Tuku a Gileada i te Au Mitinari “e Tae ua Atu ki te Openga o te Enua Ra”

E TERE atu i te apa anere mataiti i teianei, kua tuku ana te Apii Pipiria Punanga Tiaki o Gileada i te au mitinari. Ia Tepetema 11, 1999, kua karatuati te pupu 107 o Gileada. Kua kapiti mai e 48 aronga apiipii mei te 11 enua, e kua tukunaia teia kia tavini i roto i te 24 enua tukeke. Ka piri atu ratou ki te au tauatini mitinari ke, tei rave i tetai tuanga puapinga i te akatupuanga i ta Iesu au tuatua openga i mua ake i te kakeanga ki te rangi ra. Kua totou aia e ka riro mai tana au pipi “ei kite [nona] . . . e tae ua atu ki te openga o te enua ra.”​—Angaanga 1:8.

Te porokaramu karatuati anga, tei akamata i te Ngai Apiipii Anga Punanga Tiaki i Patterson, New York, kua riro ei atianga mekameka i roto i te au ngai manea ra. Kua mataora tikai te aronga apiipii karatuati e kua tae mai te au kopu tangata, te au oa vaitata, e te au manuiri. Kapiti mai i te aronga tei akarongo atu e tei akara atu na roto i te apinga akatangi e te vitio tei pauia atu ki te au are i Brooklyn e Wallkill, te katoa anga tei tae mai e 4,992.

E Tavini Tiratiratu ia Iehova e te Tangata Tupu

“Koai i to Iehova ra Tua?” Ko teia te tumu tuatua akamata anga a Carey Barber, e mema o te Pupu Akaaere e ko te tiamana o te porokaramu karatuati anga. Kua akamarama aia e ko teia te maro anga tei aro atu to Iseraela i to Mose tuatau. Kua akamaaraia te aronga apiipii e te aronga tei tae mai e manganui to Iseraela tei ngere i te oraanga i roto i te metepara no te mea kare ratou i vai tiratiratu ana ki to Iehova tua. I muri mai i te topa anga ki roto i te akamori anga itoro, kua “noo te au tangata ki raro e kai e e inu oki, e kua tu akera ki runga e ura.” (Exodo 32:1-29) Kua akamatakite a Iesu i te au Kerititiano i taua kino aiteite ra: “E matakite ra ia kotou, ko te opue aea to kotou ngakau i te maata o te kai e te kona, e te pekapeka o teianei ao, ka rokoia mai ei kotou e taua rā ra, kare i manakoia atu.”​—Luka 21:34-36.

Te vaa tuatua i aru mai, ko Gene Smalley, o te Tipatimani Tataanga, kua ui ki te aronga apiipii karatuati: “Ka Riro Ainei Koe e ko Tei Akapumaana Ra?” Kua akamarama aia e ko te tuatua Ereni pa·re·go·riʹa kua arikiia i roto i te reo Papaa e ko te ingoa o tetai kairo anga vairakau te akamaru ra i te tu reka kore. Inara, kua taangaanga te apotetoro ko Paulo i teia tuatua Ereni ia Kolosa 4:11 kia akataka i tona au taeake angaanga. I roto i te New World Translation, kua uriia teia tuatua ei “tauturu akapumaana.”

I roto i ta ratou tuku anga angaanga ka riro te au mitinari karatuati ei aronga akapumaana i teia tuatau na roto i te tu matau na te riro anga mai ei aronga akaketaketa ki te au taeake tungane e te au tuaine i reira e na te akaataanga i te tu taokotai e te inangaro i te taokotai anga ma te au taeake mitinari.

Tei aru mai ko Daniel Sydlik, e mema o te Pupu Akaaere, kua tuatua no runga i te tumu manako “Te Ture Auro e Akono i te Reira.” Kua akamarama aia e ko te kaveinga teitei tei akanooia e Iesu ia Mataio 7:12, “e te au mea katoa ta kotou i anoano ia etai ke ra, na reira katoa kotou ia ratou,” te o maira i te raveanga i te au mea papu no etai ke, auraka e kopae ua i te rave i te kino ra.

Kia rave i teia ma te manuia, e toru au apinga te umuumuia ra: tetai mata kite, tetai ngakau tangi aroa, e tetai rima tauturu. Te taopengaanga, kua tuatua aia: “Me te anoano ra tatou i te tauturu, kia tauturu tatou i reira rai. Kia rave ua tatou no tetai ke i ta tatou ka inangaro ia ratou kia rave mai kia tatou.” Kua tika tikai teia i te au mitinari te aere ra ki te au enua ke no te tauturu i te tangata kia rave i te Akonoanga Kerititiano mou.

Oronga te Aronga Apii i te Au Akamaara Anga Maana

Kua akamaroiroi te tangata apii Gileada ko Karl Adams i te au mitinari karatuati e “Kia Tupu Ua Atu.” Na teea tu? Te mea mua, i roto i te kite e te tu karape i te taangaanga meitaki i te reira. I Gileada, kua apii te aronga apiipii e akapeea me kimikimi e raukai te tua e te akapapaanga o te au tataanga Pipiria. Kua akamaroiroiia ratou kia akamanako e akapeea te tataanga tataki tai i te akakeu anga i to ratou au oraanga. Kua raurau ia ratou kia rave ua atu ratou i teia.

“Te rua, e kia tupu ua atu i roto i te aroa. Ko te aroa tetai apinga, me utuutuia, ka tupu ra. Me kopaeia, ka mate te reira,” i tuatuai te Taeake ko Adams. (Philipi 1:9) I teianei, ei au mitinari, ka anoanoia ratou kia tupu ua i roto i te aroa i raro ake i te au turanga tukeke. E te toru: “Kia tupu ra te aroa ua ia kotou, e te kite i to tatou Atu ra, i te Ora, ia Iesu Mesia.” (2 Petero 3:18) “Ko teia te takinga meitaki umere ra ta Iehova i akaari mai na roto i tana Tamaiti,” i na te vaa tuatua ei. “Ia tatou e tupu ra i te ariki anga i te takinga meitaki, ka tupu to tatou tu inangaro i te rave ua i te anoano o te Atua e te akonoanga i tei orongaia mai e ia kia tatou kia rave.”

Ko tetai mai tangata apii Gileada, ko Mark Noumair, kua tuatua no runga i te tumu tuatua “E Akono i te Reira ma te Aroa, e ka Rauka ia Koe i te Ariki i te Reira.” Kua raurau mai aia: “E apii i te ariki i te au turanga akaaoanga i roto i te oraanga mitinari ma te aroa, e ka rauka ia koe i te ariki i te reira. Te ako ra a Iehova i te aronga tana e aroa ra. Noatu me te manako ra koe e manga kino te ako anga, te iriiri ra, me kore kare i tau, ka tauturu te aroa no Iehova e toou pirianga kiaia ia koe kia ariki i te reira.”

Kua akakite te Taeake ko Noumair te o maira ki roto i te tavini anga mitinari te au angaanga e manganui. “Inara ko te angaanga ma te kore te aroa ka akariro ia koe kia mareka kore. Ma te kore te aroa, ko taau au angaanga i te kainga​—mei te tunu kai, te okookoanga, te ukianga i te ua rakau, te tunuanga i te vai​—ka riro ei mea taitaia. Kia akaangaroi koe e kia ui kia koe uaorai, ‘Eaa ra au i rave ei i teia?’ Ina, me tuatua koe kia koe uaorai, ‘Te tauturu ra taku angaanga i te ora anga kopapa e te mataora o toku au taeake mitinari,’ i reira kare te reira e ngata i te ariki.” Ei taopenga anga, kua ako mai aia: “Me kia ariki i te ako anga, te akatupuanga i taau au angaanga mitinari, me kare te akatikatika ra i te au manamanata, te akono anga i te reira ma te aroa ka tauturu ia koe kia akakoromaki i roto i taau tuku anga angaanga. ‘Kare ua te aroa e kore.’”​—1 Korinetia 13:8.

I aru mai kua akaari mai te tiamana te tangata apii Gileada ko Wallace Liverance i te akatutu anga o tetai au kite anga meitaki tei rekarekaia e te aronga apiipii ia ratou e angaanga ra ma te au putuputuanga i te pae mai. Kapiti mai i te aerenga mei tera are ki tera are, kua taangaanga ratou i to ratou tereni anga mitinari i te kimi i te tangata i te ngai tiaki anga toroka, te ngai pua kakau, te ngai tiaki rerue, e tetai atu au ngai ke.

Oronga te Au Mitinari Kite ra i te Au Akapapu Anga

Me aere te au mitinari ou ki te enua ke, te anoano ia ra ainei te manako taitaia? Ka rauka ainei ia ratou i te akono i te au akaaoanga o te tuku anga angaanga i te ngai ke? Eaa te raveia ra e te au opati manga kia tauturu i teia aronga ou tei tae mai kia manuia? Ei pau i teia e tetai atu au uianga, kua uiui a Steven Lett, o te Tipatimani Tavini Anga, e David Splane, o te Tipatimani Tataanga, i te au taeake tei tae atu ki te apii manga i te Ngai Apiipii Anga Punanga Tiaki. Te au taeake tei uiuiia te tavini ra ei au kumiti manga i Paniora, Hong Kong, Liberia, Benin, Madagascar, Brazil, e Tiapani.

Ko teia au tavini kite tikai o Iehova, e manganui kua tavini ana ei au mitinari no tetai ngauru mataiti, kua akapapu i te aronga apiipii karatuati e pera katoa i to ratou au metua e te au kopu tangata tei tae atu. Tei akatumuia ki runga i to ratou uaorai kite anga e to te au taeake mitinari, kua akaari ratou e ka rauka te au manamanata e te au manako apiapi i te akono manuia ia. Ko te manamanata ta ratou ka aro atu penei e mea maata ia, “inara ka rauka i te akatikatikaia, e te tauturu maira te Taiate ia tatou,” i tuatua mai ei a Raimo Kuokkanen, e mitinari i Madagascar. “Kare matou i iki ana i te tuku anga angaanga, kua ariki matou i te reira,” i na Östen Gustavsson ei, te tavini nei i Brazil. “No reira kua iki matou i te rave i tei meitaki ia matou i te akono i te reira.” Kua tuatua James Linton, te tavini ra i Tiapani, e ko tei tauturu iaia koia oki ko “te au taeake tei tavini ana i roto i te tuku anga angaanga mitinari.” E mataara mataora e te akatupu anga te angaanga mitinari i te tavinianga ia Iehova e te akonoanga i tana mamoe.

Kopaeanga i te Maki te ka Tamate i te Tu Pae Vaerua

Kua oronga a Theodore Jaracz, e mema o te Pupu Akaaere, koia uaorai kua karatuati ma te pupu itu o Gileada i te 1946, i te tuatua openga, te tumu tuatua “Te Akaaoanga no te Tautaanga kia Vai Araara i te Pae Vaerua.” Te akakite anga i te au kino pakari na mua te tupu nei i te au tuanga tukeke o te ao, kua taiku aia e, te tupu nei te au tumatetenga kino roa ki te tangata ravarai.

Te taiku anga kia Salamo 91, kua akataka te Taeake ko Jaracz i te “maki mate” e te “akapou anga” tei akamaki i te pae vaerua e tei tamate e mirioni ua atu takapini ia tatou. Kua taangaanga te Tiaporo e tana akatereanga kino i te au tu maki mate, tei akatumuia ki runga i te apii anga kite e te au apinga materia, kia akaparuparu e kia tamate i te tu pae vaerua, inara te akapapu maira a Iehova ia tatou e kare teia maki e aere vaitata mai ki “tei noo i raro ake i te tapoki o Tei Teitei ra.”​—Salamo 91:1-7.

“Te akaaoanga,” i na te Taeake ko Jaracz ei, “koia oki kia maroiroi i roto i te akarongo ra, kia noo ki roto i te ngai tinamou. Kare tatou e kia riro mei te aronga tatiaeae ‘tei kore i rauka te vaerua ra.’ I teianei e manamanata teia i teia tuatau. Ko tetai ia te aro atu nei tatou i roto i te akaaerenga. Ka aro katoa te reira ia koe i roto i taau tuku anga angaanga mitinari.” (Iuda 18, 19) Inara kua akakiteia te au mitinari karatuati anga e ka manuia ratou i te akono tamou anga i te pae vaerua i roto i ta ratou au tuku anga angaanga. Ei akaraanga, kua raurau ia ratou kia akamanako, e akapeea to tatou au taeake i te akakoromakianga i Rutia, Asia, e i te au enua Aperika​—noatu te au arairai anga, te patoi anga pakari, te tatiaeae, te apii anga kare e irinaki ana i te Atua, e te au akaapa anga pikikaa. E, i te au turanga e manganui, kua kapitiia mai te au manamanata i te pae kopapa, tei akatupuia mai e te au maro anga eteniki e te rava kore i te au apinga.

Me topa te tu pae vaerua, “e mea anoanoia kia akaraia te tumu o te manamanata e oti e tauta i te akatikatika i te reira, na te taangaanga i te ako anga o te Tuatua a te Atua.” “Kua orongaia te au akaraanga o te Pipiria. Kua akamaroiroiia a Iosua kia tatau i tana kopi o te Ture i roto i te reo maru i te au ra. (Iosua 1:8) I te kite angaia te puka o te Ture i to Iosia tuatau, kua akameitaki a Iehova i te taangaanga tiratiratu i ta reira au ikuiku anga. (2 Ariki 23:2, 3) Kua kite a Timoteo i te au tataanga tapu mei te pepe anga. (2 Timoteo 3:14, 15) Kare ua te aronga Berea i te aronga akarongo ua; kua manakoia ratou “e maata rava to ratou meitaki” no te mea kua akara matatio ratou i te au Tuatua Tapu i te au ra. (Angaanga 17:10, 11) E ko Iesu Karaiti te akaraanga maata i tetai tei kite e tei taangaanga i ta te Atua Tuatua.​—Mataio 4:1-11.

I te akamutuanga, kua raurau pumaana te Taeake ko Jaracz i te au mitinari ou: “I teianei kua akapapaia kotou kia rave i ta kotou tuku anga angaanga mitinari. E ka aere kotou ki te ngai mamao, i te tu tikai, ki te au tuanga tukeke e manganui o te enua. Me aro atu tatou i te akaaoanga kia vai araara i te pae vaerua, i reira kare tatou e tuku i tetai apinga kia akavare ia tatou mei te akonoanga i ta tatou i anoano i te rave. Ka aere kotou ka tutu aere ma te maroiroi, ka akauru i tetai kia aru i to kotou akarongo, e ka pure kapiti atu matou ma kotou e ko ta kotou e apii ra, ka akaora a Iehova mei iaia kia tatou ra. E no reira e manganui te ka ora i te tumatetenga i te pae vaerua e tupu viviki nei i te ao katoa. Ka piri mai ratou kia tatou i te akamaata anga i te numero kia rave i to Iehova anoano. E kia akameitaki a Iehova ia kotou e tae ua atu ki te openga.”

I muri mai i te tatauanga te tiamana i te au turouanga mei te au enua tukeke i te ao katoa, kua tae mai te tuatau no te orongaanga ki te aronga apiipii karatuati i to ratou au tiporoma. I reira kua aru mai te tatauanga i te reta pumaana o te ariki anga tei tataia e te aronga apiipii. Mei teaa to ratou mareka anga kia Iehova e tana akaaerenga no te tereni anga takake tei rauka ia ratou e no ta ratou au tuku anga angaanga ei au mitinari te aere anga ki te “openga o te enua ra”!​—Angaanga 1:8.

[Pia i te kapi 29]

Au Tu o te Pupu

Numero o te au enua tei komonoia: 11

Numero o te au enua tei tukuia: 24

Numero o te aronga apiipii: 48

Numero o te tokorua akaipoipo: 24

Mataiti avereti: 34

Au mataiti avereti i roto i te tuatua mou: 17

Au mataiti avereti i roto i te angaanga orometua tamou: 12

[Tutu i te kapi 26]

Te 107 Pupu Karatuatianga o te Apii Pipiria Punanga Tiaki o Gileada

I te papaanga i raro ake, kua numeroia te au pa mei mua ki muri, e kua papaia te au ingoa mei te kaui ki te katau i te pa takitai.

1. Peralta, C.; Hollenbeck, B.; Shaw, R.; Hassan, N.; Martin, D.; Hutchinson, A. 2. Edwards, L.; Vezer, T.; Ceruti, Q.; Entzminger, G.; D’Aloise, L.; Baglieri, L. 3. Knight, P.; Krause, A.; Kasuske, D.; Rose, M.; Friedl, K.; Nieto, R. 4. Rose, E.; Backus, T.; Talley, S.; Humbert, D.; Bernhardt, A.; Peralta, M. 5. D’Aloise, A.; Humbert, D.; Dunn, H.; Gatling, G.; Shaw, J.; Ceruti, M. 6. Baglieri, S.; Krause, J.; Hollenbeck, T.; Martin, M.; Bernhardt, J.; Hutchinson, M. 7. Backus, A.; Dunn, O.; Gatling, T.; Vezer, R.; Knight, P.; Hassan, O. 8. Nieto, C.; Talley, M.; Friedl, D.; Kasuske, A.; Edwards, J.; Entzminger, M.