Noviembre
Viernes 1 de noviembre
Ama simiykichejmantaqa ima millay parlaypis llojsichunchu. Astawanqa allin kajllata parlaychej, uyarejkuna chaywan kallpachasqa kanankupaj (Efe. 4:29).
Cristianosqa manapuni millay palabrasta parlananchejchu tiyan. Jinapis ichá mana reparakuspalla wajkunaj sonqonkuta nanachinapaj jina parlasunman. Chayrayku allinta qhawarikuna. Ama sajrata parlanachu waj culturayojkunamanta, waj ayllumanta kajkunamanta chayri waj nacionesmanta kajkunamanta. Nillataj munanchejchu parlasqanchejwan wajkunata phiñachiyta, sonqonkutataj nanachiyta. Wajkunata kallpachanapaj jinapuni parlana. Thutunamanta, wajkunapaj sajrata parlanamantaqa allinta ruwasqankuta nina. Israelitasqa thutullajpuni kanku, ashkha imasmanta agradecekunankumanta nisqaqa. Yachanchej jina uj runa thutuyta qallarejtenqa, wajkunapis thutullankutaj. Israelitasqa chunka wateqajkuna mana allin willayta willasqankurayku ‘Moisespa contranta thutuyta qallarerqanku’ (Núm. 13:31–14:4). Wajkunata “allinta ruwanki” nejtinchejqa paykuna kusikunku. Chayrayku mayta kallpachakuna, hermanos imatapis sumajta ruwajtinkoqa “allinta ruwanki” ninapaj. w22.04 pág. 8 párrs. 16, 17
Sábado 2 de noviembre
Nacekusqaymantapacha cuidawanki. Mamaypa wijsanpi kasqaymantapacha qanmin Diosniy kanki (Sal. 22:10).
Jehovaqa unaymantapacha jovenesta yanapan paypa amigosnin kanankupaj. Wawasniyki Jehovamanta yachakuyta munanku chayqa, paykunatapis yanapallanmantaj (1 Cor. 3:6, 7). Ichapis wawasniykeqa Jehovata mana tukuy sonqochu sirvishanku. Jinapis Jehovaqa mana paykunamanta qonqaponqachu (Sal. 11:4). Wawasniyki allin sonqoyoj kasqankuta rikuchejtinkukama Jehovaqa chay rato paykunata yanapanqa (Hech. 13:48; 2 Cró. 16:9). Qantapis yanapasunkiman wawasniyki yanapata necesitashajtinkupuni maychus tiemponpi allinta paykunawan parlanaykipaj (Pro. 15:23). Chantapis Jehovaqa congregacionmanta hermanosta tanqanman wawasniykiwan kʼachallamanta, munakuywantaj parlarinankupaj. Wawasniyki kuraj runasña kajtinkupis, Jehovaqa yuyarichinman imatachus wawas kashajtinku yachachisqaykita (Juan 14:26). Wawasniykiman parlasqaykiwan ruwasqaykiwan ima yachachillankipuni chayqa, Jehová bendecisonqa. w22.04 pág. 21 párr. 18
Domingo 3 de noviembre
Sierpeqa maytapuni phiñakorqa (Apo. 12:17).
Satanasqa manaña cieloman kutiykuyta atisqanrayku, kay jallpʼapiraj kaj ajllasqa cristianoswan rabianta pagachikushan. Ajllasqa cristianosqa Jesuswan khuska cielomanta kamachimonqanku. Kay jallpʼapitaj Jesusmanta “willanankupaj kamachisqa kanku” (2 Cor. 5:20; Efe. 6:19, 20). 1918 watapi, Diospa llajtanta ñaupajman apajkunamanta pusaj hermanos qhasimanta juchachasqa karqanku, ashkha wataspajtaj carcelman wisqʼasqas karqanku. Ashkhasqa yuyarqanku ajllasqa cristianos imastachus ruwashasqanku sayachisqa kasqanta (Apo. 11:3, 7-11). Jinapis 1919 wata qallariypi, carcelman wisqʼasqa karqanku chay ajllasqa cristianosqa, kacharichisqa karqanku. Aswan qhepamantaj, imamantachus juchachasqa karqanku chaymanta manaña juchachasqachu karqanku. Chay hermanosqa carcelmanta llojsimusqankutawan, Diospa Gobiernonmanta willayta ñaupajman apallarqankupuni. Jinapis Satanasqa paykunata qhatiykachallarqapuni. Chantapis Jehovaj tukuynin kamachisninta maytapuni qhatiykachashan (Apo. 12:15). Chayrayku tukuyninchej ‘aguantananchej tiyan, creeyniyojtaj kananchej tiyan’ (Apo. 13:10). w22.05 págs. 5, 6 párrs. 14-16
Lunes 4 de noviembre
Uyarerqani mashkhachus sellasqa kasqankuta, chay sellasqa kajkunaqa 144.000 karqanku (Apo. 7:4).
Apóstol Juanqa mosqoypi jina rikorqa iskay grupo runas Jehovaj Gobiernonta apoyashasqankuta, wiñay kausaytataj japʼisqankuta. Ñaupaj kaj grupopeqa 144.000 runas kanku. Paykunaqa kay jallpʼamanta cieloman rinku Jesuswan khuska gobernamunankupaj (Apo. 5:9, 10; 14:3, 4). Juanqa paykunata rikorqa Jesuswan khuska Sion orqo patapi sayashajta (Apo. 14:1). Apostolespa tiemponmanta kay tiempokama ashkha runastaña ajllakun 144.000 kajkunamanta kanankupaj (Luc. 12:32; Rom. 8:17). Jinapis Juanqa uyarerqa qhepa pʼunchaykunapeqa, chay 144.000 runasmanta pisillaña kay jallpʼapi kausashanankuta (Apo. 12:17). Chaymantataj manchay ñakʼariy tiempo kashajtin cieloman oqharisqa kanqanku, chaypiña kaj ajllasqa cristianoswan khuska kanankupaj. Cielopiña kashanku chay ajllasqa cristianosqa wañupunankukama tukuy sonqo Jehovata sirverqanku. Paykunaqa tukuyninku cielomanta Jesuswan khuska Diospa Gobiernonpi kamachimonqanku (Mat. 24:31; Apo. 5:9, 10). w22.05 pág. 16 párrs. 4, 5
Martes 5 de noviembre
Kamachiykunasniyta kasukuy (Isa. 48:18).
Jesusqa discipulosninman yachacherqa maychus kajllata paykunamanta yuyanankuta. Paykunaman nerqa: “Umaykichejmanta chujchasniykichejpis tukuyninku yupasqa kashanku”, nispa (Mat. 10:30). Chay nisqanqa maytapuni kallpachawanchej, astawanraj pisipaj qhawakunchej chayqa. Chantapis yuyarichiwanchej Tatanchej Jehovapajqa may munasqa kasqanchejta. Jehová sirvinanchejta munashajtin, wiñaypajtaj kausakunanchejta munashajtin, ¿allinchu kanman mana ajinachu kasqanta ninanchej? La Atalaya revistaqa 15 watas ñaupajtaña niwarqanchej noqanchejmanta maychus kajllata yuyanata. Chaypi nerqa: “Ama may kasqanchejta yuyakunachu. Jinata yuyaspaqa jatunchakoj runaman tukusunman. Nillataj yuyanachu ni imapaj valesqanchejta. Astawanpis noqanchejmanta maychus kajllata yuyana. Chaypajtaj sumajta reparakunanchej tiyan imastachus allinta ruwayta atisqanchejta, imastatajchus mana ruwayta atisqanchejtapis”. w22.05 págs. 24, 25 párrs. 14-16
Miércoles 6 de noviembre
Mañakuyki tukuyninku ujchasqa kanankupaj (Juan 17:20, 21).
¿Imatá sapa ujninchej ruwasunman congregacionpi ujchasqallapuni kanapaj? Tukuy atisqanchejta ruwana allin kausay kananpaj (Mat. 5:9; Rom. 12:18). Congregacionmanta hermanosninchejwan allinta apanakunapaj kallpachakojtinchejqa, paraisonchej aswan kʼachitu kananpaj yanapakunchej. Amapuni qonqakunachu chay paraisopi kajkunataqa, sapa ujta Jehovapuni chayman pusaykamusqanta payllata yupaychanankupaj (Juan 6:44). Jehovaqa maytachá kusikun tukuy kamachisnin allinpi kanapaj, ujchasqataj kanapaj kallpachakusqanchejta rikuspa. Paypajqa tukuy kamachisnin may munasqa kanchej (Isa. 26:3; Ageo 2:7). ¿Imatá ruwasunman Jehová kamachisninman bendicionesta qosqanwan sumajta yanapachikunapaj? Diospa Palabranpi imastachus yachakusqanchejpi sumajta piensarina. Estudiajtinchej, tʼukurejtinchejtaj kʼacha kaykunata rikuchiyta atisun. Chaytaj yanapawasun congregacionpi uj ‘familia jina tukuy sonqo munanakunapaj’ (Rom. 12:10). w22.11 págs. 12, 13 párrs. 16-18
Jueves 7 de noviembre
Noqaqa pantasqankuta perdonasaj, manañataj juchankumanta yuyarikusajchu (Jer. 31:34).
Jehová perdonawasqanchejmanta mana iskayrayajtinchejqa, ‘samarikuna tiempospis’ chayamuwasunman jina. Chantapis sonqo tiyasqa kanchej, niñataj sonqonchejpis juchachawanchejchu. Chaytaj Jehová Diosmantapuni jamun. Imajtinchus runalla perdonawajtinchejqa mana ajina sientekusunmanchu (Hech. 3:19). Jehová perdonawajtinchejqa watejmanta amigon kananchejta saqewanchej. Ajinamanta ñaupaqenpeqa ni jaykʼajpis pantasunmanchu jina kanchej. Jehovaqa pitapis perdonaspa manaña chay runaj juchanmanta ujtawan yuyarikunchu, nitaj chaymanta castiganchu (Isa. 43:25). ‘Imaynatachus inti llojsimuy ladoqa may jina karupi kashan inti yaykuy ladomanta’, ajinata Jehovaqa juchasninchejta may jina karuman churan (Sal. 103:12). Jehová ajinata perdonawasqanchejrayku maytapuni payman agradecekunchej, tukuy sonqotaj respetanchej (Sal. 130:4). Jehovaqa pitapis perdonananpaj mana qhawanchu jatun juchatachus manachus ruwasqanta. Payqa Ruwawajninchej kasqanrayku, Leyesta Churapuwajninchej kasqanrayku, Juezninchejtaj kasqanrayku sumajta rejsiwanchej, chayman jinataj pitapis perdonan chayri mana. w22.06 pág. 5 párrs. 12-14
Viernes 8 de noviembre
Diosman qayllaykojqa, creenan tiyan Diosqa kasqantapuni, jinallataj sonqo kʼajaywan payta maskʼajkunata tʼinkasqantapis (Heb. 11:6).
Jehovaqa payta tukuy munakojkunaman uj sumaj suyakuyta qowanchej. Payqa tumpamantawan chinkachenqa onqoykunata, llakiyta, wañuyta ima (Apo. 21:3, 4). Jehovaqa “llampʼu sonqoyoj” runasta yanapanqa, pikunachus jallpʼata paraisoman tukuchinanta suyakushanku chaykunata (Sal. 37:9-11). Chantapis Jehovaqa yanapawasun kunanmanta nisqa paywan aswan sumaj amigos kanapaj. Chayqa may sumajpuni kanqa. Jinapis, ¿imajtín nisunman Jehovaj nisqasnin juntʼakunantapuni? Payqa nisqanta juntʼanpuni. Chayrayku ‘Jehová Diospipuni atienekunchej’ (Sal. 27:14). Chaytataj rikuchinchej imatachus Jehová nisqanta juntʼananta pacienciawan, kusiywan ima suyakuspa (Isa. 55:10, 11). Noqanchejpis ama Jehovamanta karunchakunachu. Yachanchej Jehovaqa ‘sonqo kʼajaywan payta maskʼajkunata tʼinkasqanta’. w22.06 pág. 20 párr. 1; pág. 25 párr. 18
Sábado 9 de noviembre
Tataykichejqa yachanña imaykichejchus pisisqanta, manaraj paymanta mañakushajtiykichej (Mat. 6:8).
Jehová Diosqa familiasmanta uma kasqanrayku, imatachus 1 Timoteo 5:8 versiculopi familiamanta umasman kamachisqanta juntʼanqapuni. Jehová noqanchejta, familianchejtapis munakuwasqanchejmanta mana iskayrayasunchu chayqa, imatachus necesitasqanchejta qonawanchejmantapis manallataj iskayrayasunchu (Mat. 6:31-33). Jehovaqa imatachus necesitasqanchejta qoyta munawanchej. Chaytataj qowanchej munakuywan, mana michʼakuspataj. Jehová jallpʼata ruwashajtin, kausanapaj mana imatachus necesitasqallanchejtachu ruwarqa. Astawanpis tukuy ima sumaj imasta munakuywan ruwapuwarqanchej kusisqa kananchejpaj (Gén. 2:9). Ichapis wakin kuteqa kausanapaj imatachus necesitasqallanchej tiyapuwasunman. Jinapis chaysitullapis tiyapuwasqanchejmanta agradecekunapuni. Chayqa rikuchin Jehovaqa noqanchejwan kashasqanta, sapa “pʼunchaypaj” tʼantanchejta qoshawasqanchejta ima (Mat. 6:11). Kayta yuyarikunapuni: Kunan imapis mana kapuwanchejchu chayqa, Jehová aswan sumaj imasta qollawasun, wiñay kausaytapis qollawasuntaj (Isa. 65:21, 22). w22.06 pág. 15 párrs. 7, 8
Domingo 10 de noviembre
Khamuna mikhunaqa wiñay tukusqa runaspaj (Heb. 5:14).
Mana Bibliamanta yachakojkunallachu khamuna mikhunata necesitanku, tukuyninchej necesitanchej. Apóstol Pablo nerqa, chay yachakusqanchejman jina ruwaspa, “imachus allin, imatajchus mana allin kasqanta” reparayta atinanchejta. Kay tiempomanta runasqa millay chʼichi kausayta allillanpaj qhawanku. Chayrayku mana atikullanchu Jehovaj kamachiykunasninta kasukuy. Jinapis Jesusqa sinchʼi creeyniyojllapuni kananchejpaj, sumaj yachachiykunata wakichichipuwanchej. Chay yachachiykunataj Diospa Palabranmanta orqhosqa kashan. Noqanchejpis Jesús jinallataj Diospa sutinta jatunchanchej (Juan 17:6, 26). 1931 watamantapacha, Biblia nisqanman jina Jehovaj testigosnin sutita apanchej. Ajinamanta rikuchinchej Diospa sutenqa noqanchejpaj may importante kasqanta, Tatanchej Jehovaj sutinwantaj rejsisqa kayta munasqanchejta (Isa. 43:10-12). Chantapis Mosoj Jallpʼapi Kausajkunapaj Diospa Palabran Bibliapeqa, maychus kananman Diospa sutinta churaykapunku. w22.07 pág. 11 párrs. 11, 12
Lunes 11 de noviembre
Palabraykeqa chakisniypaj uj lámpara jina, ñanniytataj kʼanchan (Sal. 119:105).
Diospa Gobiernonmanta sumaj willaykunaqa, Bibliaj ujnin cheqa yachachiynin. Jesusqa Diospa Gobiernonmanta cheqa yachachiyta pʼampasqa qoriwan kikincharqa. Pay nerqa: “Cielopi kaj Gobiernoqa, uj jallpʼapi pʼampasqa qoriman rijchʼakun. Uj runaqa chayta tarispa watejmanta pʼampaykapusqa. Kusisqataj tukuy imasninta vendemusqa. Chantá chay jallpʼata rantikapusqa”, nispa (Mat. 13:44). Reparanchej jina, chay runaqa mana pʼampasqa qorita maskʼaspachu purisharqa. Jinapis tariytawanqa chay pʼampasqa qorirayku tukuy imasninta vendemorqa. Chanta, ¿imajtintaj chayta ruwarqa? Chay qori may chhika valorniyoj kasqanta yachasqanrayku. Kunan Jehovata kusisqa sirvisqanchejwan, Diospa Gobiernon kamachishajtin wiñaypaj kausakuyta suyakusqanchejwanpis, kay mundomanta ni ima kikinchakunmanchu. Jehovaj amigosnin kananchejrayku imata saqesqanchejpis mana qhasichu. Jehovaj amigosnin kayqa may sumajpuni. Jehovata tukuy imapi ‘kusichispalla’ kusisqa kausakuyta atinchej (Col. 1:10). w22.08 pág. 15 párr. 8; pág. 17 párrs. 9, 12
Martes 12 de noviembre
¿Imaynatataj ruwayman kasqa chay millaytari, juchallikuymantaj Diospa contrantari? (Gén. 39:9).
¿Imaynapitaj José yacharqa Jehová qhenchachakuyta jatun juchapaj qhawasqanta? Chaypachaqa manaraj Moisespa Leynin karqarajchu, manaqa 200 watasninman jinaraj qhelqakorqa. Chaypitaj sutʼita nerqa: “Ama qhenchachakunkichu”, nispa (Éxo. 20:14). Jinapis Joseqa Jehovata sumajtaña rejsisqanrayku repararqa imatachus Jehová khuchichakuy juchamanta yuyasqanta. Payqa yacharqachá Jehovaqa qhariwarmi kausayta uj qharipaj, uj warmipajwan rikhurichisqanta. Chantapis payqa ichá uyarerqa iskay reyes awelonpa maman Sarawan puñuykuyta munajtinku, chay iskaynin kutispi Jehová payta jarkʼasqanta (Gén. 2:24; 12:14-20; 20:2-7). Joseqa chay imaspi piensarispa reparayta aterqa Jehovaj qhawayninman jina imachus allin, imatajchus mana allin kasqanta. Payqa Jehovata maytapuni munakorqa, chayraykutaj cheqan kamachiykunasnintapis munakullarqataj, kasukuytapunitaj munarqa. w22.08 pág. 26 párrs. 1, 2
Miércoles 13 de noviembre
Jallpʼa ukhupi puñojkunamanta ashkhas rijchʼarimonqanku, wakenqa wiñaypaj kausanankupaj (Dan. 12:2).
Kay profeciaqa kausarimuy kananmanta parlan. Ñaupajtaqa yuyaj kanchej Daniel 12:2 versiculopeqa, cieloman ripunankupaj kausarimojkunamanta parlashasqanta, chayri 1918 watapi churanakojkuna predicacionta casi sayachisqankutawan astawan predicakusqanmanta parlashasqanta. Kunantaj entiendenchej mosoj jallpʼapi kausarimuy kananmanta parlashasqanta. ¿Imajtín chayta ninchej? Job 17:16 versiculopipis ‘jallpʼallamantataj’ parlan. Jallpʼa nispataj ‘Sepulturamanta’ parlashan. Chaytaj reparachiwanchej, Daniel 12:2 versiculoqa wañusqas kausarimunankumantapuni parlashasqanta. Chay kausarimuytaj qhepa pʼunchaykuna tukukojtin kanqa, Armagedón guerra pasayta. Chantá, ¿ima niytá munan Daniel 12:2 versiculopi “wakenqa wiñaypaj kausanankupaj” kausarimunankuta nisqan? Chayqa niyta munan kausarimojkuna 1.000 wataspi Jehovata rejsejtinku, chayri rejsillajtinkupuni, chantá Jehovatawan Jesustawan kasukojtinku, wiñay kausayta japʼinankuta (Juan 17:3). w22.09 pág. 21 párrs. 6, 7
Jueves 14 de noviembre
Munakuyniyoj runaqa tukuy imata creen (1 Cor. 13:7).
Chayqa mana niyta munanchu Jehová pipipis confianallanchejta munasqanta, astawanpis de confianza kasqankuta rikuchisqankurayku hermanosninchejpi confiananchejta munan. Pitapis tiempowanraj astawan respetanchej, ajinallatataj pipipis tiempowanraj atienekunchej. ¿Imatá ruwasunman hermanosninchejpi astawan confianapaj? Paykunata sumajta rejsina, reunionespi paykunawan parlarina, paykunawan khuska predicana. Ama chay rato ninachu mana atienekunapaj jinachu kasqankuta. Manaqa paykunawan pacienciakuna. Pitapis mana allinta rejsispaqa, ichá qallariypeqa mana imatapis willayta munallasunchu. Astawan rejsisqanchejman jinataj willayta atillasunña imaynachus kashasqanchejta (Luc. 16:10). Jinapis, ¿imatá ruwasunman uj hermano payman imatachus confiasqanchejta wajkunaman willarqosqanta yachaspa? Ama chay hermanomanta karunchakunapachachu. Astawanqa tiempo pasananta saqena. Uj mashkha hermanos mana de confianzachu kajtinku, ama yuyanachu tukuynin hermanos kikillantaj kasqankuta. w22.09 pág. 4 párrs. 7, 8
Viernes 15 de noviembre
Jehová Diospa ñawisnenqa jallpʼantinta qhawamushan (2 Cró. 16:9).
Miqueas sutiyoj ancianomanta parlarina. Uj pacha payqa, yuyarqa Diospa llajtanpi ashkha ruwanasniyoj hermanos, allinninmantapuni sonqonta nanarpachisqankuta. Jinapis Miqueasqa yuyaynillanpipuni karqa, maytataj kallpachakorqa mana sonqo nanasqallapuni kananpaj. Payqa chayta aguantananpaj maytapuni Jehovamanta mañakorqa espíritu santonta, kallpatapis. Chantapis publicacionesninchejpi yuyaychaykunata maskʼaj. ¿Imatá paymanta yachakunchej? Uj hermano chayri uj hermana sonqonchejta nanachiwasqanchejta yuyanchej chayqa, kallpachakuna sonqo tiyasqallapuni kanapaj, nitaj mana allin imasta yuyanapaj. Noqanchejqa mana yachanchejchu imaraykuchus chay hermano imatapis niwasqanchejta chayri ruwawasqanchejta. Chayrayku tukuy imata Jehovaman willakuna, mañakunataj chay hermano jina yuyanapaj yanapanawanchejta. Ama yuyanachu sonqonchejta nanachiyta munaspapuni chayta niwasqanchejta chayri ruwawasqanchejta. Jinamanta chay hermanota perdonayta atillasun (Pro. 19:11). Amapuni qonqanachu Jehová tukuy imata qhawamushasqanta, aguantanapajtaj kallpata qonawanchejta (Ecl. 5:8). w22.11 pág. 21 párr. 5
Sábado 16 de noviembre
Puraj uya runasmanta karunchakuni (Sal. 26:4).
Jehovata munakoj amigosta maskʼakuy. Chay amigosniyki yanapasonqanku wiñay tukusqa cristianoman tukunaykipaj (Pro. 13:20). Julián sutiyoj hermanomanta parlarina. Payqa anciano, nintaj: “Aswan joven kashaspaqa sumaj amigosta tarerqani predicacionpi. Paykunaqa sonqo kʼajaywan willaj kanku, chaypi rikorqani predicaspaqa may kusisqa kayta atisqanchejta. [...] Chantapis reparakorqani amigosneyqa edadnillaymanta kasqankuta, chayrayku sumaj amigosneyqa pisilla karqanku”, nispa. Sichus congregacionmanta pillawanpis masichakushawaj, reparawajtaj Jehovamanta karunchasunanpaj jina kasqanta chay, ¿imatá ruwawaj? Apóstol Pabloqa yacharqa chay tiempopi congregacionmanta wakenqa mana cristianos jinachu yuyasqankuta, ruwasqankutapis. Chayrayku Timoteota nerqa paykunamanta karunchakunanta (2 Tim. 2:20-22). Tatanchej Jehovawan amigos kasqanchejqa may sumajpuni. Chaypajtaj mayta kallpachakunchej. Chayrayku amapuni saqenachu pipis paymanta karunchanawanchejta. w22.08 págs. 5, 6 párrs. 13-15
Domingo 17 de noviembre
Mana yuyayniyoj runamanta karunchakuy (Pro. 14:7).
Noqanchejqa mana Jehovaj yuyaychaykunasninta chejnikojkuna jinachu kanchej. Manaqa imaynatachus Dios yuyasqanta, tukuy leyesnintapis munakuyta yachakunchej. Astawan munakunapajtaj kikinchasunman kasukojkunata, mana kasukojkunatapis imaynachus risqanta. Ñaupajtaqa tʼukurina imaynachus wampusta risqanpi. Paykunaqa Jehovaj sumaj yuyaychaykunasninta qhesachanku, chayraykutaj imaymana problemaspi rikukunku. Tʼukurinallataj kausayninchejpi. Noqanchejqa Diosta kasukusqanchejrayku aswan allinta kausakunchej (Sal. 32:8, 10). Jehovaqa tukuyman yachayta qoyta munan, nitaj pitapis obliganchu japʼikunanpaj. Chaywanpis sutʼita nin yachayninta mana japʼikojkunawan imachus kananta (Pro. 1:29-32). Paykunaqa ‘ajinata ruwasqankupi wananqanku’. Tiemponmanqa mana kasukusqankurayku kausayninkupi llakiylla, problemaslla kanqa, chaymantataj chinkarparichisqa kanqanku. Jehovaj sumaj yuyaychaykunasninta uyarejkunaman, chayman jina kausakojkunamantaj Jehová kayta nin: “Pichus noqata uyariwajqa ni imata manchachikuspa kausakonqa, manataj llakikonqachu ima desgracia qhatirinanmantapis”, nispa (Pro. 1:33). w22.10 pág. 21 párrs. 11-13
Lunes 18 de noviembre
Kusisqamin Jehová Diosta manchachikoj runaqa. Kusisqamin Diospa ñanninta purej runaqa (Sal. 128:1).
Jehovata manchachikoyqa niyta munan payta respetay, respetasqanchejraykutaj imatachus mana allinpaj qhawasqantaqa mana ruwanchejchu (Pro. 16:6). Chayrayku kallpachakullanchejpuni imachus allin, imatajchus mana allin kasqanmanta Diospa kamachiykunasninman jina kausakunapaj. Chay kamachiykunasnintaj Bibliapi kashan (2 Cor. 7:1). Imastachus Jehová munakun chay imasta ruwaspa, chantá imastachus Jehová chejnikun chay imasta chejnikuspa aswan kusisqa kasun (Sal. 37:27; 97:10; Rom. 12:9). Uj runaqa yachanman Jehovalla niyta atisqanta imachus allin, imatajchus mana allin kasqanta. Jinapis kamachiykunasninta kasukunallantaj tiyan (Rom. 12:2). Noqanchejtajrí Jehovaj kamachiykunasninta yachaspapis, chay kamachiykunasninta kasukuspalla rikuchisun Jehovata kasukuy allinninchejpaj kasqanta (Pro. 12:28). Davidpis ajinallatataj yuyarqa, chayrayku Jehovata nerqa: “Qanmin kausay ñanta rejsichiwanki. Allinpaj qhawawajtiykeqa sonqo juntʼasqa kani. Paña ladoykipi kaspaqa wiñaypaj kusisqa kasaj”, nispa (Sal. 16:11). w22.10 pág. 8 párrs. 9, 10
Martes 19 de noviembre
Noqa Diospa Wawanqa, mana imatapis noqallamanta ruwayta atinichu, astawanqa imatachus Tatayta ruwajta rikuni chayllata ruwani (Juan 5:19).
Jesusqa kʼumuykukoj sonqo karqa, paymantataj maychus kajllata yuyakoj. Payqa niraj kay jallpʼaman jamushaspa, Jehovata sirvispa tʼukuna imasta ruwarqa. Colosenses 1:16 nin, “Cielopi, jinallataj kay jallpʼapi tukuy ima kajpis paynejta ruwasqa” kasqanta. Jesusqa bautizakushaspa, yuyarikorqasina cielopi kashaspa imastachus Tatanwan ruwasqanta (Mat. 3:16; Juan 17:5). Chayta yuyarikuspapis mana jatunchakorqachu. Payqa ni jaykʼaj yuyakorqachu wajkunamanta aswan kuraj kasqanta. Astawanpis discipulosninman nerqa: “Mana sirvichikojchu jamuni, manachayqa wajkunata sirvej, kausayniytapis qosaj ashkha runasta kacharichinaypaj”, nispa (Mat. 20:28). Jesusqa nerqa mana imatapis payllamanta ruwayta atisqanta. Payqa kʼumuykukoj sonqo karqa, noqanchejpis pay jina kayta munanchej. w22.05 pág. 24 párr. 13
Miércoles 20 de noviembre
Jehová Diosman kutirikuchun (Isa. 55:7).
Jehovaqa niraj pitapis perdonashaspa sumajta qhawaykurin uj runa yachashaspachus manachus juchallikusqanta. Jesustaj chayta sutʼita nerqa Lucas 12:47, 48 versiculospi. Uj runa yachashaspa Jehovaj chejnisqan imasta ruwan chayqa, jatun juchata ruwan. Chayta ruwasqanrayku ichapis Jehovaqa mana perdonanqachu (Mar. 3:29; Juan 9:41). Chaywanpis Jehovaqa pitapis perdonananpaj sumajta qhawaykurin sonqomantapachachus manachus arrepientekusqanta. Arrepientekoj runaqa yuyayninta, imaynachus kasqanta, imatachus ruwayta munasqantapis cambian. Mana allin imasta ruwasqanmanta, chayri allin imasta ruwanan kashajtin mana ruwasqanmanta maytapuni pesachikun, maytataj llakikun. Payqa mana pantasqallanmantachu llakikun, manaqa Jehovamanta karunchakusqanrayku chay imasta ruwasqanmantapis. w22.06 págs. 5, 6 párrs. 15-17
Jueves 21 de noviembre
Cristo Jesuspa discipulosnin jina Diosta tukuy sonqo yupaychaspa kausayta munajkunaqa, tukuyninku qhatiykachasqallataj kanqanku (2 Tim. 3:12).
Enemigosninchejqa ñaupajman apaj hermanosmanta llullasta parlanku chayri paykunamanta iskayrayananchejpaj jina qʼewisqata parlanku (Sal. 31:13). Wakin hermanosqa carcelman wisqʼasqa kanku, sajra runasmantataj tumpasqa kanku. Ñaupa cristianospa tiemponkupipis ajinallapitaj rikukorqanku. Apóstol Pablotaqa qhasimanta tumpaspa wisqʼaykorqanku. Apóstol Pablo Romapi presochasqa kashajtin, wakin cristianosqa saqerparerqanku (2 Tim. 1:8, 15; 2:8, 9). Pabloqa payta saqerparisqankumanta maytachá llakikorqa. Imajtinchus payqa ashkha imasta aguantarqa, paykunaraykutaj kausaynintapis wañuy pataman churarqa (Hech. 20:18-21; 2 Cor. 1:8). Amapuni Pablota saqerparej cristianos jina kanachu. Chayrayku ama tʼukunachu Satanasqa ñaupajman apaj hermanostapuni astawan qhatiykachasqanmanta. Payqa munan chay hermanos Jehovata wasanchanankuta, noqanchejtapis chaywan manchachiyta munawanchej (1 Ped. 5:8). Hermanosta mana wasanchaspa yanapanallapuni (2 Tim. 1:16-18). w22.11 págs. 16, 17 párrs. 8-11
Viernes 22 de noviembre
¿Manapunichu Diostaqa manchachikunki? (Luc. 23:40).
Jesuspa ladonpi warkhusqa kasharqa, arrepientekorqataj chay suwaqa, ichapis judío karqa. Judiosqa uj Diosllata yupaychaj kanku, waj nacionesmanta runastaj ashkha diosespi creej kanku (Éxo. 20:2, 3; 1 Cor. 8:5, 6). Sichus chay suwa mana judiochu kanman karqa chayqa, ichapis payqa kay jinata ninman karqa: “¿Manapunichu diosestaqa manchachikunki?”, nispa. Chantapis Diosqa Jesusta kachamorqa ‘Israel nacionmanta chinkasqa ovejasman’, manataj waj nacionesmanta runasmanchu (Mat. 15:24). Diosqa israelitasman nisqaña wañusqasta kausarichimunanta. Arrepientekorqa chay suwataj ichapis chayta yacharqa. Imatachus nisqanpitaj reparanchej, Jehovaqa Jesusta Gobiernonpi kamachinanpaj kausarichimunanta yachasqanta. Chay runaqa paytapis Dios kausarichimunantasina suyakusharqa. Chay arrepientekoj suwa, judío karqa chayqa, yacharqa Jehová Adantawan Evatawan uj paraisoman churasqanta. Chayrayku repararqachá Jesusqa Lucas 23:43 versiculopi parlarqa chay paraisoqa, kay jallpʼapi uj kʼachitu huerta kananta (Gén. 2:15). w22.12 págs. 8, 9 párrs. 2, 3
Sábado 23 de noviembre
Tukuyninku tantakojpuni kanku uj sonqolla Diosmanta mañakunankupaj (Hech. 1:14).
Noqanchejqa espíritu santoj yanapaynillanwan willayta atinchej. Imaraykuchus Satanasqa contranchejpi maqanakun predicacionta sayachiyta munaspa (Apo. 12:17). Runaj qhawayninman jina, Satanaswan maqanakoyqa mana atipayta atinapaj jina kanman. Jinapis predicasqanchejwanqa payta atipashanchej (Apo. 12:9-11). Predicaspaqa rikuchinchej Satanasta mana manchachikusqanchejta. Chayrayku sapa predicaspa payta atipanchej. Chaytaj sutʼita rikuchin espíritu santo kallpata qoshawasqanchejta, Jehovataj allinpaj qhawawasqanchejta (Mat. 5:10-12; 1 Ped. 4:14). Predicacionpi ima chʼampaypi rikukojtinchejpis, espíritu santo chayta atipanapaj yanapawasun (2 Cor. 4:7-9). Chayrayku, ¿imatataj ruwananchej tiyan Diospa espíritu santonwan yanapachikunallanchejpajpuni? Jehovamanta kutin kutita mañakuna uyarinawanchejmanta mana iskayrayaspa. w22.11 pág. 5 párrs. 10, 11
Domingo 24 de noviembre
Hermanosníy, mañakullaykutaj mana kasukojkunata kʼaminaykichejta, llakisqa kajkunata sonqochanaykichejta, llauchhiyajkunata yanapanaykichejta, tukuypajtaj pacienciayoj kanaykichejta (1 Tes. 5:14).
¿Imaynamantataj rikuchisunman hermanosninchejta munakusqanchejta? Paykunawan allinta apanakunapaj tukuy atisqanchejta kallpachakuspa. Jehová jina perdonanapaj kallpachakunchej. Kaypi piensarina: Sichus Jehová juchasninchejrayku Wawan wañunanta saqerqa chay, ¿nichu hermanosninchejta contranchejpi juchallikojtinku usqhayllata perdonananchej kanman? Mana munasunmanchu Jesuspa ujnin rijchʼanachinanmanta sajra kamachi jina kayta. Paytaqa patronnin may chhika manunta perdonasqa. Paytajrí kamachi masinta manun may pisisitulla kajtinpis mana perdonayta munasqachu (Mat. 18:23-35). Qan mayqen hermanollawanpis phiñanasqa kashanki chayqa, allin kanman niraj Señorpa Cenanta ruwana día chayamushajtin, chay hermanowan allinyakapunaykipaj parlarinayki (Mat. 5:23, 24). Chayta ruwanki chayqa, Jehovatawan Jesustawan maytapuni munakusqaykita rikuchinki. w23.01 pág. 29 párrs. 8, 9
Lunes 25 de noviembre
Wajcha runata yanaparejqa Jehová Diosman manurin (Pro. 19:17).
Imatachus hermanos necesitasqankuta ancianos yachanankupajqa, mana pʼenqachispalla tapuriyta yachananku tiyan (Pro. 20:5). Chaypajtaj kay imasta allinta qhawarinkuman: ¿Hermanospata kapullanchu mikhunitanku, jampisitusninku chayri waj necesitasqanku imaspis? ¿Mana wasiyoj, mana trabajoyoj rikhurinankupaj jinachu kashanku? ¿Ima yanapastachus gobierno qosqanta japʼikunankupaj yanaparinata necesitashankumanchu? Jehovaqa tukuyman niwanchej wajkunata yanaparinata, kallpacharinata ima (Gál. 6:10). Uj onqosqa hermanota yanaparinapaj imitallatapis ruwapojtinchej, paypajqa may sumaj kanman. Wawasqa uj hermanota kallpacharinankupaj uj tarjetitata chayri uj dibujitota ruwapunkuman. Jovenestaj uj hermanitapaj necesitasqanta ruwarinpunkuman chayri rantinpunkuman. Wajkunataj uj onqosqa hermanitopaj chayri hermanitapaj mikhunata waykʼupuspa apapunkuman. Wakin hermanosqa tarjetitasnejta ancianosman agradecekunku. Ancianosqa uj wañuchej onqoy rikhurejtin ni jaykʼaj jina aswan ocupasqa kayta yachanku. May sumajpuni tukuyninchej Bibliaj kay nisqanta kasukunapaj kallpachakunanchej: “Qankunapura sonqochanakullaychejpuni, kallpachanakuychejtaj” (1 Tes. 5:11). w22.12 pág. 22 párr. 2; pág. 23 párrs. 5, 6
Martes 26 de noviembre
Qankunaqa may pantasqa kashankichej (Mar. 12:27).
Saduceosqa sumajta rejserqanku Hebreo Qhelqasqaspa ñaupaj phishqa librosninta. Chaywanpis chay librospi aswan importante yachachiykunataqa, Diospa yuyaychasqan kashajtinpis, mana japʼikojchu kanku. Uj kuti saduceosqa kausarimuymanta parlaspa Jesusta pantachiyta munarqanku. Jesustajrí paykunata taporqa: “¿Manachu Moisespa qhelqasqan libropi leerqankichej, imatachus Dios khishkarara sachʼitamanta nimusqanta? Payqa Moisesta nerqa: ‘Noqa kani Abrahanpa Diosnin, Isaacpa Diosnin, Jacobpa Diosnintaj’, nispa” (Mar. 12:18, 26). Saduceosqa ashkha kutispichá chayta leerqanku. Jinapis Jesuspa tapusqanpi reparanchej Diospa Palabran kausarimuymanta yachachisqantaqa mana kasusqankuta, chay yachachiy may importante kashajtinpis (Luc. 20:38). ¿Imatá yachakunchej Jesús saduceoswan parlasqanmanta? Bibliata leespaqa sumajta reparayta yachana tiyan imastachus uj versículo, chayri uj parte yachachishawasqanchejta. Mana qallariy yachachiykunallatachu reparayta yachananchej tiyan, manaqa pakasqa yachachiykunata, yuyaychaykunata ima. w23.02 pág. 11 párrs. 9, 10
Miércoles 27 de noviembre
Chay chhika testigoswan muyurisqa kashanchej, jatun phuyuwan jinapuni (Heb. 12:1).
Kay pʼunchaypaj ajllasqa versiculomanta testigosqa, sinchʼi pruebaspi kaspapis Jehovamanta mana karunchakorqankuchu (Heb. 11:36-40). Ajina sinchʼita sayasqankutaj mana qhasipajchu karqa. Paykunaqa kausashaspa mana Jehovaj nisqasninta tukuyninta juntʼakojta rikorqankuchu. Jinapis Jehovapi atienekullarqankupuni. Paykunaqa sutʼita yacharqanku Jehovaj ñaupaqenpi allinpaj qhawasqa kasqankuta. Chayrayku mana iskayrayarqankuchu Jehovaj tukuynin nisqasninta juntʼakojta rikunankumanta (Heb. 11:4, 5). Paykunaj kausayninkoqa yanapawanchej Jehovapi atienekunallapajpuni. Kay mundomanta runasqa astawan sajrayapushanku (2 Tim. 3:13). Satanasqa Diospa kamachisninta pruebaman churashallanpuni. Ima pruebaspi rikukunanchej kajtinpis, tukuy sonqo Jehovata sirvinallapuni, “kausaj Diospi atienekusqanchejrayku” (1 Tim. 4:10). w22.06 pág. 25 párrs. 17, 18
Jueves 28 de noviembre
Wañojtiy, ¿ima allintaj kanman? ¿Ñutʼu jallpʼaqa yupaychasunkimanchu? (Sal. 30:9).
¿Imaraykutaj sanitosllapuni kayta munanchej? Noqanchejmanta aswan sumaj kajta Jehovaman qoyta munasqanchejrayku (Mar. 12:30). Chayrayku imapis onqoykuchinawanchejta yachanchej chayqa, chaymanta cuidakunchej (Rom. 12:1). Pero mayta cuidakojtinchejpis onqoykusunpuni. Jinapis kausaytaqa Tatanchej Jehová regalota jina qowanchej. Agradecekusqanchejta rikuchiyta munasqanchejraykutaj, tukuy atisqanchejta cuidakunchej sanitosllapuni kanapaj. Sichus mayorcitosña kanchej chayri onqosqas kashanchej chayqa, ichapis manaña ñaupajta jinachu imatapis ruwayta atinchej. Chayraykutaj ichapis niña imatapis ruwayta atisqanchejta yuyasunman, llakikusunmantaj. Jinapis, ¿chayraykuchu niña cuidakusunman? Mana. Astawanpis cuidakunallanchejpuni tiyan. ¿Imarayku? Mayorcitosña kaspapis chayri onqosqas kaspapis rey David jina Jehovata yupaychaytaraj atinchej. Diosninchejqa munakuwanchej, pantaj runas kajtinchejpis valorawanchej. Chayta yachaytaj mayta sonqochawanchej (Mat. 10:29-31). Payqa mayta munakuwasqanchejrayku niwanchej wañupojtinchejpis kausarichimunawanchejta (Job 14:14, 15). Chayrayku kausashaspaqa sumajta cuidakunallapuni. w23.02 págs. 20, 21 párrs. 3-5
Viernes 29 de noviembre
Espíritu santoj contranta sajrata rimajqa ni jaykʼaj perdonasqachu kanqa (Mar. 3:29).
Waj ovejasmanta kaj may chhika runas, Armagedonta kausashaj pasajtinku, ¿sutisninku qhelqasqallapunichu kashanqa kausay libropi? Arí (Apo. 7:14). Jesusqa nerqa chay runasqa, pikunachus ovejas jina kanku chaykunaqa, ‘wiñay kausayta japʼinankuta’ (Mat. 25:46). Jinapis Armagedonta kausashaj pasajkunaqa, mana chay ratochu wiñay kausayta japʼenqanku. Jesusqa waranqa watasta kamachishajtin paykunata “michenqa, kausay yaku juturismantaj pusanqa”. Pikunachus Cristota kasukonqanku, qhepa kaj juiciopitaj Jehovata kasukojkuna jina qhawasqa kanqanku chaykunaj sutisninkoqa, wiñaypaj qhelqasqa kanqa kausay libropi (Apo. 7:16, 17). Chaywanpis cabraswan ninakoj runasqa, Armagedonpi chinkarparichisqa kanqanku. Jesusqa nerqa paykunaqa ‘wiñaypaj wañunankuta’ (Mat. 25:46). Apóstol Pabloqa Dios yuyaychasqanman jina nerqa, chay runasqa ‘juchachasqa kanankuta, wiñay wiñaypajtaj chinkachisqa kanankuta’ (2 Tes. 1:9; 2 Ped. 2:9). w22.09 pág. 16 párrs. 7, 8
Sábado 30 de noviembre
Tukuy imapaj uj tiempo tiyan (Ecl. 3:1).
Familiasqa Jehovaj ruwasqasninta khuska qhawarispa kusirikuyta atinku, tranquilos karikuytapis. Chaytaj yanapan aswan ujchasqas kanankupaj. Jehovaqa kʼachitu lugaresta ruwarqa, chaypi kusirikunanchejpaj jina. Ashkha familiasmanqa maytapuni gustan campoman ririy, lomasman, chayri mar kantuman. Paraisopeqa tataspis wawaspis ni jaykʼaj jina Jehovaj ruwasqasninwan kusirikuyta atenqanku. Manaña animalesta manchachikusunchu, ni paykunapis manchachikuwasunchu (Isa. 11:6-9). Tiempoqa jinantin kanqa Jehovaj tukuy ruwasqasninwan kusirikunapaj (Sal. 22:26). Jinapis ama paraisokamaraj suyaychejchu wawasniykichejman Diospa ruwasqasninta qhawariyta yachachinaykichejpaj. Sichus kunanmantapachaña Jehovaj ruwasqasninwan paymanta yachachinkichej chayqa, wawasniykichejqa rey David jinallataj niyta atenqanku. Pay nerqa: “Ni mayqen diospis qanmanqa rijchʼakunchu. Ni pi kanchu ruwasqasniykita jina ruwajqa”, nispa (Sal. 86:8). w23.03 pág. 25 párrs. 16, 17