Noviembre
Martes 1 de noviembre
Manaraj uyashpa imatapish cutichijca, upa cashca ricurishpa pꞌingai tucunllami (Proverbios 18:13).
Jonaspaj causaimantaca mana tucuita yachanchijchu. Chaimantachari huaquinpica paipi mana confiana cashcata, Diostapish mana cazuj runa cashcata shina yuyai tucunchij. Jehová Diosca Jonastaca Nínive llajtatami tucuchigrini nishpa chai llajtapi huillachunmi mandarca. Pero Jonasca cazunapaj randica shujtaj ladomanmi shuj barcoman huichiyashpa ‘Diospaj ñaupajmanta miticushpa’ rirca (Jonás 1:1-3). Ñucanchijca cai mingashcataca cutin tigra Jonasmanca mana minganchijmanchu carca. Pero Jehová Diosca mana chashna yuyarcachu (Jonás 3:1, 2). Jonasmanta ashtahuan yachashun (Jonás 2:1, 2, 9). Paica Jehová Diostaca achca cutinmi mañashcanga. Pescadopaj huijsamanta pai mañashcata yachashpami ñucanchijpish pai alli runa cashcata yachai tucunchij. Yaya Diosta mañacushpaca Jonasca humilde cashcata, agradicij cashcata, paita cazusha nishcatami ricuchirca. Chaimi Jehová Diosca Jonás pandarishcallataca mana ricurca. Ashtahuanpish paipaj mañashcata uyashpami cutin paipaj profeta cachun agllarca. Shinallataj ancianocunaca imatapish alli uyashparajmi consejota cuna can. w20.04 págs. 15, 16 párrs. 4-6
Miércoles 2 de noviembre
Pabloca Taita Diospaj Shimi ima nicushcata paicunaman huillashpami alli intindichirca (Hechos 17:2, 3).
Jesusta punta catijcunaca pai yachachishcacunatami chasquircacuna. Shinallataj Bibliata alli intindingapajca Jehová Dios paipaj espíritu santohuan ayudachunmi mañarcacuna. Apóstol Pablo yachachishcacuna verdad cashcata yachangapajmi Diospaj Shimita estudiarcacuna (Hechos 17:11, 12; Hebreos 5:14). Paicunaca huauqui panicunahuan cushilla, alli pasashcallamantaca Diostaca mana sirvircacunachu. Ashtahuanpish Diosmanta yachashpami paicunapaj feta sinchiyachircacuna (Colosenses 1:9, 10, QC, 1989). Biblia yachachishcacunaca huiñaipajmi can (Salmo 119:160). Shuj huauqui jatun juchapi urmajpi, ñucanchijta llaquichijpi o ñucanchij ima problemata charijpipish Bibliapi yachachishcacunaca mana pandarinchu. Mana nunca cambianchu. Chaimantami Bibliataca alli estudiana canchij. Chaipi yachachishcacunapish cierto cashcatami tucui shunguhuan crina canchij. Chashnami llaquicuna ricurijpipish Diosmantaca manataj caruyashun. w20.07 pág. 9 párrs. 6, 7
Jueves 3 de noviembre
Jesusca tucuicunaman huillachunmi mandarca (Hechos 10:42).
Jesushuan mandagrijcunata apoyajpica Jesusca paita apoyacujta shinami ricun (Mateo 25:34-40, QC, 1989). Jesús mandashca shina Diospaj Reinomanta shujtajcunaman yachachishpami jahua pachapi causagrij Dios agllashcacunata apoyacushcata ricuchinchij (Mateo 28:19, 20). “Shujtaj ovejacuna” o cai Allpapi causagrijcuna ayudashcamantami jahua pachapi causagrijcunaca muyundij Allpapi huillai tucuncuna (Juan 10:16). Cai Allpapi causagrijcuna cashpapish Diosmanta huillashpaca Jesustapish, paihuan mandagrijcunatapish cꞌuyashcatami ricuchinchij. Diospaj obrata apoyangapaj shungumanta cullquita cushpaca Jehová Diospaj, Jesuspaj amigocunami tucushun (Lucas 16:9). Por ejemplo, muyundij Allpapimi Diospaj obra ñaupajman catichunca cullquita cui tucunchij. Mana cashpaca jatun acapana, terremoto o chai laya shujtaj llaquicuna tiyashcamantami llaquihuan caj huauqui panicunata ayudangapaj cullquita cui tucunchij. Ñucanchij congregacioncunapipish cullquitami cui tucunchij. Shinallataj huauqui panicuna imata minishticujpipish paicunatami ayudai tucunchij (Proverbios 19:17). w20.04 pág. 24 párrs. 12, 13
Viernes 4 de noviembre
Paipaj yayacunapaj Diostaca mana cazungachu. Taita Diosta adoranapaj randica, macanacuipi ayudaj nishca diostami adoranga (Daniel 11:37, 38).
Cai profeciapi nishca shinaca janaj ladomanta mandajca ‘paipaj yayacunapaj Diostapish mana cazurcachu’. ¿Ima shinataj mana cazurca? Unión Sovieticaca tucui religioncunatami tucuchisha nirca. Chaipajca religionta pushajcuna ama imata rurachunmi jarcasha nirca. Chaimantami 1918 huatapica sovieticocunata mandajca huahuacunaman escuelacunapi Dios mana tiyashcata yachachichun decidirca. Pero ¿cai mandajca ima shinataj ‘macanacuipi ayudaj nishca diosta’ jatunyachishcata ricuchirca? Paica achca soldadocunata charingapajmi achca cullquita gastarca. Shinallataj jatun mandaj tucungapajca manchanai armacunatami rurarcacuna. Asha tiempo qꞌuipaca janaj ladomanta mandajpish ura ladomanta mandajpish achca armacunatami tandachircacuna. Chai armacunahuanca huaranga huaranga gentecunatami huañuchinman carca. Janaj ladomanta mandajpish ura ladomanta mandajpish ishquindij trabajashpami ‘millanana chingachijta churashcacuna’. Cai ‘millanana chingachijca’ Organización de las Naciones Unidas nishcami can (Daniel 11:31). w20.05 págs. 6, 7 párrs. 16, 17
Sábado 5 de noviembre
Cambaj cai huauquica, chingarishcami carca, cunanca tigramushcami (Lucas 15:32).
¿Diosmanta caruyashcacunataca picunallataj mashcashpa ayudai tucuncuna? Congregacionmanta tucui publicadorcuna, familiacuna, ancianocuna, precursorcunapishmi ayudai tucuncuna. ¿Cambaj amigo o familiaca Diosmantachu caruyashca? ¿Huasin huasin huillacushpa o carritohuan huillacushpa Diosmanta caruyashcacunahuan tupashpaca imatataj rurana cangui? Diosmanta caruyashca huauqui o pani paita visitachun munajpica, “¿Can cusha nishca numerota o direccionta ancianocunaman cui tucunichu?” nishpami tapuna cangui. Pero cai datocunata ancianocunaman manaraj huillashpaca ñucanchij llajtapi gobiernocuna caicunamanta imata yuyashcatami alli ricuna canchij. Thomas shuti ancianoca: “Puntapica huaquin huauqui panicunatami ¿Diosmanta caruyashcacuna maipi causashcata yachanguichijchu? nishpa tapuni. Huaquinpica publicadorcunatami ¿picunataj tandanacuiman ña mana shamucuj yuyachin? nishpa tapuni. Qꞌuipaca Diosmanta caruyashca huauquita o panita visitashpaca paicunapaj huahuacunamanta o familiamantami tapuni. Diosmanta manaraj caruyashpaca maijancunaca paicunapaj huahuacunataca tandanacuicunamanmi apajcuna carca. Tal vez cai huahuacunaca publicadorcunami tucushcanga. Paicunatapishmi Diospajman tigrachun ayudai tucunchij” ninmi. w20.06 págs. 24, 25 párrs. 1, 6, 7
Domingo 6 de noviembre
Mandaj Dios imallata rurashcatami yuyarisha. Ñaupa huatacunapi mancharinacunata quiquin rurashcatami ñucaca yuyarisha (Salmo 77:11).
Cai Allpapi tucui causajcunamantaca gentecunallami ñaupa punllacunapi imalla tucushcata yuyarishpa ñucanchij yuyaita, causaitapish cambiai tucunchij. Chaita rurashpaca cada unomi allicuna tucushun (1 Corintios 6:9-11; Colosenses 3:9, 10). Tucuicunami ima alli cashcata, ima mana alli cashcata agllanata yachai tucunchij (Hebreos 5:14). Ashtahuanpish cꞌuyaj, llaquij, cashcata ruraj canatami yachai tucunchij. Yayitu Dios memoriata cushcamantaca ¿ima shinataj agradicishcata ricuchinchij? Jehová Dios ñucanchijta ima shina ayudashcata, cushichishcata yuyarishpami paita agradicishcata ricuchinchij. Chashnami shamuj punllacunapipish ñucanchijta ayudanataca tucui shunguhuan crinchij (Salmo 77:12; 78:4, 7). Ashtahuanpish ñucanchij memoriata valichishcata ricuchingapajca shujtajcuna ñucanchijmanta imata rurashcata yuyarishpami paicunata agradicina canchij. Investigadorcunaca pagui ninata yachaj gentecunami ashtahuan cushilla causancuna ninmi. w20.05 págs. 23, 24 párrs. 12, 13
Lunes 7 de noviembre
‘Diospaj sumaj manchana shutita manchai’ (Deuteronomio 28:58).
Moisés rumi chijtarishca ucupi cashpa ima shina sintirishcata yuyashun. Paica Dios jatun achij nicuj cashcahuan pasashcatami ricurca. Jesús cai Allpaman manaraj shamujpica chai layataca Moisés shinaca ni pi mana ricushcachu canga. Moisesca caitami uyarca: “Jehová, Jehová, llaquij, cꞌuyaj, mana utca pꞌiñarij, mana tucuripaj cꞌuyaita charij, mana llullaj, huaranga huaranga gentecunaman cꞌuyaita ricuchij, pandarishcacunata, llaquichishcacunata, juchacunatapish perdonaj Dios”. Cai shimicunataca shuj angelmi nishcanga (Éxodo 33:17-23; 34:5-7, NWT ). Cai punllapaj versopi nishcata Moisesca Jehovapaj shutita nicushpaca siempremi pai ima ricushcata, ima uyashcata yuyarishcanga. Diospaj shutipi yuyashpaca pai ima shina cashcapimi yuyana canchij. Paica tucuita ruraj, yachaj, cashcata ruraj, cꞌuyaj cashcapimi yuyana canchij. Pai ima shina cashcapi yuyashpaca paitaca ashtahuanmi respetashun (Salmo 77:11-15). w20.06 págs. 8, 9 párrs. 3, 4
Martes 8 de noviembre
Canca imata yachashcataca chashnataj cashca yuyailla cangui (2 Timoteo 3:14).
Jesusca paita catijcunataca: “Caishuj chaishuj cꞌuyanacujpimi, cancunataca ñuca yachacujcunataj cashcata tucuicuna rijsingacuna” nircami (Juan 13:34, 35). Pero sinchi feta charingapajca cꞌuyaita ricuchishcallataca mana ricunachu canchij. ¿Imatataj ashtahuan rurana canchij? Huauqui panicuna cꞌuyaita ricuchishcata ricushpallaca ñucanchij feca mana sinchiyaringachu. ¿Imamanta? Tal vez shuj huauqui, shuj anciano, o shuj precursorchari ima juchapi urman. Mana cashpaca ñucanchijtachari llaquichin. O testigo de Jehovacunaca pandatami yachachin nishpachari llullai callarin. ¿Caicunata ricushpaca Diosta sirvinatachu saquinchijman? ¿Caimantaca imatataj yachanchij? Sinchi feta charingapajca mana shujtajcuna imata rurashcatachu ricuna canchij. Ashtahuanpish Dioshuan alli apanacushpallami sinchi feta charishun. Ñucanchij feca shuj huasi shinami can. Shuj huasita lodo jahuapi shayachijpica ratomi urmai tucun. Chashnallatajmi Biblia yachachishcacunata alli intindingapaj mana esforzarijpica ñucanchij feca rato chiriyai tucun. Chaimantami ñucanchijllataj Bibliapi yachachishcacuna verdad cashcata intindingapaj esforzarina canchij (Romanos 12:2). w20.07 págs. 8, 9 párrs. 2, 3
Miércoles 9 de noviembre
‘Mana charijcunaman cuichij’ (Hechos 20:35).
Diosmanta caruyashcacunata taringapajmi angelcunaca achca huauqui panicunata ayudashca (Apocalipsis 14:6). Por ejemplo, Ecuador llajtamanta Silvio shuti huauquica Jehová Diostami congregacionman tigrangapaj ayudahuai nishpa mañarca. Pai mañacuj ratomi ishqui ancianocunaca paipaj huasiman chayarca. Shinallataj chai ratomi paitaca cushilla ayudarcacuna. Diosmanta caruyashcacunata Diospajman tigrachun ayudashpaca cushillami sintirinchij. Salvador shuti precursor ima nishcapi yuyashun. Paica Diosmanta caruyashcacunata ayudangapajca achcatami esforzarin. Salvadorca: “Jehová Diosca paimanta caruyashcacunataca Diablopaj mundomantami llujshichun ayudashca. Cai huauqui panicunata Diospajman tigrachun ayudashpa, Dioshuan trabajashcamantami cushilla sintirini” ninmi. Can congregacionmanta caruyashca cajpipish Jehová Diosca cantaca cꞌuyashpami catin. Jehová Diosca chai yaya shinami canpish paipaj puebloman tigrachun shuyacun. Paica cantaca cushicushpami chasquinga. w20.06 pág. 29 párrs. 16-18
Jueves 10 de noviembre
Yachachijcunataca quiquin ñahuihuanmi ricunguichij (Isaías 30:20).
Jehová Diosca ñucanchijta yachachij cashcamantami Bibliapica huaquin ejemplocunata churashca (Isaías 30:21). Chai ejemplocunamanta yachashpami paicunamantaca achcata yachai tucunchij. Huaquincunaca Diospaj ñaupajpica allimi ricurirca. Cutin shujtajcunaca jatun tucushcacunami carca. Paicunamanta yachashpami imata rurana cashcata, imata mana rurana cashcata yachashun (Salmo 37:37; 1 Corintios 10:11). Rey Saulhuan ima tucushcata yuyarishun. Saulca jovenraj cashpaca humildemi carca. Dios mingashcacunatapish mana pajtachi tucushachu nishpami yuyaj carca (1 Samuel 9:21; 10:20-22). Pero rey tucuchun nombrashca qꞌuipaca Saulca asha ashami jatun tucurca. Shuj cutinca profeta Samuelca Jehová Diosmanmi ofrendata cuna carca. Pero rey Saulca ofrendata cuchunca mana shuyarcachu. Chaipaj randica paimi jatun tucushpa Diosmanca ofrendata curca. Chaita rurangapajca Saulca mana autoridadta charircachu. Chaimantami Jehová Diospaj ñaupajpica mana alli ricurirca. Qꞌuipacarin mandashpa catichunca Jehová Diosca mana saquircachu (1 Samuel 13:8-14). ¿Caimantaca imatataj yachai tucunchij? Imata rurangapaj autoridadta mana charishpaca mana ruranachu canchij. w20.08 págs. 10, 11 párrs. 10, 11
Viernes 11 de noviembre
Yachachishpa, cancunapurapi Mandaj Jesusmanta trabajajcunataca alli cazuichij (1 Tesalonicenses 5:12).
Congregacionta pushajcunataca Jehová Diospish Jesuspishmi shuj valishca regalota shina cushcacuna (Efesios 4:8, QC, 1989). Por ejemplo, Cuerpo Gobernante huauquicuna, paicunata ayudajcuna, Comité de Sucursalpi sirvij huauquicuna, superintendente de circuito huauquicuna, Bibliamanta yachana escuelacunapi yachachijcuna, congregacionta pushaj ancianocuna, siervos ministeriales huauquicunami can. Tucui cai huauquicunataca Jehová Diosmi paipaj espíritu santohuan huauqui panicunata cuidachun agllashca (1 Pedro 5:2, 3). Congregacionta pushajcunataca chꞌican chꞌican mingashcacunata pajtachichunmi Jehová Diosca paipaj espíritu santohuan agllashca. Ñucanchijca chaquicunata, maquicunata, shujtaj partecunata charishcamantami beneficiarinchij. Chashnallatajmi congregacionpi pushajcuna tiyashcamantaca tucuicuna beneficiarinchij. Pushaj huauquicunaca paicunata jatunyachichunca mana munanchu. Chaipaj randica huauqui panicunata sinchiyachingapajmi esforzarincuna (1 Tesalonicenses 2:6-8). Paicunaca paicunallapi yuyanapaj randica, shujtajcunapajmi allicunata rurancuna. Chaimantami Jehová Diostaca achcata agradicinchij. w20.08 pág. 21 párrs. 5, 6
Sábado 12 de noviembre
Tucui cai pachata richij, ñuca yachacujcunata ruraichij (Mateo 28:19).
¿Gentecunamanca imamantataj predicanchij? Huaquincunaca “michij illajlla” oveja caita chaita puricuj shinami can. Paicunaca Diospaj Reinomanta yachanatami minishtincuna (Mateo 9:36). Jehová Diosca tucui laya gentecuna quishpirichun, mana llullata yachaj chayachunpishmi munan (1 Timoteo 2:4). Caicunata intindishpami tucui gentecunaman huillasha ninchij. Ñucanchijca gentecuna quishpirichun munashcamantami predicanchij (1 Timoteo 2:3, 4; 4:16). Ñucanchijpish huillangapajca alli ayudacunatami minishtinchij. Jesusca paipaj discipulocunamanca imata apanata, maipi huillanata, imata ninatapishmi yachachirca (Mateo 10:5-7; Lucas 10:1-11). Cunan punllacunapish Jehová Diosca huillangapajca publicacioncunata, huaquin ayudacunatami cushca. Shinallataj caicunatapish ima shina utilizachunmi yachachishca. Jehová Dios ñucanchijta yachachichun saquishpaca alli yachachijcunami tucushun (2 Timoteo 2:15). w20.09 pág. 4 párrs. 6, 7, 10
Domingo 13 de noviembre
Ñuca huahuacuna mana llullapi nishca shina puricun nijta uyashpami, tucuimanta yalli jatunta cushicuni (3 Juan 4).
Apóstol Juanca tauca gentecunatami Diosmanta mana llullata rijsichun ayudarca. Paicuna Jehová Diosta sirvishpa caticujta yachaj chayashpaca cushillami sintirishcanga. Apóstol Juanca paicunataca paipaj churicunata, ushushicunata shinami ricuj carca. Paicuna achca problemacunata charijpimi apóstol Juanca paicunapaj feta sinchiyachirca. Shinallataj ñucanchij huahuacuna, ñucanchijhuan Bibliamanta yachacujcuna Jehová Diosman mingarijpi, paita sirvishpa catijpica cushillami sintirinchij (3 Juan 3). Más o menos huata 98-pi Jehová Diosca paipaj espíritu santohuan quimsa cartacunata Juanta quillcachirca. Juanca Jesusta catijcunapaj feta sinchiyachingapaj, mana llullapi purishpa catichun animangapajmi cai quimsa cartacunataca quillcarca. Juanca congregacioncunapi umajcuna tiyai callarijta ricushpami preocuparirca (1 Juan 2:18, 19, 26). Cai umajcuna o apostatacunaca Diostami rijsinchij nishpapish pai mandashcacunataca mana respetajcunachu carca. w20.07 págs. 20, 21 párrs. 1-3
Lunes 14 de noviembre
Yaya Diostapish crichij, ñucatapish crichij (Juan 14:1).
Bibliapi yachachishcacuna verdadtaj cashcatami tucui shunguhuan crinchij. Chaimantami cai yachachishcacunata gentecunapish yachachun munanchij. Shinallataj Dios cusha nishcacunapimi tucui shunguhuan confianchij (Salmo 119:42; Isaías 40:8). Cunan punllacunapipish huaquin profeciacuna pajtarishcatami ricushcanchij. Shinallataj gentecunapish Bibliamanta yachashpa paicunapaj causaipi huaquin cambiocunata rurashcatami ricushcanchij. Tucui caicunata ricushpami muyundij Allpapi gentecuna Diospaj Gobiernomanta yachanata minishtishcata intindinchij. Jehová Diospi confiashcamantapishmi huillashpa catinchij. Jesustapish paipaj Gobiernopi mandachun Dios churashcata intindishpami huillashpa catinchij. Llaquicuna ricurijpipish Jehovami ñucanchij paca tucuna can. Paimi fuerzatapish cun (Salmo 46:1-3). Jehová Dios paipaj Churiman poderta cushcamanta Jesús ñucanchijta huillachun pushacushcatami tucui shunguhuan crinchij (Mateo 28:18-20). Feta charishcamantami ñucanchij esfuerzocunata Jehová Dios bendicianataca tucui shunguhuan crinchij. w20.09 págs. 12, 13 párrs. 15-17
Martes 15 de noviembre
Paica ñucapajca allitamari ruran. Cai huarmica pai tucui rurai tucushcatami rurashca (Marcos 14:6, 8).
Maipica huaquin panicunaca paicunata difindichun, paicunata ayudachunmi minishtincuna (Isaías 1:17). Huaquin panicunaca viudacunami saquirishcacuna. Cutin shujtajcunaca divorciarishcacunami. Chaimantami shujtajcunapaj ayudata minishtincuna. Shuj mayorlla panica doctorcunahuan parlashpa cuchunmi pi ayudachun minishtinga. Shujtaj panica precursora cashpapish voluntaria shina Diospaj obrapi trabajashcamantami shujtaj precursorcuna shina mana predicai tucun. Chaimi tal vez shujtajcuna paimanta huashalla rimajpi paita difindichun minishtinga. Jesuspaj ejemplomanta yachashun. Jesusca Diosta sirvij huarmicunatami difindirca. Por ejemplo, Marta Mariamanta mana allita nijpimi Jesusca paitaca difindirca (Lucas 10:38-42). Shinallataj Jesuspaj chaquipi Mariaca shuj valishca aceiteta tallijpimi shujtajcunaca paita rimarca (Marcos 14:3-9). María imamanta chashna rurashcataca Jesusca allimi yacharca. Chaimantami cai shimicunahuan cushichirca: “Tucui cai pachapica maipipish cai alli huillaitaca huillacushpaca cai huarmi imata rurashcatapishmi huillangacuna” nircami. w20.09 pág. 24 párrs. 15, 16
Miércoles 16 de noviembre
Dios cancunaman mingashca canlla ovejacunataca alli michichij, ama cuidachun nishcallamanta cuidaichijchu. Ashtahuanpish Dios munashca shina cuidanata munashcamanta cuidaichij (1 Pedro 5:2).
Alli michijca oveja chingarinataca allimi yacharca. Oveja chingarishcata japishpaca mana macajchu carca. Ñaupa tiempopi Diosta sirvijcuna Jehová Dios mandashcata mana pajtachijpipish Dios ima shina tratashcata ricushun. Profeta Jonasca Jehová Dios mandashcata mana pajtachisha nishpami Nínive llajtamanca mana rirca. Jonás mana cazujpipish Jehová Diosca paitaca mana saquircachu. Paica alli michij shinami Jonastaca ayudarca. Ashtahuanpish pai mingashcata pajtachichunmi fuerzata curca (Jonás 2:7; 3:1, 2). Qꞌuipaca Jehová Diosca calabaza yurata ricuchishpami gentecunapaj causai valishca cashcata intindichirca (Jonás 4:10, 11). ¿Caicunamantaca imatataj yachanchij? Ancianocunaca congregacionmanta caruyashcacunata ayudangapajmi tucui pudishcata rurana can. Paicuna imamanta caruyashcata intindingapajmi ancianocunaca esforzarina can. Huauqui panicuna Jehová Diosman cutin tigrajpica ancianocunaca cꞌuyaihuanmi alli tratana can. w20.06 págs. 20, 21 párrs. 10-12
Jueves 17 de noviembre
Paicuna chai llaquihuan cajpica, ashata ayudangami (Daniel 11:34).
1991 huatapi Unión Soviética tucurijpimi Diosta sirvijcunaca ‘asha ayudata’ chasquircacuna. Chaimi paicunaca tranquilo causaita charircacuna. Chaimantami paicunaca gentecunaman jahualla predicai tucurcacuna. Ñapishmi Unión Soviética mandashca llajtacunapica achca publicadorcuna tiyai callarirca. Pero huaquin huatacuna qꞌuipaca Rusia, paita apoyajcunaca janaj ladomanta mandajmi tucushcacuna. Shuj gobiernoca janaj ladomanta mandaj, ura ladomanta mandaj tucungapajca quimsa ruraicunatami rurancuna. Puntapica, cai mandajcunaca Diosta sirvin llajtacunapimi mandancuna. Diospaj pueblotapishmi catirashpa llaquichincuna. Ishquipica, Jehová Diostapish, paita sirvijcunatapish pꞌiñashcatami ricuchincuna. Quimsapica, cai mandajcunaca paicunapurami macanacuncuna. Rusia, paita apoyaj mandajcunapish Diosta sirvijcunatami ama predicachun jarcashcacuna. Shinallataj chai llajtacunapica Diosta sirvijcunatami catirashpa llaquichishcacuna. Ashtahuanpish, paicunapaj ruraicunahuanmi Jehová Diostapish, paita sirvijcunatapish pꞌiñashcata ricuchishcacuna. Shinallataj, janaj ladomanta mandajca ura ladomanta mandajhuanmi macanacucushca. Ura ladomanta mandajca Gran Bretaña y Estados Unidosmi can. w20.05 págs. 12, 13 párrs. 3, 4
Viernes 18 de noviembre
Imata yachachicushcatapish alli yuyaringui (1 Timoteo 4:16).
Gentecuna Jesusta catichun ayudangapajca alli yachachijcunami cana canchij. Tucui semanacunami achca gentecunaman Bibliamanta yachachinchij. Tucuicunami Bibliamanta yachachinata munanchij. Chaimantami huaquinpica Bibliamantaca siempre parlanata munanchij. Pero Huillaj revistamanta, Tandanacushcacunahuan Bibliata yachashun nishca partemanta, gentecunaman estudiota cucushpaca mana dimastij parlanachu canchij. Biblia yachachichunmi saquina canchij. Yachachijca ima yachaimanta o ima versomanta mana tucuita intindichinachu can (Juan 16:12). Manaraj bautizarishpa mashnata yachashcata y cunan mashnata yachashcapi yuyai. Tal vez bautizarishpaca importante yachachishcacunallatami yacharcangui (Hebreos 6:1). ¿Canca mashna tiempopitaj Bibliamanta ashtahuan yachai tucurcangui? Achca tiempopichari Bibliamantaca intindi tucurcangui. Chaimanta yachacujcunamanca tucui ñucanchij yachashcacunata ama una sola yachachishunchij. w20.10 págs. 14, 15 párrs. 2-4
Sábado 19 de noviembre
¿Manachu paica carpinterolla? ¿Manachu Mariapaj churilla? (Marcos 6:3).
Jehová Diosca Jesusta alli huiñachichunca alli yaya mamatami agllarca (Mateo 1:18-23; Lucas 1:26-38). Bibliapi Mariapaj causaimanta yachashpaca Jehová Diosta achcata cꞌuyaj cashcata paipaj Shimita valorashcatami yachanchij (Lucas 1:46-55). Josepish Jehová Dios mandashcacunata cazushpami paita cꞌuyashcata cushichisha nishcata ricuchirca (Mateo 1:24). Jehová Diosca Jesuspajca charij yaya mamataca mana agllarcachu. Jesús huacharishca qꞌuipami paipaj yaya mamaca Jehová Diosman shuj ofrendata curca. Diosman cushca ofrendaca paicunaca pobre cashcatami ricuchirca (Lucas 2:24). Jesuspaj yaya mamaca siete o yalli huahuacunatami charishcangacuna. Chaimantami paicunaca minishtirishca cosascunallahuan causashcangacuna (Mateo 13:55, 56). Jehová Diosca paipaj churitaca huaquin peligrocunamantami cuidarca. Pero huaquin llaquicunata chꞌimbapurachunmi saquirca (Mateo 2:13-15). Por ejemplo, huaquin familiacunaca callaripica Jesús Mesías cashcataca mana crircacunachu (Marcos 3:21; Juan 7:5). Jesús jovenraj cajpimi paipaj yaya Joseca huañushcanga. Chaimantami paica achcata sufrishcanga. w20.10 págs. 26, 27 párrs. 4-6
Domingo 20 de noviembre
Cantaca manataj shitashachu, manataj cungarishachu (Hebreos 13:5).
¿Maipica problemacunahuan cashpaca ñucanchijlla cashcatachu sintirishcanchij? Ñaupa tiempopi Diosta sirvijcunapish cashna shinami sintirircacuna (1 Reyes 19:14). Cashna sintirishpaca Jehová Dios ima nishcatami yuyarina canchij. Paica: “Cantaca manataj shitashachu, manataj cungarishachu” ninmi. Chaimantami tucui shunguhuan: “Jatun Diosca ñucata ayudajmi. Pipish ñucata imata ruranataca, mana manchanichu” ni tucunchij (Hebreos 13:5, 6). Huata 61 punllacunapimi apóstol Pabloca Judea llajtapi causaj Jesusta catijcunamanca cai shimicunata quillcarca. Salmo 118:5-7 ta quillcaj runapish ‘Diosmi ñucahuan. Paica ñucata ayudajmi can’ nishpami escribirca. Salmota quillcaj runa shinallatajmi apóstol Pabloca Jehová Dios paita ayudanata alli yacharca. Por ejemplo, huata 58-pimi Pabloca barcopi shuj sinchi viajeta rurarca (Hechos 27:4, 15, 20). Chai viajepipish shujtaj viajecunapipish Diosca Pablotaca tucui layami ayudarca. w20.11 pág. 12 párrs. 1, 2
Lunes 21 de noviembre
Ama: ¿Imamantashi ñaupa huatacunaca tucui imapish cunan horasta yalli alli carca? niringuichu (Eclesiastés 7:10).
¿Imamantataj “ñuca causaica ñaupami alli carca” nishpa mana yallitaj yuyana canchij? Chashna yuyashpaca allicunallata yuyarishpami pandari tucunchij. Ñaupa punllacunapi causaj israelitacunapi yuyashun. Paicunaca Egiptomanta llujshishca qꞌuipallaca: “Egiptopica chalhuatapish, pepinocunatapish, meloncunatapish, puerros nishcacunatapish, cebollacunatapish, ajostapish micujllamari carcanchij” nircacunami (Números 11:5). Pero, ¿gratischu chashna micujcuna cashcanga? Mana. Chaicunata micungapajca esclavo cashcamantami llaquinaita trabajana carcacuna (Éxodo 1:13, 14; 3:6-9). Israelitacunaca imalla llaquicunata charishcata cungarishpami ñaupa punllacunamanta allicunallata yuyarircacuna. Jehová Dios paicunamanta imacunallata rurashcatami cungarircacuna. Chaimi Diosca paicunahuanca pꞌiñarirca (Números 11:10). w20.11 pág. 25 párrs. 5, 6
Martes 22 de noviembre
Mandaj Diosca shungupi llaquilla cajcunapaj cꞌuchullapimi. Espiritupi llaquilla cajcunata quishpichinmi (Salmo 34:18).
Huaquinpica mana tucui vidapaj causanata yachashpa, problemacunata charishpaca desanimarishcami sintirinchij (Job 14:1). Ñaupa punllacunapipish Jehová Diosta sirvijcunaca chashnallatajmi llaquilla sintirircacuna. Huaquincunacarin huañunatami munarcacuna (1 Reyes 19:2-4; Job 3:1-3, 11; 7:15, 16). Pero paicunaca Jehová Diospimi confiarcacuna. Chaimantami paicunataca Diosca animarca, sinchiyachirca. Ashtahuanpish ñucanchijta animangapaj, yachachingapajmi paicunapaj causaimanta Bibliapi quillcachishca (Romanos 15:4). Por ejemplo, Jacobpaj churi Josemantami yachashun. Joseca paipaj yayahuanmi cushilla causarca. Pero ñapishmi esclavo tucurca (Génesis 37:3, 4, 21-28; 39:1). Potifarpaj huarmipish Josetaca ‘ñucatami japirisha nin’ nishpami yangamanta juchachirca. Potifarca paipaj huarmita crishpami Josetaca carcelman cacharca. Paitaca carcelpipish cadenacunahuanmi churarca (Génesis 39:14-20; Salmo 105:17, 18). Joseca cashna llaquicunahuan chꞌimbapuracushpaca de seguro desanimadomi sintirishcanga. w20.12 págs. 16, 17 párrs. 1-4
Miércoles 23 de noviembre
Cambaj jucha illaj shutitaca, alli nishca cachun (Mateo 6:9).
¿Cai shimicunaca imatataj nisha nin? “Alli nishca cachun” nishpaca limpio cana cashcatami nicun. Pero maijancunaca, “Diospaj shutica ñami limpio, ¿imamantataj cambaj jucha illaj shutitaca alli nishca cachun nina canchij?” nishpachari tapurincuna. Cai tapuita cutichingapajca shuj shuti imallata nisha nishcatami yachana canchij. Shuj shutica mana maijanta cayangapajllachu o escribingapajllachu can. Bibliapica: “Alli nishca canaca jatun charij canatapish yallimari” ninmi (Proverbios 22:1; Eclesiastés 7:1). Bibliata quillcashca punta shimipica “alli nishca canaca” alli shutita charina nisha ninmi. Alli shutita charinaca ¿imamantataj valishca can? Pipaj shutita uyashpa, liyishpaca chai shutita charij ima shina cashcatami yuyarinchij. Chaimantami shuj alli shutita charinaca valishca can. Gentecuna Jehová Diosmanta llullacunata nishpaca shujtajcunapish Diosmanta mana alli yuyaicunata yuyachunmi pandachincuna. Chaimantami gentecunaca Diosta culpancuna. w20.06 pág. 3 párrs. 5-7
Jueves 24 de noviembre
Ñuca almapish musparishcamari cani. Mandaj Dioslla, ¿maicamataj chashnalla casha? (Salmo 6:3).
Cai mundopi llaquicunata ricushpami maipica dimastij sustarinchij. Por ejemplo, tal vez minishtirishca cosascunata randingapaj mana cullquita charishachu o ungushpami trabajota pirdisha nishpami sustari tucunchij. Mana cashpaca ima tentacioncunamanta mana jarcarishpami Yayitu Diosta llaquichisha nishpachari yuyanchij. Satanaspish, paita catijcunapish ñucata llaquichijpica mana ahuantai tucushachu nishpachari sustarinchij. ¿Chashna sustarinaca allichu canga? Jesusca paipaj discipulocunataca ama sustarichijchu nircami (Mateo 6:25). Cashna nishpaca imamantapish mana preocuparina cashcataca mana nicurcachu. Ñaupa punllacunapipish Diosta huaquin sirvijcunaca llaquicunata charishcamantami sustarircacuna. Sustarishpapish Diospaj ñaupajpi allimi ricurircacuna (1 Reyes 19:4). Jesusca ama sustarichijchu nishpaca llaquicunamanta mana yallitaj sustarishpa Diosta sirvinata mana saquichunmi chashna nirca. w21.01 pág. 3 párrs. 4, 5
Viernes 25 de noviembre
Cꞌarica huarmipaj umami (1 Corintios 11:3).
Cusacunaca paicunapaj familiata ima shina tratashcataca Jehová Diosman, Jesusmanmi cuentata cuna can (1 Pedro 3:7). Jehová Diosca tucui autoridadta charishcamantami jahua pachapi causajcunamanpish, cai Allpapi causajcunamanpish leycunata cun. Chaimantami chai leycunata cazuna canchij (Isaías 33:22). Jesuspish congregacioncunapaj uma cashcamantami huaquin leycunata churashca. Paica chaita pajtachichunmi munan (Gálatas 6:2; Colosenses 1:18-20, QC, 1989). Jehová, Jesús shinami cusacunaca familia ucupica autoridadta charin. Chaimantami cusacunaca familiacunapaj decisionta agllangapaj autoridadta charin (Romanos 7:2; Efesios 6:4, NWT ). Pero autoridadta charishpapish Biblia mandashca shinami ima decisioncunatapish agllana can (Proverbios 3:5, 6). Shinapish shujtaj familiacunamanta cajcunata mandangapajca mana autoridadta charinchu (Romanos 14:4). Huahuacunaca huiñashpa huasimanta shujtaj ladopi causanaman rishpaca yayacunatami respetashpa catina can. Chashnapish yayacunapaj autoridad ucupica ña mana causancunachu (Mateo 19:5). w21.02 págs. 2, 3 párrs. 3-5
Sábado 26 de noviembre
‘Quiquinpaj huasi familiapaj imallata rurana cashcata rurai’ (1 Timoteo 5:8).
Familiata pushajcunaca minishtirishca cosascunata familiacunaman cushpami paicunata cꞌuyashcata ricuchincuna. Pero tucuimanta yallica familiata pushajca paipaj familiacuna Dioshuan alli apanacuchunmi ayudana can (Mateo 5:3). Jesús caspipi cajpica llaquinaita sufricushpapish paipaj mamataca apóstol Juanmanmi cuidachun mingarca (Juan 19:26, 27). Familiata pushaj huauquicunapish huaquin responsabilidadcunatami pajtachina can. Yayitu Diosta ama pꞌingachingapajmi trabajopica alli trabajaj cana can (Efesios 6:5, 6; Tito 2:9, 10). Huaquincunacarin congregacionta pushajcuna o siervo ministerialcunami can. Chaimantami paicunaca predicanapipish alli ejemplota cuna can. Shinallataj huauqui panicunatapish visitashpa, animashpami ayudana can. Shinapish huarmihuan, huahuacunahuan Bibliamanta yachanataca manataj saquinachu can. Chaita rurajpica familiacunaca paicunata tucuipi ayudashcamanta, Jehová Diosta sirvichun ayudashcamantami achcata agradicingacuna (Efesios 5:28, 29; 6:4, NWT ). w21.01 págs. 12, 13 párrs. 15, 17
Domingo 27 de noviembre
Yuyaisapa yachaj huarmica huasipi imapish alli cachun ricuranmi (Proverbios 31:27).
Bibliapica yuyaisapa yachaj huarmica paipaj familiataca allimi cuidan, allpata randinata, cꞌatunata, negociocunata ruranataca allimi yachan ninmi (Proverbios 31:15, 16, 18). Cusacunaca huarmicunataca shuj esclavata shinaca mana tratanachu can. Ashtahuanpish paipi confiashpami imatapish decidingapajca paita uyana can (Proverbios 31:11, 26). Cusacuna paicunata valichijpica huarmicunaca paicunataca cushillami cazungacuna. Jesusca valishca ruraicunatami pajtachishca. Pero Yayitu Diosta cazuna cashcamanta imapaj mana valishcataca mana yuyanchu (1 Corintios 15:28; Filipenses 2:5, 6). Shinallataj yachaj huarmicunaca paicunapaj cusacunata respetana cashcamanta imapaj mana valishcataca mana yuyancunachu. Paicunaca Jehová Diosta cꞌuyashcamanta, paicunapaj cusata cꞌuyashcamantami paicunataca cazuncuna. Cazarashca panicunaca paicunapaj cusacuna Dios mana munashcata rurachun nijpica mana cazunachu can. w21.02 págs. 11, 12 párrs. 14, 15, 19
Lunes 28 de noviembre
Llaquicunaca mana pꞌiñarijta ruraj cashcatami yachanchij (Romanos 5:3).
Apostolcuna causashca punllacunapica judiocunata mandajcunaca apostolcunataca Diosmanta ama huillachunmi jarcasha nircacuna. Pero paicunaca Diosta cꞌuyashcamantami runacunata cazunapaj randica Jehová Diosta sirvishpa catircacuna (Hechos 5:29; 1 Juan 5:3). Cunan punllacunapish huaquin huauqui panicunaca gobiernocuna paicunata catirashpa llaquichijpipish Diosta cꞌuyashcamantami huillashpa catincuna. Chashnami gentecuna ñucanchijta pꞌiñajpica mana desanimarinchij. Ashtahuanpish cushillami sintirinchij (Hechos 5:41; Romanos 5:4, 5). Diosta ama sirvichun familiacuna jarcajpica chaita ahuantanaca mana facilchu can. Tal vez familiacunaca “cantaca testigo de Jehovacunami umashcacuna, canca locomi tucucungui” nishpami rimancuna (Marcos 3:21-ta ricui). Tal vez hasta ñucanchijtachari llaquichingacuna. Jesusca: ‘Cancunata pꞌiñajcunaca quiquin huasi ucupurallatajmi canga’ nircami (Mateo 10:36). w21.03 pág. 21 párrs. 6, 7
Martes 29 de noviembre
Imatapish uyanataca alli uyaichij. Manaraj alli yuyarishpaca ama rimaichijchu (Santiago 1:19).
Bibliamanta yachacujcunata yachachingapaj acompañashpaca yachachijtapish, yachacujtapish allimi uyana canchij. Chashna rurashpallami paicunataca alli ayudai tucunchij. Pero ama yallitaj parlangapaj, shujtaj temamantapish ama parlangapajmi cuidarina canchij. Ashtahuanpish yachachij yachachishpa catichunmi saquina canchij. Ashalla shimicunahuanmi yachacujtaca ayudai tucunchij. Shuj tapuita rurashpa o shuj ejemplomanta parlajpimi yachacujca imata yachacushcata alli intindinga. Maipica yachacujtaca mana ayudai tucushachu nishpami yuyanchij. Pero yachacujmanta preocuparijpi, paita felicitajpica paicunaca Bibliamantami ashtahuan yachashpa catingacuna. Por ejemplo, yachacujcunamanca Bibliata ima shina yachai callarishcata, pruebacunahuanpish chꞌimbapurachun Jehová Dios ima shina ayudashcatami parlana canchij (Salmo 78:4, 7). Chashna parlajpica yachacujcunapaj femi sinchiyanga. Paicunapish bautizarichunmi ayudanga. w21.03 pág. 10 párrs. 9, 10
Miércoles 30 de noviembre
Tucui cai pachata richij, ñuca yachacujcunata ruraichij (Mateo 28:19).
¿Huillacujpi tucui alli llujshijpica pitataj jatunyachina canchij? Pabloca Corinto llajtapi causaj huauqui panicunaman quillcacushpaca: “Ñucaca tarpurcanimi, Apolosca yacutami churarca, ashtahuanpish huiñachijca Diosmari. Chashnami tarpujpish, yacuta churajpish mana ima canchij, ashtahuanpish huiñachijca Diosmari” nircami (1 Corintios 3:6, 7). Huillacujpi tucui alli llujshijpica Pablo shinallatajmi Jehová Diosllata jatunyachina canchij. ¿Jehová Diospish, Jesuspish, angelcunapish paicunata ayudachun saquishcamantaca ima shinataj agradicishcata ricuchinchij? (2 Corintios 6:1). Paicunata agradicishcataca gentecunaman huillangapaj tucui pudishcata rurashpami ricuchinchij. Muyuta tarpuj shinallaca mana saquirinachu canchij. Ashtahuanpish plantapi yacuta churaj shinami Diosmanta uyanata munajcunataca cutin visitana canchij. Bibliamanta estudiajcunata paicunapaj yuyaipi, shungupi cambiachun Jehová Dios ayudacushcata ricushpaca cushillami sintirinchij. w20.05 págs. 30, 31 párrs. 14, 16-18