Na Tei Tuatuaia Ainei e Akatere ra i Toou Oraanga?
“ALA NÒ DON.” I te reo Bambara o Mari, i Aperika Opunga, te aite anga o teia tuatua, “Ko te angaanga te reira a te Atua.” E mea matauia te au tuatua akakite anga mei teia te tu i te reira tuanga o teianei ao. I te reo Wolof, te karangaia ra, “Yallah mo ko def” (Kua rave te Atua i te reira). E i roto i tetai reo enua Dogon, te karanga ra ratou, “Ama biray” (Na te Atua i akatupu i te reira).
Te vaira te au tokorua o teia au tuatua i tetai atu au enua. Te au tuatua mei te, “Kua tae tona tuatau” e, “Ko te anoano te reira o te Atua” e rongo putuputuia ana me tupu mai te mate me kore te tumatetenga. I Aperika Opunga, te au tuatua akakite anga mei te “Papau te tangata, akapou te Atua” kua matauia i te peniia ki runga i te au apinga tari tangata e kua tamouia ei au taina i runga i te au are toa. No te manganui e au tuatua anga akatutu ua ia. I te maata anga o te taime, ra, te akaata ra ratou i tetai irinaki anga oonu o tei tuatuaia.
Inara eaa tikai te irinaki anga o tei tuatuaia? Te akakite ra The World Book Encyclopedia i te aite anga o te reira e ko “te irinaki e kua tamanakoia te au tupu anga e te au ririnui kare e rauka i te tangata i te akatere.” Eaa teia au “ririnui”? E au tauatini ua atu mataiti i topa, kua irinaki te au Babulonia e kua akatere pakariia te ara tuatuaia o tetai tangata e te akapupu anga o te au etu i tona anau anga. (Akaaite ia Isaia 47:13.) Kua irinaki te au Ereni e tei roto tei tuatuaia i te au rima o te au atua vaine ririnui e toru tei iri ra, tei vaito ra, e tei tipu ra i te taura o te oraanga. Inara, ko te aronga apii akonoanga o Kerititome tei akamata mai i te manako e na te Atua uaorai e tamanako i tei tuatuaia no tetai tangata!
Ei akaraanga, kua patoi a “Tainiti” Augustine i te “au manako pikikaa e te kino” o te aronga akara etu. I tetai tua, kua taumaro aia e “kia aaki e te ora ra te Atua, e i taua taime rai te akapikikaa anga e e kite mamao Tona i te au mea i te tuatau ki mua, e mea neneva maata tikai ia.” Kua karanga aia e e mana katoatoa tika tikai te Atua, kia “kite [aia] i te au mea ravarai i mua ake ka tupu ei ratou” te akarukeanga mai “kare e apinga e tamanakoia i mua ake ana.” Inara, kua taumaro riri ua a Augustine e noatu ta te Atua kite anga i mua ake ana i te au mea ravarai ka tupu, te rauka ra rai i te au tangata te anoano rangatira.—The City of God, Puka V, Pene 7-9.
E au anere mataiti i muri mai, a John Calvin e tangata apii akonoanga Porotetani kua akamaata atu aia i te au mea, na te taumaroanga e koi vai ei etai pae ma “te tamanakoia i mua ake ana [e te Atua] kia riro ei tamariki e ei au ariki o te patireia i te rangi,” te tamanakoia ra tetai pae ei “aronga ririia ra e ia”!
I teia tuatau, te manako pakariia ra te irinaki anga o tei tuatuaia i te au tuanga ngai e manganui o teianei ao. Ka akamanako ana i te kite anga o Ousmane, e mapu tane i Aperika Opunga. Koia tetai o te aronga apii meitaki roa atu i tana apii, i te tae anga ra ki tana au tarere openga, kua topa aia i te reira! Tera te aite anga kare anake aia e ripiti akaou i tetai mataiti apii mari katoa ra ka mamae aia i te akama anga a tona pamiri e te au oa. Kua tauta tetai oa i te akapumaana iaia na te tuatua anga e e anoano te reira no te Atua. Kua akaapa ngoie ua te mama o Ousmane i tei tuatuaia no tona topa anga.
I te akamata anga kua mataora a Ousmane i te ariki i ta ratou tamata anga no te akapumaana iaia. Mei te mea e, me ko to te Atua anoano tikai ia no tona topa anga, kare atu ana apinga ka rauka i te rave no te paruru i te reira. Inara e mea ke ta tona papa i kite. Kua akakite aia kia Ousmane e nona uaorai te apa i topa ei aia i tana au tarere—kare no te Atua. Kua topa a Ousmane no te mea ua nei kare aia i rave ana i tana au apii.
No tei akangaueueia tona akarongo ki roto i tei tuatuaia, kua manako atu a Ousmane i te kimikimi i te au mea nona uaorai. Te pati nei matou ia koe kia rave katoa i teia na te akaraanga i te atikara te ka aru mai.