Enoka—Mataku Kore Noatu te Au Tu Ngata
NO TETAI tangata meitaki, e tuatau kino rava ia. Kua riro te tu Atua kore ei takino i te enua. Te vaira tetai topa anga tau i roto i te turanga tu akono tau o te tangata nei. Te tika, ka vaitata te reira i te karangaia: “E kite akerā Iehova, e kino maata to te tangata i te enua nei, e kua kino anake te au manako katoa, e te akakoroanga katoa o to ratou ngakau i te au rā katoa ra.”—Genese 6:5.
Ko Enoka oki te tokoitu tangata mei ia Adamu maira, kua rauka te tu mataku kore kia tuke mei te katoa anga. Kua tu ngaueue kore aia no te tu tuatua tika noatu te au mea ka tupu. Kua riro ta Enoka akakite anga ei mea tamamaeanga ki te aronga ara irinaki kore i te Atua i akairoiaʼi aia kia tamateia, e ko Iehova anake ua te ka rauka i te tauturu iaia.—Iuda 14, 15.
Enoka e te Maro Anga i te Ao Katoa e Pini Ua Ake
I mua roa ake i to Enoka anau angaia, kua mama mai te maro anga o te tu mana ngateitei i te ao katoa e pini ua ake. Tei te Atua ainei te tika anga no te tutara? Tera te tu, kua karanga a Satani te Tiaporo kare. Kua karanga aia e ka meitaki maata atu te au mea ora kite me kare ratou e irinaki ki runga i ta te Atua arataki anga. Kua tauta a Satani i te akanoo i tana kite anga no te patoi i te Atua ko Iehova na te akavare kikite anga i te au tangata ki tona tua. Kua kite maataia a Adamu raua ko tana vaine ko Eva, e ta raua tamaiti mua, ko Kaina, no tei turu ia Satani na te ikianga i te tutara ia ratou uaorai kare i ta te Atua tutara anga. Kua rave te nga tangata mua i teia na te pirianga i te kai i te ua rakau ta te Atua i akaue auraka, e kua pera a Kaina na te akakoro tikai anga i te tamate i tona teina, ko Abela.—Genese 3:4-6; 4:8.
Kua tu mataku kore a Abela no to Iehova tua. I te mea kua akamaata to Abela tu tika i te akamori anga ma, kare e ekoko anga kua rekareka a Satani i te kite ia Kaina i te akaari anga i te tu riri otooto no te tamate ki rungao iaia. Mei te reira taime mai, kua akariro a Satani i “te mataku i te mate” ei apinga tamaki tamataku anga. Ka inangaro aia i te papaki i te mataku ki roto i te ngakau o tetai ua atu tei inangaro ra i te akamori i te Atua mou.—Ebera 2:14, 15; Ioane 8:44; 1 Ioane 3:12.
I te tae anga ki te anauanga o Enoka, ta Satani manako e kare te au tangata e akono i te tu mana ngateitei o Iehova te akara anga kua turu meitakiia te reira. Kua mate a Abela, e kare tona akaraanga akono meitaki i aruia ana. Inara, kua riro a Enoka uaorai ei mea tuke. E tango papu tona no te akarongo, no te mea kua kite meitaki aia i te au angaanga tei tupu i roto i te aua o Edene.a Mei teaa atura tona akono anga i te totou a Iehova tei akakite e ka apai mai tetai Ua taputouia i te openga kia Satani e tana au ravenga!—Genese 3:15.
Ma teia manakonakoanga i mua iaia, kare a Enoka i tamatakuia ana e te tamate anga tuatua enua tei akauruia e te Tiaporo kia Abela. Mari ra, kua aaere tamou aia ma Iehova, te aruaruanga i tetai kaveinga roa o te tuatua tika. Kua akatakake a Enoka iaia uaorai mei teianei ao, te kopaeanga i tona vaerua irinaki kore.—Genese 5:23, 24.
Pera katoa, kua tuatua mataku kore a Enoka e kua akataka meitaki e ka autu kore atu te au angaanga a te Tiaporo. I raro ake i te mana o te vaerua tapu o te Atua, me kore te mana ririnui, kua totou a Enoka no runga i te aronga kino: “I na, te aere maira te Atu ma te ngauru katoa o te tausani o tana aronga tapu ra, e akautunga mai i te tangata katoa, e e akakite oki i te au akono kore i te Atua katoa i roto ia ratou i ta ratou au tuatua akono kore i te Atua katoa i raveia e ratou ra, e te au tuatua māro katoa a te aronga ara akono kore i te Atua i karanga iaia ra.”—Iuda 14, 15.
No ta Enoka akakite anga mataku kore, i te tataanga i te reta ki te au Kerititiano Epera, kua kapiti mai te apotetoro Paulo, iaia i rotopu i te “urupu maata i kite nei” tei akanoo ra i tetai akaraanga meitaki rava o te akarongo e angaanga ra.b (Ebera 11:5; 12:1) Ei tangata akarongo, kua akono aruaru a Enoka i tetai kaveinga tu tika e tere atu i te 300 mataiti. (Genese 5:22) Mei teaa atura to Enoka tu akarongo te akariri anga i te au enemi o te Atua i te rangi e te enua nei! Kua riro ta Enoka totou kokoi ei akakeu i to Satani tu makitakita, inara kua apai mai te reira i te paruru anga a Iehova.
Kua Apai te Atua ia Enoka—Akapeea?
Kare a Iehova i akatika ana ia Satani me kore tona au tavini i te enua nei kia tamate ia Enoka. Mari ra, te karanga ra te papaanga akauruia e: “Kua apai keia oki aia e te Atua.” (Genese 5:24) Te akamaramarama maira te apotetoro Paulo i te au mea na teia tu: “No te akarongo i akaumuiaʼi a Enoka kia kore aia e kite i te mate; e ‘kare atura aia i kitea, no te mea kua akaumuia aia e te Atua’ ou oki aia i akaumuiaʼi i kite ei aia e, kua pereperekavana te Atua iaia.”—Ebera 11:5.
Akapeea a Enoka i te ‘akaumu angaia kia kore e kite i te mate’? Me kore ra mei tei akakiteia i roto i te urianga a R. A. Knox, akapeea a Enoka i te “apai keia anga ma te kore e kite i te mate”? Kua akaoti ponuiaau ua te Atua i to Enoka oraanga, te tukuanga iaia kia kore e kite i te mamae o te mate mei te maki me kore te ta ua i te au rima o tona au enemi. Ae, kua akaoti poto ua a Iehova i to Enoka oraanga i te 365 mataiti—e manga tangata mapu ua me akaaiteia ki tona au taeake aiteite te tuatau.
Akapeea a Enoka i te oronga angaia tetai ‘kite e kua pereperekavana te Atua iaia’? Eaa te akapapu anga tei rauka iaia? Papu e, kua tuku te Atua ia Enoka ki roto i tetai turanga manako koreia, mei te apotetoro ko Paulo ra te ‘apai naia anga ki runga,’ me kore tei akaumuia, te tika kua rauka tetai orama o te parataito vaerua i te tuatau ki mua o te putuputuanga Kerititiano. (2 Korinetia 12:3, 4) Te kite anga, me kore te akakite anga, e kua pereperekavana te Atua ia Enoka kua tupu mai tetai akara anga orama o te Parataito enua i te tuatau ki mua koia oki pouroa te aronga e ora nei ka turu i te mana ngateitei o te Atua. Penei e koi kite ei a Enoka i tetai orama kapua anga i apai ei te Atua iaia ma te mamae kore o te mate kia moe e tae ua atu ki te ra o tona tuakaouanga. Te akaraanga e, i roto i te turanga o Mose, kua apai ke atu a Iehova i to Enoka kopapa, no te mea “kare atura aia i kitea.”—Ebera 11:5; Deuteronomi 34:5, 6; Iuda 9.
Akatupuia te Totou
I teia tuatau, te akakite ra te Au Kite o Iehova i te rito tikai o ta Enoka totou. Mei te au Tuatua Tapu, te akaari ra ratou e akapeea te reira i te akatupu angaia me takore te Atua i te aronga Atua kore i te tuatau ki mua e vaitata maira. (2 Tesalonia 1:6-10) No ta ratou tuatua akakite i matau koreiaʼi ratou, no te mea e tuke maata te reira mei te au manako e te au akakoro anga o teianei ao. Kare te patoi anga ta ratou e aravei atura e riro ei mea poitirere kia ratou, no te mea kua akamatakite mai a Iesu i tana au pipi: “E e makitakitaia kotou e te tangata katoatoa i toku nei ingoa.”—Mataio 10:22; Ioane 17:14.
Inara, mei ia Enoka, te papu ra e i te openga ka akaoraia te au Kerititiano o teia tuatau mei to ratou au enemi. Kua tata te apotetoro ko Petero e: “Kua kite mari te Atu i te akaora i te aronga akono i te Atua i roto i te timataanga ra, e te tāpu i te aronga tuatua-tika kore e, kia tae ki te rā akava anga, kia mate.” (2 Petero 2:9) Penei ka kite te Atua i te akaatea atu i tetai manamanata me kore tetai turanga ngata. Penei ka akaopeia te takinokino anga. Me kare ra, kua kite aia e akapeea i te ‘akatupu i te akapuanga’ e raukaʼi i tona iti tangata i te akakoromaki i to ratou au timata anga ma te manuia. Ka oronga katoa mai a Iehova i te “mana maata meitaki” i te taime tei anoanoia.—1 Korinetia 10:13; 2 Korinetia 4:7.
Ei “tutaki mai i te aronga i kimi tikai iaia,” ka akameitaki katoa a Iehova i tona au tavini akarongo ma te ora mutu kore. (Ebera 11:6) No te maata anga ia ratou, e oraanga mutu kore teia i roto i tetai parataito enua. Mei ia Enoka, kia mataku kore i reira tatou i te akakite i te tuatua a te Atua. Ma te akarongo, e rave tatou i teia noatu te au tu ngata.
[Au Tataanga Rikiriki i Raro]
a E 622 o Adamu mataiti i te anau angaia mai a Enoka. Kua ora ua atu a Enoka e 57 mataiti i muri ake i to Adamu matenga. No reira, e maata te tuatau te noo anga raua i te oraanga.
b Te tuatua ‘aronga i kite nei’ ia Ebera 12:1 no ko mai i te tuatua Ereni marʹtys. Kia tau ki ta Wuest’s Word Studies From the Greek New Testament, te aite anga o teia tuatua “ko tei akakite, me kore ka rauka i te akakite, i tana i kite ana me kore i rongo me kore i kite na tetai atu ravenga.” Te karanga ra te Christian Words, na Nigel Turner, i te aite anga o te tuatua e ko tei tuatua “mei tana uaorai i kite . . . , e ma te akapapu anga no runga i te au tuatua mou e te au manako.”
[Pia i te kapi 30]
Akakinoia te Ingoa o te Atua
Mei te a anere mataiti i mua ake ia Enoka, kua anauia ta Adamu tama utaro ko Enosa. “I reira to te tangata tapa angaia i te ingoa no Iehova,” i karangaʼi a Genese 4:26. Kua irinaki etai aronga apiipii reo Epera e kia tatauia teia irava “kua akamata akakinoia” kia kapiki i te ingoa o te Atua me kore ra, “i reira kua akamata te akakino anga.” No runga i te reira tuatau i roto i te tuatua enua, kua karanga te Targum Ierusalema e: “Ko te uki te reira i taua au ra tei akamata i te tarevake, e kia maani no ratou uaorai te au itoro, e kua tapa i to ratou au itoro na te ingoa o te Tuatua a te Atu.”
Kua riro to Enosa tuatau ei tuatau tei akakino maataia te ingoa o Iehova. Ka tano e kua taangaanga te au tangata i te ingoa tu-Atua kia ratou uaorai me kore ki tetai au tangata ta ratou i akapikikaa ra e te aere ra ratou ki te Atua ko Iehova ma te akamori anga. Me kore ra penei kua taangaanga ratou i te ingoa tu-Atua ki te au itoro. I tetai ua atu tu, kua rauka i te Tiaporo ko Satani i te akataii tinamou i te au tangata ki roto i te puereere o te akamori anga itoro. I te tae anga ki te taime te anau angaia mai a Enoka, e mea matau koreia te akamori anga mou. Tetai ua atu mei ia Enoka, tei akono ra i te tuatua mou e kua tutu aere i te reira, e mea matau koreia e i reira kua takinokinoia.—Akaaite ia Mataio 5:11, 12.
[Pia i te kapi 31]
Kua Aere Ainei a Enoka ki te Rangi?
“No te akarongo i akaumuiaʼi a Enoka kia kore aia e kite i te mate.” I ta ratou akanooanga i teia tuanga o Ebera 11:5, te akakite maira etai au urianga Pipiria e kare tikai a Enoka i mate ana. Ei akaraanga, kua akakite A New Translation of the Bible, na James Moffatt, e: “No te akarongo i apainaiaʼi a Enoka ki te rangi i kore ravaʼi aia i mate.”
Inara, no etai 3,000 mataiti i muri ake i to Enoka tuatau, kua akakite a Iesu Karaiti e: “Kare rava e tangata i tae ki runga i te rangi, mari ra ko tei aere mai ki raro mei runga mai i te rangi ra, ko te Tamaiti a te tangata.” (Ioane 3:13) Te tatau ra The New English Bible e: “Kare okotai tangata i aere ki runga ki te rangi mari ra tei aere maira mei te rangi, koia te Tamaiti a te Tangata.” I te tuatua anga a Iesu i te reira akakite anga, kare katoa aia i aere ki te rangi.—Akaaite ia Luka 7:28.
Te akakite ra te apotetoro ko Paulo e kua “mate anake” a Enoka e tetai atu tei akatupu ra i te urupu maata o te au kite i mua ake i te tuatau Kerititiano “e kare rai i rauka tei tuatuaia maira.” (Ebera 11:13, 39) No teaa ra? No te mea pouroa te au tangata, kapiti mai a Enoka, kua iri mai te ara mei ia Adamu. (Salamo 51:5; Roma 5:12) Te ravenga anake ua e oraʼi koia oki na roto i te atinga oko o Iesu Karaiti. (Angaanga 4:12; 1 Ioane 2:1, 2) I to Enoka tuatau kare te reira oko i tutakiia ake. No reira, kare a Enoka i aere ana ki te rangi, mari ra te moe ra aia i te mate te tapapaanga atu i tetai tuakaouanga i te enua nei.—Ioane 5:28, 29.
[Akameitakianga no te Tutu i te kapi 29]
Reproduced from Illustrirte Pracht - Bibel/Heilige Schrift des Alten und Neuen Testaments, nach der deutschen Uebersetzung D. Martin Luther’s