Te Au Ngutuare Tangata, e Akapaapaa i te Atua ei Tuanga no Tana Putuputuanga
“Ka akameitaki rai au ia Iehova i roto i te au uipa anga ra.”—SALAMO 26:12.
1. Eaa tetai tuanga puapinga maata o te akamori mou i te pae atu i te apii e te pure oki i te ngutuare ra?
TE KAPITI ra te akamori anga ia Iehova kare i te pure anake e te apii i te Pipiria i te ngutuare mari ra i te angaanga ei tuanga no te putuputuanga a te Atua ra. Kua akaueia to Iseraela i taito ra kia “akaputuputu mai i te au tangata, i te tane, e te vaine, e te tamariki,” kia apii i te ture a te Atua kia aaere i tona aerenga. (Deuteronomi 31:12; Iosua 8:35) Te aronga kua pakari mai e ‘te au tangata ou e te au tamaine’ kua akamaroiroiia kia rave i te akapaapaaanga i te ingoa o Iehova. (Salamo 148:12, 13) Te aiteite ra te au akanoonoo anga ki roto i te putuputuanga Kerititiano. I roto i te au Are Uipaanga Patireia takapini teianei ao, te au tane, te au vaine, e te tamariki te rave ua ra i te au tuanga te o atura te aronga tei akaputu atu, e e manganui te mareka maata ra i te raveanga i tetai tuanga.—Ebera 10:23-25.
2. (a) Eaa ra te teateamamao anga i riro ei ei tumu taviri i te tauturuanga i te aronga ou kia rekareka i te au uipaanga? (e) Ko taai te akatauanga puapinga maata?
2 E tikai, ko te tauturuanga i te aronga ou kia o atu ki roto i tetai ravenga tau no te putuputuanga ka riro ei akaaoanga. Mei tetai papaki tamariki te aere atura ma to ratou nga metua i te akara anga kare e rekareka ana i te au uipaanga, eaa i reira te manamanata? E tika rai, e poto ua te tuatau tamanako anga no te maataanga o te tamariki e e ngoie ua te iuia. Ka rauka na roto i te teateamamao anga e tauturu i te takore i teia manamanata. Me kare e teateamamao anga, kare e rauka i te tamariki kia o atu ki roto i te au uipaanga na roto i tetai tu tau. (Maseli 15:23) Me kare e teateamamao anga, ka rave anga ngata no ratou kia tere ki mua i te pae vaerua te ka akamerengo mai. (1 Timoteo 4:12, 15) Eaa te ka rauka kia raveia? Te mea mua, ka tau te au metua kia ui e me te teateamamao ra ratou uaorai no te au uipaanga. E mana ririnui to ratou akatauanga ra. (Luka 6:40) Te paranianga matakite i te apii a te ngutuare tangata ko tetai tumu puapinga maata katoa ia.
Patuanga i te Ngakau
3. I te tuatau o te apii ngutuare ra, eaa ra i tau ei te tauta anga maata kia raveia i te patu anga te au ngakau, e eaa ta teianei e umuumuia maira?
3 Te apiianga a te ngutuare tangata kare e tau ei tuatau anake no te akaki i te au upoko ma te kite mari ra kia patu katoa oki i te au ngakau. Te umuumuia ra i teianei te matakite anga i te au manamanata te aro atura i te au mema o te ngutuare tangata e tetai manakoanga aroa no ratou taki tai. “E unuunumou rai [a Iehova] i te ngakau ra.”—1 Paraleipomeno 29:17.
4. (a) Eaa te aiteanga e te ‘kite kore ra’ tona ngakau? (e) Eaa te o atura ki “te rauka ra iaia te pakari”?
4 Eaa ta Iehova ka kite me akara matatio aia i te au ngakau o ta tatou tamariki? Ka tuatua te maata anga o ratou e te inangaro ra ratou i te Atua, e mea meitaki te reira. Inara, ko tetai te ou ra me kare te ou ra te apiianga no Iehova e kotinga uaia tona kite i to Iehova au aerenga. No tona tu kamakura, penei te ‘kite kore ra’ tona ngakau, mei ta te Pipiria e tuatua maira. Penei kare i te kino tona au akakeu anga katoa, inara na te tuatau e apai mai i tona ngakau ki tetai turanga te ka akamareka tikai i te Atua. Te kapiti ra teianei i te apaianga mai i tona au manako, te au anoano, te au inangaro, te manako ngakau, e te au akakoro anga i te oraanga kia rotai ma tei akamareka i te Atua ra, kia tae ki te turanga te ka rauka no te au tangata apa ua nei. Me rave tetai i taua akapapaanga i te tangata i roto ra na roto i tetai tu tau i te Atua, ‘te rauka ra iaia te pakari.’—Maseli 9:4; 19:8.
5, 6. Akapeea e raukai i te au metua te tauturu i ta ratou tamariki ‘kia rauka te pakari’?
5 Ka rauka ainei i te au metua te tauturu i ta ratou tamariki ‘kia rauka te pakari’? E tika, kare e rauka i tetai tangata kia tuku i tetai tu ngakau meitaki ki roto i tetai atu tangata ke ra. Kua tauruia mai ki roto ia tatou taki tai te anoano rangatira, e e maata tei runga i ta tatou ka tuku ia tatou uaorai kia tamanako. Inara ma te tu kite oonu, e putuputu i te rauka i te au metua kia uti mai i ta ratou tamaiti ki vao, na te kiteanga eaa tei roto i te ngakau e tei ea te ngai anoanoia te tauturu. E taangaanga i te au uianga mei ‘Eaa toou manako no teianei?’ e ‘Eaa taau ka anoano tikai kia rave?’ Ei reira, ka akarongo marie atu ei. Auraka e rapurapu. (Maseli 20:5) E puapinga maata to tetai reva takinga meitaki, te kite, e te aroa oki me te anoano ra koe kia itae i te ngakau.
6 Ei akamatutu i te au manako tau, kia putuputu te uriuri manako i te au ua o te vaerua—te au tuanga taki tai o te reira—e angaanga kapiti ei ngutuare tangata kia tatanu i te reira. (Galatia 5:22, 23) E patu i te aroa no Iehova e no Iesu Karaiti, kare na te tuatua uaanga e ka tau tatou kia aroa atu ia raua mari ra na te uriurianga i te au tumu eaa tatou i inangaro ei ia raua e akapeea tatou me akakite i taua inangaro ra. (2 Korinetia 5:14, 15) E akamaroiroi atu i te anoano kia rave i te tika na te manakoanga ki runga i te au puapinga te ka tupu mai. E patu i te anoano kia akaruke i te au manako, te tuatua, e te tu akono tarevake na te uriurianga i te au tupuanga kikino o taua au apinga ra. (Amosa 5:15; 3 Ioane 11) E akakite e akapeea te au manako, te tuatua, e te tu akono—me e meitaki me kare e kino—ka riro ei tupu anga ki te pirianga o tetai ma Iehova.
7. Eaa te ka rauka kia raveia ei tauturu i te tamariki kia akono atu i te au manamanata e kia tuku i te au iki anga na roto i tetai tu te ka akavaitata ia ratou kia Iehova?
7 Me e manamanata to tetai tamaiti me kare e umuumu anga kia tuku i tetai iki anga puapinga maata, ka rauka ia tatou kia ui atu kiaia: ‘Eaa i to manako ta Iehova ra manakoanga i teia? Eaa taau i kite no Iehova i tuatuai koe i te reira? Kua pure ainei koe kiaia no te reira?’ Na te akamata vave anga, e tauturu i taau tamariki kia patu i tetai akaraanga no te oraanga tei raveia ra te tauta anga akatenga kia rauka to te Atua ra anoano e kia rave oki i te reira. I te rauka anga ia ratou tetai pirianga vaitata ma Iehova ra, ka kitea e ratou te marekaanga i te aaereanga na tona au arataa. (Salamo 119:34, 35) Na teianei e patu ki roto ia ratou te ariki anga no te tika kia taokotai atu ma te putuputuanga a te Atua mou ra.
Teateamamao Anga no te Au Uipaanga Putuputuanga
8. (a) Penei eaa te ka tauturu ia tatou kia kapiti atu i te au mea katoatoa te umuumuia ra kia manakoia i ta tatou apii ngutuare tangata? (e) Eaa te puapinga o teianei apii?
8 E manganui te au tumu te tau ra kia tamanakoia i te au tuatau o te apii a te ngutuare tangata ra. Akapeea e o katoa mai ei te reira? Kare e rauka kia raveia te au mea ravarai i te tuatau okotai ra. Inara penei ka kitea e koe e e meitaki kia maaniia tetai papaanga angaanga. (Maseli 21:5) Mei tetai tuatau ki tetai tuatau, e akara akaou i te reira e ka akamanako ei i te au mea umuumu maataia. Kia manako matariki i te tupu anga o te au mema taki tai o te ngutuare tangata. Ko teianei akanoonoo anga no te apii a te ngutuare tangata ko tetai tuanga puapinga ia no te kite apiianga o te Kerititiano, te akapapaanga ia tatou no te ora i teianei e te teateamamao anga ia tatou no te ora mutu kore te aere maira.—1 Timoteo 4:8.
9. Eaa te au akakoro anga no te teateamamao anga no te uipaanga ta tatou ka rave marie i te tuatau o ta tatou apii ngutuare tangata?
9 Te kapitiia ra ainei ta kotou apii ngutuare tangata ma te teateamamao anga no te au uipaanga putuputuanga? Te vaira etai au angaanga penei ka tau kotou kia rave ia kotou e apii kapiti ra. Ko etai o te reira penei ka umuumuia e au epetoma, e au marama, me kare e au mataiti kia oti ei. E akamanako i teianei au akakoro anga: (1) te aronga taki tai i roto i te ngutuare tangata kia papa no te pauanga i te au uipaanga putuputuanga; (2) te aronga taki tai kia rave i te pauanga i roto i tana uaorai au tuatua; (3) te kapiti mai i te taiku anga i te au tuatua tapu i te pauanga; e te (4) akatakaanga i te tumu tuatua ma tetai manako anga kia akapiri atu i te reira. Pouroa teianei ka tauturu i tetai kia akariro i te tuatua mou nana uaorai.—Salamo 25:4, 5.
10. (a) Penei akapeea tatou i te tamanako anga i ta tatou au uipaanga taki tai o te putuputuanga? (e) Eaa teianei i tau ei?
10 Noatu rai me te akatumuia ra ta kotou apii ngutuare tangata ki runga i te apiianga Punanga Tiaki no te epetoma, auraka e manako kore i te puapinga o te teateamamao anga koia ua e te ngutuare tangata no te Apii Puka a te Putuputuanga, te Apii Orometua Teokaratiki, e te Uipaanga Tavini Anga. Ko teianei katoa oki e au tuanga puapinga maata no te porokaramu no te apiianga ia tatou kia aaere na to Iehova arataa. Penei ka rauka ia koe i tetai taime i te teateamamao no te au uipaanga ei pupu ngutuare tangata. Na ta kotou angaanga kapiti anga, ka meitaki mai to kotou kite karape i te apii. Ei tetai tupu anga, ka maata atu te meitaki te ka tupu mai i te au uipaanga uaorai. I roto i etai atu apinga, e uriuri i te au puapinga no te teateamamao anga putuputu no teianei au uipaanga e te puapinga maata oki no te akataka anga i tetai tuatau tikai kia akanooia no te reira.—Ephesia 5:15-17.
11, 12. Akapeea e puapingaiai tatou no te teateamamao anga i te imeneanga no te putuputuanga, penei ka akapeea te rave anga i teianei?
11 I te au uruoaanga “Ta te Atua Tu Oraanga,” kua akamaroiroiia tatou kia teateamamao no tetai atu tuanga o ta tatou au uipaanga—koia te imeneanga. Kua aru atu ainei koe i te reira? Na te raveanga i te reira ka tauturu kia tarai i te au tuatua mou Pipiria ki runga i to tatou au manako e te au ngakau i taua taime rai kia akatere atu i to tatou rekareka anga no te au uipaanga putuputuanga.
12 Te au teateamamao anga te kapiti ra i te tatauanga e te uriurianga i te aiteanga o te au tuatua i roto i etai o te au imene akapapaia ra ka rauka kia tauturu ia tatou kia imene mei te ngakau maira. I Iseraela i taito ra, kua taangaanga maataia te au apinga akatangi imene i te akamori anga. (1 Paraleipomeno 25:1; Salamo 28:7) Te akatangi imene ra ainei tetai o toou ngutuare? Eaa ka kore ei e taangaanga i taua apinga ra no te akamatau anga i tetai o te au imene Patireia no te epetoma ra, e ka imene ei i taua imene ra ei ngutuare tangata. Ko tetai atu ravenga kia rave i te rekotianga o te au imene ra. I etai enua te imene meitaki ra to tatou au taeake ma te kore ua e apinga akatangi imene. Ia ratou e aaere ra i te au mataara me kare i ta ratou angaanga i te au kainga, e putuputu ratou i te rekareka i te imeneanga i te au imene tei akapapaia ra no te au uipaanga putuputuanga i taua epetoma ra.—Ephesia 5:19.
Teateamamao Anga te Ngutuare Tangata no te Tutu Aere
13, 14. Eaa ra te au uriurianga a te ngutuare tangata te ka teateamamao i to tatou ngakau no te angaanga orometua i puapingai?
13 Ko te akakitekiteanga kia etai ke no Iehova e tana akakoro anga ko tetai tuanga puapinga maata ia no to tatou au oraanga. (Isaia 43:10-12; Mataio 24:14) Me e ou e me e ruaine, ka maata atu to tatou rekareka i teianei angaanga e ka maata atu te meitaki ka oti ia tatou me kua teateamamao tatou. Akapeea tatou me rave i teianei i roto i te ngutuare tangata?
14 Mei etai atu au tumu katoa te kapiti ra i ta tatou akamori anga, e mea puapinga maata te teateamamao i to tatou au ngakau. Ka tau tatou kia uriuri manako kare i ta tatou anake ka rave mari katoa ra eaa tatou ka rave ei i te reira. I te tuatau i te Ariki ko Iehosaphata, kua orongaia ki te au tangata te apiianga i te ture a te Atua ra, inara te tuatua maira te Pipiria kia tatou e ‘kare ratou i akonokono tikai i to ratou ngakau.’ Kua akaruke mai te reira ia ratou kia ngoie ua te akavareia te ka rave ke atu ia ratou mei te akamori mou ra. (1 Paraleipomeno 2:33; 21:11) Ko ta tatou akakoro anga kare e kia ripoti ua i te au ora tei akapouia i te tavinianga tutu aere, kare katoa oki e kia tua aere i te au puka anake. Ko ta tatou angaanga orometua ka tau ei akakite anga i to to tatou inangaro no Iehova e to tatou aroa no te au tangata te umuumuia ra te tika kia iki i te ora anga. (Ebera 13:15) Ko te angaanga ia ‘e oa rave angaanga [tatou] no te Atua.’ (1 Korinetia 3:9) Mei teaa tetai akameitakianga! Ia tatou e rave ra i te angaanga orometua, te rave kapipiti ra tatou ma te au angera tapu ra. (Apokalupo 14:6, 7) Ko teea te tuatau meitaki atu kia patu i te ariki anga no teianei i to te uriuri anga manako ei ngutuare tangata, me i ta tatou apii epetoma me kare i te uriurianga manako tau mei te Examining the Scriptures Daily!
15. Penei iea tatou ka teateamamao ei no te rave i te tutu aere ei ngutuare tangata?
15 I etai atianga te taangaanga ra ainei koe i tetai tuatau i taau apiianga no te ngutuare tangata kia tauturu i te au mema o toou ngutuare kia teateamamao no te tutu aere i taua epetoma ra? E puapinga maata to te rave anga i te reira. (2 Timoteo 2:15) Ka tauturu ia kia akariro i ta ratou tavinianga kia meitaki e kia uua mai oki. I etai atianga, penei ka akataka koe i tetai tuatau apii katoa no taua teateamamao anga ra. E putuputu atura, penei ka akono koe i te au tuanga no te tutu aereanga na roto i te au uriuri anga poto mai i te openga o te apiianga ngutuare tangata me kare i tetai atu tuatau i te epetoma ra.
16. E uriuri manako i te puapinga o te au takainga taki tai tei papaia i roto i te parakaoa.
16 Penei te akatumuia ra te au akaputu anga o te ngutuare tangata ki runga i etai au takainga, mei tei aru mai nei: (1) E teateamamao i tetai oronga anga papa meitakiia kapiti katoa tetai irava kia tatauia mei te Pipiria me ka tau tetai tuatau. (2) E akapapu kia apai tataki tai i tetai peni, te au aenga pepa, e etai atu au puka te mako ra te tu. Kare e anoanoia te kiri apai aere ei mea okomaata, mari ra kia mako meitaki ia. (3) E uriuri manako e ki ea e akapeea oki te rave akakitekiteanga. E aru atu i te akanooanga taki tai no teianei apiianga i te au tuatau e rave angaanga kapiti ei kotou i te tutu aereanga. E oronga i te au manako tauturu anga, inara eiaa e maata roa te au tumu akoanga.
17, 18. (a) Eaa te tu teateamamao anga ei ngutuare tangata te ka tauturu kia akariro i ta tatou angaanga tutu aere kia uua maata mai? (e) Eaa te tuanga no teianei teateamamao anga te ka rauka kia raveia i te au epetoma takitai?
17 Tetai tuanga maata o te angaanga ta Iesu Karaiti i akaue ki tana au pipi ko te akariroanga i te au tangata ei pipi. (Mataio 28:19, 20) Te kapiti ra te akariroanga tangata ei pipi kia maata atu i te tutuanga anake. Te umuumuia ra te apiianga. Akapeea ka raukai i ta kotou apii anga ei ngutuare tangata kia tauturu ia kotou kia meitaki i te raveanga i teia?
18 Ei ngutuare tangata, e uriuri manako koai ma te ka tau kia oki akaou atu e aravei. Penei ko tetai papaki kua ariki i te au puka; penei ko etai kua akarongorongo ua. Penei kua araveiia ratou i te angaanga i tera are i tera are me kare i te akakitekite uaanga i te makete me kare i te apii. E tuku na te Tuatua a te Atua e arataki ia koe. (Salamo 25:9; Ezekiela 9:4) E iki koai ta kotou taki tai e anoano ra kia aravei atu i taua epetoma ra. Eaa te ka tuatuaia? Ka rauka i te uriuri anga manako kia tauturu i te au mema taki tai kia teateamamao. E tata i te au tuatua tapu akatakaia kia akakite atu ki te oronga inangaro maira pera katoa te au tumu tau no te poroutia Eaa ta te Atua e Umuumu Maira ia Tatou? me kare te puka Te Kite te ka Arataki ki te Ora Mutu Kore. Auraka e tauta kia maata roa te ngai e oti i te apiianga okotai. E akaruke atu i tetai uianga ki te tangata nona te are te ka pauia i te aravei akaou anga a muri akera. Eaa ka kore ei e akapapa i te reira ei tuanga no te raveanga epetoma a te ngutuare tangata kia parani e ko teea au oki akaou anga ta te aronga taki tai ka rave, e aea aia ka rave ei ia ratou, e eaa tana e manakonako ra kia rave. Na te rave anga i teianei ka tauturu kia akariro i te rave angaanga orometua a te ngutuare tangata katoa kia maata te uua mai.
E Apii ua Atu ia Ratou i to Iehova Aerenga
19. Me kia aaere ua atu te au mema ngutuare tangata i to Iehova ra aerenga, eaa ta ratou ka tika kia kite, e eaa te turu ra i teia?
19 E akaaoanga te riroanga ei upoko ngutuare i roto i teianei ao kino. Te tauta ra a Satani e tana au temoni kia akapou i te pae vaerua o te au tavini o Iehova. (1 Petero 5:8) Pera katoa oki, i teia tuatau nei te maata ra te taomianga ki runga i te au metua, ki runga tikai ia koe ei au metua takaua. E mea ngata kia kimi i te tuatau kia rave i te au mea katoatoa taau e anoano ra kia rave. Inara te tau ra te tauta anga, noatu me ka rauka ia koe kia rave e okotai ua mea manakoia i te taime, e ka rave meitaki marie mai i taau porokaramu apii a te ngutuare tangata ra. Te kiteanga i te aronga tei piri vaitata maira kia koe i te aaere tiratiratu anga i to Iehova ra aerenga e tutaki akapumaana ngakau ia. Kia aaere autu i to Iehova ra aerenga, ka tau te au mema ngutuare tangata kia kite i te rekareka i te aereanga ki te au uipaanga putuputuanga e i te rave anga i te angaanga orometua oki. No te reira kia tika, te umuumuia ra te teateamamao anga—te teateamamao anga te ka patu i te ngakau e te ka akapapa i te aronga taki tai ra kia rave i tetai tuanga tau.
20. Eaa te ka tauturu kia maata atu te au metua kia kite i te tu rekareka e akakiteia maira ia 3 Ioane 4?
20 No te aronga tana i tauturu i te pae vaerua ra, kua tata te apotetoro ko Ioane: “Kia kite au e, te aere ra taku au tamariki na te tuatua-mou, kare oku e rekareka anga maata atu.” (3 Ioane 4) Te au apii ngutuare tangata te akonoia ra ma te au akakoro anga taka meitaki i te manako e te au upoko ngutuare tangata tei akono ra na roto i tetai tu takinga meitaki, e te tauturu atu i te au umuumu anga no te au mema takitai o te ngutuare tangata ra ka rave maata kia rauka i te ngutuare tangata kia o atu ki taua rekareka anga ra. Na te tatanuanga i te ariki anga no to te Atua ra aerenga no te oraanga, te tauturu ra te au metua i to ratou ngutuare tangata kia rekareka i te aerenga meitaki rava no te oraanga ra.—Salamo 19:7-11.
Ka Rauka Ainei ia Koe te Akataka?
◻ Eaa ra i puapinga maatai no te tamariki kia teateamamao no te uipaanga?
◻ Akapeea e raukai i te au metua kia tauturu i ta ratou tamariki kia ‘rauka ia ratou te pakari’?
◻ Akapeea e raukai i ta tatou apii ngutuare tangata kia tauturu i te teateamamao anga no te au uipaanga katoatoa ra?
◻ Penei akapeea te teateamamao anga no te tutu aere ei ngutuare tangata i te tauturu anga ia tatou kia maata atu te meitaki?
[Tutu i te kapi 20]
Penei ka tau kia kapitiia te teateamamao anga no te au uipaanga putuputuanga ki ta kotou apii ngutuare tangata
[Tutu i te kapi 21]
E puapinga to te akamatau anga no te imeneanga i te au uipaanga ra