3:1

W 15 roku panowania Tyberiusza: Cezar August umarł 17 sierpnia 14 r. n.e. (wg kalendarza gregoriańskiego), a 15 września senat obwołał Tyberiusza cesarzem. Jeżeli lata liczono od śmierci Augusta, to 15 rok rządów Tyberiusza biegł od sierpnia 28 r. do sierpnia 29 r. Natomiast jeśli liczono je od momentu, kiedy formalnie powierzono władzę Tyberiuszowi, to 15 rok zaczął się we wrześniu 28 r., a zakończył we wrześniu 29 r. Jan najwyraźniej rozpoczął swoją służbę wiosną 29 r., czyli kiedy trwał 15 rok panowania Tyberiusza. Jan miał wtedy ok. 30 lat — był to wiek, w którym kapłani lewiccy zaczynali służbę w świątyni (Lb 4:2, 3). Podobnie było w wypadku Jezusa, który zgodnie z Łk 3:21-23 został ochrzczony przez Jana i „rozpoczął swoją działalność”, kiedy „miał jakieś 30 lat”. Skoro śmierć Jezusa nastąpiła wiosną, w miesiącu nisan, to jego trzyipółletnia służba musiała rozpocząć się jesienią, mniej więcej w miesiącu etanim (wrzesień/październik). Jan był najprawdopodobniej pół roku starszy od Jezusa i najwyraźniej zaczął swoją służbę sześć miesięcy przed nim (Łk, rozdz. 1). Dlatego rozsądny wydaje się wniosek, że początek służby Jana przypadał na wiosnę 29 r. n.e. (zob. komentarze do Łk 3:23; Jn 2:13).

Herod: Chodzi o Heroda Antypasa, syna Heroda Wielkiego (zob. Słowniczek pojęć).

władcą okręgu: Dosł. „tetrarchą”, czyli pomniejszym księciem lub władcą okręgu, który rządził za zgodą władz rzymskich (zob. komentarze do Mt 14:1; Mk 6:14).

jego brat Filip: Chodzi o przyrodniego brata Heroda Antypasa. Filip był synem Heroda Wielkiego i Kleopatry z Jerozolimy. Czasami jest nazywany tetrarchą Filipem dla odróżnienia od jego przyrodniego brata, który też miał na imię Filip (nazywanego też Herodem Filipem), wspomnianego w Mt 14:3 i Mk 6:17 (zob. też komentarz do Mt 16:13).

Iturei: Niewielka kraina o zmienianych i trudnych do ustalenia granicach, położona na pn. wsch. od Jeziora Galilejskiego, najwyraźniej w pobliżu pasm górskich Liban i Antyliban (zob. Dodatek B10).

Trachonu: Nazwa ta pochodzi od greckiego rdzenia oznaczającego „nierówny”, co prawdopodobnie nawiązuje do nierównego terenu w tamtym obszarze. Trachon był częścią terytorium znanego wcześniej jako Baszan (Pwt 3:3-14). Leżał na wsch. od Iturei i zajmował powierzchnię jedynie 900 km². Północna granica Trachonu przebiegała ok. 40 km na pd. wsch. od Damaszku.

Lizaniasz: Według sprawozdania Łukasza w czasie, kiedy Jan Chrzciciel rozpoczął swoją służbę, „władcą okręgu [dosł. „tetrarchą”]” Abileny był Lizaniasz. Inskrypcja odnaleziona w mieście Abila — stolicy tej rzymskiej tetrarchii — położonym w pobliżu Damaszku w Syrii (zob. Dodatek B10), potwierdza, że za czasów rzymskiego cesarza Tyberiusza władzę sprawował tetrarcha o imieniu Lizaniasz. To znalezisko obala zarzuty krytyków twierdzących, że Łukasz pomylił tego Lizaniasza z królem o tym samym imieniu, który panował w pobliskim Chalkis (Chalcis) i został stracony ok. 34 r. p.n.e. — kilkadziesiąt lat przed czasami opisywanymi przez Łukasza.

Abileny: Rzymski okręg, czyli tetrarchia, którego nazwa wywodzi się od jego stolicy — miasta Abila; był położony w okolicach gór Antyliban na pn. od Hermonu (zob. Słowniczek pojęć, „Liban, pasmo górskie”).