E Tuku i Toou Apiapi Katoa ki Runga ia Iehova
“Ka akamoraro ia kotou uaorai i raro ake i te rima mana o te Atua, kia akateitei aia ia kotou i te tuatau tikai. E uri i to kotou [“apiapi,” NW] katoa ki runga iaia; koia oki te tiaki mai ia kotou.”—1 PETERO 5:6, 7.
1. Akapeea ta te apiapi akatupu anga kia tatou, e akapeea te akatutu anga i teia?
KA AKATUPU te apiapi i te kino maata ki to tatou oraanga. Ka tau kia akaaiteia atu ki te parara te tamanata maira i etai taime i tetai akatangianga imene reka e akarongoia ra i runga i te ratio. Me kare e tamanata anga i te tangi anga o te ratio, ka rekarekaia te au akatangi anga marekaia e ka akatupu i tetai tu maru. Inara, ka rauka i tetai turituri parara anga i te akatuke i tetai akatangi anga meitaki roa, ma te akariroanga kia ongoongo tatou e kia mareka kore. Ka rauka katoa oki i te tu apiapi i te akatupu i tetai tu aiteite mei te reira ki runga i to tatou tu maru. Ka rauka i te reira i te akateiaa maata mai ia tatou kia kore e rauka ia tatou te akono i te au tumu puapinga maata ra. E tika rava, “e [“apiapi,” NW] tei te ngakau o te tangata ra, e piko ïa ki raro.”—Maseli 12:25.
2. Eaa ta Iesu Karaiti i tuatua no te “au apiapi o te oraanga”?
2 Kua tuatua mai a Iesu Karaiti i te kino te ka tupu no te riro keanga te manako i te maata te apiapi. I tana totou no runga i te tuatau openga ra, kua raurau maira aia: “E matakite ra ia kotou, ko te opue aea to kotou ngakau i te maata o te kai e te kona, e te [“au apiapi o te oraanga,” NW], ka rokoia mai ei kotou e taua rā ra, kare i manakoia atu. E rokoia mai oki tei noo i te ao katoa nei i te reira, mei te ereere ra. E tenana, e ara kotou, e tamou tikai i te pure, kia tau ia kotou te ora i teianei au mea katoa e vaitata mai nei, e kia tu kotou ki mua i te aroaro o te Tamaiti a te tangata.” (Luka 21:34-36) Mei te kaikaianga maata e te inuanga maata te ka akatupu i tetai tu roiroi te manako, no reira ko te riroanga kia teiaa roa i te “au apiapi o te oraanga” ka rauka kia akariro ia tatou kia ngere i te manako anga tau, ma te au tupu anga kino.
Eaa te Apiapi
3. Akapeea te akataka anga i te “apiapi,” e eaa etai au tumu no te reira?
3 Kua akatakaia mai te “apiapi” ei “mamae anga me kare ei taitaia anga no te manako no runga i tetai tumatetenga te vaitata maira me kare te tapapaia atura.” E “manako anga matakuia me kare e inangaro anga” te reira, pera katoa oki ko “tetai tu tuke roa e te maata te apiapi anga no te apinga penei ka tupu mai e te mataku e putuputu te akairoia mai na te au tu o te kopapa ra (mei te pataanga te ou, te manako taitaia, e te panapana viviki anga te ngakau), na te ekoko anga i te tika e te tu o taua akakoko anga ra, e na te ekoko anga iaia uaorai me ka rauka iaia i te akono i te reira.” (Webster’s Ninth New Collegiate Dictionary) No reira ko te apiapi ka rauka kia riro ei manamanata maata tona au tuanga. I roto i tona au tumu e manganui ko te maki, te ruaine, te mataku i te rave kino, ko te ngere i te angaanga, e te manako anga no te meitaki o te ngutuare tangata.
4. (a) Eaa te mea meitaki kia maaraia no te au tangata e to ratou au apiapi? (e) Me te tupu ra te apiapi kia tatou, eaa te ka rauka kia raveia?
4 Te taka meitaki ra, e tuke tuke te apiapi, mei te tuke tuke ra te au tu me kare au turanga te ka akatupu i te reira. Kare te au tangata ravarai e manako aiteite ua no tetai turanga. No reira, ka tau tatou kia kite e noatu rai kare tatou e taitaia i tetai apinga, penei ka riro te reira ei apiapi anga kino ki etai o to tatou au taeake akamori ia Iehova ra. Eaa te ka tau kia raveia me ka itae te apiapi anga ki tetai tu e kare e rauka ia tatou i te tamanako marie ki runga i te au tuatua mou rotai e te rekarekaia o te Tuatua a te Atua ra? Ka peea me ka riro tatou kia maata roa te papa anga ma te apiapi e kia kore e rauka ia tatou te akara tau i te au maro anga no te ngateitei o Iehova e te tu tiratiratu Kerititiano ra? Penei kare e rauka ia tatou kia taui i to tatou au turanga. Kareka ra, ka tau tatou kia akara i etai au tumu no te au Tuatua Tapu te ka tauturu ia tatou kia akono atu i te au apiapi tau kore te akatupuia maira e te au manamanata taratara o te oraanga nei.
Te Vai Maira te Tauturu
5. Akapeea tatou i te rave anga kia rotai ki ta Salamo 55:22?
5 Me anoano te au Kerititiano i te tauturu anga i te pae vaerua e te teiaa ra i te au apiapi, ka rauka ia ratou te pumaana mei ko mai i te Tuatua a te Atua ra. Te oronga maira te reira i te arataki anga tau kia irinakiia e te oronga katoa maira kia tatou i te au akapapu anga e manganui e kare tatou e te vai ra ko tatou anake ua ei au tavini tiratiratu no Iehova. Ei akatauanga, kua imene te tata taramo ko Davida: “E tuku koe i taau apainga kia Iehova ra, e nana koe e tauturu mai; kare rava aia e vaoo ua atu i te tangata tuatua-tika kia akangaueueia ra.” (Salamo 55:22) Akapeea e raukaʼi ia tatou te rave kia rotai ma teia au tuatua? Na te tukuanga i to tatou au apiapi katoatoa, te au pekapeka, te au mataku, e te au reka koreanga ki runga i to tatou Metua aroa i te rangi ra. Ka tauturu mai teia ia tatou i tetai manako anga ngakau tinamou e tetai ngakau maru oki.
6. Kia tau ki ta Philipi 4:6, 7, eaa ta te pure ka rauka kia rave no tatou?
6 Ka tau te pure putuputu ma te ngakau tae me ka tuku tatou i ta tatou apainga teiaa, kapiti katoa to tatou tu apiapi ki runga ia Iehova. Ka apai mai teia i tetai tu au ki roto ia tatou, no te mea kua tata te apotetoro ko Paulo: “Auraka rava kotou e apiapi i te au mea katoa nei; e akakite ua ra ki te Atua i to kotou anoano i te au mea katoa ra i te pure, e te pati anga atu ma te akameitaki. E na te au o te Atua, ko tei maata ua atu i te kite tangata, e akamaroiroi mai i to kotou ngakau e to kotou manako i te Mesia nei ia Iesu.” (Philipi 4:6, 7) Ko te “au o te Atua” kare nei e tau kia akaaiteia atu ko tetai tu maru tuke roa te rekarekaia ra e te au tavini akatapuia o Iehova ra i roto i te au turanga timataanga maata roa. Te tupu maira te reira no to tatou pirianga vaitata tataki tai ma te Atua ra. Ia tatou e pure ra no te vaerua tapu e te tuku ra na te reira e akakeu ia tatou, kare ra tatou i akamatara takiriia mai i te au manamanata ravarai o te oraanga nei, inara te rekareka ra tatou i te ua o te vaerua no te au. (Luka 11:3; Galatia 5:22, 23) Kare ra tatou e tapoki ravaia e te apiapi, no te mea te kite ra tatou e te akariro ra a Iehova i tona au tangata tiratiratu ravarai kia “noo ma te tinamou” e kare aia e tuku i tetai apinga kia tupu te ka akatupu mai i tetai kino tamou no tatou.—Salamo 4:8, NW.
7. Eaa te tuanga te ka rauka i te aronga pakari Kerititiano i te rave ei tauturuanga ia tatou kia akono atu i te apiapi ra?
7 Inara, peea me ka vairai to tatou apiapi, noatu to tatou tamanakoanga ki runga i te au Tuatua Tapu e te tamou marieanga i te pure? (Roma 12:12) E aronga orongaia mai oki na Iehova te aronga pakari i roto i te putuputuanga ei tauturu ia tatou i te pae vaerua. Ka rauka ia ratou i te akapumaana e te tauturu ia tatou na te akoanga mai i te Tuatua a te Atua e na te pureanga ma tatou e no tatou oki. (Iakobo 5:13-16) Kua raurau te apotetoro ko Petero i tona au taeake o te aronga pakari kia tiaki puareinga ua i te anana a te Atua, no te tae tikai o te ngakau, e na roto i te tu akaraanga meitaki. (1 Petero 5:1-4) Tei roto i te au ngakau o teia aronga te manako meitaki no tatou e te anoano ra kia tauturu mai. Tera ra, e puapinga maataʼi mei te tauturu a te aronga pakari e e meitaki ei i te pae vaerua i roto i te putuputuanga, ka tau tatou pouroa kia akono i te ako a Petero e: “Ko kotou oki, e te aronga ou ra, ka [“akamoraro i te manako,” NW] kotou i te aronga pakari, e kotou ravarai oki ka kauraro ia kotou uaorai, e kia kakauia kotou i te akaaka; ‘e patoi te Atua i tei nengonengo, e oronga mai i te meitaki no tei akaaka.’”—1 Petero 5:5.
8, 9. Eaa te akapumaana te ka rauka mei ia 1 Petero 5:6-11 maira?
8 Kua tuatua kapiti katoa maira Petero: “E tenana, ka akamoraro ia kotou uaorai i raro ake i te rima mana o te Atua, kia akateitei aia ia kotou i te tuatau tikai. E uri i to kotou [“apiapi,” NW] katoa ki runga iaia; koia oki te tiaki mai ia kotou. E akono meitaki, e matakite, te aaere nei oki to kotou enemi ko te diabolo, mei te liona ngunguru ra, i te kimi anga i te tangata e pou iaia: Ko tei patoi atu ïa ma te akarongo turori kore, kua kite oki kotou e, tei to kotou au taeake katoa i te ao nei taua au mate ra. Ko te Atua ra nona te aroa ua katoa nei, ko tei kapiki ia tatou no tona ra kakā mutu kore ia Iesu Mesia nei, kia roa iti ake to kotou mate, kia akameitaki rava aia ia kotou, kia tauturu mai, kia akamaroiroi mai, e kia akatinamou ia kotou. Ei iaia te akameitaki, e te au, e tuatatau ua atu. Amene.”—1 Petero 5:6-11.
9 Mei teaa ra te akapumaanaanga kia kite e ka rauka ia tatou i ‘te uri i to tatou apiapi katoa ki runga i te Atua no te mea te tiaki maira aia ia tatou’! E me ko tetai papaki o to tatou apiapi te tupu maira mei te au timata anga a te Tiaporo kia akapou i to tatou pirianga ma Iehova na te apaianga mai i te takinga kinoanga e etai atu au mamaeanga ki runga ia tatou, kare ainei i te mea meitaki roa kia kite e ka meitaki ua te au mea ravarai no te aronga tamou i te tiratiratu ra? Ae, i muri ake i to tatou mamae anga no tetai tuatau poto, ka akaoti mai te Atua o te takinga meitaki no te aroa ua katoa oki i te terenianga ia tatou e ka akariro ia tatou kia ngaueue kore e kia maroiroi.
10. Eaa nga tu e toru te taikuia maira ia 1 Petero 5:6, 7 te ka tauturu kia akameangiti mai i te apiapi?
10 Te taiku maira a 1 Petero 5:6, 7 i nga tu e toru te ka tauturu ia tatou kia akono atu i te apiapi. Ko tetai e taakaaka, me kare e “akamoraro i te manako.” Te akaopeia ra te 1 Petero 5 irava 6 ma te takiato tuatua “i te tuatau tikai,” te akakite maira i te anoano no te akakoromaki anga. Te akaari maira te 1 Petero 5 irava 7 e ka rauka ia tatou i te uri i to tatou au apiapi katoa ki runga i te Atua ra ma te irinaki anga ‘no te mea oki te tiaki maira aia ia tatou,’ e ko taua au tuatua ra te akamaroiroi maira i te irinaki takiri ia Iehova. No reira e akara tatou e akapeea te taakaaka, te akakoromaki anga, e te irinaki takiri i te Atua ra i te tauturu anga ia tatou kia akameangiti mai i te apiapi.
Akapeea te Tauturu a te Tu Akaaka
11. Akapeea te tu akaaka i te tauturu anga ia tatou kia akono atu i te apiapi?
11 Me e tu akaaka to tatou, ka akatika ra tatou e e teitei roa atu to te Atua ra au manako i to tatou uaorai. (Isaia 55:8, 9) Ka tauturu te taakaaka ia tatou kia kite i te kotinga i to tatou kite manako me akaaiteia atu ma to Iehova ra kite i te au mea ravarai. Te kite ra aia i te au apinga kare tatou i kite, mei te akaariia maira i te tu o te tangata tuatua tika ko Iobu ra. (Iobu 1:7-12; 2:1-6) Na te taakaaka anga ia tatou uaorai “i raro ake i te rima mana o te Atua,” te akatika ra tatou i to tatou turanga akaaka i te pae atu ki te Ngateitei Rava. I muri akera, ka tauturu teia ia tatou kia akono i te au turanga tana ka akatika kia tupu. Penei ka anoano to tatou au ngakau kia viviki te ora, inara i te mea te tau meitaki ra to Iehova au tu, te kite meitaki ra aia e aea e akapeea te rave anga no tatou nei. Mei te au tamariki ou ra, e mou akaaka ua tatou i te rima mana o Iehova, ma te irinaki anga e ka tauturu mai aia ia tatou kia akono i to tatou au apiapi anga.—Isaia 41:8-13.
12. Akapeea te akatupu anga ki runga i te apiapi no te tinamou i te pae apinga me ka akono akaaka ua tatou i te au tuatua ia Ebera 13:5 ra?
12 Te kapiti ra te tu akaaka i te rekareka anga kia akono i te ako mei te Tuatua mai a te Atua ra, te putuputu ra i te akameangiti mai i te apiapi. Ei akatauanga, me i tupu mai to tatou apiapi no te rave oonu anga i te kimi anga apinga, penei ka tau tatou kia akamanako ki runga i ta Paulo i ako maira: “Ei noo anga noinoi kore i te apinga to kotou; kia mareka i ta kotou i rauka ra: ko te Atua oki tei tuatua mai e, ‘Kare rava au e akaruke atu ia koe, kare oki au e taka ke ia koe, kare, kare rava atu.’” (Ebera 13:5) Na te akono akaaka anga i taua ako ra, e manganui kua akamatara mai ia ratou uaorai i te apiapi maata no te tinamou i te pae apinga. Noatu rai e penei kare to ratou tu i te pae o te moni i meitaki mai, kare ra te reira e akaapiapi i to ratou manako kia akakino i to ratou tu i te pae vaerua.
Te Tuanga a te Akakoromaki Anga
13, 14. (a) No te akakoromaki marie anga, eaa te akaraanga ta te tangata ko Iobu i oronga maira? (e) Eaa ta te tatari marie anga kia Iehova te ka rave no tatou?
13 Te takiato tuatua “i te tuatau tikai” ia 1 Petero 5:6 te akataka maira ka umuumuia te akakoromaki marie anga. I etai tuatau ka vairai tetai manamanata no tetai tuatau roa, e ka rauka i te reira i te akatupu kia maata te apiapi. Ka tau tikai ra i reira kia akaruke tatou i te au apinga ki roto i to Iehova nga rima. Kua tata te pipi ko Iakobo: “Te karanga nei tatou e, kua meitaki te aronga i tamou marie i te akakoromaki. Kua kite kotou i te akakoromaki o Iobu ra, e kua kite oki kotou i ta [Iehova] i rave i te openga ra; e kua ki [a Iehova] i te aroa e te takinga-meitaki maata.” (Iakobo 5:11; akaaite ia NW.) Kua kite a Iobu i te kino i te pae o te apinga, kua takake e tai ngauru tamariki i te mate, kua mamae aia i tetai maki viivii, e kua akaapa tarevakeia e te aronga akapumaana pikikaa ua ra. E mea matauia ra e ka tupu te apiapi i raro ake i taua au turanga ra.
14 Inara, kua riro a Iobu ei akaraanga meitaki no te akakoromaki marie anga. Me te tupu maira kia tatou tetai timataanga kino no te akarongo, penei ka tau tatou kia tatari no te akaora anga, mei tana i rave ra. Inara kua akono te Atua iaia, i te openga ra na te akaora anga ia Iobu i tona ra mamaeanga e te tutaki maata anga iaia ra. (Iobu 42:10-17) Na te tatari marie anga ia Iehova ka akatupu i to tatou akakoromaki marie anga e ka akakite i te oonu o to tatou akamori anga kiaia ra.—Iakobo 1:2-4.
E Irinaki ia Iehova
15. Eaa ra tatou i tau ei kia irinaki takiri ia Iehova ra?
15 Kua raurau atura a Petero i tona au taeake akarongo kia ‘uri i to ratou apiapi ki runga i te Atua no te mea te tiaki ra aia ia ratou.’ (1 Petero 5:7) No reira ka rauka ia tatou e te tau ra kia irinaki takiri ia Iehova. Te na ko maira Maseli 3:5, 6: “E irinaki kia Iehova ma to ngakau katoa ra; auraka ra e irinaki ki toou uaorai kite; Auraka e akangaropoina iaia i toou katoa ra au aerenga; e nana e akakite kia koe i toou ra au arataa.” No etai au tupu anga kua topa ra, ko tetai papaki tei ki ra i te apiapi kua rave ngata te irinaki i etai atu au tangata ra. Inara tei ia tatou te au tumu ravarai kia irinaki i Tei Anga mai ia tatou, koia te Tumu tikai e te Tamou i te ora. Noatu rai me kare tatou e irinaki i to tatou uaorai manako i tetai tumu, ka rauka ra ia tatou i te irinaki ia Iehova kia akaora mai ia tatou mei roto i to tatou au tumatetenga ra.—Salamo 34:18, 19; 36:9; 56:3, 4.
16. Eaa ta Iesu Karaiti i tuatua no te apiapi i te au apinga kopapa nei?
16 Te irinakianga i te Atua te kapiti ra i te akarongoanga i tana Tamaiti, ia Iesu Karaiti, tei apii maira i tana i kite mei ko mai i tona Metua ra. (Ioane 17:16) Kua raurau a Iesu i tana au pipi ‘kia akaputu i te apinga ki runga i te rangi’ na te tavinianga ia Iehova. Inara ka peea te au apinga anoanoia mei te kai rai, te kakau, e te ngai marumaru? “Auraka e apiapi,” ta Iesu i ako atu. Kua akakite atu aia e te angai ra te Atua i te au manu o te reva. Te akakakau ra aia i te au tiare kia manea. Kare ainei te au tavini tangata o te Atua i maata atu te puapinga i teia au mea nei? No teaa e pera ratou. No reira, kua raurau atura Iesu: “E na mua ra kotou i te kimi i te basileia o te Atua, e te tuatua-tika nana ra; e kapiti katoaia mai taua au mea katoa ra ia kotou.” Kua tuatua ua maira Iesu: “E teianei, auraka e apiapi i to apopo ra; na apopo e apiapi i tana uaorai.” (Mataio 6:20, 25-34) Ae, te anoano ra tatou i te kai, te inu, te kakau, e te ngai marumaru, inara me te irinaki ra tatou ia Iehova, kare tatou e apiapi tau kore ua no teia au apinga.
17. Akapeea tatou me akatutu i tei anoanoia kia na mua te kimi i te Patireia?
17 E kimi ei i te Patireia na mua, ka tau tatou kia irinaki i te Atua e kia tamou i ta tatou au apinga anoano ra ki roto i te papa anga tau. Ko tetai tangata ruku kare ra ana apinga no te akaeaanga i te aʼo penei ka ruku aia ki raro i te tai i te kimi anga i tetai parau e poe to roto ra. Ko teia tana ravenga no te akono apinga na tona ngutuare tangata. E apinga anoano maataia, tikai! Inara ko teea te apinga puapinga maata atu? Ko te aʼo! Ka tau aia kia oki putuputu ake ki runga kia akaki akaou i tona nga ate mama. Ko te aʼo te apinga maata atu ka anoanoia. Mei te reira katoa, penei ka piri atu tatou ki teia akatereanga o te au mea nei no etai apinga kia rauka mai te au mea anoanoia no te oraanga. Inara, ka tau ko te au apinga no te pae vaerua na mua no te mea tei runga te oraanga tikai o to tatou ngutuare tangata i te reira au mea. E raukaʼi te kopae ke i te au apiapi tau kore no te au apinga anoanoia no te kopapa nei, ka tau tatou kia irinaki takiri i te Atua ra. Pera katoa, ‘kia maata te rave i te angaanga a te Atu’ ka tauturu kia akameangiti mai i te apiapi no te mea “ko te rekareka ra no ko ia Iehova ra” te riro ra ei maroiroi no tatou.—1 Korinetia 15:58; Nehemia 8:10.
E Tamou Marie te Tukuanga i to Kotou Apiapi ki Runga ia Iehova
18. Eaa tetai akakite anga e ka tauturu tikai ia tatou te tukuanga i to tatou apiapi ki runga ia Iehova?
18 Kia vai taka meitaki te manako anga ki runga i te au apinga i te pae vaerua, ka tau tatou kia tamou marie i te tukuanga i to tatou apiapi katoa ki runga ia Iehova. Kia maara ua tatou e te manako tika maira aia i tona au tavini. Ei akatutu anga: No te tiratiratu kore o tana tane kiaia, kua tupu maata te apiapi o tetai vaine Kerititiano e tae roa kia kore e rauka iaia kia moe. (Akaaite ia Salamo 119:28.) Inara, i roto i tona roi, kua tuku aia i tona apiapi katoa ki runga ia Iehova. Kua riringi atu aia i tona manako ngakau ki te Atua, ma te akakiteanga kiaia i tona mamae e tana nga tamaine meangiti e rua oki i mamae katoa ana. I muri ake i tona kapiki anga na roto i te pure kia akaoraia mai, kua rauka iaia i te moe, no te mea kua irinaki aia e ka utuutu mai a Iehova iaia e tana nga tamariki ra. Kua kopae tauia ki ta te Tuatua Tapu teia vaine e kua akaipoipo mataoraia ki tetai tangata pakari i teianei.
19, 20. (a) Eaa etai mataara na tatou ei akono atu i te apiapi? (e) Eaa ta tatou ka tau kia rave ua atu ma to tatou apiapi katoa ra?
19 Ei au tangata no Iehova ra, e tuke tuke te au mataara no tatou e akono ei i te apiapi. Ko te akonoanga i te Tuatua a te Atua ko tetai tauturu anga meitaki ia. Tei ia tatou te kaikai vaerua puapinga maata tei orongaia mai e te Atua na roto mai i “te tavini akono meitaki e te pakari,” kapiti katoa te au atikara akapumaana ei tauturu tei neneiia mai i roto i Te Punanga Tiaki e te Awake! (Mataio 24:45-47) Tei ia tatou te tauturu anga a te vaerua tapu. Te puapinga maataia ra tatou i te pure putuputu e te akatenga. Te papa ra te aronga pakari Kerititiano tei akataoongaia ra e te anoano ra kia oronga i te tauturu i te pae vaerua e te akapumaana anga.
20 E maata te puapinga o to tatou uaorai tu akaaka e te akakoromaki i te akonoanga i te apiapi te ka tamanata mai ia tatou. E maata katoa oki te puapinga o te irinaki takiri ia Iehova, no te mea ka akamatutuia mai to tatou akarongo me kite tatou i tana tauturu e te arataki anga. Pera katoa, ka rauka i te akarongo ki te Atua i te arai atu kia kore tatou e riro kia taitaia tau kore ua. (Ioane 14:1) Ka akakeu te akarongo ia tatou kia na mua i te kimi i te Patireia e kia maata te rave i te angaanga rekareka a te Atu ra, te ka tauturu ia tatou kia akono i te apiapi. Ka akariro te reira angaanga kia manako ngakau tinamou tatou i roto i te aronga te ka imene akapaapaa i te Atua ra e tuatau ua atu. (Salamo 104:33) E teianei e tamou tatou i te tukuanga i to tatou apiapi katoa ki runga ia Iehova.
Akapeea Koe me Pau?
◻ Akapeea te akataka anga i te apiapi?
◻ Eaa etai mataara e raukaʼi ia tatou i te akono atu i te apiapi?
◻ Akapeea e raukaʼi i te tu akaaka e te akakoromaki marie i te tauturu kia akameangiti mai i te apiapi?
◻ I te akonoanga i te apiapi, eaa ra i puapinga maataʼi kia irinaki takiri ia Iehova ra?
◻ Eaa ra tatou i tau ei kia tuku ua atu i to tatou apiapi ki runga ia Iehova ra?
[Tutu i te kapi 24]
Te kite ra ainei koe eaa a Iesu i tuatuaʼi e, “Auraka e apiapi”?