24 YACHAQANA
Jehovaqa ni pi jina perdonan
“Jehová Diosníy, qanmin kʼacha kanki, perdonanapajpis wakichisqa kashanki. Munakuyniykeqa may jina jatun, qanmanta yanapata mañakusojkunapaj” (SAL. 86:5).
42 TAKIY Diosta yupaychajkunaj mañakuynin
¿IMATÁ KAYPI YACHAKUSUN?a
1. ¿Imatá rey Salomón nerqa Eclesiastés 7:20 versiculopi?
REY Salomonqa nerqa: “Jallpʼa patapeqa mana uj cheqan runallapis kanchu ni jaykʼaj juchata ruwaspa allin kajtapuni ruwajqa”, nispa (Ecl. 7:20). Chayqa jinapuni. Tukuy juchasapas kanchej (1 Juan 1:8). Chayrayku tukuy necesitanchej Dios perdonanawanchejta, runa masisninchej perdonanawanchejtapis.
2. ¿Imaynataj sientekunchej uj amigonchej tukuy sonqo perdonawajtinchej?
2 Ichapis yuyarikunchej maykʼajllapis ujnin amigonchejpa sonqonta nanachisqanchejta. Paywan amigosllapuni kanapajtaj sonqomantapacha perdonta mañakorqanchej. ¿Imaynataj kasharqanchej chay amigonchej tukuy sonqo perdonawajtinchej? Sonqo tiyasqachá kasharqanchej, maytatajchá kusikorqanchej.
3. ¿Imatá kay yachaqanapi yachakusun?
3 Munanchej Jehovaqa sumaj amigonchej kananta, jinapis parlasqanchejwan ruwasqanchejwan ashkha kutispi sonqonta nanachinchejpuni. ¿Imajtintaj nisunman Jehová perdonanawanchejpaj wakichisqa kashasqanta? ¿Imapitaj mana kikinchu Jehová perdonasqanwan runa masinchejta perdonasqanchejwan? ¿Pikunatataj Dios perdonan? Chayta kay yachaqanapi yachakusun.
JEHOVAQA PERDONANAPAJ WAKICHISQA KASHAN
4. ¿Imaynapí yachanchej Jehová perdonananpaj wakichisqapuni kashasqanta?
4 Diospa Palabranqa niwanchej Jehovaqa perdonanapaj wakichisqa kasqanta. Jehovaqa Sinaí orqopi uj angelnejta pay kikinmanta Moisesman nerqa: “Jehová Dios, Jehová Dios, khuyakoj Dios, kʼacha sonqoyoj, pacienciayoj, may jina munakuyniyoj, nisqantapis juntʼanpuni. Munakuynenqa waranqa waranqa runaspaj, perdonantaj runaspa pantasqasninkuta, mana kasukuspa imatapis ruwasqankuta, juchasninkuta ima”, nispa (Éxo. 34:6, 7). Jehovaqa munakuyniyoj, khuyakoj Diostaj. Chayrayku arrepientekojkunata perdonananpaj wakichisqapuni kashan (Neh. 9:17; Sal. 86:15).
Jehovaqa yachan imaraykuchus sapa ujpis waj jina caracterniyoj kasqanchejta (5 parrafota qhawariy).
5. Salmo 103:13, 14 nisqanman jina, ¿imatá Jehová ruwan sumajta rejsiwasqanchejrayku?
5 Jehovaqa ruwawajninchej kasqanrayku sumajta rejsiwanchej. Kaypi tʼukurina: Payqa tukuy imitatapuni sapa runamanta yachan (Sal. 139:15-17). Jehovaqa yachan tatasninchej pantaj runas kasqankurayku noqanchejpis pantaj runasllataj kasqanchejta. Chantapis yachan imaraykuchus sapa ujpis waj jina caracterniyoj kasqanchejta. Runasta ajina sumajta rejsiwasqanchejrayku khuyakuwanchej (Sal. 78:39; Salmo 103:13, 14 leey).
6. ¿Imaynatá Jehová rikuchiwanchejña perdonaytapuni munawasqanchejta?
6 Jehovaqa rikuchiwanchejña perdonaytapuni munawasqanchejta. Payqa yachan Adán juchallikusqanrayku tukuyman juchapis wañuypis chayawasqanchejta (Rom. 5:12). Noqallanchejmantaqa nipuni kacharichikuyta atisunmanchu juchamanta, wañuymantapis, nillataj wajkunatapis (Sal. 49:7-9). Munakuyniyoj Diosninchejtaj khuyakuwasqanchejrayku kacharichiwarqanchej. ¿Imaynamanta? Juan 3:16 versiculopi nin Jehovaqa kʼata Wawanta kachamusqanta noqanchejrayku wañunanpaj (Mat. 20:28; Rom. 5:19). Jesusqa cuentanchejmanta wañorqa, ajinamanta paypi creejkunata kacharichinanpaj (Heb. 2:9). Jesustaqa mayta sufrichispa, kʼumuykachachispa khuyayta wañucherqanku. Jehovaj sonqontaj maytachá nanarqa munasqa Wawanta ajinata wañuchisqankuta rikuspa. Sichus Jehová mana perdonayta munawasunmanchu chayqa, mana saqenmanchu karqa Wawan wañunanta.
7. ¿Pikunatataj Jehová perdonarqa?
7 Bibliata leespa reparanchej Jehovaqa ashkha runasta perdonasqanta (Efe. 4:32). ¿Pita perdonasqantataj yuyarikunchej? Ichá yuyarikunchej rey Manasesta perdonasqanta. Payqa manchay sajrapuni karqa. Jehovaj contranpi millay juchastapuni ruwarqa. Payqa llulla diosesta yupaycharqa, wajkunata chayta ruwayman tanqarqa, wawasnintapis chay diosesman jaywananpaj wañucherqa. Chantapis uj santota Jehová Diospa templonman apaykorqa. Biblia paymanta nin: “Manasesqa Jehová Diosta phiñachinanpaj may chhika millay imasta ruwarqa”, nispa (2 Cró. 33:2-7). Jinapis Manasés sonqomantapacha arrepientekojtin Jehovaqa tukuy sonqo perdonaporqa, saqerqataj watejmanta rey kananta (2 Cró. 33:12, 13). Ichá yuyarikullanchejtaj rey Davidta perdonasqanta. Paypis jatun juchasllatataj Jehovaj contranpi ruwarqa: Khuchichakorqa, runatapis wañuchicherqa. David tukuy sonqo arrepientekuspa juchallikusqanta reparakojtin, Jehovaqa paytapis perdonallarqataj (2 Sam. 12:9, 10, 13, 14). Chaypi reparanchej Jehovaqa perdonananpaj wakichisqapuni kashasqanta. Qhepan parrafospi qhawarisunchej Jehovaj perdonasqanqa mana runaspa perdonasqanku jinallachu kasqanta.
JEHOVÁ JINAQA NI PI PERDONANCHU
8. ¿Imajtín nisunman Jehovalla sumaj Juez kasqanta?
8 Jehovaqa “jallpʼantinmanta Juez” (Gén. 18:25). Uj sumaj juezqa leyesta sumajta rejsinan tiyan. Jehovataj mana sumaj Juezllachu, paypuni Leyesta Churapuwajninchej (Isa. 33:22). Jehovalla ni pi jina sumajta yachan imachus allin, imachus mana allin kasqanta. ¿Imatawantaj uj sumaj juez ruwanan tiyan? Uj demandata atiendeshaspaqa niraj pitapis juchachashaspa, sumajtaraj tukuy imata qhawaykun. Jehovataj ajinata ruwan, chayrayku ni pi jina sumaj Juezpuni.
9. ¿Imatataj ruwan Jehová niraj pitapis perdonashaspa?
9 Juecesqa quejasta atiendeshaspa mana tukuy imatapunichu yachanku. Jehovatajrí tukuy imata yachan (Gén. 18:20, 21; Sal. 90:8). Jehovaqa mana runas rikusqankuman jinallachu, nitaj uyarisqankuman jinallachu juzgan. Runasqa imatapis ruwanchej imayna tatasniyojchus kasqanchejman jina, imayna uywasqachus kasqanchejman jina, maypichus tiyakusqanchejman jina, imayna sonqoyojchus kasqanchejman jina. Jehovataj chayta sumajta yachan. Chantapis payqa sumajta sonqonchejta rejsin. Chayrayku sumajta reparan imajtinchus uj runa imatapis ruwasqanta. Jehovaj qhawayninmantaqa mana imapis pakasqa kayta atinmanchu (Heb. 4:13). Jehovaqa perdonanawanchejpaj tukuy imataña qhawaykorqa. Chayman jina perdonawarqanchej.
Jehovaj juzgasqasnenqa cheqan, tukuytataj uj rejllata juzgan. Payqa mana llukʼichikunchu (10 parrafota qhawariy).
10. ¿Imajtintaj nisunman Jehovaj juzgasqanqa cheqanpuni kasqanta? (Deuteronomio 32:4).
10 Jehovaj juzgasqasnenqa cheqanpuni kanku. Payqa tukuyta uj rejllata juzgan. Jehovaqa pitapis perdonan mana imayna rijchʼayniyojchus kasqanraykuchu, nitaj qhapajchus chayri may rejsisqachus kasqanraykuchu, nillataj imatapis sumajta ruwayta yachasqanraykuchu (1 Sam. 16:7; Sant. 2:1-4). Jehovataqa mana llukʼiykusunmanchu, nitaj obligasunmanchu imatapis ruwananpaj (2 Cró. 19:7). Chantapis Jehovaqa pitapis juzgashaspa mana phiñakuyninwan atipachikunchu, nitaj sonqonwanpis (Éxo. 34:7). Payqa sumajta rejsiwanchej, yachantaj imaynachus kashasqanchejta. Chayrayku sumaj Juezpuni (Deuteronomio 32:4 leey).
11. ¿Imajtintaj nisunman Jehová ni pi jina perdonasqanta?
11 Hebreo Qhelqasqasta qhelqajkunaqa yacharqanku Jehovaqa ni pi jina perdonasqanta. Chay qhelqajkunaqa Jehovaj perdonninmanta parlanapaj uj hebreo palabrata oqharerqanku. Uj libropi nisqanman jinataj chay palabrataqa “oqharikoj Jehová uj runaj juchanta perdonasqanmanta parlanallapaj”. Chay libropi nillantaj: “Chay palabrataqa uj runa waj runata perdonasqanmanta parlanapaj mana oqharikunchu”, nispa. Jehovalla perdonasqata perdonayta atin uj juchayoj runa arrepientekojtin. ¿Imayná sientekunchej Jehová perdonawajtinchej?
12, 13. 1) Jehová perdonawajtinchej, ¿imaynataj sientekunchej? 2) ¿Mashkha unaypajtaj Jehová perdonawanchej?
12 Jehová perdonawasqanchejmanta mana iskayrayajtinchejqa, ‘samarikuna tiempospis’ chayamuwasunman jina. Chantapis sonqo tiyasqa kanchej, niñataj sonqonchejpis juchachawanchejchu. Chaytaj Jehová Diosmantapuni jamun. Imajtinchus runalla perdonawajtinchejqa mana ajina sientekusunmanchu (Hech. 3:19). Jehová perdonawajtinchejqa watejmanta amigon kananchejta saqewanchej. Ajinamanta ñaupaqenpeqa ni jaykʼajpis pantasunmanchu jina kanchej.
13 Jehovaqa pitapis perdonaspa manaña chay runaj juchanmanta ujtawan yuyarikunchu, nitaj chaymanta castiganchu (Isa. 43:25; Jer. 31:34). ‘Imaynatachus inti llojsimuy ladoqa may jina karupi kashan inti yaykuy ladomanta’, ajinata Jehovaqa juchasninchejta may jina karuman churan (Sal. 103:12).b Jehová ajinata perdonawasqanchejrayku maytapuni payman agradecekunchej, tukuy sonqotaj respetanchej (Sal. 130:4). Jinapis, ¿pikunatataj Jehová ajinata perdonan?
¿PIKUNATATAJ JEHOVÁ PERDONAN?
14. ¿Imatataj kaykama Jehovaj perdonninmanta yachakunchej?
14 Yachakunchej jina, Jehovaqa pitapis perdonananpaj mana qhawanchu jatun juchatachus manachus ruwasqanta. Chantapis yachakullanchejtaj, Jehovaqa Ruwawajninchej kasqanrayku, Leyesta Churapuwajninchej kasqanrayku, Juezninchejtaj kasqanrayku sumajta rejsiwasqanchejta, chayman jinataj pitapis perdonasqanta chayri mana. Jina kajtin, ¿imastataj Jehová qhawaykurin?
15. Lucas 12:47, 48 nisqanman jina, ¿imatataj Jehová qhawaykun pitapis perdonanantachus manachus ninanpaj?
15 Jehovaqa niraj pitapis perdonashaspa sumajta qhawaykurin uj runa yachashaspachus manachus juchallikusqanta. Jesustaj chayta sutʼita nerqa Lucas 12:47, 48 (leey) versiculospi. Uj runa yachashaspa Jehovaj chejnisqan imasta ruwan chayqa, jatun juchata ruwan. Chayta ruwasqanrayku ichapis Jehovaqa mana perdonanqachu (Mar. 3:29; Juan 9:41). Jinapis wakin kutisqa imatapis ruwasparaj reparakunchej pantaykusqanchejta. Jina kajtin, ¿Jehová perdonawasunmanchu? Arí perdonawasunpuni. Qhawarinallataj imastawanchus Jehová qhawaykusqanta perdonanawanchejpaj.
Sonqomantapacha arrepientekojtinchej Jehovaqa perdonawasunpuni (16, 17 parrafosta qhawariy).
16. ¿Imaynataj arrepientekoj runa, chanta imaraykutaj sonqomantapachapuni arrepientekunanchej tiyan?
16 Jehovaqa pitapis perdonananpaj sumajta qhawaykurin sonqomantapachachus manachus arrepientekusqanta. ¿Imaynataj arrepientekoj runa? Arrepientekoj runaqa yuyayninta, imaynachus kasqanta, imatachus ruwayta munasqantapis cambian. Mana allin imasta ruwasqanmanta, chayri allin imasta ruwanan kashajtin mana ruwasqanmanta maytapuni pesachikun, maytataj llakikun. Payqa mana pantasqallanmantachu llakikun, manaqa Jehovamanta karunchakusqanrayku chay imasta ruwasqanmantapis. Rey Manasesmanta, rey Davidmantawan watejmanta parlarina. Paykuna jatun juchata ruwajtinkupis, Jehovaqa perdonarqa sonqomantapacha arrepientekusqankurayku (1 Rey. 14:8). Chayrayku Jehovaqa sonqomantapacha arrepientekusqanta rikuchejtillan pitapis perdonan. Jinapis mana juchasnillanchejmantachu llakikunanchej tiyan, manaqa cambianapaj kallpachakunanchej tiyan.c Qhawarinallapuni imastawanchus Jehová qhawaykusqanta perdonanawanchejpaj.
17. ¿Imatataj ruwan cambiaj runa? (Isaías 55:7).
17 Jehovaqa perdonanawanchejpaj sumajta qhawaykurillantaj cambiashasqanchejta. Cambiaj runaqa sajra kausayninta saqen, Jehovaj munayninman jinataj watejmanta kausakun (Isaías 55:7 leey). Chantapis yuyayninta mosojyachin, Jehovaj yuyaychaykunasninwantaj yanapachikun (Rom. 12:2; Efe. 4:23). Chay runaqa sajra yuyaykunata wijchʼunan tiyan, sajra ruwaykunatapis saqepunan tiyan (Col. 3:7-10). Chaywanpis Jehová perdonanawanchejpaj, juchasninchejmantapis llimphuchanawanchejpajqa, Jesús juchasninchejrayku wañusqanpi creenanchejpuni tiyan. Jehovaqa cambianapaj tukuy atisqanchejta kallpachakushasqanchejta rikuspa, Jesús kausayninta qosqanrayku perdonawasun (1 Juan 1:7).
JEHOVÁ PERDONANAWANCHEJMANTA AMA ISKAYRAYANACHU
18. ¿Imastataj kay yachaqanapi Jehovaj perdonninmanta yachakunchej?
18 Yuyarikuna imastachus kay yachaqanapi yachakusqanchejta. Jehová jina perdonajqa mana pipis kanchu. ¿Imajtintaj chayta ninchej? Ñaupaj kaj, Jehovaqa perdonanapaj wakichisqapuni kashan. Iskay kaj, Jehovaqa sumajta rejsiwanchej. Payqa tukuy imata noqanchejmanta yachan, rikuntaj sonqomantapachapunichus manachus arrepientekusqanchejta. Kinsa kaj, Jehovaqa perdonawajtinchej manaña ujtawan chaymanta yuyarikunchu. Chayraykutaj llimphu sonqoyoj kayta atinchej, Jehovataj allinpaj qhawawanchej.
19. Pantaj runas kajtinchejpis, ¿imaraykutaj kusisqa kasunman?
19 Pantaj runas kashaspaqa juchallikullasunpuni. Jinapis mayta sonqochawanchej imatachus Perspicacia para comprender las Escrituras, volumen 1, página 209 nisqan. Chaypi nin: “Jehovaqa khuyakuyniyoj Dios, yachantaj sonqonchejqa juchamanpuni aysawasqanchejta. Pantaj runasraj kasqanchejrayku pantasunpuni. Chayrayku pantasqanchejmanta ama sonqonchejta nanachikunallapunichu (Sal. 103:8-14; 130:3). Jehovaj kamachiykunasninman jina kausakunapaj tukuy atisqanchejta kallpachakushanchej chayqa, kusikuna (Fili. 4:4-6; 1 Juan 3:19-22)”. Chayta yachayqa maytapuni kallpachawanchej.
20. ¿Imatataj qhepan yachaqanapi yachakusun?
20 Maytapuni Jehovaman agradecekunchej tukuy sonqo arrepientekojtinchej perdonanawanchejpaj wakichisqa kasqanmanta. ¿Imaynatá noqanchejpis pay jina perdonasunman? ¿Imaspitaj perdonasqanchej Jehovaj perdonasqanwan kikin, chanta imaspitaj mana kikinchu? ¿Imajtintaj chayta entiendenanchej tiyan? Chaykunamanta qhepan yachaqanapi yachakusun.
45 TAKIY Sonqoy ukhupi yuyasqay
a Jehovaqa Palabranpi niwanchej juchankumanta arrepientekojkunata perdonananpaj wakichisqa kasqanta. Jinapis ichá wakin kuti yuyasunman mana Jehová perdonanawanchejpaj jinachu kasqanchejta. ¿Imajtintaj nisunman juchanchejmanta tukuy sonqo arrepientekojtinchej Diosninchej perdonanawanchejtapuni? Chayta kay yachaqanapi yachakusun.
b Kaymanta astawan yachakunaykipajqa Jehovaman qayllaykuna libropi capítulo 26, párrafo 9 leeriy.
c MANA QONQANAPAJ: Arrepientekoj runaqa imatachus ñaupajta ruwasqanmanta chayri pantaykusqanmanta maytapuni sonqonta nanachikun, cambiantaj. Sonqomantapacha arrepientekusqanraykutaj, manaña ñaupajta jinachu imatapis ruwan.