Angaanga Ua Ainei i Roto i te Au Angaanga Mate me i Roto i ta Iehova Au Angaanga?
“KARE ine, te angaanga ua nei au.” Ko teia tetai au arairai anga ta te Au Kite o Iehova e aravei ana ia ratou e aere ra i te tutu aere i te tuatua meitaki o te Patireia. (Mataio 24:14) E koi riro ei te tuatua “te angaanga ua nei au” i etai taime ei kotoe anga ngoie ua, te tika anga e manganui te au tangata te angaanga ua ra. Kua vaitata ua ratou i te apukuia e te “anoano maata i to teianei ao”—te au taomi anga o te kimi anga puapinga, te tutakianga i te au pira, te aere anga e te oki anga mai mei te ngai angaanga, te akonoanga i te tamariki, te akonoanga i te kainga, te motoka, e tetai atu au apinga.—Mataio 13:22.
Inara, koi angaanga uaʼi te au tangata, e meangiti ua te o atura ki roto i te au angaanga tei uua tikai me kare tei puapinga. Mei ta te tangata kite pakari ra ko Solomona i tata i mua ana: “Eaa iora ta te tangata i tana katoa ra au angaanga, e te manamanata o tona ra ngakau, i rave uaʼi aia i te angaanga i raro ake i te rā nei? E aue anake tei tona katoa ra au rā, e te mamae i tana ra au angaanga, e te po katoa ra kare tona ngakau e meitaki i te moe. E mea puapinga kore katoa tei te reira.”—Koheleta 2:22, 23.
Te kapiki katoa ra te Puka Tapu i te reira tu angaanga puapinga kore e e “angaanga mate.” (Ebera 9:14) Te kaurunga ra ainei te reira au tu angaanga i toou oraanga? E tau teia ei manamanata anga maata kia koe ei Kerititiano, i te mea te Atua ka ‘tutaki kia tau i tana i rave ra.’ (Salamo 62:12) I te mea “te poto nei te tuatau,” kia manako tikai tatou e auraka e kaimoumou i te taime ma te au angaanga mate ra. (1 Korinetia 7:29) Inara eaa te au angaanga mate? Akapeea tatou i te akara anga ia ratou? E akapeea tatou e papu ei te angaanga ua ra tatou i roto i te au angaanga puapinga tikai?
Akatakaanga i te Au Angaanga Mate Ra
Ia Ebera 6:1, 2, kua tata a Paulo e: “E teianei e vaio atu ana i te tuatua mua o te Mesia; e aere rai tatou ki mua i te pakari mou ra; eiaa ma te akamou akaou i te tumu ra, i te tataraara i te angaanga mate, e te akarongo i te Atua ra, E te tuatua o te au bapetizoanga, e te tuku anga rima ra, e te tuakaouanga o tei mate ra, e te akavaanga mutu kore ra.” Ka akara ana ko “te tuatua mua” kua kapiti te reira i te “tataraara i te angaanga mate.” Ei au Kerititiano, kua tataraara takere to Paulo aronga tatau mei ta ratou au angaanga mate. Akapeea ra?
I mua ake ka ariki ei ia Karaiti, kua o takere etai pae i te anere mataiti mua ki roto i te “au angaanga [mate ra] a te kopapa,” koia oki “te akaturi, te tuatua viivii ra, e te kanga, te akamori idolo, te purepure,” e tetai atu au angaanga kikino. (Galatia 5:19-21) Me kare te reira e akaraia, ka arataki atu teia au tu angaanga ia ratou ki to ratou mate i te pae vaerua. Ma te tu akaroa ra, kua uri mai te reira au Kerititiano mei to ratou kaveinga kino, kua tataraara, e kua “oreiia.” I reira ratou e rekarekaʼi i tetai turanga ma ma Iehova.—1 Korinetia 6:9-11.
Inara, kare te katoa anga o te au Kerititiano i anoanoia kia tataraara mei te au angaanga kino ra me kore ra tau kore. Kua tuatua tikaiia ta Paulo reta ki te au ngati Iuda irinaki, e manganui ia ratou kare e ekoko anga kua aru pakari tikai i te Ture a Mose i mua ake ka ariki ei ia Karaiti. Eaa i reira, te au angaanga mate ta ratou i tataraara ra? Kua papu e kare e tarevake i ta ratou aru anga i te au peu e te au umuumu anga akakore anga kai a te Ture. Kare ainei te Ture ‘e mea tapu, e te apa kore, e te meitaki’? (Roma 7:12) Ae, inara i roto ia Roma 10:2, 3, kua karanga a Paulo no runga i te au ngati Iuda: “Ko au te kite ia ratou, e maroiroi to ratou i ta te Atua, kare ra i te maroiroi kite. No to ratou kite kore i te tuatua-tika a te Atua, e kua umuumu oki kia tupu ta ratou uaorai tuatua-tika, kare akenei ratou i kauraro tikai i te tuatua tika a te Atua ra.”
Ae, kua irinaki tarevake ua te au ngati Iuda e na te aru ua anga i te Ture ra, ka rauka to ratou ora. Inara kua akamarama a Paulo e “kare ua te tangata e tika i te angaanga a te ture, i te akarongo ra ia Iesu Mesia.” (Galatia 2:16) I muri ake i te oronga angaia mai te oko o Karaiti ra, te au angaanga a te Ture ra—noatu te ngateitei me kore ra te teitei—e au angaanga mate e kare ona puapinga e raukaʼi te ora. Kua kimi i reira te au ngati Iuda ngakau tika kia rauka te mareka anga mei te Atua na te tataraaraanga mei teia au angaanga mate ra e te papetito anga ia ratou no te akatutu i to ratou tu tataraara.—Angaanga 2:38.
Eaa ta tatou ka apii mei teia? E penei e maata atu te ka kapiti mai ki te au angaanga mate ia nei mei te au angaanga kino me kore ra tau kore; ka koropini ratou i tetai ua atu angaanga tei mate i te pae vaerua, tei puapinga kore me kare tei uua kore. Inara kare ainei kua tataraara te au Kerititiano ravarai mei teia au tu angaanga mate i mua ake i to ratou papetito angaia? E tikai, inara i muri mai kua oki akaou etai au Kerititiano i te anere mataiti mua ki roto i te tu akono tau kore. (1 Korinetia 5:1) E i rotopu i te au Kerititiano ngati Iuda, kua tupu te inangaro no te oki ki te raveanga i te au angaanga mate o te Ture a Mose. Kua anoanoia a Paulo kia akamaara i teia aronga nei kia kore e oki akaou ki te au angaanga mate ra.—Galatia 4:21; 5:1.
Paruruanga Mei te Au Angaanga Mate Ra
E tau i reira to Iehova iti tangata kia matakite kia kore e oki akaou ki roto i te puereere o te au angaanga mate ra. Te tamakiia nei tatou mei te au tua ravarai e te au taomi anga kia aati i ta tatou taputou i te pae o te tu akono, kia tiratiratu kore, e kia o ki roto i te au angaanga o te ainga tau kore. Ma te maromaroa, e tauatini ua atu au Kerititiano i te au mataiti takitai tei tuku ua atu ki teia au taomi anga e, tei kare i tataraara ra, ka tiriaia ki vao i te putuputuanga Kerititiano. No reira te anoano maataia nei tetai Kerititiano kia aru i ta Paulo ako anga ia Ephesia 4:22-24: “Kia kopae kotou i ta kotou tuatua i muatangana ra, i te tangata taito, i tei kino i te anoano pikikaa; E kia akaouia oki kotou i to kotou vaerua ra i te ngakau: E kia akatangata ou oki ko tei angaia kia tau i te Atua ra, i te tuatua-tika e te tapu mou.”
E tikai, ko te au Ephesia ta Paulo i tata ei kua aao takere ratou i te tangata ou ma te maata. Inara kua tauturu a Paulo ia ratou kia ariki e na te rave anga i te reira ka aere tamou ua atu te reira! Ma te kore e tauta anga pakari, penei ka aratakiia te au Kerititiano kia oki ki te au angaanga mate na roto i te au anoano pikikaa ra tei tupu ua ra ei mana akakino. Te tika rai teia kia tatou i teia tuatau. Kia tauta putuputu tatou i te aao i te tangata ou, te kore anga e akatika i te reira kia tarepoia e tetai ua atu au tu tei tupu i to tatou oraanga taito ra. Kia kopae tatou—kia rikarika—i tetai ua atu au tu angaanga kikino o te kopapa ra. “Ko kotou, tei inangaro ia Iehova, kia rikarika i te kino ra,” i raurau ei te tata taramo.—Salamo 97:10.
Ma te akameitakiia, kua aru te maata anga o to Iehova iti tangata i teia ako anga i teia tuatau e kua vai ma ua ra ma te tau. Ko etai ra, kua tatipakeia e te au angaanga tei kore i kino roa inara e puapinga kore tikai e te uua kore. Ei akaraanga, kua o takiri atu etai pae ki roto i te au parani kimi moni me kore ra ki roto i te anoano anga i te au mea apinganui. Inara kua akamatakite te Puka Tapu e: “Kare te aronga e māro e kia maata te apinga, e rokoia ïa e te timataanga, e te ereere, e te anoano neneva e manganui, e kino ei ra, e maremo takiri atu ei te tangata ki roto i te pou e te mate.” (1 Timoteo 6:9) No tetai pae, kua riro te apii anga no te ngai angaanga ei puereere. E tika, te anoanoia ra tetai turanga apii e raukaʼi te ngai angaanga. Inara ko te au taime te ka pou no te aruaru anga kia tere atu ki mua i te pae o te apii i teianei ao, kua takino etai pae ia ratou uaorai i te pae vaerua.
Ae, e manganui te au angaanga tei kare i tarevake tikai i te pae o te tu akono. Inara e mea mate ratou me kare te reira e riro ei akamaata atu i to tatou oraanga i teianei me kore ra e rauka i te mareka anga a te Atua ko Iehova. Te riro ra te reira au tu angaanga ei akapou taime e te maroiroi inara kare e rauka te au puapinga i te pae vaerua, kare e akaoraora anga mutu kore.—Akaaiteia atu kia Koheleta 2:11.
Kare e ekoko anga te tauta pakari ra koe kia angaanga ua i roto i te au angaanga vaerua tei pauna te taime. Te akara matariki tamou tikai ia koe uaorai, ka riro te reira ei tauturu. I tetai au taime penei ka ui koe kia koe uaorai te au uianga mei teia: ‘Te topa ainei ki muri taku piri anga ki roto i te angaanga tutu aere e te aere anga ki te uipaanga no te mea kua rave au i te ngai angaanga tei kare i anoanoia?’ ‘E taime ainei toku no te tamataora inara e meangiti ua te taime no te apii naku uaorai e te apii ngutuare tangata?’ ‘Te akapouia ainei te maata anga o te taime e te maroiroi no te akonoanga i te au apinga apinganui inara kua poka i te akono i te aronga tei anoano i roto i te putuputuanga, mei te aronga maki e te aronga ruaine?’ Penei na te au pau anga ki teia au uianga e akaari mai i toou anoano no te oronga i te mea mua ma te maata ki te au angaanga vaerua.
E Angaanga Ua i Roto i ta Iehova Au Angaanga
Mei ta 1 Korinetia 15:58 e karanga ra, “kia maata nei te rave anga i te angaanga a te Atu.” Te angaanga puapinga maata rava atu ko te tutu aere anga i te Patireia e te angaanga apii anga i te au pipi. Ia 2 Timoteo 4:5, kua raurau a Paulo e: “E maani i te tutu aereanga i te Tuatua Meitaki ei angaanga naau i te oraanga, e rave ki katoa i te angaanga.” (Jerusalem Bible) E maata ta te aronga pakari e te au orometua tavini e rave ra no te akonoanga i te au anoano o te anana. (1 Timoteo 3:1, 5, 13; 1 Petero 5:2) Te au upoko ngutuare—e manganui ia ratou e au metua takitai no te akono i te tamariki—e apainga teiaa katoa ta ratou no te akonoanga i to ratou au ngutuare tangata e te tauturuanga i ta ratou tamariki kia akatupu i to ratou pirianga ki te Atua. Ka riro te reira au angaanga ei mea roiroi tikai, i tetai taime e maata roa. Inara kare te reira i te mea mate, ka apai mai ratou i te tu merengo anga tikai!
Te manamanata ra: Akapeea tetai e kiteaʼi te taime no te akatupu i teia au angaanga tei anoanoia e te puapinga ravarai? Te anoanoia ra te ako anga ia koe uaorai e te akaaere anga ia koe uaorai. Ia 1 Korinetia 9:26, 27, kua tata a Paulo e: “E teianei te oro nei au, kare ra mei te mea kare i kitea; te moto nei au, kare ra mei te mea e, e moto ki te matangi: Te moto nei ra au i taku kopapa kia vi: ko te riro ua aea oki au, ko tei ako ia etai ke ra, ei tangata kite koreia mai.” Tetai mataara no te taangaanga i teia kaveinga o teia irava ko te makitoro putuputu ua rai i taau uaorai rave anga e te tu oraanga. Penei ka kite mai koe e ka rauka ia koe i te akamutu atu i tetai au mea te riro ra ei akapou i toou taime e te maroiroi.
Ei akaraanga, te akapouia ainei te maata anga o toou maroiroi e te taime ki runga i te akarakaraanga i te tivi, te tamataora anga, te tatau neneva ua nei, me kore tetai atu au angaanga tei rekaia? I tau ki tetai atikara i roto i The New York Times, te rave pakari ra tetai tangata mamaata i te Unaite Teite “i runga ake i te 30 au ora i te epetoma” te akarakaraanga i te tivi. Papu tikai, ka rauka te reira taime i te tukuia atu ki tetai mea meitaki atu! Kua ripoti te vaine a tetai akaaere tutaka e: “Kua vaitata au i te akamutu takiri atu i te au mea kaimoumou taime, mei te akarakaraanga i te tivi.” Tei tupu? Kua rauka iaia i te tatau i te puka papaanga tumu tuatua o te Puka Tapu e rua voriumu o te Insight on the Scriptures (Akara Oonu Anga i te Au Tuatua Tapu) i tona katoa anga!
Penei ka anoano katoa koe i te akamanako e mei teaa te maata ka rauka ia koe i te akameangiti mai i toou tu oraanga. Kua karanga a Solomona e: “E meitaki te moe o te tangata rave angaanga ra, iti oti, e rai oti, tana kai: no te ki kopu ra o te tangata apinga nui ra i ngere ei aia i te moe.” (Koheleta 5:12) E maata ainei te taime te orongaia ra no te akonoanga i te au apinga apinganui tei kore i anoanoia? E tikai, ko te maata i ta tatou i rauka, ko te maata atu ta tatou ka akono ua rai, te akapapu, te maani akaou, e te paruru. Penei ka rauka ia koe i te akakore atu i tetai o teia au apinga nei?
Tetai mataara e raukaʼi i te taangaanga meitaki i toou taime na te rave anga i tetai akapapaanga tau tikai. I roto i te reira akapapaanga e tau kia akamaara i to tetai anoano no te akaangaroi anga me kore te tamataora anga. Inara kia tukuia te au inangaro i te pae vaerua i te ngai mua. E tau teia akapapaanga kia akapae i tetai taime no te aere tamou anga ki te au uipaanga putuputuanga ravarai. Penei ka manako katoa koe i mua ake e eaa te au ra me kore ra te au aiai te ka tau kia orongaia no te angaanga evangeria. Te parani anga ma te mako, penei ka rauka katoa ia koe i te akamaata i taau tuanga i roto i te angaanga, penei te tavinianga ei painia tauturu i tetai au taime. E akapapu meitaki kia akapapa i te taime no te apii naau uaorai e te apii ngutuare, kapiti katoa te akateateamamao meitaki anga no te au uipaanga. Na te akateateamamao anga, kare anake ua e maata taau ka rauka mei te au uipaanga inara ka o koe ki roto i te turanga o te ‘akamaroiroi anga kia maata te aroa, e i te angaanga memeitaki ra’ na roto i taau au paupau anga.—Ebera 10:24.
Te kimianga i te taime no te apii penei ka umuumuia kia raveia etai au atinga. Ei akaraanga, i te au popongi takitai ka tu mai ki runga te au ngutuare Betela i te ao katoa no te uriuri i te irava no te ra. Ka rauka ainei ia koe i te rave mai i tetai manga taime i te au popongi takitai no te apii naau uaorai? Te karanga ra te tata taramo e: “Kua tu au ki runga kare rai i ao, e kua kapiki atu: te irinaki nei au i taau tuatua.” (Salamo 119:147) E tikai, te tu anga mai ki runga i te maiata ka umuumuia te akapapaanga i tetai ora tau no te aereanga i te moe kia rauka ia koe i te akamata i tera mai ra ma te maroiroi e te akaangaroi anga.
Te Au Puapinga o te Angaanga Ua Anga i Roto i ta Iehova Au Angaanga
“Kia maata nei te rave anga i te angaanga a te Atu” te umuumuia ra te paranianga, te ako anga, e te akaatinga anga ia koe uaorai. Inara ka rekareka koe i te au puapinga e manganui. No reira e noo ma te angaanga ua, kare i roto i te au angaanga mate ra me kore puapinga kore ra te ka apai anake ua mai i te puapinga kore e te mamae, mari ra ki roto i ta Iehova au angaanga. No te mea na teia au angaanga nei e akaari i toou akarongo, e raukaʼi ta te Atua mareka anga, e te mea puapinga maata atu, te tutaki o te oraanga mutu kore!
[Tutu i te kapi 28]
Na te raveanga i tetai akapapaanga tau tikai ka tauturu te reira i tetai Kerititiano kia taangaanga maata i tona taime ma te pakari