Ka Rauka Ainei i te Au Apinga Maata te Akariro ia Koe Kia Mataora?
Kua kite te Ariki ko Solomona i te puapinga o te moni. Kua tata aia: “I akonoia te kaingakai ei akatupu i te kata, e rekareka te aronga e ora nei i te wina: tei te moni ra e raukaʼi taua au mea katoa ra.” (Koheleta 10:19) Te kaikaianga ma te au oa e mea reka maataia, inara kia rauka tetai varaoa me kore te uaina, ka inangaro koe i te moni. I te mea e na te moni i tauturu i te okooko mai i te au apinga materia, i “raukaʼi taua au mea katoa ra.”
NOATU rai e e tangata apinganui maata tikai a Solomona, kua kite aia e e au kotinga anga to te apinga maata. Kua kite aia e kare te tu oraanga kimi anga apinga kopapa e taki atu ki te mataora. Kua tata aia: “Ko tei inangaro i te ario ra, kare ïa e mareka i te ario; e tei inangaro i te apinga nui ra kare ia e mareka i te apinga e kia maata ra.”—Koheleta 5:10.
Penei e te rauka ra i tetai tangata apinganui ra te apinganui maata atu. Te karanga ra a Solomona: “Te maata ra te apinga, te maata katoa ra te aronga i kai.” (Koheleta 5:11) Me maata mai ta te tangata “apinga,” me kare te au apinga ra, te anoanoia ra kia maata te au tangata i te akono i te reira. E mea tau kia tutaki pouroaia te aronga ripea, te aronga akono, te au tavini, te aronga tiaki, e etai atu aronga—no ta ratou au angaanga. Aru mai, te umuumu maata ra teia i te moni.
Te mana tika ra taua turanga ki runga i to te tangata mataora. Kua tataia ki raro e tetai tangata tuatua enua Ereni ko Xenophon, tei ora ana i te a anere mataiti M.T.N., i te au tuatua no tetai tangata putaua kia apinga maata:
“Eaa oki, i toou manako tikai e . . . ko te maata atu i taku i rauka mai, ka maata atu toku mataora no te noo anga? Kare koe i kite,” tana e karanga ra, “e kare te reira i oronga mai ana i tetai manga rekareka kiaku i teia tuatau kia kai e te inu e te moe mei te tuatau i toku putaua anga. Tei rauka ua mai iaku no te maata anga te anoanoia nei au kia akono i te katoa anga, kia tua i te katoa ki etai ke, e te manamanata nei i te akono i te reira tei kore i rauka ana iaku. I teianei e manganui te ngutuare tangata te akara mai nei kiaku no te manga, e manganui no te inu anga, e e manganui no te au kakau, ko etai ke te anoano ra i te au taote; e kua aere mai tetai kiaku ma te tua maani ua no runga i te mamoe tei taiaia e te au ruko, me kore kua mate te puakatoro i te topaanga ki raro i te tariva, me kare te karanga ra e kua tupu tetai maki i rotopu i te au puakatoro. E no reira i taku akara anga . . . e maata atu toku manamanata i teianei te rauka anga mai kia maata te apinga e meangiti ua iaku ra taku apinga.”
Ko tetai tumu e eaa te au tangata i aruaru maataʼi i te apinganui no te mea kua pikikaaia ratou mei ta Iesu Karaiti i karanga ra e “te pikikaa o te apinga.” (Mataio 13:22) Kua akavareia ratou no te mea i roto i teianei au apinga maata ta ratou e kimi maroiroi ra, kare e rauka ia ratou i te kimi i te merengo anga me kore te mataora anga ta ratou e manako ra e ka kiteaia. Kua manako ratou e noatu te apinganui kua kotingaia tei kore i rauka i te rave ka rauka i te apinganui maata atu i te rave i te reira. No reira e tautaanga putuputu maata atu tetai.
Kare te Anoano i te Moni e Taki Atu ki te Mataora Anga
I te manako maata anga no runga i tana au apinga penei ka arai i te tangata apinga maata kia kore e akaangaroi rekareka ma te au i te po. Te tata ra a Solomona: “E meitaki te moe o te tangata rave angaanga ra, iti oti, e rai oti, tana kai: no te ki kopu ra o te tangata apinga nui ra i ngere ei aia i te moe.”—Koheleta 5:12.
Me maata atu te manamanata penei e ka kore atu te apinganui a tetai ra, e maata atu te ka tupu i to te ngere anga i te moe. Te akatakaanga i te tangata karapii, kua tata a Solomona: “E kia akaope ua aia i nga rā nona i te kaikai ma te poiri, e ma te aue maata oki, ma te mamae, e ma te manamanata.” (Koheleta 5:17) No te kore i kite i te mataora i roto i tana apinganui, te kai ra aia ‘i te aue,’ mei te mea rai e te karapii katoa ra aia i te moni tana ka tutaki atu no te kai. Penei e ka akamaata mai taua tu akara anga manako kino i te turanga kino. Pera katoa oki, kua kapitiia mai te turanga kino ki te taitaia o te tangata karapii ra, i te mea e kua araiia aia no te akaputuanga kia maata te apinganui.
Penei e te akamaara mai nei teia ia koe e eaa ta te apotetoro ko Paulo i tata: “Kareka te aronga e māro e kia maata te apinga, e rokoia ïa e te timataanga, e te ereere, e te anoano neneva e manganui, e kino ei ra, e maremo takiri atu ei te tangata ki roto i te pou e te mate. Ko te anoano maata oki i te moni te tumu o te au kino katoa nei . . . i te umuumu anga i te reira, e kua ko mama rava ia ratou uaorai i te iriea e manganui.” (1 Timoteo 6:9, 10) I te aruaru anga i te moni, kua pikikaa te au tangata, te pikipikikaa anga, te keia anga, te rave akaturi ra ia ratou uaorai, e pera katoa te rave anga i te ta anga. Tei tupu kua ko mama ia te reira tangata ma te au mamae manako ngakau, te pae kopapa, e i te pae vaerua no te mea no te tautaanga i te kite mou e te mou anga ki runga i te au apinga maata. Te tano ra ainei teia ki te mataara no te mataora anga? Kare roa!
Kia Mareka i ta Tatou i Rauka
E maata atu ta Solomona i karanga no runga i tetai akaraanga tau no te au apinga maata. Kua tata aia: “Mei iaia oki i anau taaka ua mai mei roto i te kopu mai o tona metua vaine ra; e pera aia kia oki ra, mei iaia oki i aere maira; kare oki ana puapinga i tana angaanga i rave ra, e tikaʼi iaia kia taoi katoa atu i tona rima. I na, taku i kite nei: e mea meitaki, e te tau oki i te tangata nei, kia kaikai, e kia inu, e kia rave aia i te meitaki i te au angaanga katoa tana i rave i raro ake i te rā nei, e kia ope rava ake ona puke rā i o maiia mai e te Atua nona ra: ko tana oki teia tuanga.”—Koheleta 5:15, 18.
Te akaari maira teia au tuatua e kare te mataora e irinaki ki runga i te tautaanga i te akaputuanga i te apinganui no tetai tuatau kare e taeaia e tatou. E mea meitaki roa atu kia merengo e kia rekareka i te au tupu anga no ta tatou au angaanga maata. Kua akakite mai te apotetoro ko Paulo i te manako aiteite i roto i tana reta akauruia kia Timoteo, te nakoanga: “Kare ua oki a tatou apinga i apai mai ki teianei ao; e kua kitea tikaia e kare takiri e apinga e tika kia apai katoa kia aere ke tatou nei. E teianei, e kai ta tatou, e te kakau, kia marekaia tatou i te reira.”—1 Timoteo 6:7, 8; akaaite ia Luka 12:16-21.
Te Taviri no te Mataora
Tei ia Solomona te maata anga i nga mea ra te apinga maata e te pakari tu Atua. Inara kua kapiti aia i te mataora ki te pakari, kare ki te moni. Te karanga ra aia: “E ao to te tangata i kitea iaia te pakari, e te tangata i rauka iaia te kite ra: Ko te apinga oki i oko naʼi aia ra, e meitaki maata ïa i to te ario; e kia maata oki aia ra, e meitaki maata ïa i to te auro meitaki ra. E meitaki maata tona i to te poe: e te au mea katoa i inangaroia e koe ra, kare rava ïa e aite kiaia. E au rā roa tei tona rima katau; te apinga nui e te akangateitei, tei te rima kaui ïa. Tona au arataa, e arataa mataora ïa; e e au tei tona ra au aerenga katoa. Ko te rakau ora aia i te aronga e opu iaia: e ko tei tāpu iaia, e ao tona.”—Maseli 3:13-18.
Eaa ra te pakari i maata atu ei i te au apinga materia? Kua tata a Solomona: “E akapuanga oki tei te pakari, e akapuanga tei te moni; teia ra te meitaki o te pakari, na taua pakari oki e oronga mai i te ora i te aronga pu ra.” (Koheleta 7:12) Koi oronga maira te moni i tetai manga paruru anga, te tauturuanga i te ona i te oko i tana e anoano ra, ka rauka i te pakari i te paruru i tetai tangata kia kore e tuku atu i tona oraanga ki roto i te kino. Kare e ka akaora ua te pakari mou i tetai tangata mei te mate vave anga inara, i te mea e te akatumuia ra ki runga i te mataku anga tau i te Atua, ka taki atu te reira kia rauka te ora mutu kore.
Eaa ra te pakari tu Atua ka taki atu ei ki te mataora? No te mea no ko anake ra te mataora tika tikai i te Atua ra ko Iehova. Te akapapu maira te kite anga e ka rauka te mataora tika tikai na roto i te akarongo anake anga i Tei Teitei Rava. Tei runga te mataora akakoromakianga i tetai turanga marekaanga ma te Atua. (Mataio 5:3-10) Na te tamouanga i ta tatou e apii ra mei ko mai i tetai apii anga o te Pipiria, ka rauka ia tatou i te tatanu i “te pakari no runga maira.” (Iakobo 3:17) E mataora te ka orongaia mai kia tatou kare rava i rauka ana i te au apinga maata i te oronga mai.
[Au Tutu i te kapi 4, 5]
Kua kite te Ariki ko Solomona e eaa te ka akariro i tetai tangata kia mataora. Kua kite ainei koe?