Noviembre
Viernes 1 de noviembre
Diospa munayninpa contranpi kaj imasta, kay mundoj sajra imasninta munapayayta ima qhesachana. Chantá allin yuyaywan kausana, cheqan kajta ruwaspa, Diosta yupaychaspataj (Tito 2:12).
Sapa ujninchej yachakunanchej tiyan, allin imaspi yuyayta, allin kajtataj ruwayta. Tatasqa pacienciawan, mana saykʼuspataj wawasninkuta Jehová Dios nisqanman jina cheqanchananku, yachachinankutaj tiyan. Ajinamanta wawasninkoqa yachayniyoj runasman tukonqanku, allin imaspi yuyanqanku, nitaj munayninkuwan atipachikonqankuchu (Efe. 6:4). Kuraj runas kaspaña bautizakojkunapis, allin imaspi yuyayta yachakunallankutaj tiyan, cheqan kajtapuni ruwanankupaj. Ichapis kuraj runasqa, allin kajta reparayta yachankuña. Chaywanpis kallpachakunanku tiyan, wiñay tukusqa cristianosman tukunankupaj. Chaypajqa ‘mosoj runa kaywan pʼachallikunanku’ tiyan, Jesucristo jinataj imatapis ruwanankupaj kallpachakunanku tiyan (Efe. 4:23, 24). w18.03 pág. 29 párrs. 3, 4
Sábado 2 de noviembre
Kallpachakullaychejpuni wajkunata kʼachamanta japʼikunaykichejpaj (Rom. 12:13).
Tantakuykunaman jamojkunataqa tukuy sonqo japʼikunanchej tiyan, astawanqa mosojkunata. Imajtinchus Jehová Diosqa tukuyta tantakuykunaman wajyarikuwanchej (Rom. 15:7). Tantakuykunaman kunallanraj jamojkunataqa, chunka makiwan japʼikunanchej tiyan. Nitaj qhawarananchejchu tiyan imayna rijchʼayniyojchus kasqankuta, imayna vestisqachus kasqankutapis (Sant. 2:1-4). Ichá uj runa tantakuyman primera vez jamuspa sapallan tiyakushanman. Ajina kajtenqa, allin kanman paywan tiyarikunanchej. Chantapis yanaparisunman tantakuypi imamantachus parlakushasqanta entiendenanpaj, Bibliata leena kajtintaj versiculosta maskʼapusunman. Ajinamanta chay runaqa, tantakuyman jamusqanmanta kusikonqa. Chayta ruwaspaqa Bibliaj nisqanta juntʼasunchej. Biblia nin: “Kallpachakullaychejpuni wajkunata kʼachamanta japʼikunaykichejpaj”, nispa. Wakin kutistaj congregacionesta waturej hermano visitariwanchej chayri Betelmanta uj hermano. Paykunatataj wasinchejman wajyarikusunman, imitallatapis mikhurikunapaj (3 Juan 5-8). w18.03 pág. 15 párrs. 5, 7
Domingo 3 de noviembre
¿Imajtintaj mana bautizakuymanchuri? (Hech. 8:36).
Sauloqa judío karqa. Jehová Diostaj judiosta ajllakorqa llajtan kananpaj. Chaywanpis Diosqa, paykunata qhesacharqa mana kasukusqankurayku. Saulotaj chayta mana yachaspa, judiospa costumbresninta tukuy sonqo juntʼashallarqapuni. Chayrayku cristianosta mayta qhatiykacharqa. Jinapis uj kuti, Jesusqa cielomantapacha Sauloman parlamorqa. Saulotaj, Jesuspa nisqanta kasukorqapacha. Ananiaswantaj yanapachikorqa, “jatarispataj bautizachikorqa” (Hech. 9:17, 18; Gál. 1:14). Chaymantapacha Sauloqa, apóstol Pablo sutiwan rejsisqa karqa. Reparanchej jina Sauloqa, Jehová Dios Jesusnejta munayninta juntʼashasqanta yachaytawan bautizakorqapacha (Hech. 22:12-16). Kay tiempomanta ashkha runaspis, eunuco runa jina, Saulo jinataj, Bibliaj nisqasninta entiendeytawan, tukuy sonqo kausayninkuta Diosman qopuspa bautizakuyta munanku. w18.03 págs. 5, 6 párrs. 9-11
Lunes 4 de noviembre
Mana parlayta aterqaykichejchu, imaynatachus Dios jina yuyajkunaman parlani ajinataqa. Manachayqa parlarqaykichej, imaynatachus runa jinalla yuyajkunawan parlani ajinallata (1 Cor. 3:1).
Jacobqa, ashkha llakiykunapi rikukorqa. Paytaqa hermanon Esaú wañurpachiyta munarqa, suegronpis chʼaukiyarparqa. Jinapis Jacobqa, Dios jina yuyasqanrayku imatachus Dios Abrahanman nisqan juntʼakunanpi atienekorqa (1 Cor. 2:14-16). Jehová Diosqa Abrahanman nerqa, miraynin jatun nacionman tukunanta. Chayrayku Jacobqa familianta sajra imasmanta jarkʼarqa (Gén. 28:10-15). Jacobqa sajra runaspa chaupinpi tiyakuspapis, Jehová Diospa munayninman jinapuni kausakorqa. Uj pacha, Jacobta Esaú wañuchiyta munarqa. Chayrayku Jacobqa, Jehová Diosmanta jinata mañakorqa: “Libraway ari wawqey Esaúpa makinmanta”, nispa. Chantá nillarqataj: “Qan niwarqanki allin rinawanta tukuy imapi, mirayniypis mama qocha tʼiyu chhika kananta mana yupay atina”, nispa (Gén. 32:6-12). Arí, Jacobqa Jehová Diospa nisqasnin juntʼakunanpi atienekorqapuni. w18.02 págs. 20, 21 párrs. 9, 10
Martes 5 de noviembre
Payqa noqaj kamachisqayta tukuy sonqo ruwan, sumaj cheqantataj kawsan, Diosta manchachikun, ni pitapis sajrata ruwanchu (Job 1:8).
Jobqa “inti llojsimuy cheqapi tiyakojkunamanta nisqaqa”, “aswan qhapaj runa karqa” (Job 1:3). Payqa may rejsisqa karqa, runastaj respetaj kanku (Job 29:7-16). Jinapis Jobqa mana umata oqharerqachu, nitaj nerqachu Diosta mana necesitasqanta. Chaytataj ninchej imaraykuchus Jehová Diosqa, Jobta “kamachiy” nispa nerqa. Satanasqa, Jobta mayta ñakʼaricherqa. Payqa Jobta, Jehová Dios castigashasqanta yuyachiyta munaspa, tukuy imata contranpi ruwarqa (Job 1:13-21). Chantá Jobpa kinsa amigosnin, paypa contranpi sajrata rimarqanku. Nerqanku manchay sajra kasqanrayku Dios castigashasqanta (Job 2:11; 22:1, 5-10). Jinapis Jobqa Jehová Diosta kasukullarqapuni. Jehová Diosqa Jobman chay ñakʼariykunata aguantasqanrayku, kapusqanmanta iskay jinastawanraj qorqa, 140 watastawantaj kausacherqa (Sant. 5:11). Jobqa wañupunankama Diosta tukuy sonqo sirvillarqapuni. w18.02 págs. 6, 7 párrs. 16, 18
Miércoles 6 de noviembre
Runasqa kay jina kanqanku: may kasqankuta yuyakojkuna, jatunchakojkuna, runaykachajkuna (2 Tim. 3:2, 4).
Chay jina runasqa, mayta runaykachanku, yachaysapa kasqankurayku, kʼachitus kasqankurayku chayri qhapaj kasqankurayku. Chantapis runaswan jatunchachikuytapuni munanku. Jatunchakojkunamanta parlaspa, uj yachayniyoj runa jinata nerqa: “Jatunchakoj runaqa, payllapis kanman jina yuyakun, diosta jinataj qhawakun”, nispa. Runaspis ninku, runaykachaj runaqa ni imapaj valesqanta. Jatunchakojkunapis, may kasqankuta yuyakojkunata mana rikullaytapis munankuchu. Biblia nisqanman jina, Jehová Diosqa “may kasqanta yuyakoj runata” chejnikun (Pro. 6:16, 17). Umata oqharej runataj Diosmanta karunchakun (Sal. 10:4). Chantapis jatunchakoj runaqa, Kuraj Supay jina ruwan (1 Tim. 3:6). Diospa kamachisninmanta wakinpis, jatunchakuypi urmarqanku. Paykunamanta ujnintaj Judamanta rey Uzías karqa. Payqa Jehová Diosta kasukojpuni. Jinapis Uziasqa “jatun atiyniyojña kaspa, sonqompi runaykachayta qallarerqa, chayraykutaj mana allinchu rerqa, Señornin Tata Diospa contrampi oqharikusqanrayku. Payqa Tata Diospa Templonman yaykorqa inciensota qʼoshñichej”, chayta ruwananpaj mana derechoyoj kashajtin. Rey Ezequiaspis, uj tiempota ‘umata oqharillarqataj’ (2 Cró. 26:16; 32:25, 26). w18.01 pág. 28 párrs. 4, 5
Jueves 7 de noviembre
Sapa ujniykichej tʼaqaychej mashkhallatapis kapuyniykichejman jina (1 Cor. 16:2).
Bibliaqa niwanchej Diospa may chhika kamachisnin kapuyninkuwan yanapakusqankuta (Éxo. 35:5-9; 2 Rey. 12:4, 5; 1 Cró. 29:5-9). Rey Joás kamachishajtin tiempopipis, sacerdotesqa Diospa templonta allincharqanku, runas kapuyninkumanta churasqanku qolqewan. Apostolespa tiemponpipis, cristianosqa Judeapi yarqhay kasqanta yachaytawan, hermanosninkuta kapuyninkuwan yanapakullarqankutaj. Bibliataj nin sapa uj kapusqanman jina yanapata apachisqankuta (Hech. 11:27-30). Apostolespa tiemponpitaj, wakin cristianosqa jallpʼasninkuta chayri wasisninkuta venderqanku. Chay vendesqanku qolqetataj, apostolesman jaywaj kanku. Apostolestaj chay qolqeta pisichikoj hermanosman qoj kanku (Hech. 4:34, 35). Wakin cristianostaj, kapuyninkumanta “mashkhallatapis” tʼaqaj kanku yanapakunankupaj. Reparanchej jina tukuy cristianos qhapaj kaspapis, wajcha kaspapis kapuyninkuwan yanapakojpuni kanku (Luc. 21:1-4). w18.01 págs. 18, 19 párrs. 7, 9
Viernes 8 de noviembre
Majtʼillosqa llawchʼiyanku, saykʼupunkutaj (Isa. 40:30).
Wakin imasta sumajta ruwayta atejtinchejpis, Diospa yanapanta necesitanchejpuni. Chaytaqa amapuni qonqanachu. Apóstol Pablomanta parlarina. Payqa tukuy imata ruwayta munajtinpis, mana atejchu. Chayrayku payqa llakiyninta Diosman willakorqa. Diostaj Pabloman, jinata nerqa: “Atiyneyqa pisi kallpayoj kasqaykipi astawan rikuchikun”, nispa. Chayta Pablo sumajta entienderqa, nerqataj: “Pisi kallpayoj kaspaqa atiyniyoj kani”, nispa (2 Cor. 12:7-10). ¿Imatataj chanta chaywan Pablo niyta munasharqa? Pabloqa chaywan nisharqa, Jehová Dios atiyta qonanta, ima llakiytapis aguantananpaj. Nishallarqataj Jehová Diospa atiyninwan mana ruway atinasta ruwananta. Arí, Jehová Diosqa noqanchejtapis yanapawasunman ima llakiytapis aguantanapaj. w18.01 pág. 9 párrs. 8, 9
Sábado 9 de noviembre
Qanqa wawitamantapacha Diospa qhelqasqa palabranta rejserqanki. Chayqa yachayniyojman tukuchiyta atisunki, salvacionta tarinaykipaj (2 Tim. 3:15).
Wawasninchej bautizakuyta munanku chayqa, ñaupajta imatachus Diospa llajtan qowanchej chaykunataraj leena, sumajtataj estudiana. Chantá wawanchejman kʼachamanta sutʼinchana, imaraykuchus Diosman nisqanchejta juntʼananchejpuni kasqanta. Nisqanchejta juntʼajtinchejtaj ima bendicionestachus japʼinanchejta. Bibliaqa nin, tatas wawasninkuta uywanankuta, “Jehová Dios nisqanman jina cheqanchaspa, yachachispataj” (Efe. 6:4). Tatasqa wawasninkuman Bibliamanta yachachinanku kasqanta, chay yachakusqankupi wawasninku creenankupajtaj yanapananku kasqanta. Wawastaj chay yachakusqankupi creejtinkoqa, bautizakonqanku, Jehová Diosllatataj sirvenqanku. Chayrayku tatas, Diospa atiyninwan, Palabranwan ima yanapachikuychej, wawasniykichejta ‘yachayniyojman tukuchinaykichejpaj, ajinamanta wawasniykichej salvacionta tarinankupaj’. w17.12 pág. 22 párrs. 17, 19
Domingo 10 de noviembre
Qhepa pʼunchaykunapi jatarikunki tʼinkaykita japʼikapunaykipaj (Dan. 12:13).
Danielqa casi 100 watasniyoj jina kashajtin, ichapis mayta llakikorqa, wañuy patapiña kashasqanta reparakuspa. Bibliataj niwanchej imatachus Jehová Diosninchej Danielman nisqanta. Pay nerqa: “Qantaj, Daniel, purillaypuni tukukuykama, chantá samarikunki”, nispa. Arí, Danielqa yacharqa, wañuspa samarikunanta. Imajtinchus wañusqaspajqa ‘manaña ima ruwanapis kanchu, ni yuyanapis, ni yachanapis, nitaj yachaypis’ (Ecl. 9:10). Chaywanpis Danieltaqa aswan qhepaman Jehová Dios kausarichimunanta nerqa. Jehová Diosqa uj angelnejta Danielman nerqa: “Qhepa pʼunchaykunapitaj jatarikunki tʼinkaykita japʼikapunaykipaj”, nispa. Danielqa mana yacharqachu, ima diachus Jehová Dios payta kausarichinanta. Jinapis Danielqa yacharqa wañupunanta, samarikunantataj. Chantapis yachallarqataj ‘qhepa pʼunchaykunapi’ Jehová Dios kausarichinanta. w17.12 pág. 7 párrs. 17, 18
Lunes 11 de noviembre
Ujlla rikoj kajtintajrí, ni pipis payta wañuchiyta atenqachu (Núm. 35:30).
Jehová Diosqa Israelmanta kurajkunaman kamacherqa, pay jina maychus kajta ruwanankuta. Israelmanta kurajkunaqa, runata wañuchejta juzganankupaj, ñaupajtaqa tukuy imataraj sumajta yachananku karqa. Chantapis yachanallankutaj karqa, imaynachus runa wañuchejpa kausaynin kasqanta. Kurajkunaqa yachananku karqa, runata wañuchej chejnisqanraykuchus chayri mana yuyasqallamantachus wañuchisqanta. Ajinamanta khuyakunankupaj chayri mana khuyakunankupaj (Núm. 35:20-24). Juzgakushajtin testigos kajtenqa, iskayllapis kananpuni karqa, runata wañuchejta juchachanankupaj. Kurajkuna maychus kasqanman jina juzganankupajqa, runata wañuchejmanta allintaraj yachananku karqa. Chantapis sumaj yuyaywan reparananku karqa, chejnikuspachus chayri mana yuyasqallamantachus wañuchisqanta. Chaypajqa kurajkuna Jehová Diospa atiyninta mañakunankupuni karqa. Ajinamanta Jehová Dios jina, maychus kajta juzganankupaj, khuyakuywan sumaj yuyaywantaj (Éxo. 34:6, 7). w17.11 pág. 16 párrs. 13, 14
Martes 12 de noviembre
Chay imaspi tʼukuriy (1 Tim. 4:15).
Bibliamanta yachakusqanchejmantapacha, valorniyoj yachachiykunata yachakorqanchej. Jehová tukuy imata ruwasqanta yachakorqanchej, runas wiñaypaj kausanankuta munasqantapis. Yachakullarqanchejtaj Jehová mayta munakuwasqanchejrayku Wawanta qosqanta, juchamanta, wañuymantawan kacharichinawanchejpaj. Chantapis Diospa Gobiernon tukuy llakiykunata chinkachinanta, allin kausaytataj apamunanta yachakorqanchej (Juan 3:16; Apo. 4:11; 21:3, 4). Publicacionespi wakin kuti, uj profeciata chayri Bibliamanta uj versiculota imaynatachus entiendesqanchejta waj jinamanta sutʼinchakorqa. Ajinallatataj waj versículos waj jinamanta sutʼinchakamojtenqa, tiempochakunanchej tiyan chayta sumajta estudianapaj, tʼukurinapajpis (Hech. 17:11). Chantapis sutʼita sumajtataj entiendenanchej tiyan, imaynatachus chay profecía ñaupajta sutʼinchakusqanta, imaynatatajchus kunan sutʼinchakushasqantapis. Ajinata ruwasun chayqa, chay yachakusqanchejqa may valorniyoj noqanchejpaj kanqa, nitaj qhasipajchu kanqa. w17.06 págs. 12, 13 párrs. 15, 16
Miércoles 13 de noviembre
Wañuchiychej qankunapi kaj sajra imasta. Ama kaykunapi urmanaykichejpaj: khuchichakuy juchapi, millay imasta ruwaypi, qʼoñirisqa kaypi (Col. 3:5).
Khuchichakuy juchapi chayri millay imasta munapayaypi mana urmanapajqa, allinta qhawarikunanchej tiyan. Casarakunankupaj rejsinakojkunaqa, qallariymantapacha parlarikunanku tiyan, mana muchʼanakushanankupaj, nitaj ojllanakushanankupaj. Jinallataj mana iskaynitullanku purishanankupaj (Pro. 22:3). Millay imasta ruwanapaj tanqasqa kallasunmantaj, trabajorayku karuman viajajtinchej. Chantapis uj hermano khuchichakuy juchapi urmallanmantaj, uj warmiwan trabajajtin. Jinallataj uj hermanapis, uj qhariwan trabajajtin (Pro. 2:10-12, 16). Chantapis phutisqa kashajtinchej chayri sapayakojtinchej, allinta qhawarikunallanchejtaj tiyan. Chantá pillapis waturikuwajtinchej ichá sonqonchejpi yuyasunman pay qhawakushawasqanchejta. Ajinapi rikukuspaqa, khuchichakuy juchapi mana urmanapaj, Jehová Diospa yanapayninta mañakuna, hermanospa yanapaynintapis maskʼana (Sal. 34:18; Pro. 13:20). w17.11 pág. 26 párr. 4, 5
Jueves 14 de noviembre
Israelitasman niy pakakuna llajtasta wakichinankuta (Jos. 20:2).
Diospa sonqon nanaj, pi israelitallapis runata wañuchejtin. Chayrayku uj israelita pi runallatapis wañuchejtin, ‘chay wañusqa runaj aswan qaylla kaj familian chay wañuchej israelitata, wañuchinan karqa’ (Núm. 35:19). Imajtinchus Jehová Diosqa, israelitasman ajinata kamacherqa: ‘Amapuni runataqa wañuchinkichejchu, maypichus tiyakunkichej, chay jallpʼaspi. Runa wañucheyqa chay jallpʼasta chʼichichanman. Chaymantaqa manaña waj imata qona atikunchu. Manachayqa jinata ruwaj runaqa wañuchisqallataj kanan tiyan’, nispa (Núm. 35:33, 34). Pi israelitallapis mana yuyasqallamanta runata wañuchejtenqa, juchayoj karqa runata wañuchisqanmanta (Gén. 9:5). Jinapis Jehová Diosqa mana yuyasqallamanta runata wañuchejtaqa khuyakoj. Chayrayku chay runaqa, ayqekuyta atej, sojta pakakuna llajtasmanta ujninman. Chay runataj pakakuna llajtamanta mana llojsinanchu karqa, kuraj kaj sacerdote wañupunankama (Núm. 35:15, 28). w17.11 pág. 9 párrs. 3-5
Viernes 15 de noviembre
Sumaj yuyayniyoj runarí mana kasuta ruwanchu contrampi kajtimpis (Pro. 12:16).
Uj hermanamanta parlarina. Payqa Australia suyumanta, nintaj: “Suegroyqa mana Jehovaj testigosninmanta yachayta munajchu. Qosaywan payta niraj waturikushajtiyku, Jehová Diospa yanapayninta mañakoj kayku, mana jaya simiwan kutichinaykupaj. Pisillatataj parlarej kayku. Ajinamanta mana Bibliaj nisqasninmanta chʼajwanaykupaj”, nispa. Chʼajwas kajtenqa ichapis sonqonchej juchachawasunman, noqanchej juchayoj kasqanchejta yuyasqanchejrayku. Jinapis yuyarikuna Jehová Diosta kusichina aswan allin kasqanta, familiaresninchejta kusichinamantaqa. Bibliaj nisqanman jina kausakusunchej chayqa, familiaresninchej reparanqanku Bibliaj nisqasninta kasukoyqa, mana pujllakuy jinallachu kasqanta. Chantapis familiaresninchejta ama obliganachu Jehová Diosta yupaychanankupaj. Jinapis paykunaman willarisunman imaynatachus Bibliaj nisqasnin yanapawasqanchejta. Jehová Diosqa munakuwasqanchejrayku munan tukuypis ajllanankuta payta yupaychanankutachus manachus (Isa. 48:17, 18). w17.10 págs. 15, 16 párrs. 15, 16
Sábado 16 de noviembre
Hermanosninchejtaqa ama simillamantachu munakuna, astawanpis ruwasqasninchejpi munakusqanchejqa sutʼi yachakuchun (1 Juan 3:18).
Aswan allin hermanosninchejta munakusqanchej ruwasqasninchejpi yachakunan. Ichapis “uj hermano chayri uj hermana ropamanta pisisqa kanman chayri sapa pʼunchay mikhunamanta pisichikunman”. Ajinata paykunata rikuspa, munakusqanchejrayku yanaparina (Sant. 2:15, 16). Ajinallatataj Jehová Diosta, runa masinchejtapis munakusqanchejrayku astawan predicamuna. Nitaj Diosmanta mañakunallachu, astawan runas llajtanman yaykumunankuta (Mat. 9:38). Apóstol Juan nerqa: ‘Hermanosninchejta munakusqanchejqa ruwasqasninchejpi sutʼi yachakuchun, tukuy sonqotaj kachun’, nispa. Chayrayku hermanosninchejtaqa, ama simillamantachu munakuna, manaqa tukuy sonqo (Rom. 12:9; 2 Cor. 6:6). Simillamanta munakoj runaqa, mana wajkunaj allinninkutachu maskʼan, nitaj tukuy sonqochu wajkunata munakun. w17.10 pág. 8 párrs. 5, 6
Domingo 17 de noviembre
Tuta pʼunchay unanchay kay libropi, tukuy ima ruwasqaykipi allin risunampaj (Jos. 1:8).
Diospa Palabranwan yanapachikunapajqa, sapa día leenanchej tiyan. Casi tukuyninchej ashkha ruwanasniyoj kanchej. Jinapis Bibliataqa sapa día leenanchejpuni tiyan, congregacionpi ruwanasninchej chayri waj ruwanasninchej kajtinpis (Efe. 5:15, 16). Bibliataqa leesunman sutʼiyayta chayri chʼisiyayta manachayri ima horallapipis. Ajinata ruwaspaqa salmista jina yuyasunchej. Pay nerqa: “Maytapuni kamachisqasniykita munakuni; tukuy pʼunchaynintin chayllapi [yuyani]”, nispa (Sal. 119:97). Bibliataqa mana leenallanchejchu tiyan. Manaqa leesqanchejpi sumajta tʼukurinanchej tiyan (Sal. 1:1-3). Ajinata ruwaspalla, Bibliaj yuyaychasqanwan yanapachikusun. Arí, Bibliata papelpi chayri ima aparatopi leespapis, kallpachakuna Bibliaj nisqanman jina kausakunapaj, kausayninchejta cambianapajpis. w17.09 pág. 24 párrs. 4, 5
Lunes 18 de noviembre
Tukuyniykichej may khuyakuyniyoj kaychej (1 Ped. 3:8).
Wakin kuteqa, mana allinchu kanman wakinkunamanta khuyakunanchej. Uj kuti Jehovaqa, rey Saulta kamacherqa Amalec llajtamanta rey Agagta, chay llajtapi tukuy tiyakojkunatawan wañurachinanta, jinallataj animalesninkutapis. Imaraykuchus rey Agagqa, Diospa llajtanpa contranpi oqharikorqa. Jinapis Saulqa khuyakusqanrayku rey Agagta mana wañucherqachu, nillataj sumachaj animalesnintapis. Chayta ruwaspaqa Saulqa mana Jehovata kasukorqachu. Chayrayku Jehovaqa, Saulta nerqa manaña rey kananta (1 Sam. 15:3, 9, 15). Jehovaqa cheqan juez. Payqa runaj sonqonta qhawan, yachantaj mayqen runachus mana khuyakunapaj jina kasqanta (Lam. 2:17; Eze. 5:11). Tumpamantawan Jehovaqa, mana kasukojkunata chinkarparichenqa, cheqan runasmantataj khuyarikonqa (2 Tes. 1:6-10). Noqanchejqa tukuy runasta yanapana Diosman kutirikunankupaj. Imaraykuchus mana juzgasunmanchu, pi runatachus Jehová salvananta chayrí chinkachinanta. w17.09 pág. 11 párrs. 10-12
Martes 19 de noviembre
Diospa atiyninpa poqoynenqa: munayninchejwan mana atipachikoj kay (Gál. 5:22, 23).
Jehovaqa sajra munayninchejwan mana atipachikunapaj yanapawasunman. Jehová Diosqa mana imatapis ruwarpallanchu. Runastajrí juchasapa kasqanchejrayku, ashkha kutispi sajra munayninchejwan atipachikuspa, imatapis ruwarpallanchej. Ashkhas munayninkuwan atipachikusqankurayku problemaspi rikukunku. Wakenqa ruwanasninkuta mana chay ratochu ruwanku, nitaj allintachu trabajanku, nillataj allintachu estudianku. Wakintaj sajra munayninkuwan atipachikusqankurayku, machaykunku, divorciakunku, manukunku, viciospi urmanku, onqoj rikhurinku, pillawanpis puñuykuspa onqoyta chimpaykuchikunku, pillatapis maqarparinku, carcelman wisqʼaykuchikunku, chantá ima sajratapis parlarparillanku (Sal. 34:11-14). Kay tiempopi runastaj sajra munayninkuwan atipachikushallankupuni. Bibliataj ñaupajmantaña nerqa, kay ‘qhepa pʼunchaykunapi’ runas ajinapuni kanankuta (2 Tim. 3:1-3). w17.09 pág. 3 párrs. 1, 2
Miércoles 20 de noviembre
Diosqa sonqo tiyaykuyta qosonqachej, mayqentachus runas mana entiendeyta atinkuchu, chayta. Ajinamanta payqa sonqoykichejta waqaychanqa (Fili. 4:7).
Diospa sonqo tiyaykuynenqa, yuyayninchejta sonqonchejtawan waqaychan, ama imamantapis manchachikunapaj. Jehovaqa cuidayta munawanchej, kausayninchejpi allin rinawanchejpaj (1 Ped. 5:10). Chayta yachayqa ima manchikuytapis atipanapaj yanapawanchej. Tumpamantawan “manchay ñakʼariy kanqa, mayqenchus kay mundoj qallariyninmantapacha kunankama manaraj karqachu” (Mat. 24:21, 22). Mana yachanchejchu imachus sapa ujninchejmanta kananta. Jinapis ama anchata chaymanta llakikunachu kanman. Imaraykuchus yachanchej Jehová Dios may kʼacha Dios kasqanta. Payqa unay tiempopi kamachisninta yanapallarqapuni, ima llakiykunapi tarikojtinkupis. Payqa yuyasqanchejmanta nisqa, astawanraj ruwanman. Arí, Jehová Diosqa ima llakiypipis kashajtinchej “sonqo tiyaykuyta” qowasunpuni, “mayqentachus runas mana entiendeyta atinkuchu chayta”. w17.08 pág. 12 párrs. 16, 17
Jueves 21 de noviembre
Pacienciakuychej Señorpa kutimunan tiempokama (Sant. 5:7).
Profeta Isaías, profeta Habacuc imaqa, Jehová Diosta taporqanku: “¿Maykʼajkamataj kay kanqari?”, nispa (Isa. 6:11; Hab. 1:2). Jesucristopis chayllatataj nerqa, runas pisi creeyniyoj kasqankuta rikuspa (Mat. 17:17). Noqanchejpis wakin kuti paykuna jinallataj ichapis ninchej: “Jehová Dios, ¿maykʼajkamataj kay kanqari?”, nispa. Ichá chayta tapukunchej pillapis qhasimanta juchachawasqanchejrayku, sajra runaspa ruwasqankuta rikusqanchejrayku. Chayri machituña, onqosqataj kashasqanchejrayku. Mana chayrí kay tiempopi ‘kausay may llakiy kasqanraykuʼ (2 Tim. 3:1). Unay tiempomanta Jehová Diospa kamachisnenqa llakisqa kashaspa, mana manchachikuspa Jehová Diosman nerqanku: “¿Maykʼajkamataj kay kanqari?”, nispa. Jehová Diostajrí paykunata mana kʼamerqachu. Chayta yachaytaj mayta sonqochawanchej. Ima llakiykunapi kashajtinchejpis, discípulo Santiagoj nisqan kunan diapaj texto nisqanta mayta yanapawasunman. w17.08 págs. 3, 4 párrs. 1-3
Viernes 22 de noviembre
Amigosta maskʼakuychej kay mundoj qhapaj kapuyninwan (Luc. 16:9).
Jesusqa yachachisqasninman nerqa, paywan Tatanwanpis tukuy sonqo amigosta ruwakunankuta, manataj allinnillankuta maskʼaspachu. Jesusqa Diospa Gobiernonmanta jallpʼantinpi predicakunanta nerqa. Kapuwasqanchejmanta qospataj chaypaj yanapakunchej, Jehovata sirviyta munasqanchejtataj rikuchinchej (Mat. 24:14). Ashkha hermanosninchej chayta ruwanku. India suyumanta uj imillita, uj cajitapi qolqesitunta waqaycharqa. Chayta ruwananpaj juguetestapis manaña rantikorqachu. Cajitan juntʼaykojtintaj, astawan predicakunallanpajpuni chay qolqesitunwan yanapakorqa. Chay suyullamantataj uj hermano coco plantasniyoj. Malayálam parlayman tijrachej oficinasmantaj ashkha cocosta apan. Ajinamanta manaña rantinankupaj. Chaytaj rikuchin, kapuyninta sumaj yuyaywan apaykachasqanta. Ajinallatataj Grecia suyumanta hermanos, olivomanta aceiteta, quesota, waj imastawan Betelpi trabajajkunapaj apanku. w17.07 págs. 8, 9 párrs. 7, 8
Sábado 23 de noviembre
Sionpi takej kankichej, chay takiykunata takiripuwayku (Sal. 137:3).
Israelitasqa sonqo pʼakisqa kasharqanku, sonqochaytataj necesitarqanku. Jinapis Jehová Dios nerqa jina, Persiamanta rey Ciroqa Babiloniata atipaspa japʼikaporqa israelitastataj kacharicherqa. Ciro nerqa: ‘Jehovaqa kamachiwan Jerusalenpi Diosta yupaychana wasita ruwapunayta’, nispa. Chantá nillarqataj: “Mayqennillaykichejpis, Tata Diospa ayllunmanta kajkunataqa Señorniykichej Tata Dios yanapachun, jaqaymantaj richun”, nispa (2 Cró. 36:23). Tukuy chayqa israelitasta maytapunichá sonqocharqa Babiloniapi kashajtinku. Jehová Diosqa sapa israelitata sonqocharqa, kunan tiempopipis ajinallatataj sapa ujninchejta sonqochawanchej. Salmo 147:3 Jehová Diosmanta nin: “Payqa sonqo pʼakisqasta thañichin, nanasqasninkutataj jampiykun”, nispa. Onqosqa chayri llakisqa kashajtinchejqa, Jehová Dios sonqochanawanchejmanta ama iskayrayanachu (Sal. 34:18; Isa. 57:15). Payqa ima llakiytapis atipanapaj kallpachawasunchej, yachaytataj qowasunchej (Sant. 1:5). w17.07 pág. 18 párrs. 4, 5
Domingo 24 de noviembre
Maypichá valorniyoj imasniykichej kashan, chayllapitaj sonqoykichejpis kanqa (Luc. 12:34).
Jallpʼapi, cielopipis tukuy ima kajqa Jehová Diospallata (1 Cró. 29:11, 12). Payqa may kʼacha Tata, imaraykuchus tukuy ima valorniyoj kajta qowanchej. Chaykunamanta wakintaj kanku: Jehová Diospa Gobiernon, Gobiernonmanta willasqanchej, Palabranmanta cheqa yachachiykunapiwan. Chaymanta mayta agradecekunchej, ¿icharí? Jinapis mana allinta qhawarikojtinchejqa, chaykunata pisipaj qhawayta qallarisunman. Chayrayku chay imasta valorniyojpaj qhawanallapajpuni mayta kallpachakuna. Tukuyninchej Diospa Gobiernonrayku ñaupa kausayninchejta saqeporqanchej (Rom. 12:2). Jinapis qhapajyayta munapayaymanta, aychaj sajra munayninmantapis allinta qhawarikunanchej tiyan. Imaraykuchus chaykunaqa tanqawasunman Diospa Gobiernonta niña valorniyojta jinachu qhawanapaj (Pro. 4:23; Mat. 5:27-29). w17.06 págs. 9, 10 párrs. 1, 7
Lunes 25 de noviembre
Qanqa yachanaykiña ari Job (Job 38:21).
Jehová Diosqa, kamachin Jobman mana sutʼincharqachu imaraykuchus jinata ñakʼarishasqanta. Jehová Diosqa mana chayta sutʼinchananpunichu karqa. Astawanqa Jobta yanapayta munarqa, reparananpaj Paypa atiynenqa may jatunpuni kasqanta, Jobtaj ni imapis kasqanta. Ajinamanta Jobqa repararqa, llakiynillanpi astawan yuyashasqanta (Job 38:18-20). Jehová Dios yanapasqanrayku Jobqa manaña pantasqatachu yuyarqa. ¿May jatun llakiypi kashajtinchu Jehová Jobta kʼamerqa? Mana, ni Jobpis ajinatachu yuyarqa. Astawanqa chay jina jatun llakiypi kashaspa Job reparakorqa mana allintachu yuyashasqanta, chayraykutaj nerqa: “Kunanqa chay nisqaymanta pʼenqakuni, qanmantaj kutirikamuyki jallpʼa patapi, ushpha patapi ima tiyaspa”, nispa. Jehová Dios Jobman imatachus nisqanqa kallpachananpaj, sonqochananpaj ima karqa (Job 42:1-6). Jobqa Diospa yuyaychasqanta allinta japʼikorqa, chayrayku Jehová Diosqa Jobta allinpaj qhawarqa (Job 42:7, 8). w17.06 págs. 24, 25 párrs. 11, 12
Martes 26 de noviembre
Mariaqa allin kajta ajllakun, chaytaqa mana pipis qhechonqachu (Luc. 10:42).
Jesús nisqanman jinachus manachus ruwashasqanchejta reparakunapaj, allin kanman kaykunata tapurikuna: “¿Imata ruwaspataj astawan kusikuni? ¿Jehová Diosta sirvispachu chayri trabajaspachu?”, nispa. Kay tapuykunaman kutichispa reparakusun imastachus kausayninchejpi ñaupajman churashasqanchejta. Jesusqa yachacherqa imatachus kausayninchejpi ñaupajman churana kasqanta. Uj kuti Jesusqa iskay hermanaspa wasinman rerqa. Paykunaqa María, Marta ima karqanku. Martaqa chay ratopacha Jesuspaj waykʼoj churakorqa. Mariatajrí Jesuspa ñaupaqenpi tiyaykukorqa yachachisqanta uyarinanpaj. Martataj Jesusman nerqa hermanan María yanapaysikunanta. Jesustaj Martaman kay diapaj ajllasqa textopi nisqanta nerqa (Luc. 10:38-42). Jesuspa nisqanmanta mayta yachakusunman. Waj ruwanaswan mana musphanapaj. Jesustataj munakunapaj, “allin kajta” ajllananchej tiyan. Nisunman Jehovawan amigos kasqanchejta, ñaupajman churananchej tiyan. w17.05 pág. 24 párrs. 9, 10
Miércoles 27 de noviembre
Tataykej yachachisusqanta uyariy (Pro. 1:8).
Jehovaqa tatasta kamachin wawasninkuman cheqa kajta yachachinankupaj. Chaytaqa mana kamachinchu abuelosman, nitaj waj runasmanpis (Pro. 31:10, 27, 28). Jinapis ichá tatasqa ima lugarpichus tiyakunku chaypi parlakoj qalluta mana allinta yachankuchu. Chayrayku yanapata necesitankuman wawasninkoj sonqonkuman chayanankupaj. Wajkuna yanapajtinkupis, tataspuni wawasninkuman Diosmanta yachachinanku tiyan. Ajinamanta wawasninkuta uywanankupaj “Jehová Dios nisqanman jina cheqanchaspa, yachachispataj” (Efe. 6:4). Ichapis ancianosta tapurinkuman familiapi Diosta yupaychanapaj tantakuypi imatachus estudianankuta. Chantá tapurikullankumantaj wawasninku sumaj amigosniyoj kanankupaj imatachus ruwanankuta. Tatasqa wawasninkuta yanapanankupaj wakin kuti, waj familiata wajyarinkuman familiapi Diosta yupaychanapaj tantakuyninkuman. Ashkha jovenesqa sumaj imasta yachakunku hermanoswan predicaj llojsejtinku chayri imallatapis paykunawan ruwajtinku (Pro. 27:17). w17.05 págs. 11, 12 párrs. 17, 18
Jueves 28 de noviembre
Egiptoman ayqey (Mat. 2:13).
Jesús wawita kashajtin, Jehovaj angelnenqa Joseman willarqa rey Herodes, Jesusta wañuchiyta munasqanta. Chayrayku Joseqa familianwan Egiptoman ayqekorqa. Paykunaqa Herodes wañunankama Egiptopi qhepakorqanku (Mat. 2:14, 19-21). Watasninmantaj Jesuspa yachachisqasnin qhatiykachasqa kasqankurayku, ‘chʼeqerasqa karqanku Judeaman, Samariamanpis’ (Hech. 8:1). Jesusqa yacharqa, ashkha yachachisqasnin wasisninkuta saqepunankuta. Pay nerqa: “Uj llajtapi qhatiykachasunkichej chayqa, waj llajtamanñataj ayqeychej”, nispa (Mat. 10:23). Ayqekojkunamanta ashkhasqa Jehovaj testigosnin kanku. Paykunamanta wakinpa familiaresninku wañupunku, ni imayojtaj qhepakunku. Ayqekojkunaqa ñanpi chayri jarkʼakuna lugarespi, ashkha llakiykunapi rikukorqanku. Imajtinchus chay lugarespi wakin runasqa cuento qʼepis karqanku, machaj kanku, suwaj kanku, qolqerayku pujllaj kanku, khuchichakojtaj kanku. Yuyarqankutaj maykʼajllapis paykuna chay jarkʼakuna lugarmanta llojsinankuta, israelitas chʼin pampamanta llojserqanku, ajinata. Ajinata yuyasqankoqa, mana llakikunankupaj yanaparqa (2 Cor. 4:18). w17.05 págs. 3, 4 párrs. 2-5
Viernes 29 de noviembre
Yachachisqasniykita munakojkunaqa sonqo tiyaykusqallapuni kanku, nitaj imapis paykunata miskʼachiyta atinchu (Sal. 119:165).
Wakin kutispi ichá yuyasunman contranchejpi imatapis ruwasqankuta chayri uj hermanoj contranpi imatapis ruwasqankuta. Jinapis ama saqenachu chaykuna Diosta yupaychaypi urmachinawanchejta. Astawanpis Jehová Diosman cheqa sonqollapuni kana, yanapayninta mañakuna, paypitaj atienekuna. Pantaj runas kasqanchejrayku ichapis mana allintachu imatapis entiendesunman, nitaj tukuy imatachu yachasunman. Mana pejpa wasanmantapis rimanakunachu. Imajtinchus chayta ruwayqa chay chʼampayta mana allinchanqachu. Nitaj sapallanchejmanta chay chʼampayta allinchayta maskʼanachu. Astawanpis Diosman cheqa sonqollapuni kana, pacienciawantaj suyana Dios chay chʼampayta allinchananta. Chayta ruwasunchej chayqa, Jehová Dios bendeciwasun, allinpajtaj qhawawasun. Chayrayku niyta atisunman “pachantinta juzgaj” Juezqa cheqan kajtapuni ruwananta, imaraykuchus “tukuy ñankunanqa cheqampuni” kanku (Gén. 18:25; Deu. 32:4). w17.04 pág. 22 párr. 17
Sábado 30 de noviembre
Juchasapaqa sajra kawsayninta saqechun. Tata Diosman kutirikuchun, imaraykuchus paymanta khuyakonqa (Isa. 55:7).
¿Imataj kanqa manchay ñakʼariy tiempo chayamunankama kausayninkuta mana cambiayta munaj runasmanta? Jehovaqa chinkachinanta nin (Sal. 37:10). Kay tiempopi sajra runasqa sajra ruwayninkuta pakanku, ashkha kutispitaj mana castigasqaschu kanku (Job 21:7, 9). Chaywanpis Bibliaqa nin: “Diosqa sumajta qhawan imaynatachus runa thaskisqanta, rejsintaj ima rijchʼajtachus purisqanta. Mana kanchu laqha, chay jina tuti laqha, chaypi millayta ruwaj sajra runa pakakunampajqa”, nispa (Job 34:21, 22). Jehovamantaqa mana imatapis pakayta atisunmanchu. Payqa sajra runaspa tukuy ima ruwasqankuta qhawamushan. Armagedón pasayta may jinata maskʼaspapis, manaña sajra runasta tarisunchu. Imaraykuchus wiñaypaj chinkachisqas kanqanku (Sal. 37:12-15). w17.04 págs. 10, 11 párr. 5