Te Noo Takaua—E Ngutupa ki te Angaanga Iroirongata Kore
“E kia akono kotou i ta te Atu ma te iroirongata kore.” —1 KORINETIA 7:35.
1. Eaa te nuti pekapeka tei itae atura kia Paulo no te au Kerititiano i Korinetia ra?
KUA maata to te apotetoro ko Paulo manako anga no tona au taeake Kerititiano i Korinetia, i Ereni ra. E vaitata e rima mataiti i mua ake ra, kua akanooia e ia te putuputuanga i taua oire maata ra te apinga tei rongonuiia ra no tona tu akono tau kore. I teianei, e vaitata i te 55 T.N., iaia i Ephesia, i Asia Minora ra, kua rauka mai iaia etai ripoti no Korinetia mai no etai tataka keanga tamanata e te akakoromakianga i tetai rave anga akaturi kino. Pera katoa oki, kua rauka mai ia Paulo tetai reta no ko mai i te au Kerititiano i Korinetia ra ma te patianga arataki anga no runga i te pirianga ainga, te noo anga akaipoipo kore, te akaipoipo anga, te taka keanga, e te akaipoipo akaou anga.
2. Penei eaa te akatupuanga a te tu akono tau kore i Korinetia ra i te akakinoanga i te au Kerititiano i taua oire ra?
2 Te akono tau kore kino tei tupu ra i Korinetia te akatupu ra i nga tu kino e rua i te akara anga, i te putuputuanga i reira ra. Tetai papaki Kerititiano te tuku ua ra ki te reva manako kore i te akono tau e te akakoromaki ua ra i te ainga tau kore. (1 Korinetia 5:1; 6:15-17) Penei ko etai ke ra, no te tupu anga tamou te ravenga ainga tau kore ei akanavenave anga i roto i te oire ra, kua rave mamao ke i te akakore anga i te au pirianga no te ainga ravarai, noatu ra no te aronga tokorua akaipoipoia ra.—1 Korinetia 7:5.
3. Eaa te au tumu ta Paulo i akono mua i roto i tana reta mua ki to Korinetia ra?
3 I te reta roa ta Paulo i tata ki to Korinetia ra, te mea mua kua taiku atu aia i te manamanata no te kore e taokotai anga. (1 Korinetia, pene 1-4) Kua ako atu aia ia ratou kia akakore i te aruanga i te tangata, te ka taki atu anake ki te tataka keanga akakino. Ka tau ratou kia taokotaiia ei “oa rave angaanga” no te Atua. I reira kua oronga atu aia i te au apiianga taka meitaki no te tamouanga i te tu ma tau o te putuputuanga. (1Ko Pene 5, 6) I muri akera kua ariu atu te apotetoro ki ta ratou reta.
Kua Manako Akameitakiia te Noo Takaua
4. Eaa te aite anga o ta Paulo i tuatua ra e “e mea meitaki ia i te tangata nei eiaa e rave i te vaine”?
4 Kua akamata aia: “I te au tuatua ta kotou i tata mai iaku nei, e mea meitaki ïa i te tangata nei eiaa e rave i te vaine.” (1 Korinetia 7:1) Ko te tuatua “eiaa e rave i te vaine” i konei te aite anga e kopae keanga i te piri anga ma tetai vaine no te akamareka anga ainga. I te mea kua akaapa ke ana a Paulo i te poneia, i teianei te taiku ra aia i te pirianga ainga i roto i te akanoonoo anga akaipoipo anga. No reira, te akamaroiroi maira Paulo i teianei i te turanga takaua. (1 Korinetia 6:9, 16, 18; akaaite ia Genese 20:6; Maseli 6:29.) I muri iti maira, kua tata aia: “Teia taku tuatua ki te aronga takaua, te tane e te vaine: E mea meitaki ia ratou kia noo ua mei iaku katoa nei.” (1 Korinetia 7:8) Kare a Paulo i akaipoipoia, penei e e tane takaua.—1 Korinetia 9:5.
5, 6. (a) Eaa ra i taka meitaki ei e kare a Paulo i akamaroiroi mai i te noo anga akaipoipo kore i te oraanga ki roto i tetai ngai mongoka? (e) Eaa ra a Paulo i akamaroiroi atu ei i te noo takaua?
5 Penei kua piri atu te au Kerititiano i Korinetia ra ma etai au apiianga Ereni, tei rave ra etai ngai apii i te akaketaketa maata kia akakore iaia uaorai. Kare ainei e ko te reira te tumu i ui ei to Korinetia kia Paulo me ka “meitaki” no te au Kerititiano kia kopae ke i te au piri anga ainga ravarai? Kare ta Paulo pauanga i akaata mai i te apiianga Ereni ra. (Kolosa 2:8) Kare mei te aronga apii Katorika ra, kare rava e ngai i akamaroiroi ei aia i tetai oraanga noo anga akaipoipo kore ma te tu ketaketa ki roto i tetai ngai mongoka me kare e ngai paretenia, mei te mea rai e tapu tikai te aronga takaua ia etai ke ra e ka rauka kia tauturu i to ratou uaorai ora na ta ratou tu ora anga e te pure.
6 Kua akamaroiroi mai a Paulo i te noo takaua “ko teia te mea meitaki i teianei tuatau tumatetenga.” (1 Korinetia 7:26) Penei te taiku ra aia i te tuatau ngata o te au Kerititiano tei kapitiia atura ki te akaipoipo anga. (1 Korinetia 7:28) Ko tana ako anga ki te au Kerititiano kare ra i akaipoipoia ake: “E mea meitaki ia ratou kia noo ua mei iaku katoa nei.” Ki te au tane takaua, kua tuatua atu aia: “Kua matara koe i te vaine? Eiaa e kimi i te vaine.” No tetai vaine Kerititiano takaua, kua tata aia: “E meitaki maata ra tona i toku nei manako kia noo ua aia: e te manako nei au e tei iaku rai te vaerua o te Atua.”—1 Korinetia 7:8, 27, 40.
Kare e Akaue Anga kia Vai Takaua
7, 8. Eaa te akaari maira e kare a Paulo i akaue ana i tetai ua atu Kerititiano kia vai takaua?
7 Kare e ekoko anga e kua arataki atu te vaerua tapu o Iehova ia Paulo i tana oronga anga i teia ako anga. Te akaari maira tana tuatua anga no te noo anga akaipoipo kore e te akaipoipo anga oki i te tu tau e te tu tapupu anga. Kare aia i akariro i te reira ei tetai tumu no te tiratiratu me kare tiratiratu kore. Mari ra, e tumu ia, no te iki anga tu rangatira, te akamaroiroi anga ma te tu tau i te noo takaua no te aronga te ka rauka ia ratou kia vai apa kore i roto i taua turanga ra.
8 I muri poto ake i te tuatuaanga e “e mea meitaki ïa i te tangata nei eiaa e rave i te vaine,” kua tuatua katoa maira Paulo: “Mari ra ei akakore i te kanga, ei vaine mou ta te tane, e ei tane mou ta te vaine.” (1 Korinetia 7:1, 2) I muri ake i tana ako anga i te aronga kare ra i akaipoipoia e te au vaine takaua oki “kia noo ua mei iaku katoa nei,” e viviki aia i te tuatua atu: “Kia kore ra e tika ia ratou ra, ka akaipoipo ratou: e mea meitaki te akaipoipo i te ka ua.” (1 Korinetia 7:8, 9) Inara, kua ako akaou atura aia i te au tane takaua: “Eiaa e kimi i te vaine. Kare ra koe e ara kia akaipoipo.” (1 Korinetia 7:27, 28) Te akaata maira teianei akoanga tau i te tu rangatira o te ikianga ra.
9. Kia tau ki ta Iesu raua ko Paulo, akapeea te akaipoipo anga e te noo takaua i riro ei ei mea orongaia mai e te Atua ra?
9 Kua akaari mai a Paulo e ko te akaipoipo anga e te noo takaua ko nga mea i orongaia mai e te Atua ra. “Te inangaro nei au e mei iaku nei te tu o te tangata ravarai. Ko ta te Atua ra i oronga mai ki te tangata katoa ra, ko tana ïa: e tu ke to tetai, e tu ke oki to tetai.” (1 Korinetia 7:7) Kare e ekoko anga e i roto i tona manako ta Iesu i tuatua ra. I muri ake i te akanooanga e no ko mai i te Atua ra te akaipoipo anga, kua akaari maira Iesu e ko te noo takaua ma te inangaro ra no te tavini anga i te au apinga no te Patireia e mea orongaia mai ia: “Kare te tangata ravarai e tika kia āriki mai i te reira tuatua, ko te aronga ra i orongaia atu te tika ia ratou. E eunuka tetai aronga mei to ratou anau anga mai: e i akaeunukaia tetai aronga e te tangata: i akaeunukaia oki tetai aronga ia ratou uaorai no te basileia o te ao ra. Ko te tika iaia kia āriki i teianei tuatua, nona ïa.”—Mataio 19:4-6, 11, 12.
Ariki Anga no te Noo Takaua Orongaia Maira
10. Akapeea e raukaʼi i tetai tangata te “ariki” anga no te noo takaua orongaia maira?
10 I to Iesu raua ko Paulo tuatua anga i te noo takaua ei tetai mea “oronga mai,” kare tetai o raua ra i tuatua e e mea oronga temeioia mai te ka rauka anake i tetai papaki ra. Kua tuatua a Iesu e “kare te tangata ravarai e tika kia ariki mai” i taua mea orongaia maira, e kua akamaroiroi atura aia i te aronga te ka rauka kia rave i te reira “kia āriki i teianei tuatua,” mei ta Iesu raua ko Paulo i rave ra. E tika e, kua tata Paulo: “E mea meitaki te akaipoipo i te ka ua,” inara te tuatua ra aia no te aronga “kia kore ra e tika ia ratou.” (1 Korinetia 7:9) I tana au tataanga i mua akera, kua akaari a Paulo e ka rauka i te au Kerititiano i te kopae ke atu i te ka ua anga ma te inangaro. (Galatia 5:16, 22-24) Te aite anga o te aaere anga na te vaerua koia oki kia tuku na te vaerua o Iehova ra e arataki i to tatou au takainga ravarai. Ka rauka ainei i te au Kerititiano ou i te rave te reira? Ae, me ka aru piri vaitata ratou i te Tuatua a Iehova. Kua tata te tata taramo: “E akapeea te tangata ou [me kare vaine ou] i te tamā anga i tona arataa? I te akono marie anga kia tau ki taau ra tuatua.”—Salamo 119:9.
11. Eaa te aite anga o te ‘aaere kia tau ki te vaerua ra’?
11 Te kapiti nei teia i te paruru atu anga i te au manako tuku ua tei akatotoaia mai na te au porokarama tivi e manganui, te au teata, au atikara makatini, te au puka, e te au imene tuke. Ko taua au manako ra e mea tupu mai no te pae kopapa. Ko te Kerititiano ou te tane me kare vaine tei anoano ra kia ariki i te noo takaua ka tau kia “kore e aru i ta te kopapa, i ta te vaerua ra. Te aronga oki i tau i ta te kopapa nei, te akono ra i ta te kopapa; kareka te aronga i tau i ta te vaerua ra, te akono ra ia i ta te vaerua.” (Roma 8:4, 5) Te au apinga a te vaerua ra e tuatua tika ia, e viivii kore, e aroa, e ma. Te au Kerititiano, te aronga ou e te ruaine, ka meitaki kia “akamaara i taua au mea ra.”—Philipi 4:8, 9.
12. Eaa te o maata atura ki te arikianga mai i te mea orongaia no te noo takaua?
12 Ko te arikianga mai i te mea orongaia no te noo takaua ko te tumu anga maata e akanooanga i te ngakau ki runga i taua akakoro anga ra e te pureanga kia Iehova no te tauturu i te aruaruanga i te reira. (Philipi 4:6, 7) Kua tata a Paulo: “Te tangata ra i maroiroi tona ngakau, e e tau iaia te kore, te tika ra iaia i te tāpu i tona inangaro, e kua manako marie ki roto i tona ngakau e, e tāpu aia i [“tona tu,” NW] paretenia, e mea tika ia. E teianei, ko tei oronga kia akaipoipoia, e tuatua meitaki tana; ko tei kore ra e oronga kia akaipoipoia, e tuatua meitaki roa tana.”—1 Korinetia 7:37, 38.
Te Noo Takaua ma Tetai Akakoro Anga
13, 14. (a) Eaa te tuke anga ta te apotetoro ko Paulo ra i akakite mai i rotopu i te au Kerititiano akaipoipo koreia e tei akaipoipoia ra? (e) Akapeea anake te Kerititiano takaua ra e “meitaki roa” i tei akaipoipoia ra?
13 Kare ra te noo takaua i te tu meitaki iaia uaorai. Na roto i teea tu, i reira, e raukaʼi kia “meitaki roa”? Tei runga ia i ta tetai taangaanga i te tu rangatira ta te reira ka apai mai. Kua tata a Paulo: “Te inangaro nei ra au e, eiaa to kotou ei pekapeka anga. Te tangata kare i akaipoipoia ra, te akono ra ïa i ta te Atu, i te mea e marekaʼi te Atu: Kareka tei akaipoipoia ra, te akono ra ïa i te au mea o teianei ao, i te mea e marekaʼi tana vaine. E tu ke katoa to te vaine noo tane e te tamaine paretenia. Te vaine akaipoipo koreia ra, te akono ra ïa i ta te Atu, kia meitaki aia i te kopapa e te vaerua katoa; kareka te vaine i akaipoipoia ra, te akono ra ïa i te au mea o teianei ao, i te mea e marekaʼi tana tane. Kia meitaki kotou i karanga atu ei au i teianei tuatua; kare ra mei te mea te titiri atu nei au i te nati ki rungao ia kotou no te mea ra e tuatua tau, e kia akono kotou i ta te Atu ma te iroirongata kore.”—1 Korinetia 7:32-35.
14 Ko te Kerititiano takaua ra tei taangaanga i tona tu akaipoipo koreia kia aruaru i te au akakoro anga noinoi ra kare aia e rave “meitaki roa” atu i ta te au Kerititiano akaipoipoia ra. Te vai takaua ra aia, kare “no te basileia o te ao ra,” mari ra nona uaorai te tumu. (Mataio 19:12) Ko te tane akaipoipo koreia me kare te vaine ka tau kia “akono ra ïa i ta te Atu,” te anoano ra “i te mea e marekaʼi te Atu,” e “kia akono [ratou] i ta te Atu ma te iroirongata kore.” Te aite anga o teia ko te akonoanga ma te manako taokotai kia tavini atu ia Iehova raua ko Iesu Karaiti. Na te rave anga anake i te reira e “meitaki roa” te au tane Kerititiano e te au vaine akaipoipo koreia i te au Kerititiano akaipoipoia ra.
Angaanga Iroirongata Koreia Ra
15. Eaa te tumu maata o ta Paulo taumaro anga i roto ia 1 Korinetia pene 7 ra?
15 Ko ta Paulo taumaro anga katoa i roto i teia pene koia oki: Noatu rai e te tika ra te akaipoipo anga e, i raro ake i etai turanga, e mea tau no tetai papaki, e mea tika te puapinga o te noo takaua no te tane e te vaine Kerititiano tei anoano kia tavini ia Iehova ma te iroirongata meangiti ua. I te mea e “te tu ke katoa” ra to tei akaipoipoia ra manako, e tu rangatira to te Kerititiano akaipoipo koreia ra kia tamanako tikai “i ta te Atu” au apinga ra.
16, 17. Akapeea e raukaʼi i te Kerititiano takaua ra i te tamanako anga meitaki atu i “ta te Atu” au apinga ra?
16 Eaa ra ta te Atu au apinga ta tetai Kerititiano akaipoipo koreia e tamanako maata atura ma te tu rangatira i ta te au tangata tei akaipoipoia ra? I tetai atu tataanga kua tuatua a Iesu no “ta te Atua” au apinga—te au apinga kare tetai Kerititiano e tika kia oronga atu kia Kaitara. (Mataio 22:21) Ko teia au apinga te kapiti ra i to tetai Kerititiano oraanga, te akamori, e te angaanga orometua.—Mataio 4:10; Roma 14:8; 2 Korinetia 2:17; 3:5, 6; 4:1.
17 Ko te mea matauia e maata atu te tuatau va mai o te aronga takaua ra i te tavini anga ia Iehova, te ka akapuapinga i to ratou tu i te pae vaerua e te maata o ta ratou angaanga orometua. Ka maata atu te taime no ratou kia akapou no ta ratou uaorai apii e te tamanako marieanga. E putuputu te rauka i te au Kerititiano takaua te akao atu i ta ratou tatauanga Pipiria ki roto i ta ratou papaanga e ngoie atu i ta te aronga tei akaipoipoia ra. Penei ka meitaki atu ta ratou teateamamao anga no te au uipaanga e te au tutu aere anga. Pouroa teia ei “meitaki” no ratou uaorai.—1 Korinetia 7:35.
18. Akapeea te au taeake takaua ra e manganui i te akaari anga e te anoano ra ratou kia tavini ia Iehova ma “te iroirongata kore”?
18 E manganui te au taeake takaua ra te tavini ra ei au tavini orometua te atea ua ra kia tuatua atu kia Iehova e: “Teia au! Ko au taau e tono.” (Isaia 6:8) Ka rauka ia ratou te akaki pepa kia aere ki te Apii Terenianga Orometua, tei akatakaia ra no te au tavini orometua e te aronga pakari takaua oki tei atea ua ra kia tavini i te ngai te maata atura te anoanoia mai. Noatu rai ko te au taeake kare ra e atea ua kia akaruke i to ratou putuputuanga ka rauka kia akariro kia va mai ratou kia tavini atu i to ratou au taeake ei au tavini orometua me kare ei aronga pakari oki.—Philipi 2:20-23.
19. Akapeea te akameitaki angaia te au tuaine takaua e manganui, e eaa tetai tu e raukaʼi kia riro ratou ei tetai akameitaki anga ki te au putuputu anga ra?
19 Te au tuaine takaua ra, kare ra o ratou e tangata ei upoko kia pati atu e kia tuatua muna atu, penei ka ngoie atu ratou i te ‘tuku i ta ratou apainga kia Iehova ra.’ (Salamo 55:22; 1 Korinetia 11:3) E mea puapinga maata teia no te au tuaine e no to ratou aroa ra ia Iehova i vai takauaʼi. Me a tetai tuatau ka akaipoipo ratou, ka riro te reira e “kia tau ra i te Atu,” koia oki, ki tetai anake tei akatapuia ra kia Iehova. (1 Korinetia 7:39) Te akameitaki ra te aronga pakari i te au tuaine akaipoipo koreia i roto i to ratou au putuputuanga; e putuputu teia aronga i te atoro e te tauturu i te aronga maki e te aronga ruaine. Te apai maira teia i te mataora anga ki te katoatoa te manako maira.—Angaanga 20:35.
20. Akapeea te au Kerititiano e manganui i te akaari anga e te “akono [ra ratou] i ta te Atu ma te iroirongata kore”?
20 E manganui te au Kerititiano ou kua akanoonoo i ta ratou apinga “e kia akono [ratou] i ta te Atu ma te iroirongata kore.” (1 Korinetia 7:35) Te tavini ra ratou ia Iehova ei orometua painia i te au tuatau ravarai, ei au mitinari, me kare i tetai o te au opati manga o te Taiate Punanga Tiaki. E mei teaa ra tetai pupu mataora ko ratou ra! E akapumaana tikai to ratou rave anga i reira! No reira oki, i to Iehova e to Iesu nga mata ra, te aite ra ratou “mei te au ïa.”—Salamo 110:3.
Kare e Tia no te Kore Takiri e Akaipoipoia
21. (a) Eaa ra i taka meitaki ei e kare a Paulo i akamaroiroi i te tiaanga kia vai akaipoipo koreia? (e) Eaa tana i akakite maira i tana tuatua anga i te riro anga “kia pakari”?
21 Ko tetai tumu maata i ta Paulo ako anga e ka “meitaki” te au Kerititiano kia akataka i tetai ngai i to ratou ora anga no te noo takaua. (1 Korinetia 7:1, 8, 26, 37) Inara, kare rava aia e pati atu ia ratou kia tia i te kore takiri e akaipoipo. Ei tuke anga, kua tata aia: “Te manako ra tetai tangata e te apa ra tana tuatua i [“tona tu,” NW] paretenia, kia pakari aia, e e akaipoipo e tikaʼi, ka rave aia i tona anoano, kare aia e ara; ka akaipoipo ïa.” (1 Korinetia 7:36) Te tuatua Ereni okotai (hy·peʹra·kmos) tei uriia “kia pakari” te aite anga tikai “kia tere atu i te ngai teitei ra” e te taiku ra i te patianga i te take ririnui o te inangaro ainga. No reira ko te aronga kua pou e manganui te au mataiti i te turanga takaua e tei manako ngakau ra i reira e ka tau ratou kia akaipoipo te tika takiri ra kia akaipoipo i tetai o te aronga akarongo ra.—2 Korinetia 6:14.
22. Eaa ra i puapingaʼi mei te au turanga ravarai no tetai Kerititiano kia kore e akaipoipo vave i te tuatau te ou roa ra aia?
22 Te au mataiti ta tetai Kerititiano ou tei akono ra i te tavini anga ia Iehova ma te iroirongata kore e au akaputu anga pakari ia. Te akatika ra iaia kia akaputu i te pakari tau, te kite, e te kite oonu ra. (Maseli 1:3, 4) Ko tetai tangata tei vai takaua ra no te Patireia tei roto i tetai turanga meitaki roa atu i muri akera, me ka iki aia, kia akono i te au apainga o te oraanga akaipoipoia e penei katoa oki no te metua anga.
23. Penei eaa ta tetai papaki te akapapa ra i te akaipoipo e tamanako ana, inara eaa te uianga te akamanakoia ra i roto i nga atikara te aru mai nei?
23 Ko tetai papaki Kerititiano tei akapou ra e maata te au mataiti i te tavini anga ia Iehova i te au tuatau ravarai i roto i te turanga takaua ka iki matakite i to ratou tokorua no te tuatau ki mua ma te manako anga kia rave ua atu i tetai tu angaanga i te au tuatau ravarai ra. E mea meitaki roa teia. Penei ko tetai papaki ka akapapa i te akaipoipo anga ma te manako kia kore e tuku i to raua akaipoipo anga kia tapupu i ta raua tavini anga na roto i tetai ua atu turanga. Inara ka tau ainei tetai Kerititiano akaipoipoia kia manako ngakau ua e kia akono maata i tana tavini anga ia Iehova mei te tuatau iaia e takaua ra? Ka uriuri manakoia teia uianga i nga atikara te aru mai nei.
Na te Tu Manako Akaouia
◻ Eaa ra te apotetoro ko Paulo i manako ei i te umuumu anga kia tata ki te putuputuanga i Korinetia ra?
◻ Eaa tatou i kite ei e kare a Paulo i akamaroiroi mai ana i tetai tu oraanga i te ngai mongoka?
◻ Akapeea e raukaʼi i tetai “kia ariki mai” i te noo takaua anga?
◻ Akapeea e raukaʼi i te au tuaine takaua te puapinga no to ratou turanga takaua?
◻ Na teea au mataara e raukaʼi i te au taeake takaua ra te rave anga kia puapinga to ratou tu rangatira kia tavini atu ia Iehova ma “te iroirongata kore” ra?