Agosto
Jueves 1 de agosto
Ama ñuca munashca shinaca rurapaichu, ashtahuanpish can munashca shina rurapai (Mateo 26:39).
Alli yachachijcuna cangapajca ñucanchijrajmi yachachichun saquina canchij (1 Timoteo 4:15, 16). Chashnallatajmi Jehová Dios shujtajcunata disciplinachun canta utilizajpica humildadhuan, Jehová ayudachun saquina cangui. Shujtajcuna can humilde cajta ricushpaca respetangacunami, shuj consejota cujpipish agradicishpami pajtachingacuna. Cunanca Jesuspaj ejemplota ricushun. Sinchi cajpipish Jesusca paipaj Yaya mandashcacunataca tucuitami cazurca. Shinallataj paipaj sabiduriapish, pai yachachishcacunapish Diosmanta shamushcatami nirca (Juan 5:19, 30). Paica humilde, tucuita cazuj cashcamantami llaquishpa, cꞌuyaihuan yachachij carca. Chaimantami alli shunguta charij gentecunaca paipajman cꞌuchuyanata munajcuna carca (Mateo 11:29). Jesusca desanimarishca, llaquilla caj gentecunataca alaja shimicunahuanmi cushichij carca (Mateo 12:20). Apostolcunaca ‘maijanshi jatun cashun ninacushpami’ rimanacujcuna carca. Jesusca pꞌiñarinapaj randica cꞌuyaihuanmi consejarca (Marcos 9:33-37; Lucas 22:24-27). w18.03 pág. 25 párrs. 15, 16
Viernes 2 de agosto
Chaipi ima tucushcaca bautizarinatami ricuchin. Cunanca bautizarinaca cancunatapishmi quishpichin (1 Pedro 3:21, NM).
Pedroca bautizarinamanta parlashpaca huambuj huasita ruranahuanmi chꞌimbapurarca. Arca huasica Diospajllata rurashpa Noé causacushcatami ricuchirca. Noeca tucui shunguhuan crishcamantami Jehová mandashca shina tucuita rurarca. Chashna rurashcamantami paipish, paipaj familiapish jatun juillu tamyapica quishpirircacuna. Arcata ricushpaca gentecunaca Noé Diospi tucui shunguhuan crishcatami yacharcacuna. Chashnallatajmi maijan bautizarijta ricushpaca Jesusta catij cashcata shujtajcunaca yachancuna. Shinallataj Jesús huañushpa causarishcatapish crishpa Diosman mingarishcatami yachancuna. Bautizarishpaca Noé shinallatajmi Diosta cazushpa, pai mingashcata pajtachincuna. Jehová Diosca juillu tamyamantami Noeta quishpichirca. Shamuj punllacunapipish cai mundopi mana allicunata tucuchicushpaca alli sirvicuj bautizarishcacunataca Diosca quishpichingami (Marcos 13:10; Apocalipsis 7:9, 10). Chaimantami Jehová Diosman mingarishpa bautizarinaca importante can. Maijanpish paipaj munaimanta mana utca bautizarishpaca huiñai causaita chasquina oportunidadtami pirdi tucun. w18.03 pág. 4 párrs. 3, 4
Sábado 3 de agosto
Huambracunapaj shungupica, rumi shungu canaca aichayashpa tiyanllami (Proverbios 22:15).
Huaquin yaya mamacunaca, ‘huahuacuna mana bautizarishca cajpica ima juchata rurajpipish mana congregacionmanta llujchingachu’ nishpami yuyancuna. Pero mana chashnachu can. ¿Imamantataj chaita ninchij? (Santiago 1:22). Yaya mamacunaca huahuacuna ima alli cashcata o ima mana alli cashcata alli intindishpami Diosman mingarishpa bautizarichun munan. Pero yuyari, mana bautizarishca cashpapish Diospaj ñaupajpica tucui rurashcatami ricuchina can. Cambaj huahuaca Dios imata rurachun nishcata yachashca horasmantami Diospaj ñaupajpica cuentasta cuna can (Santiago 4:17). Chaimantami “amaraj bautizarichu” ninapaj randica alli ejemplota cushpa ayudana canguichij. Llullumantapacha Diospaj mandashcacunata cꞌuyachun yachachichij (Lucas 6:40, QC, 1989). Huahuacuna Diosta cꞌuyashpaca pai tucui mandashcatami siempre cazusha ningacuna. Chashna cajpica ima juchapi mana urmangacunachu (Isaías 35:8). w18.03 pág. 12 párrs. 12, 13
Domingo 4 de agosto
Noeca Taita Dioshuanmi purirca (Génesis 6:9).
Noeca yacu juillu tiyashca qꞌuipa 350 huatacunatami huañungacama Diosta tucui shunguhuan sirvirca (Génesis 9:28). Caipi ricushca shinaca Noeca tucui shunguhuan crishpami Diosta tucuipi cazurca. Ñucanchijpish pai shinami cai tucunchij. Jehová Dios munashca shina cashcata rurashpa, cai mundopaj ruraicunapi mana chagrurishpa, Diostaraj puntapi churashpami Noé shina cashcata ricuchinchij (Mateo 6:33; Juan 15:19). Diosta cazushpa causashcamantami gentecunaca ñucanchijcunata mana ricunayachincuna. Por ejemplo, shuj cꞌarihuan o huarmihuan chayarinamanta, cazaranamanta Bibliapi yachachishcata pajtachingapajmi esforzarinchij. Pero televisionpi o radiopica maijancunaca ñucanchijmantaca mana allitami rimancuna (Malaquías 3:17, 18). Pero Noé shinallatajmi gentecunata manchangapaj randica Diosta manchashpa causanchij. Diosllami ñucanchijmanca huiñai causaita cui tucun (Lucas 12:4, 5). Chaimanta cashna tapurishunchij: “¿Gentecuna mana allita rimajpipish Diosta tucuipi cazushpa catishachu? ¿Familiata mantiningapaj cullquita japina sinchi cajpipish Jehová Dios ayudanata crinichu?” Noé shina tucui shunguhuan crijpi, tucuipi cazujpica Jehová Diosca cuidangami (Filipenses 4:6, 7). w18.02 págs. 4, 5 párrs. 4, 8-10
Lunes 5 de agosto
Maijanpish Diospaj Espirituta mana charijca, Dios cushcacunataca mana yachasha ninchu (1 Corintios 2:14).
Aicha munaillata ruranamanta parlashpaca Pabloca: ‘Chai espiritumi mana cazujcunata millaita rurachicun’ nircami (Efesios 2:2). Chai mana alli espíritu pandachijpimi achcacunaca cai pachapi gentecuna rurashca shinallataj rurasha nincuna. Aicha munaillata rurajpajca cullquita charina, pailla alli canami ashtahuan importante can. Diospaj espirituta mana charij runaca ‘aichapaj ruraicunallatami’ ruran (Gálatas 5:19-21). Chai gentecunaca shujtajcunapaj pꞌiñanacuipimi satirincuna, chꞌicanyachincuna, mana cazuncuna, paicuna purallatajmi juezcunapajman apancuna, autoridadcunatapish mana cazuncunachu, micuna, ubyanallapimi yuyancuna. Shinallataj ima tentacioncuna ricurijpipish mana jarcarincunachu (Proverbios 7:21, 22). w18.02 pág. 17 párrs. 3-5
Martes 6 de agosto
Aicha munaipi cushicunallatami cꞌuyangacuna (2 Timoteo 3:2, 4).
Maijan gentecunaca, “Diospaj ñaupajpi alli ricuringapajca munaicunatapish cushicunatapish tucuitami saquina canchij” nincunami. Pero Jehová Diosca mana chaita yachachinchu. Bibliapica: “Cushicushpa cambaj micunata micuilla, cushi shunguhuan cambaj vinota ubyailla” ninmi (Eclesiastés 9:7). Caipi ricushca shinaca ñucanchij causaipi cushicuna, ashata divertirinapish allimi. Pero chaicunallapi yallitaj ocuparinami mana alli can. Aicha munaipi cushicunallata cꞌuyajcunaca Diostami cungarincuna. ¿Imamantataj chaita ninchij? 2 Timoteo 3:4-pica, Taita Diosta ashtahuan cꞌuyanapaj randica aicha munaipi cushicunallatami cꞌuyangacuna mana ninchu. Ashtahuanpish chaipica: “Taita Diosta mashcanapaj randica aicha munaipi cushicunallatami cꞌuyangacuna” ninmi. Chashna nishpaca Diosta imapajpish mana yuyarinatami nin. Paicunaca “aichata cushichina yuyaicuna cungachijpimi, ima allita mana ricuchincuna” (Lucas 8:14). Shuj yachaj runaca: “2 Timoteo 3:4-pi parlashca gentecunaca paicunapaj causaipica Diosta imapaj mana yuyarincunachu” ninmi. Diosta mana cungarisha nishpaca ñucanchij aicha munaicunallata ama rurangapajmi cuidadota charina canchij. w18.01 pág. 25 párrs. 14, 15
Miércoles 7 de agosto
Can imalla charishcacunahuanpish, Mandaj Diosta jatunyachingui (Proverbios 3:9).
Oropish cullquipish tucui cai pachapi ima tiyashcapish Jehovapajmi can. Paica cushicushpa cuj Dios cashcamantami tucui ñucanchij minishtishcata cun. Shinallataj cai pachapi causai tiyachunmi tucuita rurai tucun (Salmo 104:13-15; Ageo 2:8). Por ejemplo, israelitacunaca chaquishca pambatami 40 huatacunata purirca. Chai tucui huatacunatami Jehová Diosca maná shuti tandata, yacutapish cushpa paicunataca cuidarca (Éxodo 16:35; Nehemías 9:20, 21). Shinallataj shuj cutinca tucui shunguhuan crij huarmita ayudachunmi Jehová Diosca profeta Eliseoman poderta curca. Shuj milagrota rurashpami chai huarmipaj huasipi charishca aceiteta Eliseoca mirachirca. Chai aceiteta cꞌatushpami chai huarmica dibicunata pagarca. Sobrashca cullquihuanca paipajpish, churicunapajpishmi minishtirishcata randi tucurca (2 Reyes 4:1-7). Jehová poderta cujpimi Jesuspish milagrocunata rurai tucurca. Chaimantami micunata charichun o cullquita charichun huaquincunata ayudarca (Mateo 15:35-38; 17:27). Jehová Diosca paita sirvijcunatapish, pai tucui imalla rurashcatapish cuidangapajca tucuitami rurai tucun. Shinapish paica ñucanchij charishca cosascunahuan paita apoyachunmi munan (Éxodo 36:3-7). w18.01 págs. 15, 16 párrs. 1-3
Jueves 8 de agosto
Mandaj Dioslla ñuca causaita quichuhuailla (1 Reyes 19:4).
Bibliapica can laya shaicushca sintirijcunamantami parlan (Job 7:7). Paicunaca Jehová Diostami ayudachun mañarcacuna. Diosmi paicunamanca fuerzata cushpa ñaupajman catichun ayudarca (Isaías 40:29). Maijancunaca llaquicunata ahuantangapajca Diospajta ruranatami ashata saquina canchij nincunami. Paicunaca Diosta sirvina llashaj quipita layami ricuncuna. Chaimantami Bibliata liyinata saquincuna, tandanacuicunamanpish ña mana rincuna, huillanamanpish ña mana llujshincuna. Diabloca chaita rurachunmi munan. Shaicushca sintirishpa, llaquilla cashpaca Diosmanta caruyanatachari yuyashun. Diabloca chaitami munan. Chaimantami Bibliata liyinata, tandanacuicunaman rinata, huillanaman llujshinatapish mana saquina canchij. Chashnami Diosta sirvishpa catingapajca fuerzata japishun. Bibliapica: ‘Diosca cancunataca allitaj caj tucungacamami pi mana cuyuchipaj sinchita ruranga’ ninmi (1 Pedro 5:10; Santiago 4:8). w18.01 págs. 3, 4 párrs. 2, 3
Viernes 9 de agosto
Mandaj Diosmi Seolpipish churan. Paillatajmi chaimantapish llujshichin (1 Samuel 2:6).
Profeta Eliseo shuj huahuata causachishcatami Bibliapica parlan. Sunem llajtapimi shuj huarmi paipaj mayorlla cusandij causarca. Paicunaca mana huahuata charircacunachu. Shinapish paicuna Eliseota llaquishpa huasipi chasquishcamantami Diosca shuj huahuata curca. Asha huatacuna qꞌuipaca chai huahuaca huañurcami. Chaimantami mamaca achcata llaquirishca canga. Paipaj cusa cachajpimi paica profeta Eliseota Carmelo urcupi mashcanaman rirca. Carmelo urcucamaca casi 8 horascunatami purishpa rina carca. Chai urcumantami Eliseoca paita sirvij Giezi (Guehazí) runata ñaupachishpa cacharca. Pero paica mana huahuataca causachi tucurcachu. Qꞌuipaca chai huahuapaj mamapish Eliseopishmi huasimanca chayarcacuna (2 Reyes 4:8-31). Profeta Eliseo huasiman chayashpaca huahuapaj cꞌuchupimi Diosta mañarca. Chaimi Jehová Diosca huahuata causachirca. Chaita ricushpami huahuapaj mamaca dimastij cushicushcanga (2 Reyes 4:32-37). Chai huahuata causachishpami huañushcacunata causachi tucushcata Jehová Diosca ricuchirca. w17.12 pág. 5 párrs. 7, 8
Sábado 10 de agosto
Huambracunapaj shungupica, rumi shungu canaca aichayashpa tiyanllami (Proverbios 22:15).
Mana achca huatacunata pajtachishpallachu shuj huahuaca alli yachaj tucunga. Ashtahuanpish huahuacuna alli yachaj cangapajca Diosta alli rijsishpami pai mandashcacunata tucui shunguhuan cazuna can (Salmo 111:10). Mana alli munaicunapish escuelapi compañerocunapish ‘huaira urmachij shinami’ huahuacunata pandachi tucun. Shinapish huahuacunaca alli yachaita charishpaca pandachichunca mana saquingacunachu (Efesios 4:14, QC, 1989). Ashtahuanpish paicunaca ima alli cashcata, ima mana alli cashcatapish alli yuyashpami agllangacuna (Hebreos 5:14). Shinallataj alli yachaita charij huahuacunaca allita rurangapajmi esforzarincuna. Chashna alli yachaita charishpami huahuacunaca quishpiringacuna (Proverbios 24:14). ¿Cambaj huahuacuna alli yachaita charichunca imatataj rurai tucungui? Cambaj rurashcahuan, rimashcahuanmi Dios mandashca shina causacushcata ricuchina cangui (Romanos 2:21-23). Chashnami huahuacunaca cambaj causaipi ima ashtahuan valishcata ricungacuna. w17.12 pág. 18 párrs. 12, 13
Domingo 11 de agosto
Yachaj cashcamanta, mana crijcunahuanca alli caichij. Chashna cashpami pimanpish jahualla imata cutichina cashcataca yachanguichij (Colosenses 4:5, 6).
Achcacunaca, “gentecunallatajmi ima llaquitapish allichi tucun” nincunami. Cai cierto cajpica Diostaca mana minishtinchijmanchu. Ñucanchij munashcatami rurai pudinchijman. Yachaj gentecunaca, “cunan punllacunapica guerracuna, ungüicuna, pobrezapish chingaricunmi” ninmi. Shinallataj shujtajcunaca, “gentecunallataj alli causaita mashcashcamantami, ashtahuan alli causai callaricunchij” nincunami. Panda yuyaicunahuan Diosmanta pi caruyachisha nijpica Bibliata estudiashunchij, Diosta alli sirvicuj huauqui panihuanpish parlashunchij. Shinallataj imamanta gentecuna chashna yuyashcata, chai yuyaicuna imamanta panda cashcata, chaicunamanta ima shina jarcarinatami yachana canchij. Cai punllapaj versopi Pablopaj consejota catishpami panda yuyaicunamanta huaquichirishun. w17.11 págs. 25, 26 párrs. 14, 17
Lunes 12 de agosto
Taita Dioslla, cantami pagui nini. Ñucaca mana shujtaj runacuna shina canichu (Lucas 18:11).
Fariseocunaca shujtajcunataca mana llaquijcunachu carca. Paicunaca shujtajcunamanta ashtahuan yalli cashcatami yuyajcuna carca (Lucas 18:9-14). Fariseocuna shina ama cashunchijchu. Ashtahuanpish Jehová Dios shina cꞌuyajcuna, llaquijcuna cashunchij (Efesios 4:32). ¿Ima shinataj chaita rurashun? Pi ñucanchijta pꞌiñachishcamanta perdonta mañachun saquinallami canchij (Lucas 17:3, 4). Chaimantami: “¿Achca cutincuna pꞌiñachijpipish mana pꞌiñarishpa tucui shunguhuan perdonanichu? ¿Ñucata pꞌiñachijcunahuan alli tucunata munanichu?” nishpa tapurina canchij. Fariseocunaca shujtajcunata yalli cashcata sintishpami mana perdonasha nijcuna carca. Pero Jesusta catijcunaca shujtajcuna ñucanchijta yalli cashcata shina ricushpami paicunata perdonana canchij. Chashnami humildes cashcata ricuchinchij (Filipenses 2:3). ¿Jehová Dios shina humildechu canchij? Humilde cajpica shujtajcunaca ñucanchijta perdonta mañai tucungami. Ñucanchijpish tucui shungumantami paicunata perdonashun. Llaquijcuna cashunchij, shujtajcuna pandarijpipish ama jahualla paicunahuan pꞌiñarishunchijchu (Eclesiastés 7:8, 9). w17.11 págs. 16, 17 párrs. 6-8
Martes 13 de agosto
Jehová Diosta salmocunata cantanaca allimari (Salmo 147:1).
Alli cantajcunata ricushpa, uyashpami mana paicuna shina cantashpa pingaita charinchij. Chashnapish Jehová Diosta cantanataca mana saquinachu canchij. Ñucanchij cantana librota alzashpa, umata jatarichishpami tucui shunguhuan cantana canchij (Esdras 3:11). Achca congregacioncunapica cantocunapaj letrataca shuj pantallapimi ricuchincuna. Chashnami sinchita cantai tucunchij. Cunanca Escuela del Ministerio del Reino para ancianos nishca cursopipish cantangapaj partemi programapi tiyan. Chashnami ancianocunaca congregacionpi tucuicuna alli cantachunca paicunaraj alli ejemplota cuna cashcata intindincuna. Huaquincunaca yalli caparirishpa cantanata manchashpa o mana alli vozta charishcamantami cantanata manchancuna. Yuyashun, parlacushpaca “tucuicunami achca cutin pandarinchij”. Pero chaimanta parlanataca mana saquinchijchu ¿nachu? (Santiago 3:2). Chashnallatajmi mana alajata cantashpapish Diosta cantanataca mana saquina canchij. w17.11 pág. 5 párrs. 9, 10
Miércoles 14 de agosto
Jehová Dios mandashcata uyashpa cazujpimi, cashnaca tucunga (Zacarías 6:15).
Zacariasca millai huarmi canasta ucupi tiyacujtami muscuipi shina ricurca. Chai qꞌuipami llullashpa mana allita rurajcunata Jehová tucuchigrishcata yuyashpa saquirishcanga. Chaipi yuyashpami contento cashca canga. Pero israelitacunaca mana allita rurashpami causacurcaraj. Jehová Dios templota cutin shayachichun mandashcatapish mana cazushcacunachu carca. ¿Israelitacunaca imamantataj mana cazushcacuna canga? ¿Paicunapaj alli causaita mashcangapajllachu Jerusalenman tigrashcacuna canga? Israelitacunaca animotami minishtirca. Chaimantami Jehová Diosca Zacariasmanca cutin muscuipi shina ricuchirca. ¿Imatataj ricuchirca? Cai último muscuipica israelitacunata cꞌuyashcata, paicuna tucui imalla rurashcamanta agradicishcatami ricuchirca. Shinallataj israelitacuna pai mandashcata cutin rurai callarijpi cuidanatapishmi huillarca. Chaimi Zacariasca cunan punllapaj versota nirca. Chashna nishpami Diosca israelitacuna templota cutin shayachi tucushcata huillarca. w17.10 págs. 21, 22 párrs. 1, 5
Jueves 15 de agosto
Diosmari cancunamanca, allita rurana yuyaitapish, chai yuyashcata pai munashca shina rurachunpish yachachicun (Filipenses 2:13).
Bautizarishca cꞌaricunaca mana manchashpami Diosta sirvina can. Huauquicuna congregacionpi ashtahuan ayudajpica tucuicunami beneficiarinchij (1 Timoteo 3:1). Pero huaquin huauquicunaca manachari Diosta sirvingapaj ashtahuan rurasha nincuna. Maijancunaca ñaupa punllacunapica pandarircacunami. Chaimantachari, “siervo ministerial o anciano canataca mana mericinichu” nincuna. Mana cashpaca, “imata rurachun mingajpica mana pajtachi tucushachu” nincunami. Can chashna yuyacushpaca ama manchaichu. Jehová Diosmi cantaca ayudanga (Filipenses 4:13). Moisesta yuyari. Paipish ‘Dios mingashcataca mana rurai pudishachu’ nircami (Éxodo 3:11). Moisestaca Jehová Diosmi ama manchashpa pai mingashcata pajtachichun ayudarca. Can manchaita charishpaca Diostami “ayudahuai” nishpa mañana cangui. Shinallataj tucui punllacunami Bibliata liyina cangui. Ñaupa punllacunapi Diosta sirvijcunapish mana manchashpami Jehovata sirvircacuna. Paicunatami yuyarina cangui. Ashtahuanpish mana jatun tucushpami ancianocuna ayudachun, “¿imapitaj ashtahuan alli rurana cani?” nishpa tapuna cangui. w17.09 pág. 32 párr. 19
Viernes 16 de agosto
Taita Diospaj Shimi nishcaca pajtacungallami (Isaías 40:8).
Diosca paipaj espirituta cushpami Bibliataca escribichirca. Pero Septuaginta Bibliatapish, Wyclef traducishca Bibliatapish, Versión del Rey Jacobo Bibliatapish o shujtaj Bibliacunatapish Jehová Dios espirituta cushpa traducichishcataca mana ni tucunchijchu. Diosca, ñuca nishcacunaca manataj chingaringachu nircami. Cai Bibliacuna ima shina tiyai callarishcata ricushpaca Jehová Dios nishcacuna pajtarishcatami yachanchij. Chaimantami shamuj punllacunapi Bibliapi nishcacuna tucui pajtarinata crinchij (Josué 23:14). Jehová Diosca paipaj Shimi chingarichunca mana saquishcachu. Chaita yachashpami paipi ashtahuan crinchij, tucui shunguhuanpish cꞌuyanchij. Diosca ñucanchijta cꞌuyashpa, alli causachun munashpami Bibliataca ñucanchijman cushca, chingarichunpish mana saquishca (Isaías 48:17, 18). Chaimantami tucui pai mandashcacunata cazuna canchij (1 Juan 4:19; 5:3). w17.09 pág. 19 párrs. 13, 14
Sábado 17 de agosto
Cambaj yaya mamata alli ningui (Efesios 6:2).
Cusa o huarmi Diosta mana sirvijpica huahuacunata yachachinaca sinchichari canga. Chaimantami ñucanchijraj respetashpa huahuacunaman alli ejemplota cuna canchij. Shinallataj mana ñucanchij cusapaj o huarmipaj pandarishcacunallata ricunachu canchij. Ashtahuanpish ima allita rurashcamantami pagui nina canchij. Huahuacunapaj ñaupajpipish mana malpi quedachinachu canchij. Chaipaj randica cada cual Diosta sirvinata o mana sirvinata agllana cashcatami huahuacunaman yachachina canchij. Alli huahuacuna cajpica mana crij cusa o huarmica Diosta rijsinatachari munanga. Maijan cusacunaca huahuacunaman Diosmanta yachachichun o tandanacuicunaman pushachunca manachari saquinga. Chashna cajpipish huarmica huahuacunaman Diosmanta yachachingapajmi sinchita esforzarina can (Hechos 16:1; 2 Timoteo 3:14, 15). Pai nishcata huarmi cazushpapish huahuacunamanca Diosmanta parlanataca mana saquinachu can. Chashnami Jehová Diosta cꞌuyachun, pai nishcacunatapish cazuchun yachachinga (Hechos 4:19, 20). w17.10 págs. 11, 12 párrs. 9, 10
Domingo 18 de agosto
Cꞌuyashca huahuacuna cashcamanta, Diosta ricushpa catijcuna caichij (Efesios 5:1).
Jehová Diosca cꞌuyaj, llaquijmi can. Gentecunaca paiman rijchajta rurashcami canchij. Chaimantami Diosta mana rijsijcunapish shujtajcunata llaquishpa ayudancuna (Génesis 1:27). Bibliapica huaquin cꞌaricuna huarmicunaca cꞌuyaj llaquij cashcatami parlan. Por ejemplo, shuj punllaca ishqui huarmicunaca shuj huahuata quichunacushpami pꞌiñanacucurcacuna. Paicunaca: ‘Mana cambaj huahuachu, ñucapajmi’ nishpami rimanacurca. Chai problemata allichingapajmi Salomonpajman rircacuna. Chaipica Salomonca, ‘shuj espadata apamuichij cai huahuata chaupishpa cungapaj’ nircami. Chaita uyashpaca huahuapaj propio mamaca shungupi llaquirishpami “ama huañuchichu, huahuata paiman cuilla” nirca (1 Reyes 3:23-27). Faraonpaj ushushimantapish parlashun. Moisés huahuaraj cajpica yacupimi cacharcacuna. Faraonpaj ushushica yacumanta japishpami huañuchun mana saquirca. Hebreocunapaj huahua cajpipish achcata llaquishpami paipaj huahuata laya huiñachirca (Éxodo 2:5, 6). w17.09 págs. 9, 10 párrs. 2, 3
Lunes 19 de agosto
Jehová Diosca cancunatami shuyacun (2 Pedro 3:9, NM).
Diosca paita sirvijcuna humildes cachunmi munan. Humildes cashpaca achca bendicioncunatami charishun (Proverbios 22:4). Por ejemplo, tucui huauqui panicunahuan alli apanacushpami sumajta Diosta sirvishun. Chashna rurajpica Diospish cꞌuyaihuanmi ayudanga. Apóstol Pedroca: ‘Tucuicunallataj caishuj chaishujta uyanacuichij. Mana jatun tucushca cana yuyaita charichij. Diosca jatun tucushcacunataca pꞌiñanmi. Mana jatun tucushcacunataca jatunta cꞌuyanmi’ nircami (1 Pedro 5:5). Cunan punllacunapica tranquilo, manso shungu cajta ricushpaca gentecunaca: “Manchaimantami chashna cancuna” nincunami. Pero mana chashnachu can. Jehová ayudajpimi achcacunaca tranquilo, manso shungu cancuna. Jehová Diosca achca poderta charishpapish mana utca pꞌiñarij, manso shungumi can. Abrahampish Lotpish Diostami huaquin tapuicunata rurarca. Pero Diosca mana utca pꞌiñarishpami paipaj angelcunata cachashpa paicunapaj tapuicunata cutichirca. Shinallataj israelcuna mana cazujpipish Diosca mana utca pꞌiñarishpami paicunataca 1.500 yalli huatacunata cuidarca. Cai ejemplocunata ricushpami Jehová Dios mana utca pꞌiñarij, manso shungu cashcata yachanchij (Génesis 18:22-33; 19:18-21; Ezequiel 33:11). w17.08 pág. 25 párrs. 13, 14
Martes 20 de agosto
Pipish mana yachaipaj Diospaj sumaj causaica, cancunapaj shungucunata huaquichingami (Filipenses 4:7).
Pabloca Diosta mañajpica paillataj tranquilo sintirichun ayudanatami intindichirca. Paica ‘pipish mana yachaipaj Diospaj sumaj causaimantapishmi’ parlarca. ¿Chaita parlashpaca imatataj nisha nicurca? Jehová Diosca ñucanchij mana yuyashca shina rurashpa ayudai tucushcatami nisha nicurca. Huaquinpica llaquicunahuan cashpaca mana imata rurai tucushca layami sintirinchij. Pero Jehová Diosca ñucanchijta ima shina ayudanataca allimi yachan. Chaimantami ñucanchijta ayudangapajca imatapish rurai tucun (2 Pedro 2:9). ¿Diospaj “sumaj causaita” charingapajca imatataj rurana canchij? Diospajmanmi cꞌuchuyana canchij. Jehová Diosca Jesusta cachashpami ñucanchij mana rurai tucushcata rurarca. Jesús paipaj causaita cushpa ñucanchijta quishpichishcamantami Diospajman cꞌuchuyai tucunchij. Chaimantami juchacunamantapish perdonashca canchij. Shinallataj chuya shunguhuanmi Diospajman cꞌuchuyai tucunchij (Juan 14:6; Santiago 4:8; 1 Pedro 3:21). w17.08 págs. 11, 14 párrs. 7, 15
Miércoles 21 de agosto
Llaquilla cajpipish, cushijlla cajpipish, quiquin shungullami yachan. Chaitaca shujtajcunaca mana yachai tucunchu (Proverbios 14:10).
Maipica shungupi ima shina sintirishcataca mana ni tucunchijchu. Ima shina sintirishcata parlajpipish maipica mana tucuita intindi pudinchijchu. Shuj familia o amigo huañushcamanta llaquilla cajcunataca huaquinpica ima shina cushichinataca mana yachanchijchu. Shinapish huaquinpica Romanos 12:15-pi nishcata ruranami ashtahuan alli can. Chaipica: “Huacajcunahuanca huacaichij” ninmi. Huaquinpica ñahui ñahui parlanacunaca sinchimi can. Chaimantami shuj mensajeta o shuj cartata escribishpa cachai tucunchij. Chaipica shuj cushichij versotami escribi tucunchij. Mana cashpaca paipaj familia o amigo causaipi ima alli rurashcatami escribi tucunchij. Shinallataj paicunahuan tandalla Diosta tucui shunguhuan mañajpica allimi sintiringacuna. w17.07 págs. 12, 13 párrs. 13-16
Jueves 22 de agosto
Dios tandachishcataca, ni pi amataj chꞌicanyachichun (Mateo 19:6).
Huaquincunaca achca llaquicunatami charincuna. Paicunaca, “ñuca huarmi o ñuca cusaca mana ñuca yuyashca shinachu cashca” nishpachari yuyancuna. Chashna sintirishpaca israelitacunata Jehová ima shina tratashcatami yuyarina can. Jehová Diosca, ‘israelitacunapajca shuj cusa layami cani’ nircami (Isaías 54:5; 62:4). Israelitacunaca cutin cutinmi Diosta mana cazurcacuna. Chaimantami cusa huarmi llaquicunata charishca laya carca. Pero Jehová Diosca paicunataca mana saquircachu. Ashtahuanpish cutin cutin perdonashpami pai nishcacunata pajtachirca (Salmo 106:43-45). Cazadocunaca Diosta cꞌuyashcamantami pai laya tucuita rurasha nincuna. Jatun llaquicunata charishpapish Diospaj Shimita cazushcamantami mana imamantapish divorciarinllacuna. Diospaj ñaupajpica cazaranaca mana shuj pugllai cashcatami alli intindincuna. Jehová Dios tandachishcataca ni pi mana chꞌicanyachinachu can. Bibliapi nishca shinaca cusa o huarmi huainayajllapimi divorciarishpa cutin cazarai tucun (Mateo 19:5, 9). Cusa huarmi alli causangapaj sinchita esforzarishpaca Mandaj Jehová Diosta apoyashcatami ricuchincuna. w17.06 pág. 26 párrs. 17, 18
Viernes 23 de agosto
Cancunapaj ñahuicuna pascarijpimi Taita Dios shina tucunguichij (Génesis 3:5).
Diabloca: ‘Diosca mana mandanachu can. Paica mana alli mandajchu. Gentecuna cushilla causachunca mana munanchu, gentecunallataj mandashpami cushilla causangacuna’ nircami (Génesis 3:1-4).Shinallataj Diabloca: ‘Cꞌuyaimantaca ni pi mana cazungachu, llaquicunata charishpaca tucuicunami Diosmanta caruyanga’ nircami (Job 2:4, 5). Jehová Dios mana mandajpica causaica llaquimi can. Chaita ricuchingapajmi Diosca tiempo pasachun saquishca. Diablo nishcacuna llulla cashcataca Diosca allimi yachan. Chashna jahuapish, ¿imamantataj Diablo llullacushcata o mana llullacushcata ricuchichun tiempota saquishca? Jahua pachapi angelcunapish, cai pachapi gentecunapish maijan llullashcatami alli intindina can (Salmo 83:18). Adán Eva layallatajmi achcacunaca Diosta mana cazushcacuna. Chaita ricushpaca huaquincunaca Diablo ciertota nicushcatachari yuyangacuna. w17.06 pág. 16 párrs. 3, 4
Sábado 24 de agosto
Tucui cai pachata richij, ñuca yachacujcunata ruraichij (Mateo 28:19).
Gentecunaman Diosmanta yachachishpaca achcatami yachangui. Por ejemplo, alli trabajador canata, shujtajcunahuan alli parlanatami yachangui. Shinallataj imata rurangapaj mana manchanata, shujtajcunatapish cꞌuyaihuan tratanatami yachangui (Proverbios 21:5; 2 Timoteo 2:24). Shujtajcunaman yachachishpaca canpishmi Bibliamanta ashtahuan yachangui. Shinallataj Diospaj munai pajtarichunmi ayudangui (1 Corintios 3:9).Cambaj llajtapica gentecunaca manachari Diosmanta uyasha nincuna. Pero Diostaca cushillami sirvi tucungui. Alli shungu gentecunata taringapajca tucuicunami tandalla trabajanchij. Chaimantami shuj huauqui o pani Diosta sirvichun maijanta ayudajpica tucuicuna cushilla sintirinchij. Brandon shuti huauquimanta parlashun. Pai causacushca llajtapica huaquin gentecunallami Diosmanta yachasha nircacuna. Brandonca 9 huatacunatami chai llajtapi precursor carca. Paica: Shujtaj huauqui panicunaca Testigo tucuchunmi huaquin gentecunata ayudashca. Pero ñucaca Testigo tucuchunca shujllatapish manaraj ayudashcanichu. Chashnapish Diosmanta huillashpa, paita ashtahuan sirvishcamantami cushilla sintirini” ninmi (Eclesiastés 11:6). w17.07 págs. 23, 24 párrs. 7, 10
Domingo 25 de agosto
Ña mana ashtahuan llaquilla purircachu (1 Samuel 1:18).
Elcanapaj huarmi Anaca mana huahuacunata chari pudircachu. Cutin caishuj huarmi Peninaca huahuacunata charircami (1 Samuel 1:4-7). Penina huarmica huatantami Anamanta burlarij carca. Chaimantami Anaca achcata llaquirij carca. ¿Alli sintiringapajca Anaca imatataj ruraj carca? Bibliapica Anaca paipaj llaquicunata huillangapajmi ‘Diospaj ñaupajpi unita mañaj carca’ ninmi (1 Samuel 1:12). Anaca Jehová Dios shuj huahuata cushpa o ima shinapish cushichishpa ayudanatami crirca. Cai pachata Diablo mandacushcamanta, juchayujcuna cashcamantapish llaquicunata charishpa catishunmi (1 Juan 5:19). Pero “tucuipi cushichij Diosmi” ñucanchijta ayudanga (2 Corintios 1:3). Ana shinallataj tucui shunguhuan Diosta mañajpica paica ayudangami. Ñucanchijpish ima problemacunata charishpaca mana jahua jahuallachu mañana canchij. Chaipaj randica tucui shunguhuan rogarishpami ima shina sintirishcata Diosman huillana canchij (Filipenses 4:6, 7). w17.06 pág. 5 párrs. 10, 11
Lunes 26 de agosto
Jonaspaj churi Simón, ¿canca ñucataca caicunata yallichu cꞌuyangui? (Juan 21:15).
Jesusta catijcunaca pescadocunata japingapajmi linchita shitashpa pasashcacuna carca. Pero shujllatapish mana japishcacunachu carca. Ña pacaricujpica Jesusmi chaita ricucushca carca. Jesusca ñami causarishca carca. Paica: “Barcopaj alli ladoman linchita shitaichij, japinguichijmi” nircami. Paicuna shitajpica achca pescadocunami jundarca. Chaimantami barcoman linchita mana llujshichi tucurcacuna (Juan 21:1-6). Jesusca paipaj catijcunamanca pescadota, tandatami micuchun cararca. Qꞌuipaca Simón Pedrotaca Juan 21:15-pi ricurij shimicunatami nirca. Pescadocunata japinatami Pedroca achcata munaj carca. Jesusca chaitaca allimi yacharca. Shinashpaca ¿imamantataj Jesusca chashna tapushcanga? Pescadocunata japinata munashpapish mashnata paita cꞌuyashcata yachangapajmi chashna tapushcanga. Pedroca cashnami cutichirca: “Ari Mandaj Jesús, ñuca canta cꞌuyashcataca quiquinllataj yachanguimi” nircami (Juan 21:15). Jesús chashna tapujpimi Pedroca tucuimanta yalli paita cꞌuyana cashcata intindirca. Chai punllamantami Pedroca Diospaj Shimita huillashpa Jesusta cꞌuyashcata ricuchirca. Huauquicunatapish panicunatapish achcatami ayudarca. w17.05 pág. 21 párrs. 1, 2
Martes 27 de agosto
Jatun Diosca ñucata ayudajmi. Pipish ñucata imata ruranataca, mana manchanichu (Hebreos 13:6).
Pabloca Diospi tucui shunguta churashcamantami sinchi llaquicunata charishpapish misharca. Shinallataj Diosca llaquij Yaya, tucui llaquicunapipish cushichij Dios cashcatami crirca (2 Corintios 1:3, 4). Diosta mañashpaca paihuanmi parlanacunchij (Salmo 86:3; 1 Tesalonicenses 5:17; Romanos 12:12). Shinallataj ñucanchij imata yuyashcata, shungupi ima shina sintirishcatami paiman huillanchij. Chashnami Diospajman ashtahuan cꞌuchuyanchij (Salmo 65:2). ‘Mandaj Diosca, tucui paita mañajcunapaj cꞌuchullapimi can’. Chaimanta ñucanchij mañashcacunata cutichijta ricushpaca Diosta ashtahuanmi cꞌuyashun (Salmo 145:18). Jehová ñucanchijta cꞌuyashcata, pai ayudaj cashcata crishpaca cunan punllapi tiyaj llaquicunatapish, shamuj punllapi tiyaj llaquicunatapish mishai pudishunmi. w17.05 págs. 17, 18 párrs. 9, 10
Miércoles 28 de agosto
Mandaj Diosca shungutamari ricun (1 Samuel 16:7).
Ancianocuna ima decisionta japijpi ñucanchijpaj mana alli ricurijpica ¿imatataj rurashun? ¿Jehová Diospi confiashpa catishunchu? Chashnallataj ¿Diosca paipaj pueblota alli pushacushcata crishpa catishunchu? ¿Chashna ruraicuna tiyajpica imamantataj humildes cana canchij? Ishqui yuyaicunata ricushun. Puntapica humildes cashpaca tucuita yachashcata mana yuyashunchu. Tucuita yachashcata yuyashpapish, Jehová Dioslla gentecunapaj shunguta ricuj cashcatami yuyarina canchij. Caita alli yuyarishpaca mana jatun tucushpami ñucanchij panda yuyaicunata cambiashun. Qꞌuipaca pi llaquichijta ricushpa o ñucanchijta llaquichijpica Diosta cazushpa paillataj chai llaquita allichichunmi shuyana canchij. Chashnami humildes cashcata ricuchishun. Bibliapica: ‘Diosta mana manchajcunaca llaqui tucushpami chingaringacuna’ ninmi (Eclesiastés 8:12, 13). Caipi ricushca shinaca ñucanchijta o shujtajcunata llaquichijpipish humildesmi cana canchij (1 Pedro 5:5). w17.04 pág. 24 párrs. 10, 11
Jueves 29 de agosto
Ñucaca hebreocunapaj llajtamanta shuhuamushcami carcani. Carcelpi ñucata churachunca cai llajtapipish ñucaca ima mana allitaca mana rurarcanichu (Génesis 40:15).
Josetaca yangamantami llaquichircacuna. Paica copacunata pasachijcunata mandajmanca: ‘Carcelpi ñucata churachunca cai llajtapipish ñucaca ima mana allitaca mana rurashcanichu’ nircami. Chashnallataj ‘carcelmanta llujshichichun faraonman huillapangui’ nishpami chai cꞌaritaca rogarca (Génesis 40:14). ¿Joseca paita llaquichishcamantaca manachu imata rurashcanga? Joseca deganallamanta paita llaquichishcataca allimi yacharca. Chaimantami paita ayudachun nishpa chai cꞌariman ima tucushcata parlarca. Pero, ‘ñuca huauquicunami ñucataca shuhuashpa cꞌaturcacuna’ nishpa, José parlashcataca Bibliapica mana huillanchu. Faraonmanpish mana huillarcachu. Ashtahuanpish paipaj huauquicuna Egipto llajtaman chayajpica Joseca paicunahuanmi alli tucurca. Faraonpish Josepaj huauquicunata alli chasquishpami cashna nirca: ‘Cai llajtapi saquirichijlla, caipi imalla allicuna tiyashcacunatami cancunamanca cusha’ nircami (Génesis 45:16-20). w17.04 págs. 18, 19 párrs. 12, 13
Viernes 30 de agosto
¡Diosca tucuita yalli yachaj canata, yuyaiyuj canata yallitaj charijmari! ¡Pai imata yuyacushcatapish, pi mana yachai tucunchu! ¡Pai imata ruracushcatapish, pi mana intindi tucunchu! (Romanos 11:33).
Jehová Diosca alli yachaj, tucuita yachaj cashcamantami tucuita alli cuidai tucun. Chaimantami pailla mandana can. Por ejemplo, maijan doctorpish mana jambi tucushcata jambichunmi Jesusman poderta curca (Mateo 4:23, 24; Marcos 5:25-29). Jesús milagrocunata ima shina rurashcataca mana intindinchijchu. Pero Jehová Diosca ñucanchij cuerpo ima shina cashcataca allimi yachan. Chaimantami ima ungüitapish alliyachi tucun. Shinallataj Diosca huañushcacunata ima shina causachinatami yachan. Terremotocuna, o shujtaj llaquicuna ama tiyachunpishmi paica imata ruranata alli yachan. Gentecunaca llajtapura ama macanacuchunmi imata ruranata ricushpa catincuna. Pero Diablo mandacujpimi paicunaca imata mana rurai tucun. Jehová Diosllami cai mundopi macanacuicuna ama tiyachun imata ruranata yachan (Isaías 2:3, 4; 54:13). Jehová Dios ima shina cashcata yachashpami ñucanchijpish cai punllapaj versopi apóstol Pablo nishca laya sintirinchij. w17.06 págs. 22, 23 párrs. 6, 7
Sábado 31 de agosto
Taita Dios tandachishcataca, ni pi amataj chꞌicanyachichun (Marcos 10:9).
Cunan punllacunapica achca gentecunapajca matrimonioca mana valishca layami ricurin. Paicunaca ‘mana alli causashpaca divorciarinallami canchij’ nishpami yuyancuna. Pero ñucanchijca mana chashna yuyanchijchu (1 Corintios 7:27). Cazadocunaca Diospaj ñaupajpimi ari ninacurca. Chaita mana pajtachishpaca Diosman llullashca shinami ricurinman. Llullacunataca Diosca pꞌiñanmi (Levítico 19:12; Proverbios 6:16-19). Divorciarinaraiculla huainayajcunatapish Jehová Diosca pꞌiñanmi (Malaquías 2:13-16). Bibliapi yachachishca shinaca maijanpish huainayajpi, cusa cashpa o huarmi cashpa mana perdonajllapimi divorciari tucuncuna (Mateo 19:9; Hebreos 13:4). Cutin, ¿mana divorciarishpa cusamanta o huarmimanta separarinamantaca Bibliaca imatataj nin? (1 Corintios 7:10, 11). Bibliapica caimanta o chaimanta separarinatajmi cangui nishpaca mana huillanchu. Chashna cajpipish maipica shuj huauqui o shuj panica, ‘ñuca cusamanta o huarmimanta separarishpallami alli casha’ nishpachari yuyanga. Por ejemplo, huaquincunaca cusa o huarmi maltratajpimi ‘ñuca causaica peligropimi can’ nishpa separinata yuyashcacuna. Shujtajcunaca cusa o huarmi yachashca jahua Diospaj contra tucushpa paicunata Diosmanta caruyachinata manchashpami separinata yuyashcacuna. w17.04 pág. 8 párrs. 14-16