advaes long olketa narawan. Hasband bilong hem no laekem hem for go, bat sapos Marilyn laek for go, hem sei bae hem no stopem. Olketa elder and samfala narawan long kongregeson talem hem for no go, bat samfala sista sei long hem: “Sapos iu lovem famili bilong iu, bae iu go ia. Iu savve gohed worshipim Jehovah.” Nomata Marilyn no sure sapos hem stret for go or nomoa, hem baebae long James and Jimmy and lusim tufala for go waka long nara kantri. Hem sei long tufala: “No longtaem bae mi kam bak.”b
FAMILI RESPONSIBILITY AND OLKETA BIBLE PRINCIPLE
4. Why nao staka pipol go waka farawe from famili bilong olketa, and staka taem hu nao savve lukaftarem pikinini bilong olketa?
4 Jehovah no laekem pipol bilong hem for short long kaikai. (Ps. 37:25; Prov. 30:8) Samfala pipol bilong Jehovah bifor olketa muv long nara ples mekem olketa no poor tumas. From famili bilong Jacob no garem kaikai, hem sendem olketa boy bilong hem for go peim kaikai long Egypt.c (Gen. 42:1, 2) Bat staka pipol distaem olketa no hangre, so why nao olketa muv long nara ples? Maet staka garem big kaon. Maet olketa narawan stap long kantri wea economy no mas gud. From olketa laekem olketa naes samting and for garem gudfala laef, olketa lusim famili bilong olketa and go stap long ples wea hem isi for kasem selen. Staka taem, olketa wea lusim famili savve leavim olketa pikinini for narawan nao lukaftarem olketa, wea maet hem dadi or mami, wanfala pikinini wea big finis, olketa grani, olketa relative, or olketa fren. Nomata olketa sorre for lusim hasband, waef, or pikinini bilong olketa, staka wea go farawe for waka feel olsem hem samting wea olketa mas duim nao.
5, 6. (a) Wanem nao Jesus teachim abaotem wei for hapi and stap gud? (b) Wanem nao Jesus teachim iumi for prea abaotem? (c) Long wanem wei nao Jehovah blessim iumi?
5 Long taem bilong Jesus, staka pipol olketa poor. Maet olketa tingse sapos olketa garem staka selen, olketa savve hapi and stap gud. (Mark 14:7) Bat Jesus no laekem olketa for trustim samting wea stap for lelebet taem nomoa. Hem laekem olketa for trustim Jehovah wea savve givim olketa blessing wea stap for olowe. Long Sermon long Maunten, Jesus sei for iumi barava hapi and stap gud hem no depend long olketa material samting or waka bilong iumiseleva, bat long wei wea iumi fren gud witim Jehovah.
6 Long Lord’s Prea Jesus no teachim iumi for prea for garem gudfala laef. Bat hem teachim iumi for prea for ‘kaikai wea iumi needim for tuday.’ Jesus sei olsem long olketa wea lisin long hem: “Iufala mas no hipimap riches long earth . . . Bat hipimap riches long heven.” (Matt. 6:9, 11, 19, 20) Iumi savve trustim promis bilong Jehovah for blessim iumi. Taem Jehovah blessim iumi, datwan no minim hem hapi nomoa long iumi, bat datwan minim hem bae helpem iumi for garem evri samting wea iumi needim. For iumi barava hapi and stap gud, iumi mas trustim Dadi bilong iumi, Jehovah, and no trustim selen.—Readim Matthew 6:24, 25, 31-34.
7. (a) Hu nao Jehovah givim responsibility long hem for lukaftarem pikinini? (b) Why nao dadi and mami evriwan mas help for lukaftarem pikinini?
7 For duim samting wea God laekem hem minim tu for lukaftarem famili bilong iumi long wei wea Jehovah laekem. Olsem example, Law bilong Moses komandim parents for trainim pikinini bilong olketa for worshipim Jehovah. Olketa Christian wea laek mekem Jehovah hapi mas duim datwan tu. (Readim Deuteronomy 6:6, 7.) God givim disfala responsibility long olketa dadi and mami, no long olketa grani or olketa narawan. King Solomon sei: “Son bilong mi, lisin long wanem dadi bilong iu teachim iu, and no forgetim teaching bilong mami bilong iu.” (Prov. 1:8) Jehovah laekem olketa long famili for stap tugeta mekem dadi and mami savve waka tugeta for teachim and trainim pikinini bilong tufala. (Prov. 31:10, 27, 28) Taem pikinini herem dadi and mami story abaotem Jehovah and lukim tufala duim wanem Jehovah laekem evriday, datwan bae teachim pikinini for duim sem samting.
SAMFALA PROBLEM WEA OLKETA NO TINGIM
8, 9. (a) Wanem nao savve happen sapos dadi or mami lusim famili? (b) Taem dadi and mami and olketa pikinini no stap tugeta, hao nao datwan savve spoelem famili?
8 Staka wea tingting for lusim famili for go waka long nara ples tingim samfala nogud samting wea savve kamaot from datfala disison, bat olketa no luksavve long evri problem wea savve kamaot from wei for lusim famili. (Prov. 22:3)d Stretawe bihaen Marilyn go, hem start for sorre from hem no stap witim famili bilong hem. Hasband and boy bilong hem sorre tu. Boy bilong hem Jimmy evritaem askem hem, “Mami, why nao iu lusim mi?” Marilyn plan for go tu-thri month nomoa, bat gogo hem stap for samfala year nao, and hem lukim samfala samting start for change insaed famili bilong hem wea mekem hem barava wari. Jimmy start for change. Hem start for no laek story or talemaot feeling bilong hem long mami bilong hem. Marilyn sei: “Hem no lovem mi nao.”
9 Taem dadi and mami and olketa pikinini no stap tugeta, datwan savve spoelem feeling bilong olketa and tingting bilong olketa abaotem wanem hem stret and no stret.e Sapos dadi or mami go from olketa pikinini taem olketa smol and lusim olketa for longfala taem, datwan bae worse go moa. Marilyn talem Jimmy hem laek for helpem hem dastawe hem go. Bat long tingting bilong Jimmy, mami bilong hem go bikos hem no lovem hem. Firstaem, Jimmy kros long mami taem mami no stap witim hem. Bat gogo, taem mami kam visitim hem, hem les for lukim hem. Long tingting bilong Jimmy, hem no need for lovem and obeyim mami bilong hem. Staka pikinini wea dadi or mami lusim olketa feel olsem tu.—Readim Proverbs 29:15.
Iu no savve hagem pikinini bilong iu long Internet (Lukim paragraf 10)
10. (a) Taem dadi or mami givim olketa present long pikinini bat no stap witim olketa, wanem nao savve happen? (b) Wanem nao dadi or mami no savve duim taem olketa stap farawe?
10 From Marilyn stap farawe from Jimmy, hem sendem selen and olketa present for trae mekem Jimmy hapi. Bat gogo hem luksavve datwan no helpem Jimmy for lovem hem. And hem luksavve hem trainim Jimmy for lovem olketa material samting winim Jehovah or famili bilong hem. (Prov. 22:6) Gogo Jimmy talem mami bilong hem: “No kam bak. Gohed sendem kam olketa present nomoa.” Then Marilyn start for luksavve, hem no savve trainim boy bilong hem long wei for sendem leta, ringim hem long telephone, or story witim hem long Internet. Marilyn sei: “Iu no savve hagem pikinini bilong iu long Internet or kissim hem bifor hem go sleep.”
Wanem nao savve happen sapos hasband and waef no stap tugeta? (Lukim paragraf 11)
11. (a) Sapos hasband or waef go waka long nara ples, hao nao datwan savve affectim marit? (b) Wanem nao mekem Marilyn luksavve hem mas go bak long famili bilong hem?
11 Marilyn start for no fren gud witim Jehovah tu. Hem hipap witim olketa long kongregeson wanfala day long week nomoa, and samfala week nomoa nao. From Marilyn stap farawe from hasband, datwan start for spoelem marit bilong tufala. Marilyn mas againstim boss bilong hem wea laek durong witim hem. From Marilyn and James no savve story tugeta abaotem problem bilong tufala, tufala storyim feeling bilong tufala long olketa narawan and gogo tufala evriwan klosap duim adultery. Marilyn luksavve nomata tufala no duim adultery, tufala kasem problem long marit bilong tufala. Bible sei, tufala wea marit mas tingim feeling bilong tufala and need bilong tufala saed long sex. From Marilyn and James no stap tugeta, tufala no savve duim staka samting wea olketa wea marit shud duim. (Song of Sol. 1:2; 1 Cor. 7:3, 5) And tufala no savve worshipim Jehovah tugeta witim boy bilong tufala. Marilyn sei: “Long wanfala convention, taem mi herem iumi mas evritaem duim famili worship sapos iumi laek for sev long bigfala day bilong Jehovah, mi luksavve mi mas go bak long famili bilong mi.” Hem luksavve hem mas strongim bak wei wea hem fren witim famili bilong hem and wei wea hem fren witim Jehovah.
GUDFALA ADVAES AND NOGUD ADVAES
12. Wanem advaes long Bible nao savve helpem olketa wea lusim famili for go waka long nara ples?
12 Taem Marilyn disaed for go bak long famili bilong hem, samfala talem gudfala advaes long hem and olketa narawan talem nogud advaes. Olketa elder long kongregeson praisem hem for disison bilong hem. Bat olketa narawan talem hem for no go, and sei bae hard for hem kasem inaf selen sapos hem go bak. Olketa sei: “No longtaem bae iu kam bak ia.” Olketa Christian shud no talem kaen toktok olsem, bat olketa shud “teachim olketa young woman for lovem hasband and olketa pikinini,” and for “lukaftarem famili,” wea minim famili bilong olketa seleva. Long wei olsem olketa Christian bae no mekem eniwan “tok spoelem teaching bilong God.”—Readim Titus 2:3-5.
13, 14. Why nao iumi needim faith for no duim wanem olketa relative laekem? Storyim example.
13 Staka wea lusim famili for go waka long farawe ples, growap long olketa kantri wea wei for followim olketa kastom and for helpem olketa relative, especially parents, hem barava important long olketa. Christian needim strongfala faith for no duim wanem olketa relative laekem sapos samting wea olketa laekem bae mekem Jehovah no hapi.
14 Tingim story bilong Carin. Hem sei: “Taem son bilong mi Don hem born, mi and hasband bilong mi waka long nara kantri, and long datfala taem mi just start for studyim Bible.” Evriwan long famili tingse Carin shud sendem Don go long parents bilong hem for olketa lukaftarem hem mekem Carin and hasband bilong hem savve gohed waka for kasem staka selen. Taem Carin sei hem nao bae lukaftarem Don, olketa relative and hasband tu laf long hem and sei hem lesy woman. Carin sei: “Long datfala taem mi no barava minim why hem nogud for parents bilong mi lukaftarem Don for tu-thri year. Nomata olsem, mi savve Jehovah givim waka for lukaftarem Don long mitufala, dadi and mami bilong hem.” Taem Carin hem babule moa, hasband bilong hem wea no worshipim Jehovah talem hem for killim dae baby long bele. Gudfala disison wea Carin mekem firstaem abaotem Don strongim faith bilong hem, and datwan helpem hem for mekem nara disison wea Jehovah hapi long hem. Distaem Carin, hasband, and tufala pikinini bilong olketa hapi from no eniwan go stap long nara ples. Sapos Carin sendem wan or tufala pikinini go for olketa narawan lukaftarem, maet famili no stap gud olsem distaem.
15, 16. (a) Hu nao lukaftarem Vicky taem hem smol? (b) Why nao hem no laek duim sem samting long dota bilong hem?
15 Wanfala sista wea nem bilong hem Vicky sei: “Grani bilong mi lukaftarem mi for tu-thri year, and parents bilong mi lukaftarem smol sista bilong mi. Taem mi go bak for stap witim parents bilong mi, mi no klos long olketa. Sista bilong mi feel free for story witim tufala, hagem tufala, and fren gud witim tufala. Mi no klos long parents bilong mi, and gogo taem mi big, mi faendem hard for storyim feeling bilong mi long tufala. Mi and sista bilong mi talem parents bilong mitufala bae mitufala lukaftarem olketa taem olketa olo. Main reason why mi duim datwan hem from mi savve pikinini mas lukaftarem dadi and mami, bat main reason why sista bilong mi bae duim hem bikos hem lovem tufala.”
16 Vicky sei moa: “Distaem, mami bilong mi laekem mi for sendem dota bilong mi for hem lukaftarem, olsem hem sendem mi long mami bilong hem. Long kaenfala wei mi talem hem bae mi no duim datwan.” Vicky sei tu: “Mi and hasband laek for trainim pikinini bilong mitufala for obeyim Jehovah. Mi no laek spoelem wei wea mitufala dota bilong mi bae fren tugeta long future.” Vicky luksavve hem important for lovem Jehovah and olketa principle bilong hem winim olketa material samting or famili tu. Jesus sei: “No eniwan savve waka for tufala boss.” Diswan minim iumi no savve worshipim God and long semtaem busy for kasem staka selen.—Matt. 6:24; Ex. 23:2.
JEHOVAH BAE BLESSIM WANEM IUMI DUIM
17, 18. (a) Olketa tru Christian evritaem savve chus for duim wanem samting? (b) Olketa wanem kwestin nao bae iumi ansarem long next study?
17 Dadi bilong iumi Jehovah promis for givim evri samting iumi needim sapos Kingdom and olketa samting wea Hem sei hem stret hem first samting long laef bilong iumi. (Matt. 6:33) From Jehovah promis olsem, olketa tru Christian evritaem savve chus for duim wanem Jehovah laekem. Nomata wanem kaen hard taem nao iumi kasem, iumi savve evritaem chus for followim olketa Bible principle and duim samting wea mekem Jehovah hapi. Jehovah promis for ‘helpem iumi for winim’ eni hard taem. (Readim 1 Corinth 10:13.) Sapos iumi trustim Jehovah, prea long hem for leadim iumi, and followim olketa law and principle bilong hem, Jehovah “bae duim samting” for helpem iumi. (Ps. 37:5, 7) Hem bae blessim wei wea iumi duim best bilong iumi for worshipim hem nomoa, and givim evri samting wea iumi needim. Sapos iumi duim wanem Jehovah laekem, iumi bae win long evri samting wea iumi duim.—Comparem Genesis 39:3.
18 Bat wanem nao iumi savve duim for stretem olketa problem wea kamaot from wei wea famili no stap tugeta? Wanem nao iumi savve duim for provaedem wanem famili needim and no lusim olketa for go waka long nara ples? And hao nao iumi savve encouragem olketa narawan for no lusim famili bilong olketa? Next study bae ansarem olketa kwestin hia.
a Mifala changem olketa nem.
b Nomata disfala article hem story abaotem woman wea lusim famili for go waka long nara ples, olketa principle hia fitim tu olketa man.
c Evritaem wea olketa boy bilong Jacob go long Egypt, olketa no savve stap long Egypt for winim thrifala week. Bihaen, taem Jacob and olketa boy bilong hem muv go long Egypt, olketa tekem olketa waef and olketa pikinini bilong olketa tu.—Gen. 46:6, 7.
d Lukim disfala article “Immigration—Dreams and Realities” long Awake! February 2013.
e Report from staka kantri showimaot taem hasband, waef or olketa pikinini no stap tugeta, datwan savve kosim bigfala problem. Samfala problem hem, adultery, man durong witim man, woman durong witim woman, or wei for durong witim narawan long famili. Maet olketa pikinini kasem problem long skul. Maet olketa kros, wari, sorre, or maet olketa laek suisaed.