Akapeea me Kimi i te Mataora Tikai

KUA tuatua tetai arataki akonoanga Buddha, ko Dalai Lama, e: “Te irinaki nei au e ko te akakoroanga tikai o to tatou oraanga koia oki kia kimi i te mataora.” Kua akamarama mai aia i reira e te irinaki ra aia e ka rauka te mataora na roto i te terenianga, me kare te akoanga, i te manako e te ngakau. “Ko te manako,” i nana ei, “te tumu anga tau ta tatou e anoano ra e raukai te mataora tikai.” Te irinaki anga i te Atua kare e anoanoia, i manako ei aia.a

Ei tuke anga, ka akamanako ana ia Iesu, tei irinaki tikai i te Atua e ko tana au apiianga kua akakeu i te au anere ua atu au mirioni tangata i te au anere mataiti i topa. Te inangaro ra a Iesu e kia mataora te tangata. Kua akamata aia i tana Ako Anga rongonui i te Maunga ma te au tu e iva​—e iva au akakiteanga te akamata ra: “E ao to tei . . . ” (Mataio 5:​1-12) I roto i taua ako anga, kua apii aia i tana aronga akarongo kia akara meitaki, kia akariro kia ma, e kia ako i to ratou au manako e te au ngakau​—te monoanga i te ta ua, te akono tau kore, e te au manako noinoi ma te au manako au tikai, ma, e te inangaro ua. (Mataio 5:​21, 22, 27, 28; 6:​19-21) Mei tei raurauia mai e tetai o tana au pipi i muri mai, kia “akamaara [ua tatou] i taua au mea ra” te au mea ‘mou ra, tau meitaki ra, tika ra, viivii kore ra, rekarekaia ra, rongo meitaki ra, te vai ra tetai meitaki, te vai ra tetai mea paapaaia.’​—Philipi 4:8.

Te kite ra a Iesu e te kapiti maira ki roto i te mataora mou te au pirianga ki tetai atu. E au tu akaoaoa to tatou te au tangata nei i te pae natura, no reira kare tikai tatou e mataora me akatakake tatou ia tatou uaorai me kare me te patoi tamou ra tatou i tetai e tetai takapini mai ia tatou. Ka mataora ua tatou me kitea e tatou te inangaro e me te inangaro ra tatou i tetai atu. Tei puapinga maata ki taua aroa, ta Iesu i apii, koia oki ko to tatou pirianga ki te Atua. I konei tikai, te tuke ra ta Iesu apiianga mei ta Dalai Lama, no te mea te apii ra a Iesu e kare te au tangata e mataora tikai me ka akatakake mai mei te Atua. Eaa ra?​—Mataio 4:4; 22:​37-39.

E Akamanako Ana i Toou Au Anoano i te Pae Vaerua

Ko tetai o te au tu koia oki: “E ao to tei akaaka te ngakau: no ratou te basileia o te ao.” (Mataio 5:3) Eaa ra a Iesu i tuatuai i teia? No te mea, kare mei te au animara rai, e au anoano anga i te pae vaerua to tatou. Kua angaia i to te Atua tu, ka rauka ia tatou te tatanu i te au tu tu-Atua, mei te aroa, te tika, te tangi aroa, e te pakari. (Genese 1:27; Mika 6:8; 1 Ioane 4:8) Te kapiti maira ki roto i to tatou au anoano anga i te pae vaerua te anoano anga puapinga i roto i to tatou oraanga.

Akapeea e raukai ia tatou te akamerengo i taua au anoano anga i te pae vaerua? Kare e na roto i te manako anga transcendental me kare na roto i te akara matatio anga. Mari ra, te karanga ra a Iesu: “Kare o te kai anake ra te mea e oraʼi te tangata nei, ko te au mea katoa ra no roto mai i te vaa o te Atua ra.” (Mataio 4:4) Ka akara ana, te karanga ra a Iesu e ko te Atua te tumu anga o te “au mea katoa ra” te puapinga ra ki to tatou oraanga. Tetai au ui anga ka rauka ua e na te Atua e tauturu mai ia tatou i te pau i te reira. E tau tikai te kite anga i te reira i teia tuatau, no te maata oki o te au tamanako anga no runga i te akakoroanga o te oraanga e te mataara e raukai te mataora. Kua akanoo te au toa okooko puka i tetai ngai no te au puka te taputou ra ki te aronga tatau i te oraanga kopapa meitaki, te apinganui, e te mataora. Kua akanooia tetai au ngai i roto i te Internet te akono tika ra i te mataora.

Noatu rai, e putuputu te taime kare i arataki meitakiia te au manako tangata i roto i teia ngai. Te akono ra te reira i te au anoano uaorai me kare te manako maata i tetai. Kua akanooia te reira ki runga i te apiianga e te kite anga kotingaia, e putuputu te taime kua akatumuia te reira ki runga i te au tamanakoanga pikikaa. Ei akatauanga, ko tetai tu matauia i roto i te aronga tata i te au puka tauturu uaorai koia oki kia akanoo i to ratou au manako ki runga i te akakite anga “apii anga tupu ua,” tei tamanako ua e kua akaia te au manako ngakau o te tangata ki roto i to tatou ui tupuna animara tei manakoia ra. Te tika anga, ko tetai atu tauta anga no te kimi i te mataora tei akanooia ki runga i te apii anga te kopae ra i te angaanga a Tei Anga ia tatou kare ia e tau e i te openga ra ka taki atu ki te maromaroa. Kua karanga tetai peroveta taito e: “Kua akama te aronga pakari, . . . i na! kua kopae ratou i te tuatua a Iehova; e te pakari ra, eaa to roto ia ratou?”​—Ieremia 8:9.

Kua kite te Atua ko Iehova i to tatou turanga e eaa te akariro ra ia tatou kia mataora tikai. Kua kite aia i te tumu i tuku ei aia i te tangata ki runga i te enua e eaa ta te tuatau ki mua e akono maira, e te akakite maira aia i taua tuatua kia tatou i roto i te Pipiria. Ko tana i akaari mai i roto i taua puka akauruia te akakeu ra i te ariki anga i roto i te au tangata tau ra e te akatupu ra i te mataora. (Luka 10:21; Ioane 8:32) Ko teia tei tupu ki nga pipi e rua a Iesu. Kua taitaia tikai raua i muri ake i tona matenga. Inara i muri mai i te kite mai anga mei ia Iesu uaorai tei akatuia mai no runga i tana angaanga i roto i ta te Atua akakoroanga no te akaora anga i te tangata ravarai, kua na ko raua: “Kare aina i maana rava to taua ngakau, ka tuatua mai ei aia kia taua i te arataa ra, ka akataka mai ei aia i te tuatua i tataia ra?”​—Luka 24:32.

Ka akaketaketaia taua tu rekareka ra me akatika tatou i te tuatua mou Pipiria kia arataki i to tatou oraanga. I teianei, ka rauka kia akaaiteia te mataora ki tetai anuanua. Ka mama mai te reira me meitaki tikai te au turanga, inara ka kaka tikai te reira​—e ka riro mai e kia taki rua te anuanua​—me meitaki tikai te au turanga. Ka akara ana tatou i teianei i tetai au akaraanga iti ua e akapeea te taangaanga anga i te au apiianga Pipiria i te akariroanga e kia maata atu te mataora.

E Akono e kia Ngoie ua Toou Oraanga

Te mea mua, e akara ana i ta Iesu ako anga no runga i te apinganui. I muri ake i te ako anga no runga i te akariro anga i te aruaru anga i te apinganui e ko te mea maata ia i roto i te oraanga, kua tuatua tika atu aia. Kua karanga aia: “Te meitaki ra to mata, kua marama ïa to kopapa katoa.” (Mataio 6:​19-22) Te akakite ra aia me aruaru ua atu tatou i te apinganui, te mana, me kare tetai atu au akakoroanga te akanoo ra te tangata no ratou uaorai, kare e rauka ia tatou te au apinga puapinga maata atu. I te openga ra, mei ta Iesu i tuatua i tetai atianga, “e maata ua oki to te tangata nei apinga, kare oki tei taua apinga nona ra tona ora.” (Luka 12:15) Me tuku tatou i te au apinga puapinga tikai na mua, mei to tatou pirianga ma te Atua, te au manako anga a te pamiri, e tetai atu au mea kapiti mai, i reira ka “meitaki” to tatou “mata,” kare e tamanataia.

E akara ana, kare a Iesu e te akamaata ana i te irinaki anga arairai me kare te patoi pakari i tetai uaorai. I te mea ra, kare a Iesu uaorai i te tangata arairai. (Mataio 11:19; Ioane 2:​1-11) Mari ra, te apii ra aia e ko te aronga te manako ra i te oraanga ei tuatau no te akaputu maata i te au apinganui te ngere ra i te oraanga.

Te tuatuaanga no runga i tetai tei apinganui vave i te oraanga, kua tuatua tetai taote manako i San Francisco, U.S.A., e no ratou ko te moni “te aka o te au manako taitaia e te oripu anga.” Ko teia au tangata, i nana ei, “te oko ra e rua me kare e toru au are, te motoka, te akapou ra i te moni ki runga i tetai ua apinga. E me kare te reira i rava ua kia ratou [koia oki, i akamataora ia ratou], ka taitaia ratou, ka puapinga kore e te papu kore no runga i te ka rave ma to ratou au oraanga.” Ei tuke anga, ko te aronga te akarongo ra i ta Iesu ako anga kia akono i te oraanga ngoie ua i te pae apinga e kia akanoo i tetai tuatau no te au apinga pae vaerua te kite maata atura i te mataora tikai.

Ko Tom, e tangata patu are e noo ra i Vaii, kua anoano i te tauturu atu i te patu i te au ngai akamori anga i te au airani i te Patipika kare e maata ana te au apinga materia a te tangata i reira. Kua kite atu a Tom i tetai apinga no runga i teia au tangata akaaka. Te na ko maira aia: “Kua mataora tikai toku au tungane e te au tuaine Kerititiano i teia au airani. Kua tauturu mai ratou iaku kia kite tikai e kare ko te moni e te au apinga te apinga muna e mataora ei.” Kua akara katoa aia i te aronga tauturu tei angaanga kapiti atu kiaia i te au airani e kua kite atu i to ratou tu merengo anga. “Ka rauka ia ratou te akaputu maata i te moni,” i na Tom ei. “Inara kua iki ratou i te tuku ki te ngai mua te au apinga i te pae vaerua e kia akono i tetai oraanga ngoie ua.” Kua akakeuia e teia au akaraanga, kua akamama mai a Tom i tona uaorai oraanga e raukai iaia i te akapou maata i tona taime no tona pamiri e te au aruaru anga pae vaerua​—e takainga kare rava aia i tataraara ana.

Mataora e te Puapinga Uaorai

Tei puapinga ki te mataora koia oki ko te manako anga i te tu teitei, me kare puapinga uaorai. No te tu apa ua o te tangata e te tu paruparu, te manako papu kore ra tetai ia ratou uaorai, e no te manganui, kua akamata mai taua tu mei te tamariki anga. Penei ka ngata i te autu atu i te au manako oonu, inara ka rauka te reira e kia autuia. Te pau anga te vaira i roto i te taangaangaanga i te Tuatua a te Atua.

Te akamarama maira te Pipiria i te manako o Tei Anga mai ia tatou no tatou. Kare ainei e te puapinga maata ra tona manako i to tetai ua atu tangata​—e i to tatou uaorai? Te tu tikai o te aroa, te akara maira te Atua ia tatou ma te kore te papakitai me kare te inangaro mamae. Te akara maira aia i to tatou tu, e pera katoa te ka riro ia tatou. (1 Samuela 16:7; 1 Ioane 4:8) E tikai, te akara ra aia i te aronga te inangaro ra i te akamareka iaia e mea akaperepere, ae, te tau rekareka ra, noatu i to ratou tu apa ua.​—Daniela 9:23; Hagai 2:7.

E tikai, kare te Atua e kopae i to tatou tu paruparu e tetai atu au ara ta tatou i rave. Te tapapa maira aia ia tatou kia tauta pakari i te rave i te tika, e te turu maira aia ia tatou me akapera tatou. (Luka 13:24) Noatu rai, te karanga ra te Pipiria: “Mei te aroa o te metua ki tana ra au tamariki, ko to Iehova ïa aroa ki te aronga i mataku iaia ra.” Te akakite katoa ra te reira: “Naringa koe, e Iehova, e akairo ana i te au ara nei, e te Atu, koai te ka mou? Tei ia koe ra te akakore i te ara, kia matakuia oki koe ra.”​—Salamo 103:13; 130:​3, 4.

No reira e apii i te akara atu ia koe uaorai na roto i nga mata o te Atua. Te kiteanga e te akara maira aia i te aronga tana e inangaro ra ei mea tau rekareka e e irinaki anga papu tona i roto ia ratou​—noatu rai me ka akara puapinga kore atu ratou ia ratou uaorai​—ka tauturu maata i te akamaata atu i to tetai tangata tu mataora.​—1 Ioane 3:​19, 20.

Manakonakoanga​—E mea Puapinga ki te Mataora

Ko tetai manako akamaataia i ou akenei tei tapaia e ko te manako papu te akono ra i te tu papu tikai, tei tatanuia e te manako anga papu tikai e na te akara tika atu anga ki to tetai tu maroiroi, ka taki atu ki te mataora. E iti ua ka patoi e te akamaata ra tetai manako papu i te oraanga e te tuatau ki mua i to tatou tu mataora. Inara, kia akanooia taua tu papu ki runga i te tika, kare ki runga i te manakoanga. I te pae mai, kare te tu papu me kare te manakoanga papu roa e akakore i te tamaki, te onge, te maki kino, te akataero anga, te ruaine, te maki, me kare te mate​—te au mea te keia ra mei te manganui i to ratou tu mataora. Noatu rai, e ngai tau to te manako anga papu.

Ma te umere, kare te Pipiria e taangaanga ana i te tuatua papu; te taiku ra i tetai tuatua ririnui roa atu​—te manakonakoanga. Te akataka ra te Vine’s Complete Expository Dictionary i te “manakonakoanga” mei tei taangaangaia i roto i te Pipiria e “e manakonakoanga tau e te papu tikai, . . . te tapapaanga mataora o te meitaki.” Tei taangaangaia e te Pipiria, e maata atu te manakonakoanga i te manako papu i tetai turanga. Te taiku katoa ra te reira ki te au mea no te reira te akatinamou ra tetai i to tetai manakonakoanga ki runga. (Ephesia 4:4; 1 Petero 1:3) Ei akatauanga, te manakonakoanga o tetai Kerititiano, koia oki ko te au apinga tau rekareka kore tei taikuia i roto i te parakaoa i mua akenei kare e roaia ka takoreia atu. (Salamo 37:​9-11, 29) Inara e e maata ta te reira ka rave atu.

Te tapapa ra te au Kerititiano ki te tuatau me rauka i te au tangata tiratiratu te oraanga apa kore i te enua parataito. (Luka 23:​42, 43) Te akamaataanga i taua manakonakoanga, te karanga ra a Apokalupo 21:​3, 4 e: “I na, tei ko te tangata ra te puakapa o te Atua e e noo aia ki rotopu ia ratou, e riro ratou ei tangata nona. . . . E nana e orei i te roi-mata katoatoa; e e kore rava te mate, e te aue, e te mii; e te mamae oki, e kore katoa ïa; no te mea kua kore te au mea taito.”

Ko tetai ua atu te tapapa ra kia rauka taua tuatau e au tumu tona kia mataora, noatu me kare e tau meitaki ana tona turanga i teianei. (Iakobo 1:12) No reira eaa i kore ei e akara meitaki atu i te Pipiria e kite ei e eaa ra koe ka irinaki ei i te reira. E akaketaketa i toou manakonakoanga ra na te akapouanga i te taime i te ra tataki tai i te tatauanga i te Pipiria. Te rave akapera anga ka akapuapinga ia koe i te pae vaerua, ka tauturu ia koe kia kopae i te au mea te keia ra mei te tangata i te mataora, e kia patu atu i toou tu akamerengo anga. Ae, te apinga muna rava ki te mataora tikai koia oki te rave anga i to te Atua anoano. (Koheleta 12:13) Ko tetai oraanga tei patuia ki runga i te akarongoanga i te au ture o te Pipiria e oraanga mataora ia, te karanga ra a Iesu: “Ko tei akarongo i te tuatua a te Atua e kua akono atura, ko ratou tei meitaki roa.”​—Luka 11:28.

[Tataanga Rikiriki i Raro]

[Au Tutu i te kapi 5]

Kare e kitea te mataora na te akaputuanga i te apinganui, te akatakakeanga i tetai uaorai, me kare te irinakianga i to te tangata kite kotingaia

[Tutu i te kapi 6]

Tetai oraanga akanooia ki runga i te akarongoanga i te Tuatua a te Atua e oraanga mataora ia

[Tutu i te kapi 7]

Te akariro ra te manakonakoanga Kerititiano i tetai tangata kia mataora