Yuyayniykiman hamuq simikunawan rimay

DISCURSOYKIPI yachachikuykuna allin kananpaq, allinta tupananpaq, ch’uyata rimanaykipaqpas askha horatachá preparakurqanki. Chaywanpas kallpachakunaykin tukuy yuyaywan uyarinankupaq hina rimamunaykipaq, mana chayqa hukkunapin yuyaykunkuman, chhaynapitaq rimasqaykiqa mana sonqonkuman chayaqchu kanman.

Discursoyki uyariqniykikunapaq hina kananpaqqa ama sapa ratochu qelqa ruwasqaykita qhawapayay. Aswanpas ima simikunachus yuyayniykiman hamusqanman hinallata rimay piwanpas parlarikushawaq hinata. Chhaynata ruwanaykipaqqa yachanaykin imaynatachus discursoyki preparayta.

Sichus discursopi tukuy ima rimanaykita llapachanta qelqarqanki, hinaspa chayta qhawarispa discurso qonapaq qelqata ruwanki chayqa, manapaschá atinkichu imachus umaykiman hamusqanman hina rimayta, ñawpaqpi qelqasqayki simikunata yuyariyta munasqaykirayku. Imachus qelqasqayki simikunaman hina rimamunki chayqa, manan piwanpas parlarikushawaq hinachu discurso qosqayki kanqa, aswan sasatataq entiendekunqapas.

Discursoykipi imakunatachus rimanaykita llapanta qelqanaykimantaqa, kaykunatan ruwawaq: 1) Discursoq temantan churawaq, importante yachachikuykunatawan. Huch’uy discursokunapaqqa iskayta hinallan churawaq, hatun discursokunapaqtaq tawata otaq phisqata. 2) Sapanka yachachikuypin churanayki ima textokunatachus leenki chayta, rikch’anachiy simikunata, imatapas imayna sut’inchanayki kaqkunatapas. 3) Yuyaykuy imaynatachus rimayta qallariwaq chayta, munaspaqa qelqawaqmi discursoykita qallarinaykipaq simikunata, tukunaykipaq simikunatapas.

Preparakushaspaykiqa ama sapanka simikunataqa yapa-yapamanta rimaychu chaykunata umaykipi hap’inaykipaqqa. Discursota qonaykipaq preparakushaspaykiqa ama simikunapichu yuyaykuy, aswanpas yachachikuykunapi. Yachachikuykunapi allinta yuyaykunki chayqa, mana sasachakuspan sapankata yachachinki, faciltataq yuyarinkipas. Chaytaqa aswan allinta ruwanki discursoyki allin tupachisqa, sumaq qelqasqa kaqtinmi.

Qhawariy imaraykus allin kasqanta. Discurso qonaykipaq qelqasqayki yachachikuykunata qhawarispa ima simikunachus yuyayniykiman hamusqanman hina rimanki chayqa, sumaq uyarinapaq hinan rimasqayki kanqa. Chhaynapin discursoykiwan uyariqkunata kallpachanki, tukuy yuyaywantaq uyarisunkikupas.

Discursota qoshaspayki mana sapa ratochu qhawanki ima ninaykipaqpas qelqa ruwasqaykita chayqa, uyariqniykikunata qhawaspan rimayta atinki. Chhaynapin paykunaqa reparanqaku rimashasqayki temamanta allinta yachasqaykita. Chhaynaqa chay hinata rimasqaykin uyariqniykikunapaqqa aswan sumaq kanqa, sonqonkuman chayaqtaq kanqapas.

Sichus mana llapan rimamunaykitachu qelqanki chayqa, atinkin discursota qoshaspayki chayman ima yachachikuytapas yapaykuyta otaq horqoytapas. Yaqapaschá discursota qonayki p’unchaypi tutamanta uyariwaq discursoykiq temanwan tupaq allin noticiata, chhaynaqa allinmi kanman chaymanta discursoykipi rimariwaq chayqa. Otaq discursota qoshaspayki reparawaq uyariqniykikuna ukhupi escuelaman riq wawakuna askha chaypi kashasqankuta. Chhayna kaqtinqa paykunapaq hinan rikch’anachiy simikunata rimawaq, allintataq qhawarichiwaq yachachisqayki imaynapichus allinninkupaq kasqanta.

Discursota qoshaspayki ima simikunachus yuyayniykiman hamusqanman hina rimaspaykiqa, tukuy yuyaywanmi rimanki. Kusikuywantaqmi yachachinki tukuy yuyaywan uyarisqasuykikuta reparaspa, wakin yachachikuykunatapas astawanmi sut’inchanki. Ichaqa, ¿imatan ruwawaq mana tukuy yuyaywanchu uyarisqasuykikuta reparaspa? Qhawariwaqmi imaynatachus paykunapaq hina rimawaq chayta, chhaynapi uyarinasuykikupaq.

¿Imakunatan mana ruwanaykichu? Discursoykipi ima simichus yuyayniykiman hamusqanman hina rimashaspaykiqa cuidakunaykin ama nishuta imaymanamanta rimanaykipaq, mana chayqa manan tiemponpichu tukuyta atiwaq. Tiempollanpi tukunaykipaqqa sapanka churasqayki yachachikuypin qelqawaq hayk’a tiempopichus ruwanaykita. Kallpachakuytaq chay tiempollapi ruwanaykipaq.

Chaymantapas allin discurso qoqkunaqa nishutan confiakunkuman kikinkupi. Sapa kutilla discursota qosqankuraykun paykunapaqqa mana sasachu kanman yachachikuykunata huñurqospa tiempollanpi chaykunata rimay. Ichaqa yuyarinankun imamantachus yachachisqankuqa kikin Jehová Diospa yachachikuynin kasqanta, chaymi huch’uyaykukuspanku yanapayninta mañakuspa allinta preparakunanku (Isa. 30:20; Rom. 12:6-8).

Wakin discurso qoqkunaqa manapaschá piwanpas parlashankuman hinachu rimayta munankuman, imakunatachus rimanankuta qonqarqapuyta manchakusqankurayku. Sichus chhaynapi tarikushanki chayqa, amapuni chay manchakuywan hark’achikuychu. Aswanpas kallpachakuy allinta preparakunaykipaq. Jehová Diosmi santo espiritunwan yanapasunki allin discurso qoq kanaykipaq (Juan 14:26).

Wakin discurso qoqkunataq allin akllasqa simikunawan rimanankurayku mana munankuchu ima simikunachus yuyayninkuman hamusqanman hina rimayta. Qonqaylla imatapas rimaspaqa manapaschá discursota leespa hinachu allin simikunawan rimanki, ichaqa uyariqniykikunapaq hinan sumaqta fácil entiendeyta rimamunki. Sichus discursopi imakunatachus ninaykita lliwta umaykipi hap’inki chayqa, manan sumaqtachu rimamunki. Chayrayku imamantachus rimanaykita allinta preparakuy, ama ima simikunawanchus rimanaykitaqa. Sapa p’unchay piwanpas allinta rimanki chayqa, discursota qoshaspapas allintan rimamunki.

¿Imaynan kanan qelqa ruwasqayki? Tiempowanqa allin yachasqaykiman hinan, discursota qonapaq qelqapi sapanka yachachikuypaq pisi simikunallawanña qelqawaq. Chaytaqa, huk papelchapin qelqawaq rimanayki temata tupaq textokunatawan kuskata, chhaynapi ratolla qhawaykunaykipaq. Predicanaykipaqqa aswan allinmi kanman imamantachus rimanaykita pisi simikunallawan umallaykipiña hap’iy. Revisitata ruwanaykipaq huk temata t’aqwirqanki chayqa, huch’uy papelpin chayta pisillapi qelqawaq, hinaspa Bibliaykipi churawaq. Otaq rimawaq “Temas bíblicos para consideración” nisqapi qelqasqa kasqanman hina, mana chayqa Razonamiento a partir de las Escrituras nisqamanta.

Ichaqa pisi semanakunallamanta askha discursokunata qonayki kanman chayqa, aswan askhatapaschá qelqanayki kanqa. Chhaynapin imakunamantachus rimanaykita yuyarinki manaraq chaykunata qoshaspayki. Chaywanpas manan sapa ratochu qelqasqaykitaqa qhawashanayki, mana chayqa manan sumaqchu rimasqayki kanman. Askhata qelqarqanki chayqa, marcay mayqen simikunallachus textokunallachus aswan allin kasqanta, chhaynapi mana sasachakuspalla discursota qoshaspa chaykunata rikunaykipaq.

Allin yachachiqqa allintan preparakunqa discursota qonanpaq, ichaqa manan umallanpiñachu hap’inqa tukuy ima rimanantaqa, aswanpas discurso qonapaq qelqa ruwasqanwan yanapachikuspan ima simikunachus yuyayninman hamusqanman hina rimamunqa. Chaywanpas umallanpiñan hap’inman imaynatachus discurso qallarinanta tukunantapas, chhaynapin allinta uyariqkunata qhawayta atinqa, allin kallpawantaq rimanqapas. Chaymantapas allinmi kanman imapas may askhachus kasqanta leey, leellanmantaqmi hukpa imachus qelqasqantapas, Bibliamanta textokunatapas, chhaynapin uyariqkunaqa allinta uyarinqaku.

¿Imaynatan kutichinanchis tapuwaqninchiskunaman? Mayninpiqa qonqayllan pipas tapuwanchis huk yachachikuymanta willananchispaq. Chaymi kanman predicacionpi, escuelapi, llank’anapi kashaqtinchis otaq mana iñiq familianchiskunawan rimashaqtinchispas. Chaymantapas wakin kamachikuqkunaqa tapuwasunmanmi imapi iñisqanchismanta, imayna kawsasqanchismantapas. Chhayna tapuykunata kutichinanchispaqqa Bibliaq nisqantan kasukunanchis, chaypin nin: “Suyakuyniykichismanta pipas tapuqniykichisman allinta kutichinaykichispaqqa wakichisqallapuni kashaychis, hinaspa kutichiychis llamp’u sonqowan respetowan”, nispa (1 Ped. 3:15).

Apóstol Pedrowan Juanwanqa chhaynatan kutichirqanku judío umallikunaq huñunakuyninpi kashaspanku (Hech. 4:19, 20). Chay kutipiqa iskay kinsa rimayllawanmi sut’ita rikuchirqanku imatachus ruwananku kasqanta. Chay ruwasqankuqa uyariqninkupaq hinan karqan. Huk kutipitaq judío runakunaqa llullakuspa Estebanta tumparqanku imaymanamanta, hinaspa aparqanku umallikunaq huñunakuyninman. ¿Imaynatan Esteban kutichirqan? Chaypaq leey Hechos 7:2-53 textoq nisqanta. Chay kutipiqa manan paypaq tiempo karqanchu preparakunanpaq. Chaywanpas allintan willarqan ñawpaq tiempopi Israel runakunawan imakunachus pasasqanmanta. Sut’itan rikuchirqan mana kasukuq k’ullu kasqankuta, tukunanpaqtaq nirqan judío umallikunapas chay mana kasukuq Israel runakuna hina kasqankuta Diospa Churinta wañuchisqankurayku.

¿Imatan ruwasunman qonqaylla pipas imatapas tapuwaqtinchis? Manataq preparakunanchispaq tiempo kanmanchu chayqa, Nehemías hinan sonqollanchispi Diosmanta mañakusunman, Nehemiasqa chayta ruwarqan rey Artajerjesman kutichinanpaqmi (Neh. 2:4). Mañakusqanchis qhepamantaq usqhaylla yuyaykusunman imakunatachus rimananchista. Kaykunatan ruwasunman: 1) Huk otaq iskay yachachikuykunapin yuyaykusunman (chaykunatan horqosunman Razonamiento a partir de las Escrituras nisqa libromanta). 2) Yuyaykullasunmantaq ima textokunawanchus chay yachachikuykunata sut’inchananchista. 3) Ima nispachus uyariwananchispaq hina sumaqllata qallarisunman chaytapas. Chaykunapi yuyaykuspañan rimayta qallarisunman.

Diospa yanapayninwanqa yuyarillasunmi chaykuna ruwananchistaqa. Jesusmi qatikuqninkunata nirqan: “Aman llakipakunkichischu imaynatachus, imatataqchus kutichinaykichista, chay ratoqa Diosmi yuyaychasunkichis imaynatachus kutichinaykichistaqa. Manan qankunachu rimankichisqa, aswanpas Yayaykichispa Espiritunmi qankunata rimachisunkichis”, nispa (Mat. 10:19, 20). Ichaqa manayá milagrowan hinachu “yachaywan kusa rimayta” yachasunchis, chay atiytaqa apostolkunaq tiemponpi wakin cristianokunallan chaskirqanku (1 Cor. 12:8). Chaywanpas, sichus Diospa llaqtanpi yachachikusqanta allinta hap’ikusunchis chayqa, santo espiritun yanapawasunchis necesitasqanchis ratopi ima yachachikuytapas yuyarinanchispaq (Isa. 50:4).

Qhawarisqanchis hina, discursota qoshaspaqa yuyayninchisman simikuna hamusqanman hina rimaymi aswan allinqa. Chay hinatapuni discursokunata qonki chayqa, mana sasachakuspallaykin qonqaylla tapuqniykikunaman kutichiyta atinki. Chhaynaqa ama niychu: “Manan atiymanchu”, nispaqa. Discurso qonapaq qelqata pisillata qhawarispa ima simikunachus yuyayniykiman hamusqanman hina rimamunki chayqa, huñunakuypi kaqkunan allinta uyarisunkiku, sonqonkumanpas chayankin, predicacionpipas allintan kutichiyta atinki.