Mintlhamuxelo Ya Xibukwana Xa Ntlhanganu Wa Wutomi Ni Wutizreli Byezru
5-11 KA OTUBRU
WUKOSI BYI NGA BIBELENI | EKSODA 31-32
“Txhavani Ku Gandzrela Swithombe”
Sentinela 15/05/2009 p. 11 § 11
Khinyelani A Ku Wupfeni—“Siku Ledzrikulu Dzra Yehovha Dzri Le Kusuhi”
Ku tizrisa leswi hi swi dondzraka a Bibeleni swi nga hi bindzrela loko hi tlhangana ni swiyimu swa ku kazrata. Hi xikombiso, ntsrhakunyana ka loko Yehovha a ntsrhuxe va-Israyele a wukaraweni a Egipta, va ‘tengise Muxe’ ni ku ‘tsrhamela ku dzringa Yehovha.’ Ha yini va yentxe leswo? Hi kola ka leswi a va pfumala mati ya ku nwa. (Eks 17:1-4) Na ku nge se na khaluta tiwheti tibidzri ntsrhaku ka loko Yehovha a hambe ntwananu na vone ni loko va pfumele ku yentxa hinkwaswu leswi va swi dumbisiki, va tlule nawu wakwe hi ku gandzrela swithombe. (Eks 24:3, 12-18; 32:1, 2, 7-9) Xana va yentxe leswo hi kola ka ku txhava hi leswi Muxe a tekiki nkama wa ku leha a Nhaveni ya Horebe na a yamukela swileleto swa Yehovha? Kumbexana, a va yanakanya leswaku va-Amaleke va ta tlhela va va hlasela ni leswaku va-Israyele a va nga ta swi kota ku tilwela hi leswi Muxe a a nga li kone, lweyi mavoko yakwe lama tlakuxiwiki ma samiki ma va pfuna akuva va hlula? (Eks 17:8-16) Swi nga ha yentxeka swi ve tano, kambe va-Israyele a va ‘yingisetanga’. (Min 7:39-41) Pawulo tsratsriye Vakriste akuva va ‘khinyela leswaku va nga nhingeni a ku nga yingiseti loka ku tanu’ loku va-Israyele va ku kombisiki loko va txhava ku nghena tikweni dzra xidumbiso.—Hb 4:3, 11.
Sentinela 15/10/2012 p. 25 § 12
Yingiseta Xikwembu Nkulukumba Kutani U Pfuneka Ka Swidumbiso Swakwe Leswi Hlambanyiwiki
Yehovha a tekele ku hetisisa leswi a swi dumbisiki ka ntwananu wa nawu, hi ku yentxa leswaku ku va ni tende dzra wugandzreli ni vaprista lava a va ta yentxa leswaku swi koteka kuva vhanu va ku kala ku hetiseka va va ni wuxaka nayene. Kambe va-Israyele va kahlule va dzrivala ku tinyiketela kwavu ka Xikwembu Nkulukumba kutani va ‘hlundzrukisa muxwengi wa Israyele’. (Ps 78:41) Hi xikombiso, loko Muxe a li kazri a yamukela swileleto a Nhaveni ya Siyoni, va-Israyele va hele mbilu kutani va sungula ku heleliwa hi lipfumelo ka Xikwembu Nkulukumba, va yanakanya leswaku Muxe a va tsrikile. Hi loko va ti hambela xithombe xa zrole dzra gole kutani va ku: ‘Hi leswi swikwembu swaku Israyele leswi ku humexiki tikweni dzra Egipta.’ (Eks 32:1, 4) A ntsrhaku ka leswo va hamba leswi va swi vitaniki ‘festa dzra Yehovha’ kutani va nkisamela xithombe lexi va xi hambiki va tlhela va xi hambela magadzrelo. Loko Yehovha a vone leswo a byele Muxe a ku: ‘Va hangweyesi ku hambuka ndlela leyi ndzri nga va leleta yone. (Eks 32:5, 6, 8) Lexi vavisaka, ku sukela kolanu va-Israyele va ve ni nduma ya ku hamba swidumbiso ka Yehovha kutani va nga swi hetisisi.—Tin 30:2.
Sentinela 07/2018 p. 20 § 14
“Hi Va Mani Lava Yimaka Na Yehovha?”
Va-Israyele a va swi tiva leswaku ku gandzrela swithombe a ku li xidoho lexikulu ka Yehovha. (Eks 20:3-5) Kambe hi ku kahlula, va sungule ku gandzela zrole dzra gole! Nambi leswi a swi li livale leswaku a va tlule nawu wa Xikwembu Nkulukumba, va-Israyele a va tikanganyisa va yanakanya leswaku va ha li tlhelweni dzra Yehovha. Kuva Aroni a vitane ku gandzrela zrole swanga ‘festa dzra Yehovha’! Xana Yehovha a yangulise kuyini? A twe ku vavisa ngopfu. Yehovha a byele Muxe leswaku vanhu ‘va tihonile’ nakone ‘va hangaweyesi ku hambuka ndlela leyi [A] nga va leleta yone’. Yehovha a hlaye leswaku a djula ku helisa tiko ledzrimpswha dzra Israyele hi ku tizrisa ‘mahlundzru yakwe lama pfuzraka’.—Eks 32:5-10.
Djulisisa Tindzralama Ta Moya
Sentinela 12/2019 p. 3 § 4
Ku Tizra Ni Ku Wisa Swi Ni ‘Nguva Ya Swone’
Xana swikombiso leswi Yehovha na Yesu va hi bekeliki swone a mhakeni ya ku tihita loko hi tizra swi hlaya leswaku a swi djuleki kuva hi wisa? Nikutsrongo. Yehovha a nga kazrali ni siku ni dzrin’we, xileswo a nga vileli ku wisa loko a heta ku yentxa xantxhumu. Hi swone leswaku Bibele dzra hlaya leswaku loko Yehovha a hete ku hamba tilo ni misava, a game “a yima, . . . a wisa”. (Eks 31:17) Nambitanu, leswo swi tikomba na swi djula ku hlaya leswaku Yehovha a yimile, a nyonxa hi leswi a swi hambiki. Handle ka leswo, na yene Yesu a tizre hi nkhinkhi loko a li la misaveni, kambe a a tinyika nkama wa ku wisa ni wa ku da ni vanghanu vakwe.—Mt 14:13; Lk 7:34.
Sentinela 01/09/1987 p. 29 § 4
Swivutiso Swa Vadondzri
Lwe a fungiwiki kuva a dzrimukiwa ni ku yamukeliwa (ku va vito dzrakwe dzri va ‘bukwini dzra wutomi’) a swi hlayi leswaku a tiyisekisiwe wutomi lebyi nga helikiki, ingiki hi loko a swe kunguhatisiwa xiswoswo kumbe swi nga txintxiwe. Mayelanu ni va-Israyele, Muxe a kombele Yehova a ku: ‘Nambi swili tanu, loko u va dzrivalela xihono xavu—loko swi nge tanu, ndzri hlangule bukwini dzraku ledzri u tsraliki dzrone.’ Xikwembu Nkulukumba a hlamule a ku: ‘Lwa ndzi doheliki hi yene ndzi taka mu hlangula bukwini dzranga.’ (Eksoda 32:32, 33) Ina, loko Xikwembu Nkulukumba a tsrale ni ku yamukela mhunu ‘bukwini’ dzrakwe, mhunu lweyo a nga ha va lwa nga yingisiki kumbe a landzrula lipfumelo dzrakwe. Loko leswo swi yentxeka, Xikwembu Nkulukumba a ta ‘hlangula vito dzrakwe a bukwini dzra wutomi’.—Apfuletelo 3:5.
12-18 KA OTUBRU
WUKOSI BYI NGA BIBELENI | EKSODA 33-34
“Matsrhamela Ya Ku Nyonxisa Ya Yehovha”
Perspicaz vol-3 p. 101 § 4
Nome
A criação material confirma a existência de Deus, mas não revela o nome de Deus. (Sal 19:1; Ro 1:20) Conhecer alguém o nome de Deus significa mais do que apenas estar familiarizado com a palavra. (2Cr 6:33) Significa realmente conhecer a Pessoa— eus propósitos, suas atividades e suas qualidades conforme reveladas na Sua Palavra. (Veja 1Rs 8:41-43; 9:3, 7; Ne 9:10.) Isto é ilustrado no caso de Moisés, homem a quem Jeová ‘conhecia por nome’, isto é, intimamente. (Êx 33:12) Moisés teve o privilégio de ver uma manifestação da glória de Jeová e também de ouvir ‘declarado o nome de Jeová’. (Êx 34:5) Esta declaração não era uma simples repetição do nome Jeová, mas era uma declaração sobre os atributos e as atividades de Deus. “Jeová, Jeová, Deus misericordioso e clemente, vagaroso em irar-se e abundante em benevolência e em verdade, preservando a benevolência para com milhares, perdoando o erro, e a transgressão, e o pecado, mas de modo algum isentará da punição, trazendo punição pelo erro dos pais sobre os filhos e sobre os netos, sobre a terceira geração e sobre a quarta geração.” (Êx 34:6, 7) De modo similar, o cântico de Moisés, que contém as palavras “pois declararei o nome Jeová”, relata os tratos de Deus com Israel e descreve a Sua personalidade.—De 32:3-44.
Sentinela 01/05/2009 p. 18 §§ 3-5
Yehovha A Tlhamuxela Matsrhamela Yakwe
Ntxhumu wa ku sungula lowu Yehovha a wu hlayiki mayelanu ni matsrhamela yakwe hileswaku yene i ‘Xikwembu Nkulukumba wa timpswalu ni lizrezre’. (Ndzrimana 6) Hi ku ya hi mukambisisi mun’wana wa Bibele, zritu dzra xiheberu ledzri dzri dzrulutiwiki dzri va ‘timpswalu’ dzri tlhamuxela ‘ntwela wusiwana wa [Xikwembu Nkulukumba], lowu fanaka ni lowu tatana a wu kombisaka vanakwe’. Zritu ledzri ndzruluteliwiki dzri va ‘lizrezre’ dzri fambisana ni zritu ledzri ‘tlhamuxelaka mhunu lwa susumeteliwaka hi mbilu yakwe ku pfuna mhunu mumbeni kuva a kuma ntxhumu wa kukazri lowu a wu vilelaka’. Yehovha a djula hi swi tiva leswaku a zron’wekela vagandzreli vakwe ku fana ni vapswele lava zron’wekelaka vanavu. Wa va zrandzra nakone awa zron’weka hi swivileleko swavu.—Amapsalma 103:8, 13.
Yehovha a tlhele a hlaya leswaku a ‘hlwela ku hlundzruka’. (Ndzrimana 6) A nga hatli a ma hlundzrukela malandzra yakwe la misaveni. Matsrhan’wini ya leswo, a ma lehisela mbilu a tlhela a ma dzrivalela swihoxo swawu ni ku manyika nkama wa kuva ma ndzruluka swidohweni swa wone.—2 Petros 3:9.
Xikwembu Nkulukumba a ya mahlweni a hlaya leswaku i ‘wa ku yandzra mbilu ni xihlayelamfuzri’. (Ndzrimana 6) Ku yandzra mbilu i tsrhamela dzra lisima ledzri yentxaka leswaku Yehovha a va ni wuxaka lebyi tiyiki ni vhanu vakwe. (Deuteronoma 7:9) Nakone Yehovha i xihlovo xa xihlayelamfuzri. A nga kanganyisi nakone a nga kanganyisiwi. Leswi a nga ‘Xikwembu Nkulukumba wa xihlayelamfuzri’, hi nga dumba hinkwaswu leswi a swi hlayaka ku patsra ni leswi a hi dumbisaka leswaku a ta swi yentxa a nkameni lowu taka.—Amapsalma 31:5.
Sentinela 01/05/2009 p. 18 § 6
Yehovha A Tlhamuxela Matsrhamela Yakwe
Mhaka yin’wana leyi Yehovha a djulaka hi yi tiva mayelanu na yene hi leswaku a dzrivalela ‘wusomboloki ni xidoho ni xihono’. (Ndzrimana 7) A ‘dzrivalela’ vadohi lava ndzrulukaka. (Amapsalma 86:5) Ntlhantakubidzri, Yehovha a nga yi yamukeli mintxhumu ya ku biha. A hlaya leswaku ‘a nga tsriki ku khatisa lweyi a nga ni nandzru’. (Ndzrimana 7, Bibele dra Kuxwenga) Xikwembu Nkulukumba lwe wa ku xwenga ni lwe wa ku lulama a nge tsriki ku khatisa lava dohaka hi vomu. Ku nga li khale va ta tsrhovela leswi va swi byaliki.
Djulisisa Tindzralama Ta Moya
Sentinela 15/03/2004 p. 27 § 5
Nkatsrakanyu Wa Buku Dzra Eksoda
33:11, 20—Xana Xikwembu Nkulukumba a vulavule na Muxe na ‘va lavisane hi wuso’ hi ndlela yini? Xiga lexi xi kombisa ku vulavulisana ka vhanu vabidzri lava nga ni wuxaka lebyikulu. Muxe a vulavule ni muyimeli wa Xikwembu Nkulukumba nakone hi ku tizrisa muyimeli lweyi a yamukele xileleto lexi humaka ka Yehovha. Kambe Muxe a nga mu vonanga Yehovha, hikusa ‘a ku na mhunu lwa nga mu vonaka, a va a hanya’. Nakunene, Yehovha a nga vulavulanga na Muxe hi ku kongoma. Ba-le-Galatia 3:19 yi hlaya leswaku Nawu ‘wu bekiwi hi swizrun’wa a vokweni dzra mutlhanganisi’.
Sentinela 01/09/1998 p. 20 § 5
Tiyiseka Leswaku U Zrangisa Leswi Nga Swa Lisima
Mu-Israyele ni mu-Proselita mun’wana ni mun’wana wa xinuna a tikweni, a va leletiwe kuva va humelela mahlweni ka Yehovha kazrazru hi lembe. Hi ku xiya leswaku ndangu hinkwawu a wu ta buyeliwa hi tlhelo dzra moya ka swiyentxakalo leswi, tinhloko tinyingi ta mindangu ti hlele ku famba ni vasati ni vana va tone. Kutani hi mani lweyi a a ta sala a vonelela makaya ni masimu yavu loko va nga li kone akuva swi nga hlaseliwe hi valala? Yehovha a va dumbise leswi: ‘A tiko dzraku dzri nga naveliwi hi mhunu, loko u ta tlhantuka u famba u ya voneka mahlweni ka Yehovha Xikwembu Nkulukumba waku.’ (Eksoda 34:24) A swi djula leswaku va-Israyele va va ni lipfumelo akuva va tiyiseka leswaku loko va zrangisa swa moya, a va nge lahlekeliwe hi ntxhumu. Xana Yehovha a a tiyisile? A a tiyile hakunene.
19-25 KA OTUBRU
WUKOSI BYI NGA BIBELENI | EKSODA 35-36
“Ku Wupfiseliwa Ku Yentxa Ntizro Wa Yehovha”
Sentinela 15/12/2014 p. 4 § 4
Yehovha A Va Tovokisa Swinene Lava Hananaka Hi Ku Swi Zrandzra
Leswi nyonxisiki ngopfu Yehovha a hi leswi nyikeliwiki, kambe hi leswi va swi nyikeliki hi ku swi zrandzra akuva va seketela wugandzreli bya ku xwenga. Va tlhele va susumeteleka ku nyikela hi nkama wavu. Dzrungula dzra kone dzri li: ‘Ni vavasati lava wutlhazri hinkwabyu va yahliya kumbe ku luka hi mavoko yavu.’ ‘Vavasati lava va ku susumetiwa hi timbilu tavu hinkwavu a wutlhazri, va yahliya kumbe ku luka voya bya timbuti.’ Handle ka leswo, Yehovha a nyike Bezaleli ‘wutlhazri, ku yingelisisa, ni ku tiva, ni ku kota mintizro hinkwayu’. Ku hlaya ntiyiso, Xikwembu Nkulukumba a nyike Bezaleli na Oholiyabi wuswikoti lebyi faneliki bya ku yentxa ntizro hinkwawu lowu a va nyikiwe wone.—Eks 35:25, 26, 30-35.
Sentinela 15/12/2011 p. 18 § 6
Vhanu Va Khale Va Ku Dumbeka—Va Kongomisiwe Hi Moya Wa Xikwembu Nulukumba
Mhaka ya Bezaleli, lweyi a hanyiki nkameni wa Muxe, yi nga hi dondzrisa swinyingi mayelanu ni ndlela leyi moya wa Xikwembu Nkulukumba wu nga hi kongomisaka ha yone. (Dondzra Eksoda 35:30-35.) Yehovha a hlawule Bezaleli kuva a zrangela ku hambiweni ka mintxhumu leya lisima leyi a yi djuleka a tabernakeleni. Xana a a li na byone wuswikoti bya ku hamba mintxhumu leyo loko ntizro lowo wu nga se na sunguliwa? Kumbexana. Kambe ntizro wa wugamu lowu a nga vaka a wu hambile a ku li wa ku hamba switini a Egipta. (Eks 1:13, 14) Kutani, Bezaleli a a ta swi kotisa kuyini ku hamba ntizro lowu wa ku bindzra? Yehovha ‘a mu tate hi moya wa Xikwembu Nkulukumba, hi wutlhazri, hi ku yingelisisa, ni hi ku tiva, ni hi ku kota mintizro hinkwayu; . . . akuva a tsika [tiva, BX] mintizro leya wutlhazri.’ Moya wa ku xwenga wu yampswise wuswikoti bya ntumbuluku lebyi kumbexana Bezaleli a a li nabyu. Swi ve tanu ni ka Oholiyabi. Kutani swi tikomba na Bezaleli na Oholiyabi va ve ni wuswikoti lebyikulu hikusa a ve hamba ntizro ntsena kambe va kote ni ku dondzrisa vambeni. Nakunene hi Yehovha lwa va nyikiki moya lowa ku xwenga kuva va kota ku dondzrisa vambeni.
Sentinela 15/12/2011 p. 19 § 7
Vhanu Va Khale Va Ku Dumbeka—Va Kongomisiwe Hi Moya Wa Xikwembu Nulukumba
Wumboni byin’wana bya leswaku Bezaleli na Oholiyabi a va kongomisiwa hi moya wa Xikwembu Nkulukumba hileswaku leswi va swi hambiki swi tsrhame nkama wa ku leha. Mintxhumu yoleyo yi tame ya ha tizrisiwa ntsrhaku ka 500 wa malembe. (2Mk 1:2-6) Ku hambana ni vhanu lava nga ni wuswikoti masiku lawa ya swoswi lava tidjulelaka ndhuma, Bezaleli na Oholiyabi a va nga djuli ku dzrumisiwa hi kola ka mintizro leyi a va yi yentxa. A va dja leswaku ku dzrumisiwa Yehovha.—Eks 36:1, 2.
Djulisisa Tindzralama Ta Moya
Sentinela 15/05/2005 p. 23 § 14
Ku Dondzra Tindlela Ta Yehovha
Zrangisa mintxhumu ya moya. Tiko dzra Israyele a dzri nga fanelanga ku zrangisa swivileleko swa nyama lakakuva dzri honisa swa moya. Va-Israyele a va nga fanelanga ku tinyiketela ngopfu a ku hlongoliseni ka mintxhumu ya nyama. Vhiki ni vhiki Yehovha a bekise nkama lowu a a wu teka wu li lowu xwengiki, hikusa a wu tizriseliwa ku hamba mintizro leyi fambisanaka ni wugandzreli bya Xikwenbu Nkulukumba wa ntiyiso. (Eksoda 35:1-3; Atinhlayo 15:32-36) Lembe ni lembe a ku bekisiwa nkama lowu yengetelikiki wa tinhlengeletanu ta kukazri ta ku xwenga. (Levitika 23:4-44) Leswi a swi ta va nyika nkama lowu yengetelekiki wa ku khanela hi mintizro leyikulu ya Yehovha, va dzrimuxiwa hi tindlela takwe ni ku khensa hi kola ka wunene byakwe hinkwabyu. Loko vhanu va kombisa ku tinyiketela kwavu ka Yehovha a va taya va mu txhava va tlhela va mu zrandzra nakone a va ta pfuniwa akuva va famba a tindleleni takwe. (Deuteronoma 10:12, 13) Minsinya ya milawu leyinene leyi kumekaka ka swileleto swakwe yi pfuna malandzra ya Yehovha namunhla.—Ba-Heberu 10:24, 25.
Sentinela 01/11/2000 p. 29 § 1
Ku Hanana Swi Hi Nyika Ku Nyonxa
Yanakanya ndlela leyi va-Israyele va nga vaka va titwe hayone. A vali wukazraweni lebyi hlomulaka mbilu ni le wusiwanini byikulu. Swoswi kutani a va ntsrunxekile nakone va pfundzrile. A va ta titswisa kuyini loko va fanela ku nyikela hi mintxhumu leyi va nga nayone? Va nga va va yanakanye leswaku va yo swi tizrela kutani va ni mfanelo ya ku tihlayisela swone. Nambitasu, loko va kombeliwe ku nyikela hi mali leswaku va seketela wugandzreli bya ntiyiso, va nyikelile—ku nga li hi ku sindzrisiwa kumbe ku humesa switsrongo! A va dzrivalanga leswaku i Yehovha lwa yentxiki leswaku va va ni mintxhumu hinkwayu leyi a va li nayone. Xileswo va nyikele swinene hi silivhela, gole ni hi swifuyu swavu. A va li ni ‘mbilu ya ku swi zrandzra’. Va ‘susumetiwe hi timbilu tavu’. ‘Va susumetiwe hi moya wavu’. A ku li ‘nhlengo ka Yehovha hi ku zrandzra kwavu’.—Eksoda 25:1-9; 35:4-9, 20-29; 36:3-7.
26 KA OTUBRU–1 KA NOVHEMBRU
WUKOSI BYI NGA BIBELENI | EKSODA 37-38
“Ma-Aletari Ya Tabernakele Ni Ntizro Wa Wone Ka Wugandzreli Bya Ntiyiso”
Perspicaz vol-1 p. 95 § 6
Altar
Altar do incenso. O altar do incenso (também chamado de “altar de ouro” [Êx 39:38]) era igualmente feito de madeira de acácia, o topo e as laterais sendo revestidos de ouro. Uma bordadura de ouro orlava o topo. O altar media 44,5 cm de cada lado e tinha 89 cm de altura, e também possuía “chifres” que se projetavam de seus quatro cantos superiores. Duas argolas de ouro foram feitas para a inserção dos varais de acácia, para transporte, recobertos de ouro, e estas argolas foram colocadas por baixo da bordadura de ouro, em lados opostos do altar. (Êx 30:1-5; 37:25-28) Um incenso especial era queimado neste altar duas vezes por dia, de manhã e à noitinha. (Êx 30:7-9, 34-38) O uso de um incensário ou porta-lume é mencionado em outras partes para se queimar incenso, e, evidentemente, um assim também era usado em conexão com o altar de incenso. (Le 16:12, 13; He 9:4; Re 8:5; compare isso com 2Cr 26:16, 19.) A posição do altar do incenso era no interior do tabernáculo, logo antes da cortina do Santíssimo, de modo que é mencionado como estando “diante da arca do testemunho”.—Êx 30:1, 6; 40:5, 26, 27.
Perspicaz vol-2 p. 390 § 13
Incenso
O incenso sagrado prescrito para uso no tabernáculo do ermo era feito de materiais custosos que a congregação contribuía. (Êx 25:1, 2, 6; 35:4, 5, 8, 27-29) Ao dar a fórmula divina para essa mistura quádrupla, Jeová disse a Moisés: “Toma para ti perfumes: gotas de estoraque, e onicha, e gálbano perfumado, e olíbano puro. Deve haver a mesma porção de cada um. E tens de fazer disso um incenso, uma mistura aromática, trabalho de fabricante de ungüento, salgado, puro, algo sagrado. E um pouco dele tens de reduzir a pó fino e tens de pôr um pouco dele diante do Testemunho na tenda de reunião, onde me apresentarei a ti. Deve ser santíssimo para vós.” Daí, visando inculcar-lhes a exclusividade e a santidade do incenso, Jeová acrescentou: “Quem fizer um igual a este para regalar-se com o seu cheiro tem de ser decepado do seu povo.”—Êx 30:34-38; 37:29.
Perspicaz vol-1 p. 95 § 4
Altar
Altares do Tabernáculo. Com a ereção do tabernáculo, construíram-se dois altares, segundo o modelo divino. O altar da oferta queimada (também chamado de “altar de cobre” [Êx 39:39]) foi feito de madeira de acácia, em forma duma caixa, pelo que parece sem tampa nem fundo. Media de 2,2 m de cada lado e tinha 1,3 m de altura, com “chifres” que se projetavam dos quatro cantos superiores. Todas as suas superfícies estavam recobertas de cobre. Uma grelha ou grade de cobre foi colocada abaixo da borda do altar, “por dentro”, “pelo meio”. Quatro argolas foram colocadas nas quatro extremidades, perto da grelha, e estas parecem ser as mesmas argolas pelas quais passavam os dois varais de acácia, recobertos de cobre, para o transporte do altar. Isto talvez significasse que se abrira uma fenda em dois lados do altar, permitindo que se inserisse nele uma grelha plana, estendendo-se as argolas de ambos os lados. Há considerável diferença de opinião entre os peritos sobre este assunto, e muitos consideram provável que dois conjuntos de argolas estivessem envolvidos, o segundo conjunto, para a inserção dos varais de transporte, estando preso diretamente ao exterior do altar. Equipamento de cobre foi feito em forma de recipientes e de pás, para as cinzas, tigelas para aparar o sangue dos animais, garfos para manusear a carne, e porta-lumes.—Êx 27:1-8; 38:1-7, 30; Núm 4:14.
Djulisisa Tindzralama Ta Moya
Perspicaz vol-1 p. 36 § 6
Munga
A munga wu ni mitwa ya ku leha leyi hangalakiki ni tinkambu. Tinkambu toleto hankanyiki ti zrungana ni mimunga leyi vundzramaniki nayu, yi hamba xitlhotlho; leswi yentxaka ku tizrisiwa zritu ledzri phindiwiki ka bidzri ledzri liki shit·timʹ ka matsralwa ya Bibele. Munga wu nga va ni kolomu ka 6 ku ya ka 8 wa mametru hi ku leha, kambe wu ni xivumbeko xa nsinya wawutsrongo. Wu ni matluka lama nabyaliki, ma nga ni voya, nakone wu ni swiluva swa halandi, swa ku nuwhela ngopfu, wu beka tinyingi ta ku fana ni timbaweni. Wu ni kopa dzra ntima ledzri funeketaka pulangu ledzri tiyiki, ledzri bindzraka ni ledzri swi nga nabyaliki kuva dzri phehliwa. Vumbeko ledzri ni ku kumeka hi ku nabyala a mananga swi yentxe leswaku a munga wu va xitizro lexi fanekelaka ku tizrisiwa ku yakiweni ka tabernakele ni swibya swa dzrone. Wu tizrisiwe ku yakiweni ka areka dzra xipfumelelanu (Eks 25:10; 37:1) tafula dzra Makati (Eks 25:23; 37:10), aletari (Eks 27:1; 37:25; 38:1), tinhonga ta ku zrwala mintxhumu leyo (Eks 25:13, 28; 27:6; 30:5; 37:4, 15, 28; 38:6), timhandzri ta kapulana (Eks 26:32, 37; 36:36), tihumbu leta ku yima (Eks 26:15; 36:20) ni mavalelo (Eks 26:26; 36:31).
Sentinela 01/04/2015 p. 15 § 4
A Wu Swi Tiva?
Ku hambana ni swipelho swa namunhla swi hambiwiki hi nghilazi, swipelho swa le nkameni wa Bibele a swi talisa ku hambiwa hi muthofu lowu politxhiwiki ngopfu—hakanyingi a xi hambiwa hi nsuku, kambe swi nga yentxeka ni hi silivhela kumbe gole. Dzra ku sungula lani ku vulavuliwaka hi swipelho a Bibeleni, hi loko ku yakiwa tabernakele ku nga mbangu wa ku sungula lowu va-Israyele a va gandzrela ku wone. Va vasati va hanane hi swipelho akuva ku hambiwa xihlambelo ni hansi dzra xone. (Eksoda 38:8) Swinga yentxeka leswaku swipelho swoleswo a swi fanela ku hisiwa akuva swi ta tizriseliwa nkongometo lowo.