Marzo
Sábado 1 de marzo
Suyakuyniyoj kasqanchejtaj mana qhasipajchu (Rom. 5:5).
Paraisotaqa niraj rikunchejchu. Jinapis piensarina imastachus kunanña rikushasqanchejpi: estrellasta, sachʼasta, animalesta, runastapis. Chaykuna kasqanmantaqa mana iskayrayanchejchu, ñaupa tiempopi manaraj karqankuchu chaypis. Tukuy chay imasqa Jehová Dios ruwasqanraykulla rikhurerqa (Gén. 1:1, 26, 27). Diosninchejqa niwanchej paraisotapis apamunallantataj, chay nisqantataj juntʼanqapuni. Chaypitaj wiñaypaj kausakusun ni imamanta onqospa. Jehovaj señalasqan tiempo chayamojtin paraisotaqa rikusunpuni, imaynatachus kunan tukuy ruwasqasninta rikushanchejña ajinata (Isa. 65:17; Apo. 21:3, 4). Paraíso chayamunankamaqa tukuy atisqanchejta kallpachakuna creeyninchejta sinchʼiyachinallapajpuni. Kacharichisqa kasqanchejpi tʼukurina, agradecekunataj. Jehovaj atiyninpipis piensarinallataj. Chantapis imaschus Jehovaman qayllaykuchiwanchej chay imasta ruwana. Tukuy chaykunata ruwasun chayqa, “creesqankurayku, pacienciakusqankurayku Diospa nisqasninta herenciata jina japʼinku” chaykunamanta kasun (Heb. 6:11, 12). w23.04 pág. 31 párrs. 18, 19
Domingo 2 de marzo
¿Manachu nerqayki creenkichus chayqa Diospa jatun kayninta rikunaykita? (Juan 11:40).
Jesusqa cielota qhawarispa tukuypa ñaupaqenkupi Tatanmanta mañakorqa. Chaytaqa ruwarqa Jehovata jatunchayta munasqanrayku. Mañakuytawantaj jatunmanta qhaparerqa: “¡Lázaro! ¡Llojsimuy!”, nispa (Juan 11:43). Lazarotaj sepulturanmanta llojsimorqa. Nichá pipis creerqachu Jesús Lazarota kausarichiyta atinanta. Chayta yachayqa yanapawanchej kausarimuy kananpi astawan atienekunapaj. Yuyarikuna imatachus Jesús Martaman nisqanta. Pay nerqa: “Hermanoykeqa kausarinponqa”, nispa (Juan 11:23). Jesusqa Tatan jinallataj wañusqasta kausarichimuyta munashan, chayta ruwananpajtaj atiyniyoj. Waqarikusqanpi sutʼita reparanchej wañuyta chinkarparichiytapuni munashasqanta, pininchejpis wañupusqanmanta llakiyninchejtapis. Jesusqa Lazarota kausarichimuspa sutʼita rikuchillarqataj wañusqasta kausarichimunanpaj atiyniyoj kasqanta. Chantapis yuyarikuna kay diapaj textopi imatachus Jesús Martaman nisqanta. Chay tukuy imasrayku creenchej, Diosqa wañusqasta kausarichimunanta nisqanta juntʼanantapuni. w23.04 págs. 11, 12 párrs. 15, 16
Lunes 3 de marzo
Jehová Diosqa pikunachus payman qhaparikunku chaykunaj qayllankupi kashan, pikunachus paymanta tukuy sonqo mañakunku chaykunaj qayllankupi kashan (Sal. 145:18).
Imachus Diospa munaynin kasqanta sutʼita reparaspaqa, ichapis imatachus paymanta mañakorqanchej chayta cambiananchej kanqa. Kayta ama qonqanachu: Jehovaqa imatachus ruwananta ninña, chaytataj tiemponpi juntʼanqa. Chay nisqanta juntʼananpajqa imachus sufrichiwanchej chaykunatawan wiñaypaj chinkachenqa: desastres naturalesta, onqoykunata, wañuyta ima. Jehovaqa nisqanta juntʼanqa Gobiernonnejta (Dan. 2:44; Apo. 21:3, 4). Jinapis chaykama saqeshan Satanás kay mundota gobernananta (Juan 12:31; Apo. 12:9). Kay tiempopi sichus Jehová kay jallpʼamanta problemasta allinchanman chayqa, rikuchinman Satanás allillanta gobernashasqanta. Jehová munayninta juntʼananta suyakunallanchejpuni kajtinpis, payqa yanapawasunpuni. Jehovaqa mana saqerpariwasunchu. w23.05 pág. 8 párr. 4; págs. 9, 10 párrs. 7, 8
Martes 4 de marzo
Yachankichej sapa runaman imaynatachus kutichinaykichej kasqanta (Col. 4:6).
¿Imatá ruwasunman wajkuna Señorpa Cenanwan yanapachikunankupaj? Ñaupajtaqa paykunata invitarina tiyan. Mana predicashaspallachu invitacionesta jaywarina, manaqa pikunatachus invitayta munanchej chaykunamanta uj listata ruwakusunman. Paykunaqa kankuman familiaresninchej, trabajomanta, escuelamanta compañerosninchej, waj rejsisqasninchejpis. Invitacionesninchej tukurpakojtintajrí, enlacepiñataj apachisunman. Ajinamanta ichapis may chhika chay tantakuyman jamonqanku (Ecl. 11:6). Kayta ama qonqanachu: Señorpa Cenanman invitasqanchej runasqa ichapis wakin imasta tapukushanku, astawanraj ni jaykʼaj reunionman rerqankuchu chayqa. Chayrayku piensarisunman imastachus tapukushasqankupi, imaynatachus kutichinanchejpipis. Invitadosninchejqa Señorpa Cenanman riytawan, ichapis waj imastawan tapukonqanku. “Allin sonqoyoj” runasta yanapayta munanchej, chay sumaj tantakuywan yanapachikunankupaj. Chaytataj tukuy atisqanchejta ruwayta munanchej chay tantakuy ñaupajta, chay tantakuypi kashajtinchej, chay tantakuy pasaytapis (Hech. 13:48). w24.01 pág. 12 párrs. 13, 15; pág. 13 párr. 16
Miércoles 5 de marzo
Phuyu jinalla kankichej, mayqenchus uj chhikan tiempota rikhurin, chinkaripuntaj ajina (Sant. 4:14).
Bibliaqa kay jallpʼapi pusaj runas kausarichisqa kasqankumanta willawanchej. Allin kanman chaykunata ujmanta uj sumajta ukhuncharinanchej. Estudiashaspataj reparana imastachus paykunamanta yachakuyta atisqanchejta. Piensarinataj Diosqa wañusqasta kausarichiyta munasqanpi, chayta ruwananpajtaj atiyniyoj kasqanpi. Astawanqa Jesús kausarichisqa kasqanpi tʼukurina. Jesustaqa kausarimusqantawan ashkha runas rikorqanku. Jesús kausarimusqanqa creeyninchejpaj uj sumaj cimiento jina (1 Cor. 15:3-6, 20-22). Maytapuni Jehovaman agradecekunchej kausarimuy kananta niwasqanchejmanta. Yachanchej chayta ruwanantapuni. Imaraykuchus payqa wañusqasta kausarichiytapuni munan, chayta ruwananpajtaj atiyniyoj. Payqa kaytapis sapa ujninchejta nishawasunman jina: “Munasqa familiaresniykeqa kausarinponqanku”, nispa. Diosninchej kausarimuy kananta niwasqanchejpi creesqanchejta sinchʼiyachinallapuni. Chayta ruwasun chayqa, Jehová Diosninchejman sapa kuti astawan qayllaykusun (Juan 11:23). w23.04 pág. 8 párr. 2; pág. 12 párr. 17; pág. 13 párr. 20
Jueves 6 de marzo
Diosniykiwan purispa kʼumuykukoj sonqo kay (Miq. 6:8).
Llampʼu sonqo kaywan, kʼumuykukoj sonqo kaywanqa casi kikinkamalla kanku. Llampʼu sonqo runaqa maychus kajllata paymanta yuyan, yachantaj maykamallachus imatapis ruwayta atisqanta. Kʼumuykukoj sonqo runataj wajkunata respetan, paymanta aswan kurajta jinataj qhawan (Fili. 2:3). Pichus llampʼu sonqo kajqa kʼumuykukoj sonqollataj kayta yachan. Gedeonqa llampʼu sonqo, kʼumuykukoj sonqotaj karqa. Uj angelqa payta nerqa Jehovaqa israelitasta madianitaspa makinkumanta kacharichinanpaj ajllasqanta. Chayta nejtin Gedeonqa kʼumuykukoj sonqowan kuticherqa: “Familiayqa Manasés ayllu ukhupi familiasmanta aswan juchʼuy. Noqataj tataypa familian ukhupeqa mana imapischu kani”, nispa (Jue. 6:15). Gedeonqa yuyarqa mana chaypaj jinachu kasqanta. Jehovatajrí yacharqa chayta ruwayta atinanta, yanapayninwantaj chayta ruwarqapuni. Ancianosqa tukuy atisqankuta kallpachakunku llampʼu sonqospuni, kʼumuykukoj sonqospuni kanankupaj (Hech. 20:18, 19). Mana jatunchakunkuchu imastachus sumajta ruwayta yachasqankumanta, imastañachus ruwasqankumantapis. Pantajtinku chayri imapis mana allin llojsejtin, mana yuyankuchu ni imapaj valesqankuta. w23.06 pág. 3 párrs. 4, 5
Viernes 7 de marzo
Umaykita pʼaltarparisonqa (Gén. 3:15).
Chay profecía tukuynin juntʼakunanpajqa 1.000 watas kurajraj pasanan kanqa. Chaypi Satanaspa uman pʼaltasqa kanqa (Apo. 20:7-10). Pero Satanaspa mundonwan Diospa llajtanwan chejninakusqanku niraj tukukushajtin, ashkha imasraj pasanqa. Biblia aswan qhepaman imaschus pasananmanta imastachus nisqanta yuyarikuna. Tukuy naciones nenqanku: “Tukuy imapis allillan, ni imamanta llakikuna kanchu”, nispa (1 Tes. 5:2, 3). Manchay ñakʼariy tiempoqa “ujllata” qallarenqa, naciones tukuy llulla religionespa contranta oqharikojtinku (Apo. 17:16). Chantaqa Jesusqa tukuy runasta juzganqa, ovejastataj cabrasmanta tʼaqanqa (Mat. 25:31-33, 46). Satanastaj mana jinallachu qhepakonqa. Sonqonpi chejnikuy juntʼa kasqanrayku, uj qotu nacionesta tanqanqa Diospa llajtanpa contranpi oqharikunankupaj. Bibliataj chay qotu nacionesta sutichan Magog jallpʼamanta Gog nispa (Eze. 38:2, 10, 11). Kay jallpʼapi puchoj ajllasqa cristianostaj tukuyninku cielopi tantasqa kanqanku. Chaypi Cristowan ujchaykukonqanku, cielopi kaj ejercitosninwan ima, Armagedón guerrapi maqanakunankupaj. Manchay ñakʼariy tiempotaj chay guerrawan tukukonqa (Mat. 24:31; Apo. 16:14, 16). Chaymantataj kay jallpʼapi Cristoj Waranqa Watas Kamachiynin qallarenqa (Apo. 20:6). w23.10 págs. 20, 21 párrs. 9, 10
Sábado 8 de marzo
Noqa kamachiykitajrí wawamantapacha Jehová Diosta manchachikuni (1 Rey. 18:12).
Kay tiempopi ashkha hermanosqa, maypichus Jehovata yupaychajta mana saqewanchejchu chay lugarespi tiyakunku. Chay munasqa hermanosninchejqa autoridadesta respetanku. Jinapis Abdías jinallataj ima kajtinpis Jehovallata yupaychanku (Mat. 22:21). Diosta manchachikusqankuta rikuchinku payta kasukuspa, runasta kasunankumanta nisqaqa (Hech. 5:29). Chayrayku mana reparayllata siga predicanku, tantakunku ima (Mat. 10:16, 28). Chantapis hermanosninku Diosmanta yachachiykunata japʼinallankupajpuni tukuy imata ruwanku. Henrimanta parlarina. Payqa Africaj ujnin suyunpi tiyakun, chaypitaj ñaupajtaqa mana Jehovata yupaychajta saqewajchu kanchej. Chay tiempopi Henriqa Bibliamanta publicacionesta hermanosman apaj. Pay qhelqarqa: “Noqaqa ancha manchali kani. Jehovaj yanapaynillanwan wapu kayta aterqani”, nispa. Noqanchejpis Diosta manchachikuyta yachakusun chayqa, Henri jina wapus kayta atisun. w23.06 pág. 16 párrs. 9, 11
Domingo 9 de marzo
Uj runanejta jucha kay mundoman yaykumorqa (Rom. 5:12).
Adanwan Evawan Jehovaj contranpi oqharikusqankutawan, ¿imaynatá Jehová kay jallpʼaman payta kasukoj runasta, mana pantaj runasta juntʼachinman karqa? Satanasqa ichapis yuyarqa Jehovaqa nisqanta mana juntʼayta atinanta. Ichapis yuyarqa Jehovaqa Adantawan Evatawan chinkachinanta, waj mana pantaj qhariwarmitataj rikhurichinanta munayninta juntʼananpaj. Jinapis Jehová chayta ruwanman karqa chayqa, Diabloqa Jehovata “llulla” ninman karqa. ¿Imarayku? Imaraykuchus Génesis 1:28 nisqanman jina, Jehovaqa Adanman Evamanwan nerqa mirayninku kay jallpʼaman juntʼananta. Diabloqa ichapis yuyallarqataj Jehovaqa Adantawan Evatawan wawasniyoj kanankuta saqenallanta, jinapis chay wawasninkoqa ni jaykʼaj mana pantaj runasman tukunankuta (Ecl. 7:20; Rom. 3:23). Ajina kanman karqa chaytaj, Satanasqa Jehovata ninman karqa munayninta mana juntʼayta atisqanta. ¿Imarayku? Kay jallpʼamanqa mana pantayniyoj runas mana juntʼankumanchu karqa, chayraykutaj Diospa munaynenqa mana juntʼakunmanchu karqa. w23.11 pág. 6 párrs. 15, 16
Lunes 10 de marzo
Qhelqasqapi kasqanman jinalla ruwaychej (1 Cor. 4:6).
Jehovaqa Biblianejta, llajtannejta sutʼi kamachiykunata qowanchej. Mana necesitakunchu waj kamachiykunatawan chayman yapaykunanchejqa (Pro. 3:5-7). Chayrayku Bibliapi qhelqasqa kasqanman jinalla imatapis ruwanchej, nitaj sapa uj ajllakunan imaspaj kamachiykunata rikhurichinchejchu. Satanasqa “qhasi manakaj yachachiykunawan”, ‘kay mundoj yuyayninwan’ ima runasta engañan, tʼaqanachintaj (Col. 2:8). Ñaupa cristianospa tiemponkupi, judiosqa ashkha imasta mana Bibliaman jinachu yachachej kanku, chantapis creej kanku cristianosqa Moisespa Leyninman jinallapuni kausakunanku kasqanta. Satanastaj chaykunamanta valekuspa runasta engañarqa. Ajinamanta runasqa manaña Jehovata uyarerqankuchu, paymanta yachay jamushajtinpis. Kay tiempopipis Satanasqa noticiasmanta valekuspa, redes socialesmanta valekuspa politicospa llulla cuentosninkuta, llulla noticiastapis tukuynejman juntʼarachishan. w23.07 pág. 16 párrs. 11, 12
Martes 11 de marzo
Jehová Diosníy, ruwasqasniykeqa manchay tʼukuna kanku. May jina yachayniyojpuni kanki (Sal. 92:5).
Satanaswan, Adanwan, Evawan Jehovaj contranpi oqharikusqankuta imaynatachus Jehová allinchasqanqa, maytachá Satanasta tʼukucherqa. Jehovaqa Adantawan Evatawan wawasniyoj kanankuta saqespa, sutʼita rikucherqa mana llullachu kasqanta, manaqa nisqanta juntʼasqantapuni. Chantapis rikuchillarqataj imatapis ruwananta nejtin, ni ima chayta ruwananpaj jarkʼayta atisqanta. Chayrayku payqa uj ‘mirayta’ rikhuricherqa, Adanpatawan Evajtawan kasukoj mirayninta salvananpaj. Ajinamanta munayninta juntʼananpaj (Gén. 3:15; 22:18). Satanasqa nichá yuyallarqapischu Jehovaqa chay miraynejta runasta kacharichinanta. ¿Imarayku? Ajinata kacharichinapaj jatun munakuy necesitakusqanrayku (Mat. 20:28; Juan 3:16). Satanastaj payllapi yuyasqanrayku mana ajinata munakuyta atinchu. Jehová kacharichiwasqanchejrayku, ¿imataj kanqa? Waranqa watas tukukuyta Adanpatawan Evajtawan kasukoj miraynenqa kay jallpʼapi uj paraisopi kausakonqanku, mana pantaj runastaj kanqanku, imaynatachus Jehová qallariypi munarqa ajinata. w23.11 pág. 6 párr. 17
Miércoles 12 de marzo
Dios juzganqa (Heb. 13:4).
Kausayta, yawartapis jatunpaj qhawanchej. ¿Imajtin? Jehovaqa niwanchej kausayqa yawarpi kasqanta. Kausaytaj Jehovamanta uj sumaj regalo (Lev. 17:14). Jehovaqa ñaupaj kutirayku runasman animalespa aychankuta mikhuyta atisqankuta nejtin, yawarninta ama mikhunankuta kamacherqa (Gén. 9:4). Israelman Moisespa Leyninta qoshaspataj, chay kamachiyta watejmanta qorqa (Lev. 17:10). Ñaupa cristianospa tiemponkupitaj, Diosqa llajtanta kamachejkunanejta cristianosman kamacherqa yawarta qhesachanankuta (Hech. 15:28, 29). Noqanchejpis jampichikunanchej kajtin chay kamachiyta kasukullanchejtaj. Khuchichakuymanta Jehová imatachus kamachisqantapis sumajta kasukunapaj kallpachakunchej. Apóstol Pabloqa kayta yuyaychawanchej: “Wañuchiychej qankunapi kaj sajra imasta”, nispa. Chaywanqa nishawanchej sajra munayninchejta wijchʼunapaj mayta kallpachakunanchej kasqanta. Chayrayku mana qhawallanchejchu, nitaj ruwallanchejchu imaschus khuchichakuy juchaman tanqawasunman chay imasta (Col. 3:5; Job 31:1). w23.07 pág. 15 párrs. 5, 6
Jueves 13 de marzo
Mana llullakuspa Dalilaman willarqa (Jue. 16:17).
¿Imajtín Sansón mana reparanmanchu karqa Dalila chʼaukiyayta munashasqanta? Ichapis mayta munakusqanrayku. Jina kajtinpis manapis, Dalilaqa kutin kutita Sansonta taporqa maymantachus kallpan jamusqanta, Sansontaj willallarqaña. Chayrayku Sansonqa uj tiempota kallpanta pierderqa, Jehovapis niña allinpajchu qhawarqa (Jue. 16:16-20). Sansonqa Jehovapi atienekunanmanta, Dalilapi astawan atienekorqa. Chayraykutaj may llakiypi rikhurerqa. Filisteosqa Sansonta japʼispa ñawisninta orqhorarqanku. Chaymantataj Gazaman aparqanku, chaypi carcelman wisqʼaykuspataj esclavota jina trabajacherqanku molino rumita muyuchichispa. Chay llajtaqa Sansón punkusninta orqhorarqa chay llajtallataj karqa. Chantá filisteosqa uj fiestata ruwarqanku. Chaypitaj diosninku Dagonman jaywanasta jaywarqanku, Sansonta pay makisninkuman jaywaykusqanta yuyaspa. “Sansontaqa carcelmanta orqhomorqanku paymanta asikunankupaj”, nisunman asipayaspa kʼumuykachachinankupaj (Jue. 16:21-25). w23.09 pág. 5 párrs. 13, 14
Viernes 14 de marzo
Imatachus tukuy runas allinpaj qhawanku chayta ruwaychej (Rom. 12:17).
Ichapis trabajomanta, colegiomanta uj compañeronchej, tapuwasunman imaraykuchus Bibliaj kamachiykunasninman jina kausakusqanchejta. Imapichus creesqanchejmantaqa sutʼinchariytapuni munanchej. Jinapis imatachus yuyasqanta respetaspa kutichinanchej tiyan (1 Ped. 3:15). Chay tapuwasqanchejpi reparasunman imachus llakichishasqanta. Chayrayku ama yuyanachu noqanchejmanta mana allinta parlanallanpaj tapushawasqanchejta. Imaraykuchus chayta tapuwasqanchejta mana yachaspapis, kʼachallamanta, llampʼu sonqowantaj kutichinanchej tiyan. Ajinamanta ichapis payllataj piensarenqa imaraykuchus ajinata yuyasqanta. ¿Imatá ruwasunman trabajomanta uj compañeronchej imaraykuchus mana diachakusta ruwasqanchejta tapuwajtinchej? Niraj kutichishaspa kaykunapiraj piensarisunman: ¿Yuyanmanchu mana kusirikojta saqewasqanchejta? Ñaupajtaqa ichapis mayta agradecekusunman compañerosninchejmanta llakikusqanmanta. Ichapis chayqa sonqonta tiyaykuchenqa, imatachus Biblia diachakumanta entiendechisqantapis sutʼinchariyta atisunman. w23.09 pág. 17 párrs. 10, 11
Sábado 15 de marzo
Allinta qhawakuychej ama paykuna jina sajra runaspa pantayninkuwan apachikunaykichejpaj, nitaj sinchʼita sayasqaykichejmanta urmanaykichejpaj (2 Ped. 3:17).
Tiempo kashajtillanraj tukuy runasman predicayta munanchej, chaytaj ni imawan kikinchakunchu. Apóstol Pedroqa niwarqanchej Jehová Diospa pʼunchaynin chayamunanta “rijchʼarisqas” suyananchejta (2 Ped. 3:11, 12). ¿Imaynatá chayta ruwasunman? Atikojtenqa sapa día piensarisunman imayna kʼachituchus kausayninchej paraisopi kananpi. Chaypeqa niña chʼichi airetachu samasun, sumaj alimento mikhunasta mikhusun, wañupoj familiaresninchejwan tinkukapusun, ñaupa tiempomanta runasmanpis imaynatachus Bibliaj profeciasnin juntʼakusqanta willarisun. Chay imaspi tʼukureyqa yanapawasun rijchʼarisqas kanapaj, qhepa pʼunchaykunapiña kausakushasqanchejtataj mana qonqakunapaj. Imachus aswan qhepaman kananta “ñaupajmantaña” yachasqanchejrayku, llullasta yachachejkunawan mana ‘apachikusunchu’. w23.09 pág. 27 párrs. 5, 6
Domingo 16 de marzo
Tataykichejta, mamaykichejtawan kasuychej, Señor munasqanman jina. Imaraykuchus chayta ruwayqa allin (Efe. 6:1).
Jovenesqa ‘tatasninkuta mana kasukoj’ compañerosninkuwan muyurisqa kashanku (2 Tim. 3:1, 2). ¿Imajtintaj ashkha jóvenes tatasninkuta mana kasukunkuchu? Wakenqa yuyanku, tatasninkoqa ujta nisqankuta, wajtataj ruwasqankuta. Chayrayku ninku: “¿Ima uyawantaj kamachishawanri?”, nispa. Wakintaj yuyanku tatasninkoj yuyaychaykunasninkoqa ñaupa tiempo runaspaj jinalla kasqanta, mana kasukuy atina kasqanta, nitaj paykunata yanapananpaj jinachu kasqanta. Joven, ¿qanpis ajinatachu maykʼajllapis yuyarqanki? Wakenqa ichapis yuyankuman kay diapaj textopi nisqanman jina, Jehovaj kamachisqanta mana kasukuyta atinapaj jinallachu kasqanta. ¿Imataj yanapasunkiman chayman jina ruwanaykipaj? Jesusmanta kasukoj kayta mayta yachakuwaj (1 Ped. 2:21-24). Payqa mana pantaj runachu karqa, tatasnintaj pantaj runas karqanku. Jinapis tatasninku pantajtinkupis chayri mana entiendejtinkupis, Jesusqa paykunata kasukullarqapuni (Éxo. 20:12). w23.10 pág. 7 párrs. 4, 5
Lunes 17 de marzo
Ñaupaj kamacheyqa manaña valenchu pisi kallpayoj kasqanrayku, ni imapaj sirvisqanrayku (Heb. 7:18).
Apóstol Pablo paykunaman sutʼincharqa Moisespa Leyninpi kamachisqan ofrendasqa mana qʼalatapunichu juchasta pampachayta atisqanta. Chayrayku Leyqa manaña valerqachu. Chaymantataj Pabloqa paykunaman yachacherqa aswan pakasqa cheqa yachachiykunamanta wakinta. Pabloqa paykunaman yuyaricherqa Jesús wañusqanrayku “aswan sumaj suyakuy” kasqanta, chaytaj ‘Diosman qayllaykunankupaj’ yanapasqantapuni (Heb. 7:19). Pabloqa hebreo hermanosninman kayta sutʼincharqa: Chay tiempopi imaynatachus Jehovata yupaychashasqanku, ñaupajta yupaychasqankumanta nisqa imaraykuchus aswan sumaj kasqanta. Payqa nerqa judío religionpi imaynatachus Diosta yupaychasqankoqa “jamoj imaspa llanthullan” kasqanta. Chantá nerqa: “Chay imastaj Cristopi juntʼakunku”, nispa (Col. 2:17). Yachanchej jina imaj llanthunpis llanthullan, mana chaypunichu. Ajinallatataj imaynatachus judíos ñaupa tiempopi Diosta yupaychasqankoqa, jamoj imaspa llanthullan karqa. Sumajta entiendenanchej tiyan, Jehová payllata munasqanman jina yupaychananchejpaj imatachus wakichisqanta. Imajtinchus chaynejta juchasninchejmanta perdonasqa kanchej, Jehovatataj munasqanman jina yupaychayta atinchej. w23.10 pág. 25 párrs. 4, 5
Martes 18 de marzo
Tukukuy tiempopeqa sur ladomanta rey paywan chʼajwapi kanqa. Chayrayku norte ladomanta reyqa paypa contranpi maqanakoj renqa (Dan. 11:40).
Daniel libroj 11 capitulonpeqa iskay reyesmanta chayri iskay gobiernosmanta parlan. Paykunaqa kay mundota mandonkuman churayta munaspa purajmanta maqanakunku. Kay profeciata, Bibliamanta waj profeciastawan kikinchaspaqa, yachanchej kay tiempopi “norte ladomanta reyqa” Rusiawan paywan ujchasqa suyuswan ima ninakusqanta. ‘Sur ladomanta reytaj’ Reino Unidowan, Estados Unidoswan ninakusqanta. Paykunaqa uj atiyniyoj gobiernolla kanku. “Norte ladomanta reyqa” kamachiyninpi tiyakunku chay hermanosninchejta qhatiykachashan. Wakin hermanosninchejtaqa creenciasninkurayku maqanku, carcelman ima wisqʼanku. Jinapis hermanosninchejqa ‘norte ladomanta reypa’ ruwasqasninwan mana mancharinkuchu, manaqa creeyninku astawan sinchʼiyan. ¿Imarayku? Paykunaqa sutʼita yachanku Daniel libropi Diospa kamachisnin qhatiykachasqa kanankuta nikusqantaña (Dan. 11:41). Chayta yachayqa noqanchejtapis yanapawanchej suyakuyninchejmanta mana iskayrayanapaj, Jehovatapis kasukunallapajpuni. w23.08 págs. 11, 12 párrs. 15, 16
Miércoles 19 de marzo
Qankunata llankharejqa ñawi papayta llankhaykun (Zac. 2:8).
Jehovaqa nin ñawi papan jina kasqanchejta. Ñawinchejqa may importante, manchay delicaditotaj. Chayrayku Jehovaqa kaytapis nishawasunman jina: “Pipis qankunata imanasunkichej chayqa, ñawi papaytapis llankhaykushanman jina”, nispa. Jehovaqa munakuwanchej, chayrayku imapis pasawajtinchej, paytapis nanallantaj, jarkʼaytataj munawanchej. Sufrejtinchej paypis sufrillantaj. Chayrayku payta nisunman: “Diosníy, ñawi papaykita jina cuidaway”, nispa (Sal. 17:8). Jehovaqa munan pay munakuwasqanchejmanta mana iskayrayanata. Ichá imapis pasawasqanchejrayku, chayri problemaspi rikukushasqanchejrayku, iskayrayasunman Jehová munakuwasqanchejmanta. Paytaj chayta entienden. Jina kajtin, ¿imatá ruwasunman munakuwasqanchejmanta mana iskayrayanapaj? Ukhuncharinanchej tiyan, imaynatachus Jehová rikuchisqanta Jesusta munakusqanta, ajllasqa cristianosta munakusqanta, tukuy noqanchejtapis munakuwasqanchejta. w24.01 págs. 27, 28 párrs. 6, 7
Jueves 20 de marzo
Diosniykoqa noqaykuwan kasharqa. Paymin enemigosniykumanta librawarqayku (Esd. 8:31).
Esdrasqa rikorqaña imaynatachus Jehová llakiy tiempospi llajtanta yanapasqanta. Aswan ñaupajta 484 watapi, rey Asueroqa kamacherqa tukuynin Persiapi tiyakoj judíos chinkachisqa kanankuta. Chaypacha ichapis Esdrasqa Babiloniapi tiyakusharqa (Est. 3:7, 13-15). Esdrasqa wañuy patapi kasharqa. Chay kamachiyta yachaytawantaj tukuynin provinciasmanta judiosqa ayunarqanku, waqarqankutaj. Chantapis maytachá Jehovaman qhaparikorqanku salvananpaj (Est. 4:3). ¿Imayná kashankuman karqa Esdras, waj judiospis paykunata wañuchinankumanta nisqaqa, wañuchinankupaj wakichikojkunaraj wañuchisqa kasqankumanta? (Est. 9:1, 2). Chay llakiy tiempospi imaspichus Esdras rikukusqanqa, yanaparqachá jamoj pruebaspaj. Ajinamanta astawanchá atienekorqa Jehová llajtanta jarkʼayta atinanpi. w23.11 pág. 17 párrs. 12, 13
Viernes 21 de marzo
Diosqa cheqan runapaj qhawan, mana leyman jinapuni ruwajtinpis (Rom. 4:6).
Apóstol Pabloqa astawan parlasharqa Leymanta. Chay Leytaqa Dios Moisesnejta israelitasman qorqa (Rom. 3:21, 28). Wakin cristiano judiosqa, manasina entiendeyta atillarqankuchu chay Leyqa manaña valesqanta, nitaj chay Leyman jinañachu ruwananku kasqanta. Chayrayku Pabloqa Abrahanmanta parlaspa sutʼita rikucherqa, uj runaqa mana Leyman jina ruwasqanraykuchu Diospa ñaupaqenpi allinpaj qhawasqa kasqanta, manaqa creeyninrayku. Chay nisqanmanta yachakunchej Diospiwan Cristopiwan creejtinchejqa, Diospa ñaupaqenpi allinpaj qhawasqa kayta atisqanchejta. Chayrayku chay nisqanqa maytapuni kallpachawanchej. Santiago 2 capitulopi “ruwasqasninpi” nispaqa, mana ‘leyman jina ruwanamantachu’ parlashan, mayqenmantachus Pablo parlarqa chaymanta. Santiagoqa parlasharqa sapa día imatachus uj cristiano ruwasqanmanta (Sant. 2:24). Chay ruwasqanpi sutʼi rikukun uj cristiano cheqamantachus manachus Diospi creesqanta. w23.12 pág. 3 párr. 8; págs. 4, 5 párrs. 10, 11
Sábado 22 de marzo
Qosaqa warminpa uman (Efe. 5:23).
Casarakuyta munaj hermanasqa, piwanchus casarakunankuta sumajta ajllakunanku tiyan. Yuyarikuy, piwanchus casarakunki chay hermanoqa umayki kanqa (Rom. 7:2; Efe. 5:33). Chayrayku kay tapuykunapi piensariy: “¿Wiñay tukusqa cristianochu? ¿Jehovata kausayninpi ñaupajmanchu churan? ¿Kausayninpi allin imastapunichu ajllan? ¿Reparakunchu pantasqasninta? ¿Warmista respetanchu? ¿Yanapawanmanchu Jehovamanta mana karunchakunaypaj? ¿Nichu imatapis faltachiwanman, sumaj amigoytajchu kanman?”. Uj sumaj qosata tariyta munanki chayqa, qanpis kallpachakunayki tiyan uj sumaj warmi kanaykipaj. Uj sumaj warmeqa qosanpa ‘yanapajnin’ (Gén. 2:18). Chantapis Jehovata munakusqanrayku, mana qosanta pʼenqaypi rikhurichinchu (Pro. 31:11, 12; 1 Tim. 3:11). Casarakuyta munashanki chay, ¿imaynatá kunanmantapachaña wakichikuwaj? Jehovata astawan munakuy, wasiykipi, congregacionpipis sumaj ‘yanapaj’ kanaykipaj kallpachakuy. w23.12 págs. 22, 23 párrs. 18, 19
Domingo 23 de marzo
Sichus qankunamanta pillapis pisi yachayniyoj chayqa, Diosmanta mañakullachunpuni (Sant. 1:5).
Jehovaqa imatapis allinta ajllanapaj yachayta qonawanchejta niwanchej. Kausayninchejta cambiachinanpaj jina imatapis ajllananchej kajtenqa, necesitanchej Jehová yachayta qonawanchejta. Payqa aguantanapaj kallpata qowanchej. Jehovaqa apóstol Pabloman jinallataj necesitasqanchej kallpata qollawasuntaj llakiykunata aguantanapaj (Fili. 4:13). Jehovaqa hermanosnejta necesitasqanchej kallpata qowanchej. Jesusqa wañuchinankupaj uj chʼisi faltashajtin Jehovamanta tukuy sonqo mañakorqa. Payqa Jehovamanta mañakorqa ama wajkuna piensanankuta paypa contranpi parlashasqanta, chayraykutaj wañuchishasqankuta. Jehovataj mana chay mañakusqanman jinachu ruwarqa, astawanpis uj angelta kachamorqa kallpachananpaj (Luc. 22:42, 43). Ajinallatataj noqanchejtapis Jehovaqa hermanosnejta yanapawasunman. Ichapis hermanosninchej kallpachanawanchejpaj visitawasunman chayri celularnejta wajyarimuwasunman. Tukuypis kallpachakusunman ‘allin palabraswanʼ hermanosninchejta yanaparinapaj (Pro. 12:25). w23.05 págs. 10, 11 párrs. 9-11
Lunes 24 de marzo
Qankunapura sonqochanakullaychejpuni, kallpachanakuychejtaj (1 Tes. 5:11).
Chiriyapoj hermanosqa ichapis manchikunkuman Señorpa Cenanman riyta. Ichapis ninkuman: “¿Ima niwanqankutaj hermanosri?”, nispa. Chayrayku ama pʼenqachinapaj jina imatapis tapunachu, nitaj sonqonta nanachinapaj jina imatapis ninachu. Paykunaqa munasqa hermanosnillanchejpuni kanku, maytataj kusikunchej paykunawan khuska Jehovata watejmanta yupaychaspa (Sal. 119:176; Hech. 20:35). Chayraykuchá Jesusqa niwarqanchej wañuyninta sapa wata yuyarikunanchejta. Chayta ruwayqa noqanchejta, wajkunatapis ashkha imaynasmanta yanapawanchej (Isa. 48:17, 18). Jehovatawan Jesustawan astawan munakunchej. Paykuna noqanchejrayku imatachus ruwasqankumanta agradecekusqanchejta rikuchiyta atinchej, hermanosninchejmanpis astawan ujchaykuchiwanchej. Chantapis runasta yanapariyta atinchej Jesuspa wañuyninrayku ima bendicioneschus kanqa, chayta paykunapis japʼinankupaj. Chayrayku kunanmantaña tukuy atisqanchejta wakichikuna Jesuspa Wañuyninta Yuyarinapaj tantakuyman rinapaj, watantinmanta aswan jatun pʼunchay kasqanrayku. w24.01 pág. 14 párrs. 18, 19
Martes 25 de marzo
Noqa Jehová Diosniyki kani, noqa rikuchiyki may ñantachus purinaykita (Isa. 48:17).
¿Imaynatá Jehová pusawanchej? Astawanqa Palabrannejta. Chantapis sutinpi llankʼaj runasnejta pusallawanchejtaj. Chaykunamanta ujnintaj kanku “allin kamachi yuyayniyoj”. Paykunaqa sumaj yachachiykunata mikhunata jina qowanchej, chaytaj allin kajta ajllanapaj yanapawanchej (Mat. 24:45). Pero mana paykunanejllatachu Jehovaqa pusawanchej. Congregacionesta waturej hermanos, ancianospis kallpachawanchej, llakiypi rikukojtinchejtaj sumajta yuyaychariwanchej ñaupajllamanpuni rinapaj. Jehovaman mayta agradecekunchej kay qhepa pʼunchaykunapi ajina sumajta pusawasqanchejmanta. Ajinamanta Jehovaj amigosnin kayta atillanchejpuni, kausayman apaj ñantataj puriyta atillanchejpuni. Ichapis wakin kutisqa Jehovawan pusachikuyta mana atillasunmanchu. Astawanraj Jehovaj yuyaychaykunasnin pantaj runasnejta chayamuwasqanchejrayku. Chay kutispeqa Jehová llajtanta pusashasqanpi astawan atienekunanchej tiyan, paywan pusachikuypis sumajpuni kasqanpi. w24.02 pág. 20 párrs. 2, 3
Miércoles 26 de marzo
Ama simillamantachu munakuna, astawanpis munakusqanchejqa ruwasqasninchejpi sutʼi yachakuchun, tukuy sonqotaj kachun (1 Juan 3:18).
Diosta astawan munakunapajqa, Palabranta sumajta estudiana. Bibliata leespaqa sumajta reparayta yachana imatachus chay leesqanchej Jehovamanta yachachiwasqanchejta. Leeshaspa kayta tapurikusunman: “¿Kay versiculospi reparanichu Jehová munakuwasqanta, imaraykutajchus noqapis payta munakunay kasqanta?”, nispa. ¿Imatá ruwallasunmantaj Jehovata astawan munakunapaj? Sapa día orakuspa sonqonchejpi kaj chhikata willakuna (Sal. 25:4, 5). Jehovataj mañakuykunasninchejman kutichiwasunpuni (1 Juan 3:21, 22). Chantapis runa masinchejta munakunapaj kallpachakunanchej tiyan. Apóstol Pabloqa cristianoman tukusqanmanta uj mashka watasninman joven Timoteota rejserqa. Timoteoqa sumaj cristiano karqa, Jehovata, runastapis mayta munakoj. Tiemponmantaj Pabloqa filipensesman qhelqashaspa Timoteomanta kayta nerqa: “Qankunaman kachamunaypajqa, mana pipis Timoteo jina kanchu. Payqa tukuy sonqo yanapasonqachej”, nispa (Fili. 2:20). Pabloqa sutʼita repararqa hermanosninta mayta munakusqanta. Congregacionesmanta hermanostaj maytachá suyaj kanku Timoteo paykunata visitarinanta (1 Cor. 4:17). w23.07 pág. 9 párrs. 7-10
Jueves 27 de marzo
Ni jaykʼaj wijchʼurparisqaykichu (Heb. 13:5).
Moisesqa wañuporqa niraj israelitas Sumaj Jallpʼaman yaykushajtinku. Jina kajtin, ¿Diospa llajtan sapallankuchu qhepakorqanku? Mana. Jehovaqa paymanta mana karunchakushajtinku paykunawanpuni kasharqa. Moisés niraj wañupushajtin, Jehovaqa nerqa israelitastaqa Josueñataj kamachinanta. Chay kutikamataj Moisesqa ashkha watastaña Josueta wakichishasqa (Éxo. 33:11; Deu. 34:9). Pero waj sumaj kamachejkunapis kallarqankutaj: 1.000 runasta kamachejkuna, 100 runasta kamachejkuna, 50 runasta kamachejkuna, chunka runasta kamachejkunapis (Deu. 1:15). Ajinamanta Jehovaj llajtanqa sumaj cuidasqa karqa. Kunanqa Eliasmantañataj parlarina. Payqa ashkha watasta israelitasta yanaparqa Jehovata yupaychanankupaj. Jinapis uj pacha Jehovaqa payta kacharqa Judaman, sur ladoman (2 Rey. 2:1; 2 Cró. 21:12). Israelmanta chunka ayllusrí, ¿saqerparisqachu karqanku? Mana. Eliasqa ashkha watastaña Eliseota wakichishasqa. Ajinamanta Jehovaqa munayninta juntʼallarqapuni, kamachisnintapis cuidallarqapuni. w24.02 pág. 5 párr. 12
Viernes 28 de marzo
Kʼanchaypa wawasnin jinallapuni kausaychej (Efe. 5:8).
Efesomanta cristianosqa Diospa Palabranman jina kausakuyta qallarisqanku, chaytaj paykunapaj uj kʼanchay jina karqa (Sal. 119:105). Paykunaqa llulla religionpa costumbresninkuta, millay kausayninkutapis saqepusqanku. Chantapis Dios jina ruwasharqanku, tukuy atisqankutataj kallpachakusharqanku payta yupaychanankupaj, kusichinankupajpis (Efe. 5:1). Noqanchejpis niraj Bibliamanta yachakushaspa laqhapi jina kasharqanchej llulla religionrayku, millay kausayniyojtaj kasqanchejrayku. Noqanchejmanta wakenqa ichapis llulla religionpa fiestasninta ruwaj kanchej, chayri ichapis khuchichakuspa purej kanchej. Jehovata rejsispataj kausayninchejta cambiarqanchej, allin kajmanta, mana allin kajmanta kamachiykunasnintataj kasukuyta qallarerqanchej. Chaytaj ashkha imaynasmantapuni yanapawanchej (Isa. 48:17). Jinapis wakin kutisqa mana atikullanchu laqhamanta karunchasqallapuni kay, “kʼanchaypa wawasnin jinallapuni” kausakuypis. w24.03 pág. 21 párrs. 6, 7
Sábado 29 de marzo
Maykamachus ñauparerqanchej, chayman jinallapuni maychus kajta purinachej (Fili. 3:16).
Ichapis yuyawaj niraj wakichisqachu kashasqaykita kausayniykita Jehovaman qopunaykipaj, bautizakunaykipajpis. Ichapis kausayniykipi wakin imasta cambianaykiraj tiyan Jehovata kasukunaykipaj, chayri ichapis aswan tiempotaraj necesitanki creeyniykita sinchʼiyachinaykipaj (Col. 2:6, 7). Yuyarikuy, mana tukuy Bibliamanta yachakojkunachu kikin tiempopi ñauparinku. Manallataj tukuy joveneschu kikin tiempopi ñauparinku. Chayrayku sumajta qhawarikuy, reparakuy imaspichus astawan ñauparinayki kasqanta, amataj wajkunawan kikinchakuychu (Gál. 6:4, 5). Sichus Jehovaman kausayniykita qopunaykipaj manaraj wakichisqachu kashasqaykita yuyanki chayqa, kallpachakunallaykipuni tiyan. Jehovamanta mañakuy imaspirajchus cambianayki kashan chaykunapi cambianaykipaj yanapasunanta (Fili. 2:13). Payqa mañakuykunasniykita uyarisonqapuni, kutichisonqataj, chaymantaqa amapuni iskayrayaychu (1 Juan 5:14). w24.03 pág. 5 párrs. 9, 10
Domingo 30 de marzo
Qosas, warmiykichejwan tiyakuychej paykunata entiendespa (1 Ped. 3:7).
Uj kuti Saraqa may llakisqa kasharqa, chaytataj Abrahanman phiñasqa willarqa, pay juchayoj kasqantataj nerqa. Abrahanqa yacharqa payqa respetasqantapuni, imatachus pay nisqanpipis yanapasqantapuni. Chayrayku Abrahanqa Sarata allinta uyarerqa, llakiyninta allinchananpajtaj kallpachakorqa (Gén. 16:5, 6). ¿Imatá Abrahanmanta yachakunchej? Qosaqa familiapi imachus ruwakunanta ajllayta atin (1 Cor. 11:3). Jinapis warminta munakusqanrayku, niraj imatapis ajllashaspa imatachus warmin piensasqanta uyarenqa, astawanraj chay ajllasqan warminpaj kajtin (1 Cor. 13:4, 5). Waj kutipitaj Abrahanpa wasinman mana wajyarisqalla runas chayaykorqanku. Abrahantaj paykunata wajyarikorqa. Sara ashkha ruwanasniyoj kajtinpis payta nerqa ashkha tʼantasta ruwananta (Gén. 18:6). Sarataj Abrahanta kasukuspa nisqanman jina ruwarqa. Qosayoj warmis, qankunapis Sara jina ruwawajchej, qosaykichejta imatachus ajllasqanpi yanapaspa. Chayta ruwankichej chayqa, aswan ujchasqa kankichej (1 Ped. 3:5, 6). w23.05 págs. 24, 25 párrs. 16, 17
Lunes 31 de marzo
Patamanta jamoj yachayqa, kasukunanpaj wakichisqa (Sant. 3:17).
Jehová Gedeonta juez kananpaj churasqantawan, payqa mana atillarqachu kasukuyta, mana manchachikuytapis. Tatanpataqa Baalpaj uj altarnin tiyaporqa, Jehovataj kamacherqa chayta thuñinanta. Chayta ruwayqa wañuy patapi rikukunanpaj jina karqa (Jue. 6:25, 26). Aswan qhepamantaj Gedeonqa ashkha soldadosta tantarqa, Jehovataj iskay kutispi nerqa chay soldadosninta pisiyachinanta (Jue. 7:2-7). Chaymantataj Jehová kamachisqanman jina, chaupi tutata enemigoj campamentonman yaykuykorqa (Jue. 7:9-11). Ancianosqa ‘kasukunapaj wakichisqa’ kananku tiyan. Uj anciano kasukuyta yachan chayqa imatachus Biblia nisqanta, Diospa llajtan nisqantapis tukuy sonqo ruwan. Ajinamantataj wajkunapis paymanta yachakuyta atinku. Jinapis wakin kutisqa mana atillankumanchu kasukuyta. Ichapis ashkha kamachiykunata japʼinkuman chayri chay kamachiykuna usqhayllata cambianman. Chayraykutaj mana atillankumanchu chayman jina ruwayta. Wakin kutistaj ichapis yuyankuman uj kamacheyqa mana allinchu kaspa jinasqanta. Chayri ichapis ancianosta ninkuman uj imata ruwanankuta, chayta ruwajtinkutaj presochasqa kankuman. Ajinaspi rikukuspa, ¿imatá ancianos ruwankuman Gedeón jina kasukunankupaj? Kamachiykunata sumajta qhawaykurinkuman, chayman jinataj ruwankuman. w23.06 págs. 4, 5 párrs. 9-11