¿Allin educacionniyuq, qullqisapa kaspachu qipa punchawkunapi kusisqa kawsakuchwan?

Achka runakunam piensanku allin educacionniyuq kaspa, qullqisapa kaspa hamuq tiempopi kusisqa kawsakunankumanta. Piensankutaqmi universidadman rispankuqa ayllunkupi, llamkayninkupi allinlla kaypi chaynataq llaqtankupipas riqsisqa kaypi. Ninkutaqmi allin educacionniyuq kaspaqa llamkayta tariruspanku achka qullqiyuq kaspankuqa kusisqa kawsakunankumantapas.

ACHKA RUNAKUNAM TANTIAKUNKU ALLIN EDUCACIONNIYUQ KANANKUPAQ

China nacionniyuq Zhang Chen sutiyuq runam nin: “Wakcha kasqayraykum piensarqani universidadman yaykuspay chaynataq allin llamkayniyuq kaspallay kusisqa kawsakunaypi”, nispa.

Achka runakunam hamuq tiempopi kusisqa kawsakuyta munaspanku riqsisqa universidadkunaman yaykunku estudianankupaq, chaypaqmi huklaw nacionkunamanraq rinku. Ichaqa coronavirus unquy rikurirusqanraykum kunanqa huk law nacionman rinankupaqqa sasachakunku. 2012 watapim nirqaku universidadpi estudianankupaq huklaw nacionman astakuq musu-sipaskunaqa astawan Asia lawmanta kasqankuta.

Achka tayta-mamakunam anchata kallpanchakunku wawa-churinkuta huklaw nacionpiraq universidadpi estudiachinankupaq. Taiwanmanta Qixiang sutiyuq runam nin: “Tayta-mamayqa manam qullqisapachu karqaku, ichaqa kallpanchakurqakum tawaykuta Estados Unidospi estudiachiwanankupaq”, nispa. Paypa tayta-maman hinam wakin tayta-mamakunapas wawa-churinkuta educasqankuwan manuyaypi kanku.

¿EDUCACIONNIYUQ KASPALLACHU KUSISQA KAWSAKUCHWAN?

Huk kaqnin sipasmi tutakama llamkasqanrayku pisipasqa kallachkan. — Achka runakunam kallpanchakunku estudioyuq chaynataq qullqiyuq kanankupaq ichaqa hukmanyasqam tarikunku.

Imapaqpas estudiayqa allinmi, ichaqa achkaqmi cuentata qukurunku allin estudioyuq kaspankupas kusisqa mana kasqankumanta. Wakinqa achka watakunam imapaqpas estudianku, chaywanmi manuyanku, ichaqa manam estudiasqankuman hinachu llamkapakuyta tarinku. Rachel Mui sutiyuq warmim Singapur nacionmanta nirqa: “Universidadmanta lluqsiqkunaqa manam estudiasqankuman hina llamkapakuyta tarinkuchu”, nispa. Taiwanpi yachaq ancha estudioyuq Jianjie sutiyuq runam nin: “Estudiasqankuman hina llamkapakuyta mana tarispankum ima llamkapakuypiñapas llamkapakunku”, nispa.

Wakinqa estudiasqankuman hinam llamkapakuyta tarinku, ichaqa llumpayta llamkasqankuwanmi mana kusisqachu kawsakunku. Tailandiapi Niran sutiyuq runam Reino Unidoman universidadpi estudiananpaq rirqa. Paymi nin: “Nacionniyman kutimuspaymi allin llamkapakuyta tarirurqani, ichaqa astawan gananaypaqqa tutapaymanta tuyaykuykamam llamkarqani. Ichaqa wakin runakunatawan kuskatam llamkayniykumanta qarquruwarqaku, chaywanmi cuentata qukururqani allin estudioyuq kaspapas mana llamkayniyuq qiparunamanta”, nispa.

Qullqisapa kaqkunapas wakinpiqa sasachakuypim tarikunku ayllunkuwan, unqusqankuwan utaq qullqinkumanta llumpayta preocupakusqankuwan. Japon nacionmanta Katsutoshi sutiyuq runam nin: “Ñuqaqa qullqisapam karqani, ichaqa manam kusisqachu karqani llamkaqmasiykuna chiqniwaspa tukuywan sasachawaptinku”, nispa. Vietnam nacionpi kaq Lam sutiyuq warmim nin: “Achka runakunatam riqsini allin llamkayniyuq chaynataq qullqisapa kanankupaq kallpanchakusqankuta. Ichaqa llamkayllamanña qukurusqankuwanmi unquruspa llakisqallaña tarikunku”, nispa.

QULLQIYUQ ESTUDIOYUQ KAYLLAQA MANAM YANAPAWANCHIKCHU

Imallapaqpas estudiayqa chaynataq qullqichayuq kayqa allinmi ima necesitasqanchiktapas rantinapaq, ichaqa ¿chaywanchu hamuq tiempopi kusisqa kawsakusunchik? Manam, ¿imanasqa? Bibliapi ima nisqanta qatiqninpi qawaykusunchik.

MAYNA ESTUDIOYUQ KASPANKUPAS SASACHAKUYPIM TARIKUNKU.

‘Kallpaypiqa manam llumpay kallpaqchu gananku […], yachaysapakunapas manam lliwchu apu kanku, allin yachayniyuqkunatapas manam lliw runachu allinta chaskinku. Aswanqa sapakamapaqmi tiempo hamun ganananpaq utaq mana ganananpaqpas’ (ECLESIASTES 9:11).

Wakinqa allin estudioyuq kaspankupas manam llamkapakuyta tarinkuchu nacionninkupi sasachakuykuna kasqanrayku utaq llamkay mana kasqanrayku.

QURI-QULLQIQA TUKURUQLLAM.

‘Amayá apuyaruyllapiqa afanakuychu […]. Qawarikuptikiqa manañam kanqachu quri-qullqiqa. Anka hina rikuriruspam pawakunqa quri-qullqiqa’ (PROVERBIOS 23:4, 5).

Qullqipi hapipakuyqa manam unaypaqchu aswanqa yanqapaqmi. Wakin nacionpiqa sasachakuy kaptinmi qullqiqa mana valorniyuqña rikurirunman, wakinpiñataqmi terremoto, llumpay wayra chaynataq imapas kaptin manaña qullqiyuq utaq manaña wasiyuq rikuriruchwan.

QULLQILLA MASKAYQA SASACHAKUYPIM TARICHIWACHWAN.

“Achka kapuqninkunaraykum mana puñunchu apu runaqa” (ECLESIASTES 5:12).

Chaynam pasarurqa Hong Kong nacionpi kaq Franklin sutiyuq runata. Universidadpi allin estudioyuq kasqanraykum llamkayninpi allinta pagarqaku. Ichaqa paymi nin: “Llumpayta llamkasqayraykum unqururqani, hukmanyasqa tarikuspaymi puñuytapas manaña atirqanichu”, nispa. Franklinqa manam allinchu tarikurqa, chaymi nirqaraq: “¿Imanasqataq estudioyuq, qullqiyuq kaspaypas kayna sasachakuypi tarikuni?”, nispa.

“Amayá apuyaruyllapiqa afanakuychu” (PROVERBIOS 23:4).

Franklin hinam wakin runakunapas cuentata qukurunku estudioyuq, qullqiyuq kaspankupas kusisqa mana kawsakusqankumanta, chaymi wakinqa tantiakurunku allin runa kanankupaq chaynataq hukkunata yanapanankupaq. ¿Chaykunata ruwaychu kusisqata kawsachiwachwan? Chaymantam qatiqnin yachachikuypi yachasunchik.